3 گام مهم برای ایمنی در فضای مجازی
آیا صرف داشتن سواد رسانه‌ای منجر به کاهش آسیب‌ها می‌شود؟
محمد حسن عبدالصمد - روزنامه کیهان
🔹این روزها اکثر مردم در فضای رسانه‌ای تنفس می‌کنند. عده‌ای می‌گویند نگوییم #فضای_مجازی بلکه بگوییم فضای واقعی غیرملموس و حتی عده‌ای این تعریف را هم ناقص می‌دانند و می‌گویند این فضا ملموس هم هست و هیچ تفاوتی با عالم واقعی ندارد.
دروغ، تهمت، شایعه، کلاهبرداری، اتلاف وقت، اعتیاد، محتوای غیراخلاقی، ایجاد تردید و بدبینی که در دنیای واقعی وجود دارد در فضای مجازی نیز وجود دارد و یا می‌توان گفت فضای مجازی رفتار و هنجار‌های اجتماعی را می‌تواند تشدید و یا تسهیل کند.
این آسیب‌ها که نماد بیرونی دارد مربوط به رفتار انسان‌ها می‌باشد این در حالی است که بسیاری از آسیب‌هایی که مربوط به افکار و بینش انسان‌ها است، از دید کارشناسان پنهان مانده است و ممکن است بعد از گذر چند دهه خود را نمایان سازد.
🔹سواد رسانه‌ای
بسیاری از کارشناسان راه‌حل کاهش آسیب‌های احتمالی فضای مجازی را گسترش «#سواد_رسانه‌ای» می‌دانند. به همین منظور خوشبختانه چند سالی است که برخی از ارگان‌ها و کارشناسان به صورت خودجوش و سازماندهی شده به آموزش سواد رسانه‌ای روی آورده‌اند.
اما چند سؤال جدی در این حوزه مطرح است:
آیا آموزش سواد رسانه‌ای منجر به کاهش آسیب‌های ناشی از فضای مجازی می‌شود؟
آیا در کشورهایی که آموزش سواد رسانه‌ای را از سال‌های دور شروع کرده‌اند، این آسیب‌ها کاهش پیدا کرده است؟
آیا صرف داشتن دانش سواد رسانه‌ای لزوماً منجر به کاهش آسیب‌ها می‌شود؟ (فرد سیگاری که می‌داند سیگار بد است آیا سیگار را ترک می‌کند؟)
چه عوامل دیگری برای کاهش آسیب‌های رایج در حوزه رسانه و فضای مجازی وجود دارد؟
🔹تقابل غلط سواد رسانه‌ای و فیلترینگ
متاسفانه عده‌ای تنها راه‌حل مشکلات بی‌شمار فضای مجازی را، یادگیری دانش سواد رسانه‌ای می‌دانند و برای به ثمر نشستن اهداف سیاسی و اقتصادی خود شعار می‌دهند که «سواد رسانه‌ای به جای #فیلترینگ» باشد. این شعار شاید عامه‌پسند باشد اما فردی که اندک دانشی در حوزه رسانه داشته باشد می‌داند که تقابل سواد رسانه‌ای و فیلترینگ، حرفی از اساس غلط و غیرکارشناسانه است. برای روشن شدن غلط بودن این سخن به مثال زیر توجه کنید:
کدام پدر عاقل و دلسوزی قبل از آنکه فرزندش گواهینامه راهنمایی و رانندگی را بگیرد سویچ اتومبیل را به او می‌دهد تا به مسافرت برود؟
پس یک گام این است که مهارت یادگیری استفاده از اتومبیل را بداند (آموزش سواد رسانه‌ای)، حال سؤال این است که آیا صرف داشتن گواهینامه باعث می‌شود این جوان در رانندگی با خطر تصادف مواجه نشود؟ خیر؛ بلکه عوامل دیگری مانند: امنیت اتومبیل (نوع ابزار رسانه‌ای)، جاده‌های سالم و امن (زیر ساخت)، علائم هشدار‌دهنده مانند تابلوی «خطر ریزش کوه»، «مسیر مسدود است»، «انحراف به چپ ممنوع» و...(فیلترینگ) بسیار مهم و تاثیرگذار هستند.
🔹در اینجا باز این سؤال مطرح می‌شود که اگر فرد هم گواهینامه داشته باشد و هم تمام عوامل بالا توسط حاکمیت تامین شده باشد، آیا باز هم از خطر تصادف به دور است؟ خیر، اگر این فرد با داشتن گواهینامه و داشتن اتومبیل ایمن در جاده‌های سالم و بی‌خطر براساس میل باطنی‌اش سرعت غیرمجاز داشته باشد و یا به علائم توجهی نکند یقینا دچار خطر خواهد شد.
پس جدای از مهارت یادگیری «سواد رسانه‌ای» و «عوامل محیطی»، نیاز به یک «عامل بازدارنده درونی» به شدت احساس می‌شود.
ادامه در پست بعدی👇
#انجمن_سواد_رسانه_طلاب
✅ @savad_rasaneh