📝 #یادداشت 1⃣
🚷 قدم زدن در دل تاریکی
⚔️ روند تاریخی ماجرای گوهرشاد
🚨 دی ماه سال ۱۳۱۴ قانون کشف حجاب در ایران به تصویب رسید، اما تاریخچه این مسئله و اعتراضات پیرامون آن به سالها قبل بازمیگردد. در این نوشته سعی داریم تاریخچه‌ای کوتاه از وقایع مرتبط با کشف حجاب را از نظر بگذرانیم.
🚨 نوروز سال ۱۳۰۷ ش. هنگامی‌که تاج‌الملوک، همسر رضاخان به همراه دخترانش و تعدادی از زنان دربار ظاهراً به بهانه گذراندن لحظات تحویل سال در حرم حضرت معصومه(س)، اما درواقع برای عادی کردن ظاهر غیراسلامی و ترویج کشف حجاب به قم رفت و بدون حجاب مناسب در حرم مطهر حاضر شد، آیت‌الله شیخ محمدتقی بافقی به آن‌ها پیام فرستاد که باید این مکان مقدس را ترک یا حجاب را رعایت کنند. اما همسر رضاخان به این اعتراض بی‌اعتنایی کرد. مرحوم بافقی به همراه جمعی از مردم در صحن اجتماع و صدا به اعتراض علنی بلند کرد. همسر رضاخان که چنین دید، به خانه فرماندار قم رفت و با تلفن، شاه را در جریان ماوقع قرار داد.
رضاخان با یک واحد موتوریزه نظامی خود را به قم رساند، وارد حرم مطهر شد و شیخ را زیر مشت و لگد گرفت؛ آن‌گونه که یکی از دنده‌های آن فقیه مجاهد شکست.
🚨نخستین شایعات پیرامون قانون کشف حجاب نیز پس از آن پخش شد که ملکه افغانستان «ثریا طرزی» بدون حجاب به همراه شاه افغانستان در سال ۱۳٠۸ به ایران آمد.
🚨 این رویه ادامه داشت، تا اینکه در سال ۱۳٠۹ نخستین بار بعضی از بانوان نزدیک به دربار در مجالس مهمانی به لباس زنان اروپایی در آمدند و عده کمی هم جرأت کرده، بدون حجاب در خیابان‌ها ظاهر شدند.
🚨 رضاشاه پس از سفر به ترکیه در خرداد ماه ۱۳۱۳ تحت تاثیر اقدامات آتاتورک قرار گرفت و به سمت قانونی کردن کشف حجاب پیش‌رفت.
🔺 کم‌کم اقدامات تبلیغاتی به منظور آماده ساختن افکار عمومی برای کشف حجاب انجام گرفت. جشن‌ها و مجالس سخنرانی متعددی در این زمینه در تهران و دیگر شهر‌ها برپا شد.
🚨 کانون بانوان به ریاست شمس پهلوی در اردیبهشت ۱۳۱۴ تحت نظارت وزارت معارف تأسیس شد. این کانون موظف بود مجالس مختلف سخنرانی برگزار کرده و از اشخاص معروف دعوت کند تا برای حضار سخنرانی کنند. در نشریات نیز مقالاتی در انتقاد از حجاب به چاپ رسید.
🚨 در آغاز سال ۱۳۱۴ یکی از گام‌های اصلی رضاشاه برای کشف حجاب از شیراز آغاز شد. در جشنی که با حضور علی‌اصغر حکمت، وزیر معارف در مدرسه شاهپور شیراز برگزار شد. "عدهای از دختران جوان بر روی سن ظاهر گشته، به ناگاه برقع از روی بر گرفتند و با چهرهای باز و گیسوانی نمایان، پایکوبی را آغاز کردند."
🔺 متدینین شیراز چنین ننگی را برنتابیدند، فردای آن روز در مسجد وکیل شیراز اجتماعی با محوریت روحانی مبارز آیت‌الله سید حسامالدین فال‌اسیری برگزار شد و خواستار هوشیاری مردم در برابر توطئه‌ها شد. دعوت مردم به حضور در صحنه منجر به دستگیری و حبس سریع وی شد.
🔺 روحانیون حوزه علمیه مشهد تجمعی اعتراضی در منزل آیت‌الله شیخ یونس اردبیلی برگزار کردند و از آیت‌الله حاج آقا حسین قمی، خواستند تا جهت گفتگوی مستقیم با رضا شاه به تهران عزیمت کنند که با واکنش تند شاه مواجه شد.
🚨 واکنش تند رضاشاه موجب تجمع روحانیان معترض در مسجد گوهرشاد شد.
این تجمع با حدود یکصد نفر کشته و زخمی توسط قزاق‌ها، وارد مرحله جدیدی شد. مردم به مقاومت ادامه داده و نظامیان عقب‌نشینی کردند. مردم از اطراف به مسجد گوهرشاد آمده و برای متحصنین غذا آوردند، زنان با علم کردن چادری در وسط مسجد، به نهضت پیوستند.
🚨 رضاشاه شخصا دستور قتل عام مسجدنشینان را صادر کرد. ۲۱ تیرماه با استقرار نظامیان در نقاط حساس و در مرکز تجمع مردم، مسلسل‌ها بر نقاط مشرف بر تجمع مردم نصب شد. نیمه شب مسلسل‌ها با هدف تصرف مسجد به کار افتاد. عده کشته‌شدگان بین ۲ تا ۵ هزار نفر و دستگیرشدگان ۱۵٠٠ نفر برآورد شده است. نقل موجود حکایت از حمل جنازه‌ها و زخمی‌ها با ۵۶ کامیون و دفن آن‌ها دارد.
#گوهرشاد
#حجاب
🔎 مطالعه پرونده ویژه «درّ مستور»
👇پیوستن به کانال نشریه خط 👇
┈┄┅═✾ خــــــــــــط ✾═┅┄┈