تفسیر سوره بقره - آیه‌ ۷۸ وَ مِنْهُمْ أُمِّیُّونَ لَا یَعْلَمُونَ الْکِتَبَ إِلَّا أَمَانِىَّ وَإِنْ هُمْ إِلَّا یَظُنُّونَ‏ ترجمه : و بعضى از آنان (یهودیان)، افراد درس ناخوانده ‏اى هستند که کتاب خدا را جز خیالات و آرزوهاى خود نمى ‏دانند، آنها تنها پایبند گمان خویشند. برخلاف گروه پیشین، که دانشمند بوده و به اوصاف و نشانه‏‌هاى پیامبر اسلام در تورات آشنایى داشتند، ولى کتمان حقیقت مى‏‌کردند، مردم عوام که از محتواى کتاب آسمانى خبرى نداشتند، با آرزو و خیال زندگى مى‏‌کردند. آنها فکر مى‏‌کردند که یهود، نژاد برتر و فرزندان و محبوبان خدا هستند و به جهنّم نمى‏ روند و اگر مجازاتى هم براى آنان باشد، چند روزى بیشتر نیست. در سوره‏‌هاى نساء آیات ۸۰ و۱۲۰ و بقره، آیه ۱۰۹ و مائده آیه ۲۱ نمونه‏‌اى از این آرزوها بیان شده است. 🖤پیام‌ها‌🖤 باید جامعه‌‏ى خود را شناخت و با افکار و عقائد حاکم بر مردم زمان خود، آشنا بود. «و منهم اُمیّون» با وجود کتاب و معلّم، امّى بودن و بى‏ سواد بودن، نقص است و باید براى دست‏یابى به کتاب حقّ، همه تلاش کنند تا مورد انتقاد قرار نگیرند. «و منهم اُمیّون لایعلمون الکتاب» ب‏ی سوادى و ناآگاهى، زمینه‌‏ى رشد خیالات وآرزوهاى نابجاست. «امیّون... امانى» توقّعات و انتظارات، باید بر مبناى علم باشد نه خیال. «الاّ یظنّون» در عقاید، پیروى از گمان و خیال ممنوع است. «ان هم الاّ یظنّون»