🍃🌸 🇮🇷 🌸🍃 ✡ قسمت قبل؛ https://eitaa.com/salonemotalee/13412 قسمت چهاردهم: ✳️ تاریخچه ایجاد پترودلار یا دلار بی‌پشتوانه ۱. 🔹چنان‌که در بخش قبل ذکر شد، با اجرای سیستم «برتون وودز» قیمت رسمی طلا در سال‌های پس از جنگ دوم جهانی روی ۳۵ دلار ثابت ماند. این سیستم در یک دهه‌ی ابتدایی خود، راه‌گشا به نظر می‌رسید و ضمن عایدی سرشاری که برای آمریکا به ارمغان آورد، به بازسازی اروپا و شرق آسیا کمک کرد، اما با گذشت یک دهه مشکلاتی رخ نمود. 🔹کشورها تلاش می‌کردند با تولید بیشتر و فروش محصولات‌شان به آمریکا ثروت بیشتری کسب کنند و ویرانی‌های جنگ را بازسازی نمایند. حجم تجارت جهانی نیز در این یک دهه به‌صورت فزاینده‌ای رشد کرد؛ به این ترتیب قدرت مطلق و دست برتر اقتصاد آمریکا و توازن سیستم دلار در تعامل با سایر کشورها بر هم خورد؛ در این شرایط، طلای ذخیره شده – و به تبع آن دلارهای موجود – آمریکا پاسخگوی رشد فزاینده مبادلات بین‌المللی نبود موجودی طلا کمتر از نیاز بازار بود که به تشکیل نوعی بازار سیاه طلا منجر شد؛ در این شرایط نرخ طلای معاملاتی بالاتر از نرخ مصوب «برتون وودز» (۱) بود؛ تقریباً در سال ۱۹۵۸م/۱۳۳۷ش آمریکا با این مسئله به‌صورت جدّی مواجه شد که ناچار بود هر اونس طلا را به ۳۵ دلار بفروشد، در حالی که قیمت طلا در بازار سیاه بیش از این بود. 🔹این شرایط ادامه داشت تا در ادامه در سال ۱۹۶۸م/۱۳۴۷ش بورس لندن این امکان را فراهم آورد که طلا به قیمتی بیش از ۳۵ دلار در سازوکارهای بورسی رسماً به فروش برسد؛ حاصل این‌که، قیمت بازار آزاد طلای جهان، هر صبح منتظر اعلان بورس لندن بود. 🔹این شرایط به‌منزله‌ی سقوط پیمان برتون وودز بود. آمریکا بیش از یک دهه – تقریباً از ۱۹۵۸ تا ۱۹۷۰ – تلاش زیادی کرد که با به‌کارگیری سیاست‌های مختلف، از برتون وودز صیانت کند، و از هژمونی دلار محافظت نماید، اما در نهایت موفق به کنترل شرایط نشد. 🔹در سال ۱۹۷۱م/۱۳۵۰ش اتفاق بی‌سابقه‌ی دیگری روی داد. میزان ذخیره طلای آمریکا به‌شدّت افت کرده بود. در سال ۱۹۶۶م/۱۳۴۵ش، بانک‌های مرکزی غیرآمریکایی ۱۴ میلیارد دلار طلا داشتند، در حالی که ایالات متحده تنها ۱۳.۲ میلیارد دلار ذخایر طلا داشت. از این ذخایر، تنها ۳.۲ میلیارد دلار قادر به تأمین بودجه خارجی بود و بقیه سرمایه‌های داخلی را پوشش می‌داد. 🔹با توجه به کاهش قابل توجه ذخیره طلای ایالات متحده، «ریچارد نیکسون» (۲) رئیس‌جمهور وقت آمریکا قانونِ «برابری هر اونس طلا با ۳۵ دلار» را به‌صورت یک‌جانبه لغو کرد. نیکسون در سخنرانی مشهورش برای حذف دلار گفت: «قدرت پول یک کشور براساس قدرت اقتصادی آن کشور است؛ و اقتصاد آمریکا قدرتمندترین اقتصاد دنیاست که با دیگر کشورها فاصله زیادی دارد. بر این اساس من از رئیس خزانه‌داری خواستم که اقدامات لازم برای دفاع از دلار در مقابل سفته‌بازی را انجام دهد. من از رئیس خزانه‌داری آقای «کانالی» خواستم تا به‌طور موقت قابلیت تبدیل‌پذیری دلار به طلا جز دارایی‌های ارزشمند را به حال تعلیق درآورد…» 🔹بلافاصله تلاش‌های دامنه‌دار بین‌المللی – مانند توافق «اسمیتسونیان» (۳) – از سوی آمریکا برای مدیریت شرایط جدید و حفظ جریان برتون وودز کلید خورد، که همگی آنها با شکست مواجه شد. در فوریه سال ۱۹۷۳م/۱۳۵۱ش اعلام شد، ژاپن و کشورهای عضو اتحادیه اروپا تصمیم گرفته‌اند نرخ ارزهای خود را شناور کنند. بین فوریه تا مارس ۱۹۷۳م/۱۳۵۲ش ارزش دلار در برابر مارک آلمان ۴۰ درصد کاهش یافت. با این شرایط، فروپاشی نظام برتون وودز رقم خورد و پایان این معاهده سرنوشت‌ساز به‌طور رسمی توسط «موافقت‌نامه جامائیکا» (۴) در سال ۱۹۷۶ به تصویب رسید. 🔹به این ترتیب این امپراطوری عملاً فروپاشید و تا میانه دهه ۱۹۷۰، سیستم ارزهای شناور جایگزین سیستم برتون‎ وودز گردید. در اوایل دهه ۱۹۸۰، تمام کشورهای صنعتی از سیستم پول‌های شناور استفاده می‌کردند. 🔹سال‌ها بعد در پی بحران مالی ۲۰۰۸م/۱۳۸۷ش، تلاش‌هایی از سوی برخی کشورهای غربی جهت احیاء دوباره پیمان برتون وودز انجام شد. این موضوع حتی توسط سران کشورهای غربی نیز پی‌گیری می‌شد، برای نمونه «نیکولا سارکوزی» (۵) رئیس‌جمهور وقت فرانسه در تاریخ ۲۶ سپتامبر ۲۰۰۸، در این‌باره گفت: «ما باید سیستم مالی را از ابتدا، مانند برتون وودز بازنویسی کنیم.» (۶) این تلاش‌ها در راستای احیای دلار و سیستم برتون وودز همگی ناکام ماند. 🔗 ادامه دارد ... قسمت بعد؛ https://eitaa.com/salonemotalee/13505 🔸🌺🔸-------------- 📚"سالن مطالعه" با کلی رمان، داستان، مقاله و ... مفید و خواندنی @salonemotalee