#بصیرت_عاشورایی #راسخون #دهه_وقف 🔆 سیر وقف در ایران ⭕️

 پهلوی (1)

🔻 در دورۀ پهلوی (1344ـ1399ق/1304ـ1357ش) ثروتمندان کمتر از طریق وقف به کمک نیازمندان می‌شتافتند، ‌چراکه رضاشاه بسیاری از املاک موقوفه را به نام خود و اطرافیان و اداره‌جات دولتی ثبت کرد؛ و این عمل تأثیر زیادی در ‌‌کم‌رنگ شدن سنت حسنۀ وقف داشت؛ به‌خصوص قانون «اصلاحات ارضی» که موقوفات عام به افراد بدون مجوز شرعی فروخته شد و یا بسیاری از مردم، از ترس این‌که املاک وقفی به دست عمال شـاه نیفتد، وقف‌نامه‌ را مخفی کرده و به مرور زمان وقف‌نامه‌‌ها ناپدید و املاک وقفی به بوتۀ فراموشی سپرده شد. رضاشاه که علاقۀ جنون‌آمیزی به مالکیت زمین و اراضی کشاورزی و باغی داشت، بسیاری از املاک وقفی امام رضا(ع) را به بهانۀ تولیت آن‌ها، به نام خود به ثبت رسانید و به پیروی از او، استانداران و فرمانداران او نیز به این عمل مبادرت کردند؛ تا جایی که رواج موقوفه‌خواری در این دوره باعث شد اعتماد مردم به وقف، کم و میزان وقف اموال به صفر برسد! 🔻 دولت رضاخان سیستمی به وجود آورد که به او امکان می‌داد بسیاری از حوزه‌‌های عمومی را کنترل کند. تصویب «قانون موقوفات» در سال 1313 شمسی برای ادارۀ امور، به دولت قدرت تصمیم‌گیری وسیعی تفویض می‌کرد. مادۀ اولِ این قانون اشعار می‌دارد که ادارۀ موقوفاتی که متولّی ندارد یا مجهول‌التولیه است، با وزارت معارف است. مادۀ دوم، نظارت کامل وزارت معارف و اوقاف را نسبت به موقوفات عامه مورد تصریح قرار می‌دهد. برابر نظام‌نامۀ اجرایی این قانون، دامنۀ رسمی برای نظارت دولت بر نحوۀ دخل و خرج و عمران رقبات در نظر گرفته شده بود. ‌هم‌چنین در این نظام‌نامه، موارد مصرف عواید حاصل از موقوفاتی که ادارۀ آن با وزارت اوقاف است، به ترتیب ذیل تعیین شد: احداث ساختمان دبستان‌ها (40 درصد)، خرید لوازم تحصیل و لباس شاگردان بی‌بضاعت (10 درصد)، کمک به منافع عمومی امور عام‌المنفعه و شیر و خورشید سرخ (20 درصد)، کمک به تبلیغات عمومی و بهداشت عمومی (10 درصد)، طبع کتاب‌‌های مفید (10 درصد) و ذخیره برای مخارج غیرمترقبه (10 درصد). 🔻 برقراری مقررات مربوط به اوقاف، تا حدودی دست روحانیان را از منابع مالی حاصل از درآمد اوقاف، کوتاه کرد و قدرت مالی آن‌ها را محدود ساخت. دخل و تصرف دولت در املاک موقوفه تا آن‌جا پیش رفت که در چهاردهم اردیبهشت 1320، قانون اجازۀ فروش املاک زراعتی موقوفه، در مجلس شورای ملی به تصویب رسید؛ و بنا بر مواد این قانون، دولت اختیارات بسیاری در فروش املاک اوقافی به دست می‌آورد. 🔻 بنا به سنت گذشته و با وجود سایر اقدامات غیرمذهبی، رضاشاه خود را متولّی آستان قدس اعلام کرد. او نحوۀ مدیریت را تغییر داد و بخشی از درآمد‌های موقوفات را صرف آبادانی شهر مشهد (ساختن خیابان‌‌های بزرگ و احداث کانال‌‌های بزرگ آب) و تأسیس یک بیمارستان برای زائران کرد. بنا بر اسناد تاریخی، تعدادی از املاک وقفی، به‌خصوص موقوفات آستانۀ ری، به عنوان خالصی دولتی به رضاخان فروخته شد. #سیر_وقف_در_ایران 🌺✨🌸✨ دهه وقف گرامی باد ✨🌸✨🌺 💠کانال آستان مقدس امامزاده شاهرضا (علیه‌السلام) 🆔️ @shaahreza_ir