📖آیه امروز📖 سوره بقره(۲) آیه ۱۴۴ آیه صد و چهل و چهارم قَدْ نَرَىٰ تَقَلُّبَ وَجْهِكَ فِي السَّمَاءِ فَلَنُوَلِّيَنَّكَ قِبْلَةً تَرْضَاهَا فَوَلِّ وَجْهَكَ شَطْرَ الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ وَحَيْثُ مَا كُنتُمْ فَوَلُّوا وُجُوهَكُمْ شَطْرَهُ وَإِنَّ الَّذِينَ أُوتُوا الْكِتَابَ لَيَعْلَمُونَ أَنَّهُ الْحَقُّ مِن رَّبِّهِمْ وَمَا اللَّهُ بِغَافِلٍ عَمَّا يَعْمَلُونَ ﻣﺎ ﮔﺮﺩﺍﻧﻴﺪﻥ ﺭﻭﻳﺖ ﺭﺍ ﺩﺭ [ ﺟﻬﺖ ] ﺁﺳﻤﺎﻥ [ ﭼﻮﻥ ﻛﺴﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺍﻧﺘﻈﺎﺭ ﻣﻄﻠﺒﻲ ﺑﺎﺷﺪ ] ﻣﻰ ﺑﻴﻨﻴﻢ ; ﭘﺲ ﻳﻘﻴﻨﺎً ﺗﻮ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺳﻮﻱ ﻗﺒﻠﻪ ﺍﻱ ﻛﻪ ﺁﻥ ﺭﺍ ﺑﭙﺴﻨﺪﻱ ﺑﺮﻣﻰ ﮔﺮﺩﺍﻧﻴﻢ ; ﭘﺲ ﺭﻭﻳﺖ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺳﻮﻱ ﻣﺴﺠﺪ ﺍﻟﺤﺮﺍم ﮔﺮﺩﺍﻥ ; ﻭ [ ﺷﻤﺎ ﺍﻱ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎﻥ ! ] ﻫﺮ ﺟﺎ ﻛﻪ ﺑﺎﺷﻴﺪ ، ﺭﻭﻱ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺳﻮﻱ ﺁﻥ ﺑﺮﮔﺮﺩﺍﻧﻴﺪ . ﻭ ﻣﺴﻠﻤﺎً ﺍﻫﻞ ﻛﺘﺎﺏ ﻣﻰ ﺩﺍﻧﻨﺪ ﻛﻪ ﺍﻳﻦ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻗﺒﻠﻪ [ ﺍﺯ ﺑﻴﺖ ﺍﻟﻤﻘﺪﺱ ﺑﻪ ﻛﻌﺒﻪ ] ﺍﺯ ﺳﻮﻱ ﭘﺮﻭﺭﺩﮔﺎﺭﺷﺎﻥ [ ﻛﺎﺭﻱ ] ﺩﺭﺳﺖ ﻭ ﺣﻖ ﺍﺳﺖ ; [ ﺯﻳﺮﺍ ﺩﺭ ﺗﻮﺭﺍﺕ ﻭ ﺍﻧﺠﻴﻠﺸﺎﻥ ﺧﻮﺍﻧﺪﻩ ﺍﻧﺪ ﻛﻪ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﺍﺳﻠﺎم ﺑﻪ ﺩﻭ ﻗﺒﻠﻪ ﻧﻤﺎﺯ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺧﻮﺍﻧﺪ ] ﻭ ﺧﺪﺍ ﺍﺯ ﺁﻧﭽﻪ [ ﺑﺮ ﺿﺪ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﻭ ﻣﺆﻣﻨﺎﻥ ] ﺍﻧﺠﺎم ﻣﻰ ﺩﻫﻨﺪ ، ﺑﻲ ﺧﺒﺮ ﻧﻴﺴﺖ .(١٤٤) محل نزول: این آیه در مدینه بر پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله نازل گردیده است.  شأن نزول: هنگامى كه رسول خدا صلى الله عليه و آله قبل از هجرت در مكه مى بود به طرف خانه كعبه نماز مي‌خواند. بعد از هجرت به مدينه به طرف بيت‌المقدس نماز گذارد و هنگامى كه به طرف بيت‌المقدس نماز گذارد دو روز از ماه ربيع الاول گذشته بود و مدت شانزده ماه به طرف بيت‌المقدس نماز خواند. تا اين كه روزى به جبرئيل فرمود: خيلى دوست مي‌دارم كه از قبله يهود منصرف شوم و به طرف كعبه نماز بگذارم. جبرئيل گفت: من هم بنده اى مانند تو هستم و چون نزد خدا مقرب مى باشى اگر از خداوند بخواهى مورد اجابت قرار گيرد. از آن وقت رسول خدا صلى الله عليه و آله اغلب به طرف آسمان نظر مى افكند تا اين كه اين آيه نازل گرديد و قبله دوباره به طرف خانه كعبه برگردانيده شد. تفسیر👇 اين آيه حاكى از آن است كه پيامبر صلى الله عليه و آله منتظر و مشتاق نزول وحى در جهت تغيير قبله بود واين تغيير قبله از بيت‌المقدّس به كعبه، وعده‌ى خداوند به پيامبرش بوده است، ولى آن حضرت در موقع دعا، بى‌آنكه چيزى بگويد، به سوى آسمان نگاه مى‌كرد تا اينكه آيه نازل شد و دستور داد كه رسول اكرم صلى الله عليه و آله و همه‌ى مسلمانان در موقع عبادت، روبه سوى مسجدالحرام وكعبه نمايند. اهل كتاب و يهود با آنكه حقّانيّت اين تغيير را مى‌دانستند وقبلًا جلد 1 - صفحه 223 در كتاب‌هايشان خوانده بودند كه پيامبر اسلام به سوى دو قبله نماز مى‌گزارد، امّا اين حقيقت را كتمان نموده و يا با القاى شبهات و سؤالات، نقش تخريبى ايفا مى‌كردند و خداوند با جمله‌ى‌ «وَ مَا اللَّهُ بِغافِلٍ عَمَّا يَعْمَلُونَ» آنان را تهديد مى‌نمايد. «1» رضايت رسول اكرم صلى الله عليه و آله از قبله بودن كعبه، دلائلى داشت از جمله: الف: كعبه، قبله‌ى ابراهيم عليه السلام بود. ب: از زخم زبان، تحقير و استهزاى يهود آسوده مى‌شد. ج: استقلال مسلمانان به اثبات مى‌رسيد. د: به اوّلين پايگاه توحيد يعنى كعبه، توجّه مى‌شد. چون مسئله‌ى تغيير قبله يك حادثه‌ى مهمّى بود، لذا در آيه، دوبار در مورد توجّه به كعبه، فرمان داده شده است: يك‌بار خطاب به پيامبر با لفظ؛ «وَجْهِكَ» و يك‌بار خطاب به مسلمانان با كلمه؛ «وُجُوهَكُمْ» پیام ها 1- آسمان، سرچشمه‌ى نزول وحى ونظرگاه انبياست. «نَرى‌ تَقَلُّبَ وَجْهِكَ فِي السَّماءِ» 2- خداوند به خواسته انسان‌ها آگاه است. «فَلَنُوَلِّيَنَّكَ قِبْلَةً تَرْضاها» 3- تشريع و تغيير احكام، از طرف خداوند است و پيامبر از پيش خود، دستورى صادر نمى‌كند. «فَوَلُّوا ...» 4- ادب پيامبر در نزد خداوند به قدرى است كه تقاضاى تغيير قبله را به زبان نمى‌آورد، بلكه تنها با نگاه، انتظارش را مطرح مى‌نمايد. «قَدْ نَرى‌ تَقَلُّبَ وَجْهِكَ» 5- خداوند رضايت رسولش را مى‌خواهد و رضاى خداوند در رضاى رسول اوست. «قِبْلَةً تَرْضاها» 6- قرآن، دانشمندانى كه حقيقت را مى‌دانند، ولى باز هم طفره مى‌روند، تهديد و نكوهش مى‌كند. «لَيَعْلَمُونَ أَنَّهُ الْحَقُّ ... وَ مَا اللَّهُ بِغافِلٍ عَمَّا يَعْمَلُونَ» «1». تفسير مجمع‌البيان. جلد 1 - صفحه 224 7- نبايد دستورات دين را به مردم سخت گرفت. «شطر» به معنى سمت است. يعنى به سمت مسجدالحرام ايستادن كافى است ولازم نيست بطور دقيق روبه كعبه باشد. «فَوَلُّوا وُجُوهَكُمْ شَطْرَهُ» کانال شهید رمضان مدافع حرم میلاد حیدری