قصص: ۶۰
وَ ما أُوتِيتُمْ مِنْ شَيْءٍ فَمَتاعُ الْحَياةِ الدُّنْيا وَ زِينَتُها وَ ما عِنْدَ اللَّهِ خَيْرٌ وَ أَبْقی أَ فَلا تَعْقِلُونَ (۶۰)
و آنچه به شما داده شده، بهرهی زندگی دنيا و زينت آن است (كه فانی و زودگذر است)، در حالی كه آنچه نزد خداست، بهتر و پايدارتر است. پس آيا نمیانديشيد؟!
نكتهها:
در واقع اين سوّمين جوابی است كه خداوند در پاسخ بهانهجويی كفّار مكّه (كه اگر ما ايمان بياوريم، زندگانی ما مختل میشود) میدهد، كه آنچه بهگمان خام خود از رهگذر عدمايمان به دست میآوريد، متاع وكالای بیارزش و فانی زندگی محدود دنياست، در حالی كه آنچه نزد خداست، بهتر و ماندگارتر است.
پيامها:
۱- ثروت و دارايی خود را محصول تلاش و زرنگی خويش نپنداريم كه هر چه هست از خداوند است. «ما أُوتِيتُمْ»
۲- نعمتهای دنيوی، محدود است؛ «مِنْ شَيْءٍ» ولی پاداش الهی، نامحدود و غير قابل تصوّر است. «ما عِنْدَ اللَّهِ خَيْرٌ وَ أَبْقی»
۳- اگر به خاطر پذيرش ايمان، دنيا را از دست بدهيد، به نعمتهای بیمنتها وبیزوال دست خواهيد يافت. «ما عِنْدَ اللَّهِ خَيْرٌ وَ أَبْقی»
۴- هركس باقی را فدای فانی، و بهرهی ناب را با لذّات آميخته با مشكلات عوض كند، در حقيقت عاقل نيست. «أَ فَلا تَعْقِلُونَ»
نگاهی به دنيا از منظر قرآن
در قرآن مجيد، از دنيا وزندگانی دنيا با تعبيرات مختلفی ياد گرديده و انسانها را از اقبال به آن و اغفال در برابر آن برحذر داشته است، از جمله:
* دنيا، عارضی است. «عَرَضَ الْحَياةِ الدُّنْيا»۱*
* دنيا، بازيچه است. «وَ مَا الْحَياةُ الدُّنْيا إِلَّا لَعِبٌ وَ لَهْوٌ»۲
* دنيا، اندك و ناچيز است. «فَما مَتاعُ الْحَياةِ الدُّنْيا فِي الْآخِرَةِ إِلَّا قَلِيلٌ»۳
* زندگی دنيا، مايهی غرور و اغفال است. «وَ مَا الْحَياةُ الدُّنْيا إِلَّا مَتاعُ الْغُرُورِ»۴*
* زندگی دنيا، برای كفّار جلوه دارد. «زُيِّنَ لِلَّذِينَ كَفَرُوا الْحَياةُ الدُّنْيا»۵
* مال و فرزند، جلوههای دنيا هستند. «الْمالُ وَ الْبَنُونَ زِينَةُ الْحَياةِ الدُّنْيا»۶
* دنيا، غنچهای است كه برای هيچ كس گُل نمیشود. «زَهْرَةَ الْحَياةِ الدُّنْيا»۷
* چرا آخرت را به دنيا میفروشيد؟ «اشْتَرَوُا الْحَياةَ الدُّنْيا بِالْآخِرَةِ»۸
* چرا به دنيای فانی و محدود، راضی میشويد؟ «أَ رَضِيتُمْ بِالْحَياةِ الدُّنْيا»۹
* چرا به دنيای كوچك و زودگذر شاد میگرديد؟ «فَرِحُوا بِالْحَياةِ الدُّنْيا»۱۰
* چرا دنيا را به آخرت ترجيح میدهيد؟ «يَسْتَحِبُّونَ الْحَياةَ الدُّنْيا عَلَی الْآخِرَةِ»۱۱
* چرا به دنياداران خيره میشويد؟ «لا تَمُدَّنَّ عَيْنَيْكَ إِلی ما مَتَّعْنا بِهِ»۱۲*
* چرا فقط بهدنيا فكر میكنيد؟ «لَمْ يُرِدْ إِلَّا الْحَياةَ الدُّنْيا»۱۳
* آيا دنياگرايان نمیدانند كه جايگاهشان دوزخ است؟ «وَ آثَرَ الْحَياةَ الدُّنْيا. فَإِنَّ الْجَحِيمَ هِيَ الْمَأْوی»۱۴
البتّه اين همه هشدار به خاطر كنترل مردم دنياگراست و آنچه در آيات و روايات انتقاد شده، از دنياپرستی، آخرت فروشی، غافلشدن، سرمست شدن و حقّ فقرا را ندادن است، ولی اگر افرادی در چهارچوب عدل و انصاف سراغ دنيا بروند و از كمالات ديگر و آخرت غافل نشوند و حقّ محرومان را ادا كنند و در تحصيل دنيا يا مصرف آن ظلم نكنند، اين گونه مال و دنيا فضل و رحمت الهی است.
۱ نساء، ۹۴.
۲ انعام، ۳۲.
۳ توبه، ۳۸.
۴ آل عمران، ۱۸۵.
۵ بقره، ۲۱۲.
۶ كهف، ۴۶.
۷ طه، ۱۳۱.
۸ بقره، ۸۶.
۹ توبه، ۳۸.
۱۰ رعد، ۲۶.
۱۱ ابراهيم، ۳.
۱۲ حجر، ۸۸.
۱۳ نجم، ۲۹.
۱۴ نازعات، ۳۸ و ۳۹.