بسم الله الرحمن الرحیم
در قسمتی از کلیپ بالا عالم مندائی چحیلی از اتفاقاتی که انُش اُثرا برای اورشلیم رقم می زند. سخن می گوید اما حرف خویش را ادامه نمی دهد و سربسته می گوید و از آن می گذرد. این خود داستانی دارد. ابتدا این مقدمه مهم را بگویم دین صابئین مندایی یک دین گنوسی است و شاید تنها دین گنوسی رسمی باقی مانده در جهان کنونی!
نام واژه مندا در زبان آرامی معنی عرفان می دهد که مترادف نام واژه گنوس در یونانی باستان می باشد. منداییان به اصل توحید و خدای احد واحد ایمان دارند و در عین حال معتقدند خداوند یکتای ازلی که دور از دسترس است آن هنگام که شروع به خلقت می نماید حیات اول و عوالمی را خلق می نماید و این داستان آفرینش ادامه پیدا می نماید. تا به هیبل زیوا در حیات سوم که بعضا همتای جبرئیل در ادیان ابراهیمی نیز گرفته می شود می رسد. هیبل زیوا به عالم ظلمات می تازد و در آنجا با ملکه تاریکی که روها نام دارد. (که نامش به نام روحا مادر زن ابلیس در بعضی روایات اسلامی شباهت دارد ) برخورد می نماید از این تازش و برخورد فرزندی ناخواسته و دوگانه تولید می شود که اپثاهیل یا پتاهیل نام دارد. (نام وی به نام ایزد کهن مصری پتح شباهت دارد. برخی محققین نیز به این شباهت اشاره نموده اند ) سپس اپتاهیل با کمک هیبل زیوا اقدام به سرد نمودن زمین و خلقت می نماید. اپتاهیل در مندائیت تقریبا چیزی شبیه یلدابوث (عقل فعال) در گنوسیسم رسمی غربی است که ماهیت دوگانه دارد یک روی به عالم ماده و روی دیگر به عالم عقول دارد. البته در منداییت روها ملکه عالم ظلمات خالق هفت کوکب می باشد. و اپتاهیل پسر روها موجودی مجزا از این هفت کوکب است. در بعضی شاخه های گنوسیسم غربی یلدابوث با کوکب زحل یکسان انگاری شده است. در مندائیت مادر اپتاهیل روها موجودی شرور منفی و ملکه عالم ظلمات است. حال آنکه در گنوسیسم مادر یلدابوث، سوفیا (حکمت) موجودی مقدس و مثبت است که یلدابوث به وی حسادت می نماید.
گنوسیسم مندایی نسبت به گنوسیسم شمعون مغ و بعضی نحله های دیگر بسیار به ادیان ابراهیمی نزدیک تر است.
اما مشکل آنجا پیش می آید که منداییان، تنها به نبوت آدم صفی الله و شیث هبه الله و نوح نجی الله و سام ع و یحیی علیه السلام اعتقاد دارند و حضرت ابراهیم خلیل و موسی کلیم و عیسی روح الله و به تبعش حتی حضرت رسول اکرم صلوات الله علیه را قبول ندارند. گاه به گونه مستقیم نظیر آنچه در کتاب ادراشی اد یحیی آمده است. کبوتری که در داستان انجیل روح القدس دانسته شده را نماینده روها ملکه عالم ظلمات می دانند و حضرت عیسی روح الله را به تبعش پیامبر روها می دانند. (کتاب تحقیقی در دین صابئین مندائی مسعود فروزنده ص ۱۶۴)
همچنین در کتاب گنزا ربای یمین (راست) اینگونه آمده که اورشلیم که قبله گاه سه دین مهم ابراهیمی است توسط روها و هفت فرزندش (هفت کوکب) که موجودات تاریک و ظلمانی هستند خلق شده است. (گنزا ربا یمین کتاب ۳۸) بنابراین منداییان اورشلیم را نه یک شهر نورانی و الهی که بدلیل گناه یهودیان در کشتن انبیا و پایبند نبودن به عهودشان نظیر بت پرستی گرفتار عذاب الهی شده بلکه آن را از اساس یک شهر ظلمانی می دانند که توسط روها و فرزندانش خلق شده و توسط انُش اثرا خراب می شود. اینکه جناب چحیلی در این کلیپ می گویند انُش اُثرا کارهایی می کند و صحبت خویش را ناتمام می گذارند اشاره به این موضوع است.
@soltannasir