🇮🇷🇮🇷🇮🇷🇮🇷علل یابی و رفع بوی بد دهان روزه دار برمبنای طب سنتی
خانم دکتر محمدی متخصص طب سنتی و عضو هیئت علمی دانشکده طب سنتی دانشگاه علوم پزشکی
یکی از مشکلاتی که اکثر روزه‌داران در ماه مبارک رمضان با آن مواجه می‌شوند، بوی ناخوشایند دهان است که گاهی علاوه بر خود فرد، ممکن است اطرافیان او را نیز آزار دهد. البته این مشکل برای بعضی از افراد فقط به ماه رمضان محدود نمی‌شود و در ماه‌های دیگر سال نیز وجود دارد. از دیدگاه طب جدید مهم‌ترین علل بوی بد دهان، عدم رعایت بهداشت دهان و دندان، پوسیدگی و عفونت دندانها و لثه‌ها و بیماریهای گوارشی از جمله ریفلاکس معده به مری هستند و بیماریهای تنفسی، اختلالات متابولیک، داروها و بیماریهای سیستمیک و ... در رده‌های بعدی اهمیت قرار دارند. در طی روزهای معمولی به دلیل نوشیدن مایعات، بزاق دهان پیوسته تازه می‌شود و این بو کمتر است اما در روزه‌داری به دلیل اینکه امکان تازه شدن آب دهان کمتر است باقی ماندن غذا در بین دندانها، بوی بد بیشتری را ایجاد می‌کند. از طرف دیگر، در حالت روزه‌داری و گرسنگی طولانی‌مدت پس از گذشت چند ساعت که ذخایر قندی بدن تمام می‌شود، بدن برای تولید انرژی به چربی‌ها روی می‌آورد. در اثر سوختن چربی‌ها موادی به نام کتون در بدن ساخته می‌شوند که بوی آنها از راه تنفس خارج می‌شوند.
از منظر طب سنتی شایعترین علل بوی بد دهان عبارتند از:
حرارت بالایی که در معده ایجاد شود و بر رطوباتی که در معده و حلق و اطراف دندانها وجود دارد استیلا یابد و این رطوبات را فاسد گرداند. این نوع بوی بد با گرسنگی تشدید و با خوردن غذا کمتر می‌شود که می‌تواند مهم‌ترین علت بوی بد دهان در دوران روزه‌داری باشد.
اخلاط نامناسب مانند صفرا یا بلغم عفن در معده تجمع یابند و بخارات ناشی از آنها باعث ایجاد بوی بد دهان شود. این علت نیز با بیماریهای گوارشی ذکر شده از دیدگاه طب جدید قابل تطابق است.
عفونت لثه و دندانها و پوسیدگی و فساد رطوبات آنها (که جزء شایعترین علل بوی بد دهان از دیدگاه طب جدید نیز مطرح است.)
مواد و رطوبات فاسدی که از مغز به سمت دهان و لثه‌ها می آیند و به دلیل ضعف لثه‌ها در این محل تجمع یافته و بوی نامناسب ایجاد می‌کنند.
عفونت و بیماریهای ریوی.
برای برطرف شدن بوی بد دهان چه باید کرد؟
در افرادی که به دنبال خوردن سحری مسواک نمی‌زنند، به دلیل باقی ماندن غذاها در لابه‌لای دندانها و در حفرات دهان، بوی دهان بیشتر و نامطبوع‌تر است، بنابراین باید در وعده سحری طوری برنامه‌ریزی شود که فرصت کافی برای مسواک زدن و استفاده از نخ یا خلال دندان وجود داشته باشد.
همانطور که قبلاً ذکر شد باید از غذاهای بسیار داغ، تند و ادویه‌دار و چای پررنگ در ماه رمضان پرهیز نمود چرا که این غذاها پرزهای چشایی دهان را دچار سائیدگی کرده و این امر به خشک شدن آب دهان کمک می کند و سبب بوی بیشتر دهان می‌گردد.
کسانی که تجمع صفرا در معده دارند، باید از غذاهای بسیار چرب و شیرین پرهیز نمایند و به عنوان چاشنی در غذاهای خود از آبغوره و سماق و زرشک و آبلیمو استفاده نمایند. یکی از غذاهایی که برای این افراد مفید است آش آلو می باشد. یکی از پرمنفعت‌ترین خوراکی‌ها برای افراد فوق در این ماه، زردآلوی تازه و در صورت عدم دسترسی، خیسانده برگه زردآلوست. همچنین مصرف میوه‌هایی مثل انار و گلابی و به در این ماه برای افراد مذکور مثمرثمر است.
اما کسانی که تجمع بلغم در معده دارند، باید از غذاهای چرب و آبکی و سنگین و خمیری مثل آش رشته، ماکارونی و قارچ و تریدها بپرهیزند. این افراد از مصرف گلقند و کرفس سود خواهند برد. این افراد می‌توانند در ماه رمضان از مویز دانه خارج کرده که به جای دانه آن کمی پودر مورد در آن ریخته‌اند، استفاده نمایند که این ترکیب نیز در رفع بوی بد دهان نقش مؤثری دارد. یکی دیگر از غذاهای مفید در این افراد گوشت کبک، بلدرچین یا جوجه مرغ است که با نخود و زیره و شوید و دارچین و زعفران و میخک پخته شود.