هدایت شده از نشر تمدن نوین اسلامی
📖 کتاب خطبه فدکیه (مبانی معرفتی و زمینه‌های تاریخی) چه می‌گوید؟! (قسمت اول)
✅ خطبه فدکیه خطبه‌ای نورانی و عظیم و از برجسته‌ترین اسناد معرفتی اسلام است. این خطبه در مصادر قدیمی شیعه و سنی نقل شده است. گذشته از آن که سند آن قابل اعتماد است، محتوای بلندی دارد و اقیانوسی از معارف الهی را در زمینه توحید، نبوت، امامت، شریعت و... در خود جای داده است.
♦️خطبه فدکیه به دلیل غصب فدک ایراد شد. فدک نام سرزمینی در شمال مدینه در نزدیکی‌های قلعه خیبر بود که طوایفی از یهود در آن زندگی می‌کردند. اهل فدک پس از شنیدن خبر فتح خیبر، به شرط حفظ جانشان زمین‌های خود را به پیامبر اسلام صلوات‌الله‌علیه‌و‌آله تسلیم کردند. وقتی این اراضی در اختیار آن حضرت قرار گرفت آیۀ شریفه «وَ آتِ ذَا الْقُرْبى حَقَّهُ»(اسراء:۲۶) نازل شد و دستور آمد که این سرزمین به ذی‌القربی (که بنابر روایت، منظور حضرت زهر سلام‌الله‌علیها است) بخشیده شود.
بعد از رحلت پیامبر اکرم صلى‌الله‌عليه‌وآله و چند روز پس از ماجرای غصب خلافت، خلیفه وقت دستور داد فدک مصادره شود و تحت تصرف حکومت قرار گیرد. حضرت صدیقۀ طاهره سلام‌الله‌علیها پس از چند بار پیگیری برای بازپسگیری فدک و بی‌نتیجه بودن آن، در مسجد‌النبی حاضر شدند و خطبه‌ای در جمع مهاجرین و انصار بیان فرمودند و اسرار و حقایق زیادی را دربارۀ اعتقادات اسلامی و مسائل تاریخی قبل و بعد از بعثت و نقشه‌ها و فتنه‌های جریان کفر و نفاق و مسئلۀ غصب خلافت و... مطرح کردند.
🔹دربارۀ اجزای خطبۀ فدکیه و معارفی که در فرازهای آن وجود دارد و حتی سیر تحوّلاتی که منجر به صدور این خطبه از سوی حضرت فاطمه سلام‌الله‌علیها و فضا و شرایط بیان آن، سخنان زیادی گفته شده و شروح متعددی نگاشته شده است که می‌توان به آن‌ها مراجعه کرد (شرح‌های ارزشمند از بزرگانی نظیر آیت‌الله سید محمدباقر صدر، آیت‌الله مجتبی تهرانی، آیت‌الله محمدتقی مصباح یزدی، آیت‌الله وحید خراسانی؛ استاد علی صفایی حائری و...)؛ استاد سید محمدمهدی میرباقری اما در این اثر، مبانی و مفروضات معرفتی و زمینۀ تاریخی خطبه فدکیه را مورد بحث قرار می‌دهند؛ چرا که از نظر ایشان اگر این مبانی و پیش‌فرض‌ها تحلیل و درک نشود، شناخت عمق کلام حضرت زهرا سلام‌الله‌علیها و تأثیری که ایشان با این ایراد خطبه در سیر عالم گذاشتند، مقدور و میسر نخواهد بود.
استاد میرباقری معتقدند پیش از ورود به فضای خطبه، باید جایگاه حضرت زهرا سلام‌الله‌علیها را در عالم و تاریخ بشناسیم؛ اگر با نگاهی سطحی، آن حضرت را شخصیتی عادی و دارای علم و مأموریت محدود تصور کنیم، قضاوت دربارۀ کلامی که انشا و القا کرده‌اند در همین حد خواهد بود؛ ولی اگر بدانیم که حضرت زهرا سلام‌الله‌علیها شخصیتی هستند مُهَیمن بر تاریخ، که همۀ تاریخ را به سمت توحید و ولایت هدایت می‌کنند و علم ایشان متصل به علم الهی است، در این صورت، داوری ما نسبت به فعل و قول و مقصد ایشان متفاوت خواهد شد.
همچنین بايد موضوع و مقیاس درگیری حضرت صدیقۀ طاهره سلام‌الله‌علیها را با جبهۀ مقابل به‌درستی درک کنیم؛ موضوع درگیری آن حضرت با جریان مقابل، بر سر بازپسگیری یک قطعه زمین و یا حتی حکومت اجتماعی نبود، بلکه در پی عبور دادن تاریخ بشر از محیط ولایت اولیای جور به وادی ولایت اولیای نور و از وادی جهل به وادی عقل بودند.
استاد میرباقری در طی پنج گفتار، خطبۀ فدکیه را در این چارچوب و فضا تحلیل می‌کنند و سپس به تفسیر سیر خطبه و روابط درونی فرازهای آن می‌پردازند.
ادامه دارد...
⬅️ خرید کتاب (⚡️با تخفیف ۲۰ درصدی ویژه ایام فاطمیه)
ایتا | وب‌سایت انتشارات