🔹بِإِذْنِ
قبلا بیان شد که
▪️درباره ماده «أذن» برخی گفتهاند که اصل این ماده بر دو معنای نزدیک هم (متقارب) دلالت دارد:
▫️ یکی گوش، گوش دادن و شنیدن؛ و
▫️دوم عِلم و اعلام کردن؛
🔸و متقارب بودنشان به این است که با گوش است که علم به شنیدهها حاصل میشود؛
▪️ اما برخی معنای اصلی را همان معنای اول میدانند و بر اساس این نظر اخیر، اصل ماده «أذن» همان کلمه «اُذُن» به معنای «گوش» بوده که جمع آن، «آذان» است (وَ فِي آذانِهِمْ وَقْراً؛ انعام/۲۵) و به نحو استعاری درباره کسی که زیاد گوش می داده است ویا سخن هرکسی را با دقت گوش میکرده، به کار میرفته است (يَقُولُونَ: هُوَ أُذُنٌ قُلْ: أُذُنُ خَيْرٍ لَكُمْ؛ توبة/۶۱)
▪️در این مبنا، اصل فعل «اَذِنَ» نیز به معنای گوش دادن است (أَذِنَتْ لِرَبِّها وَ حُقَّتْ؛ انشقاق/۲) و البته در مورد علم و آگاهیای که با شنیدن حاصل میشده (= اعلام کردن) هم به کار رفته است «فَأْذَنُوا بِحَرْبٍ مِنَ اللَّهِ وَ رَسُولِهِ؛ بقره/۲۷۹).
«إذن» هم به معنای اعلام اجازه و رخصت در انجام کاری است (وَ ما أَصابَكُمْ يَوْمَ الْتَقَى الْجَمْعانِ فَبِإِذْنِ اللَّهِ؛ آل عمران/۱۶۶) و اگرچه برخی گفتهاند که در این گونه موارد، اذن به معنای علم است (و لذا اذن دادن به معنای اعلام کردن است؛ و «به اذن خدا»، یعنی به علم خدا، یعنی این کار در منظر علم خدا رخ داده است)؛ اما راغب اصفهانی اصرار دارد که بین اذن و علم فرق است و اذن اخص از علم است و صرفا در جاهایی به کار می رود که به نحوی مشیت و ارادهای در کار باشد (اعم از اینکه بدان راضی باشد یا خیر) و لذا وقتی میفرماید آنچه به شما میرسد به اذن خداست؛ یعنی بر اساس مشیت خداوند است، نه اینکه خدا فقط از آن خبر دارد.
🔖جلسه ۴۱۶
http://yekaye.ir/al-anbiyaa-21-109/
@yekaye