متن گزارشی از پژوهش های خاورشناسان درباره فیض کاشانی که در بخش دانشجویی کنگره بین المللی علمی پژوهشی بزرگداشت فیض کاشانی ( 15 آبان 1387) ارائه کردم، تقدیم می شود:

متن دو مدخل "قمی" و "نفثة المصدور" از فرهنگ سوگ شیعی تقدیم می شود:

متن مدخل کلینی از دائرة المعارف تشیع نوشته مشترک دکتر مرضیه محمدزاده و بنده:

مقاله ای به قلم بنده با عنوان محدثان و دیگر مشاهیر آل یاسر:

متن مدخل کاتب، احمد بن ابی طاهر در دائرة المعارف تشیع به قلم بنده:

ابوالفضل احمد بن ابی طاهر از آن روی که نام پدرش طیفور بوده است ، به ابن طیفور نیز شهرت دارد و در منابع دو لقب کاتب و وراق را برای او ذکر کرده اند . او در سال 204 ق ( 819 م ) ، سال ورود مأمون عباسی از خراسان به بغداد ، در بغداد به دنیا آمده اما اصل وی از مرورود خراسان است ( مسعودی ، 4 / 183 ؛ ابن ندیم ، 163 ؛ آقا بزرگ تهرانی ، 3 / 142 ؛ امین ، 1 / 315 ؛ زرکلی ، 1 / 141) . او مورخی برجسته و معلم اطفال بود و گاهی شعر نیز می سرود . وی صاحب کتاب تاریخ بغداد و نخستین کسی است که در مورد بغداد تاریخ نوشته است (حاجی خلیفه ، 1 / 288 ؛ آقا بزرگ تهرانی ، 26 / 126 ) . ابن طیفور به سبب تألیف کتاب بلاغات النساء در میان شیعیان شهرت دارد . آقا بزرگ تهرانی بر این نظر است که تشیع ابن ابی طاهر از چاپ اول کتاب بلاغات النساء در سال 1326 ق معلوم می شود و این کتاب در چاپ دوم تحریف شده است (آقا بزرگ تهرانی ، همانجا ) . این کتاب از مصادر بحار الانوار است و علامه مجلسی خطبه حضرت زهرا (س) در مدینه و خطبه های زنان آل محمد (ص) در کوفه و شام را از آن نقل کرده است ( مجلسی ، 1 / 22 ؛ آقا بزرگ تهرانی ،3 / 142) . گفتنی است که بلاغات النساء تنها قطعه ای از کتاب المنثور و المنظوم ابن طیفور است و بقیه این کتاب 14 جلدی تا به حال به چاپ نرسیده است . (آقا بزرگ تهرانی ، همانجا ؛ زرکلی ، همانجا) ابن ابی طاهر در حدود 50 کتاب تألیف کرده که برخی از آن ها عبارت است از : - کتاب المؤلفین - لسان العیون - کتاب الهدایا - سرقات البحتری من أبی تمام - فضل العرب علی العجم - کتاب الجواهر - کتاب الملک المصلح و الوزیر المعین - کتاب العلة والعلیل - کتاب المعتذرین - کتاب مقاتل الفرسان - کتاب الخیل کبیر - جمهرة نسب بنی هاشم - سرقات الشعراء - أسماء الشعراء الاوائل - کتاب الجامع فی الشعراء و اخبارهم - ألقاب الشعراء - مقاتل الشعراء (ابن ندیم ، 163 – 164 ؛ اسماعیل پاشا بغدادی ، 1/ 51 – 52 ؛ زرکلی ، همانجا ) وی در سال 280 ق ( 893 م ) در بغداد درگذشت و در باب الشام بغداد به خاک سپرده شد . او را به صفاتی چون حسن خلق و حسن معاشرت ستوده اند . ( ابن ندیم ، 163 ؛ سرکیس ، 1 / 370 ؛ زرکلی ، همانجا ) ابن طیفور فرزندی به نام عبید الله و مکنی به ابو الحسین داشته که او نیز مانند پدرش به تألیف و تصنیف مشغول بوده است و از میان آثارش می توان به کتاب المتظرفات و المتظرفین اشاره کرد . همچنین وی مطالبی به کتاب تاریخ بغداد پدرش افزوده و بخش های اخبار المعتمد ، اخبار المعتضد ، اخبار المکتفی و اخبار المقتدر به قلم او است . ( ابن ندیم ، 164 ) منابع : آقا بزرگ تهرانی ، الذریعه ، به کوشش سید احمد حسینی ، بیروت ، 1406 ق ؛ الامین ، سید محسن ، اعیان الشیعه ، به کوشش حسن الامین ، دار التعارف ، بیروت ، [ بی تا ] ؛ ابن ندیم ، ابو الفرج محمد بن ابی یعقوب اسحق ، الفهرست ، به کوشش رضا تجدد ، [ بی تا ] ، [ بی جا ] ، [ بی نا ] ؛ اسماعیل پاشا بغدادی ، هدیة العارفین ، استانبول ، 1951 م ، [ افست ] بیروت ، دار احیاء التراث العربی ، [ بی تا ] ؛ حاجی خلیفه ، مصطفی بن عبد الله ، کشف الظنون ، دار احیاء التراث العربی ، بیروت ، [ بی تا ] ؛ الزرکلی ، خیر الدین ، الاعلام ، بیروت ، 1980 م ؛ سرکیس ، الیان ، معجم المطبوعات العربیه، قم ، 1410 ق ؛ مجلسی ، محمد باقر ، بحار الانوار ، بیروت ، 1403 ق ؛ مسعودی ، ابوالحسن علی بن الحسین ، مروج الذهب ، به کوشش اسعد داغر ، قم ، 1409 ق .

نخستین شرح حال فیض کاشانی در آثار شیعه پژوهان غربی:

در مجله کتیبه که تاکنون دو شماره از آن به صورت دیجیتالی منتشر شده است، سلسله یادداشت های ثابتی دارم با عنوان مزارپژوهی. در اولین شماره به امامزاده اهل بن علی واقع در شرق تهران پرداخته ام. به پیوست فایل کامل اولین شماره مجله تقدیم می شود.

در دومین شماره هم به معرفی بقعه جوانمرد قصاب در شهرری پرداخته ام. به پیوست دومین شماره مجله کتیبه تقدیم می شود.

مرگ معاویه در ماه رجب بوده است بدین مناسبت تصویر و متن مدخل معاویه بن ابی سفیان در دائرة المعارف تشیع به قلم بنده تقدیم می شود.