💠 روزۀ ششروز بعد عید فطر، مکروه یا مستحب؟!
✍️ در روایتی منسوب به رسول اللّٰه صلی اللّٰه علیه و آله چنین آمده است که «مَنْ صَامَ رَمَضَانَ ثم صَامَ سِتَّهً أیام مِنْ شَوَّالٍ فَکَأَنَّمَا صَامَ السنهَ» (1) یعنی هر کسی که ماه رمضان را روزه بگیرد سپس شش روز از ماه شوال را هم روزه بگیرد چنان است که یک سال تمام روزه داشته است.
اولین منبع حدیثی شیعه که این حدیث را نقل کرده است کتاب #الغارات است و سپس منابع حدیثی متأخر مانند «عوالي اللئالي العزيزية في الأحاديث الدينية»، «البلد الأمين و الدرع الحصين»، «مستدرك الوسائل و مستنبط المسائل» و «بحار الأنوار» نیز آن را بیان کردهاند، اما این منابع، حدیث مورد نظر را یا از طریق کتاب الغارات نقل کردهاند و یا از طریق کتابهای اهلسنت آوردهاند.
ابراهيم بن محمد بن سعيد بن هلال ثقفى (متوفی 283ق) در کتاب «الغارات»، نامهای را از امیرالمؤمنین علیهالسلام آورده است
بنا بر نقل ایشان، حضرت نامه را برای محمد بن ابیبکر نوشته است.
این نامۀ منسوب به حضرت علی علیهالسلام از جهت سند، ضعیف است. از جهت محتوا نیز دارای اشکالات اساسی میباشد ازجمله اینکه در قسمتی از آن، کیفیت وضوگرفتن، برخلاف عقیدۀ مذهب شیعه، بیان شده است!
نکتۀ دیگر اینکه نویسندۀ کتاب در پایان نامه میگوید: بعد از کشتهشدن محمد بن ابیبکر، این نامه به دست عمرو عاص و معاویه افتاد. معاویه از این نامه بسیار شگفتزده شد و از خواندش لذت برد!
در نتیجه آن را از بین نبرد بلکه دستور داد به همگان بگویند که این نامه از نوشتههاى ابوبكر است كه در نزد پسرش محمد بود و ما بر طبق آنها قضاوت مىكنيم و فتوا مىدهيم!
با توجه به این دو اشکال یعنی «وجود مطالبی مخالف عقائد شیعه و همچنین تسلط معاویه بر این نامه»، نمیشود اطمینان حاصل کرد که تمام متن حدیث از امیرالمومنین علیهالسلام باشد. بلکه احتمالا قسمتی از نامه توسط دشمنان حضرت به این نامه اضافه شده باشد.
از سوی دیگر، روایات متعدد و معتبری در کتابهای حدیثی شیعه وجود دارد که روزهگرفتن در روزهای ابتدایی ماه شوال (بعد از عید فطر) را مکروه میدانند و آن ایام را برای خوردن و آشامیدن معرفی کردهاند. (2)
به عنوان مثال:
حَرِيزٍ به نقل از ائمه علیهمالسلام روایت میکند که فرمودند: «هنگامی که ماه رمضان را (در پایان آن) افطار نمودی، پس بعد از روز عید فطر روزه تطوّع (مستحبی) نگیر مگر بعد از اینکه سه روز (از ماه شوال) بگذرد». (3)
بسیاری از فقها و محدثان شیعه نیز با تمسک به این روایات، بیان کردهاند که روزهگرفتن در سه روز ابتدایی ماه شوال، هیچ فضیلتی ندارد و اولی این است که ترک شود.
مثلاً:
مرحوم کاشفالغطاء در این رابطه مینویسد: «صوم ستّة أيّام بعد عيد الفطر و تركه أولى» (4)
ملاصالح مازندرانی نیز روایات استحباب شش روز، روزه اول ماه شوال را به دلیل اینکه از طریق اهلسنت وارد شدهاند و علاوه بر آن، روایات معتبر بر مخالفت آن وجود دارد، مردود میداند. (5)
مجلسی اول نیز استحباب روزه در شش روز اول شوال را مشهور بین اهلسنت میداند و روزهگرفتن بعد از دو یا سه روز بعد از عید فطر را افضل میداند. (6)
شیخ حر عاملی نیز اعتقاد به کراهت را در «بَابُ كَرَاهَةِ صَوْمِ ثَلَاثَةِ أَيَّامٍ بَعْدَ عِيدِ الْفِطْر» نقل میکند. (7)
🔸 بنابراین روزه گرفتن در شش روز ابتدایی ماه شوال (بعد از عید فطر) بر اساس دیدگاه اهلسنت است و بر اساس دیدگاه احادیث شیعه، روزهگرفتن در سه روز ابتدایی ماه شوال (بعد از عید فطر) مکروه است.
┄┅═══••✾❀✾••═══┅┄
📚 1. الغارات، ج 1، ص 250.
📚2. الکافي، ج4، ص148.
📚3. تهذيب الأحكام، ج4، ص 298.
📚4. کشف الغطاء عن مبهمات الشریعه الغرّاء، ج 4، ص 51.
📚5. شرح الکافی، ج4، ص 92.
📚6. روضة المتقين في شرح من لا يحضره الفقيه، ج3، ص 235.
📚7. وسائل الشيعة، ج10، ص519.
@MaarefHadith