غدیر در لغت به معنای آبگیر است؛ گودالی در بیابان که آب باران در آن گرد آید. در میان راه دو شهر بزرگ دنیای اسلام، مکه و مدینه، محلی است به نام «جُحفه» که در زمان رسول گرامی اسلام صلی‏ الله‏ علیه‏ و ‏آله، کاروانیان حج گزار در آنجا از هم جدا می‏ شدند و به طرف دیار خود می‏ رفتند. در این محل، غدیر خم جای دارد. علت نام گذاری این غدیر به خم، آن است که آبگیر آنجا به شکل خُمِ رنگرزان بوده و برخی قبایل صحرایی، گاه جامه‏ های رنگ کرده خود را در این آبگیر می‏ شسته‏ اند.

خلاصه واقعه غدیر خم در سال دهم هجرت، رسول خدا صلی ‏الله ‏علیه‏ و ‏آله به حج رفت و احکام آن را به مردم آموزش داد. به هنگام بازگشت از مکه، در استراحت گاه جُحفه و در غدیر خم، به امر خدا مردمان را گرد آورد و در آن مجمع سترگ، امام علی علیه ‏السلام را به جانشینی خود به آنان شناساند و فرمود: «هر کس من مولای اویم، علی مولای اوست». البته جانشینی علی علیه ‏السلام سال‏ها پیش در مکه و در جمع خاندان هاشم انجام گرفته بود، ولی در غدیر، به اطلاع عموم رسید.

پیام غدیر داستان غدیر از عظمت و ضرورت ولایت و ریشه‏ای بدون این مسئله خبر می‏دهد. رسول صلی‏ الله‏ علیه‏ و ‏آله در آن هنگام و در زیر آن آفتاب سوزان. آن همه جمعیت را برای چه نگه می‏دارد و چه پیامی برای‏شان دارد. این پیام اساسی‏ ترین پیام دین او بود و به راستی رسول صلی‏ الله‏ علیه‏ و‏ آله بر عظمت و ضرورت آن واقف بود، که مردم را در آن گرمای سوزان نگه داشت و رسالت آسمانی خویش را به مسلمانان ابلاغ فرمود

غدیر، خنثی کننده توطئه آنچه می‏ توانست همه نقشه‏ های منافقان را یک جا خنثی، و اسلام را در چنان برهه حساسی حفظ کند، تعیین جانشین پیامبر و اعلان رسمی آن بود، چنان که حضرت زهرا(س) در این‏ باره می ‏فرمایند: «پیامبر در روز غدیر، عقد ولایت را برای علی علیه‏ السلام محکم کرد». غدیر خم منافقان را فلج کرد و مانع اجرای نقشه‏ ها و توطئه‏ های شیطانی‏ شان شد.

غدیر؛ تداوم خط نبوت واقعه غدیر خم که در آخرین سال زندگی رسول گرامی اسلام صلی ‏الله‏ علیه‏ و‏ آله رخ داد و در آن علی علیه‏ السلام به جانشینی آن حضرت صلی‏ الله‏ علیه‏ و ‏آله برگزیده شد، حادثه‏ ای تاریخی نیست که در کنار دیگر وقایع بدان نگریسته شود. غدیر تنها نام یک سرزمین نیست؛ یک تفکر است. غدیر، نشانه و رمزی است که از تداوم خط نبوت خبر می‏دهد. غدیر، نقطه تلاقی کاروان رسالت با طلایه‏ داران امامت است. آری، غدیر خم یک سرزمین نیست؛ چشمه‏ ای است که تا پایان هستی می‏ جوشد؛ کوثری است که فنا برنمی‏ دارد؛ و افقی است بی‏کرانه و خورشیدی است عالم‏تاب.

تاج ولایت پیامبر صلی‏ الله‏ علیه ‏و‏ آله در غدیر خم عمامه خود را، که «سحاب» نام داشت، به عنوان تاج افتخار بر سر امیرالمؤمنین علیه‏ السلام قرار دادند و انتهای عمامه را بر دوش آن حضرت آویختند و فرمودند «عمامه تاج عرب است.»