رسول اكرم (ص) فرمود: امرنى ربى بمداراه الناس كما امرنى باداء الفرائض. پروردگارم مداراى با مردم را به من امر نمود، همانطور كه به اداى فرايض مامورم فرمود. از اين روايت استفاده می‏شود كه مداراى با مردم در تبليغ اسلام همان اندازه مهم است كه ادا ى فرايض اسلامی در قوام دين اهميت دارد، با ترك واجبات، اسلام به ضعف می‏گرايد و با ترك مدارا، تبليغ دين از پيشروى و گسترش بازمی ‏ماند.

*رسول اكرم (ص) فرموده است: ما وضع الرفق على شى‏ء الا زانه و لا وضع الخرق على شى‏ء الا شانه، فمن اعطى الرفق اعطى خير الدنيا و الاخره، و من حرمه حرم خير الدنيا و الاخره. #رفق و #مدارا در چيزى قرار داده نمی‏شود، مگر آن را زينت می‏دهد و خشونت و تندى بر چيزى قرار داده نمی‏شود، مگر آن را زشت می‏كند، پس اگر به كسى رفق و مدارا عطا شود، خير دنيا و آخرت به وى عطا شده است و كسى كه از مدارا محروم باشد، از خير دنيا و آخرت محروم خواهد بود.

*امام كاظم (علیه السلام) به هشام فرمود: يا هشام! عليك بالرفق فان الرفق يمن و الخرق شوم.ان الرفق و البر و حسن الخلق يعمر الديار و يزيد فى الرزق. بر تو باد به #رفق و #مدارا كه رفق مبارك است و #خشونت شوم.مدارا و نيكوكارى و #حسن_خلق، شهرها را آباد می‏كند و ارزاق را افزايش می‏دهد.

على (علیه السلام) فرموده: الرفق ييسر الصعاب و يسهل شديد الاسباب. #رفق و #مدارا مشكلات را سهل می‏كند و اسباب و وسايل سخت را آسان می‏سازد.

مدارا نمودن و ارفاق كردن از صفات حميده و خصال پسنديده است.تمام مسلمانان بالاخص كارمندان دولت اسلام و همچنين كسانى كه در پاره‏ا ى از امور مرجع مردم‏اند كوشش كنند تا خود را به اين خلق شريف متخلق سازند و ضمنا بدانند كه رسول گرامی اسلام (ص) از پيشگاه الهى درخواست نموده به مداراكنندگان ارفاق كند و به كسانى كه سخت می‏گيرند سختگير باشد. پيغمبر اكرم (ص) فرمود: الرفق راس الحكمه. مدارا و رفق سرآمد اعمال حكيمانه است. سپس در مقام دعا به پيشگاه الهى عرض كرد: اللهم من ولى شيئا من امور امتى فرفق بهم فارفق به و من شق عليهم فاشقق عليه. بار الها! كسى كه كارى از كارهاى امت مرا عهده‏دار می‏شود و به آنان ارفاق می‏نمايد، تو نيز به وى ارفاق نما، و آن كس كه سخت می‏گيرد و مردم را به مشقت می‏اندازد تو نيز بر او سخت بگير.

امام صادق (علیه السلام) فرمود: ان الله تعالى رفيق يحب الرفق و يعطى على الرفق ما لا يعطى على العنف. خداوند به بندگان مدارا می‏كند و مداراكنندگان را دوست دارد، به عمل آميخته به رفق و مدارا پاداش می‏دهد كه به كار فاقد مدارا آن اجر را اعطا نمی‏نمايد.

در اسلام به موازات وضع قوانين عادلانه برا ى اداره‏ ى امور اجتماع، از معنويات و ايمان مردم نيز در حل مشكلات مستضعفين استفاده شده است. اوليا ى گرامی اسلام، مسلمانان را به رحمت واسعه‏ ى الهى اميدوار می‏ساختند و به گذشتهاى مالى نسبت به تهيدستان تشويق می‏نمودند. با #مهلت گرفتن يا چشم‏پوشى از اصل طلب، خاطر پريشان مديون بينوا را آرام می‏ساختند. *امام صادق (علیه السلام) فرمود: روزى رسول اكرم صل ى الله عليه و آله منبر رفت.خدا ى را حمد و ثنا گفت و بر پيمبران او درود فرستاد.سپس فرمود: ايها الناس! ليبلغ الشاهد منكم الغائب، حاضرين به غائبين ابلاغ كنند: الا و من انظر منكم معسرا كان له على الله فى كل يوم صدقه بمثل ماله حتى يستوفيه. آگاه باشيد هر كس ى بدهکاری را كه قدرت پرداخت بدهى خود را ندارد #مهلت دهد، خداوند هر روز به مقدار طلبى كه دارد، به او اجر صدقه می‏دهد تا وقتى طلب خويش را دريافت نمايد.

در حديث ديگر آمده كه رسول اكرم (ص) دو نفر را ديد كه يكى ديگر ى را گرفته و رها نمی‏كند.حضرت نزديك آمد و از وضعشان سئوال نمود.يكى از آن دو گفت: از اين مرد طلب دارم، مطالبه می‏كنم.حضرت به آن ديگرى توجه فرمود كه چه می‏گويد. آن ديگر ى گفت: ا ى نبى خدا! او بر من حق دارد، اما من به خدا قسم چيز ى ندارم.حضرت فرمود: اگر كسى بخواهد خداوند در قيامت او را از حرارت شديد دوزخ در سايه‏ ى خود قرار دهد روزى كه جز سايه‏ ى او سايه‏ا ى نيست، بدهکاری را مهلت دهد يا از طلب خود بگذرد. در اين موقع طلبكار گفت: من يك سوم طلبم را به تو بخشيدم و يك سوم را تا يك سال مهلت می‏دهم و يك سوم را به من بپرداز. رسول اكرم (ص) فرمود: چه عمل خوبى را انجام داد!

طلبكارى كه به مقروض تهيدست خود فشار می‏آورد و از او مطالبه‏ ى طلب می‏كند، نفعى عايدش نمی‏شود، فقط می‏تواند با عمل نارواى خود او را در جامعه تحقير كند و آبرويش را ببرد. ولى اگر طبق دستور شرع مقدس طلب خود را به او ببخشد يا لااقل به و ى فشار نياورد، به موجب روايات، گناهان بخشنده يا مهلت دهنده در قيامت مشمول عفو الهى می‏شود و از عذاب خداوند رهايى می‏يابد. رسول اكرم (ص) فرمود: مردى قبل از شما مورد محاسبه‏ ى بار ى تعالى قرار گرفت.حسابرسان در كارهايش عمل خير ى نيافتند جز آنكه او شخص متمكنى بود و با مردم آميزش معاملاتى داشت، به تحصيلداران خود كه طلبهاى او را وصول می‏نمودند دستور داده بود كه اگر بين مديونهاى من كسى را يافتيد كه قدرت پرداخت ندارد، از او بگذريد و مطالبه‏ ى طلب ننماييد.خداوند در موقع رسيدگى به حساب وى فرمود: من از او به گذشت شايسته ‏ترم، از وى بگذريد.

حذيفه‏ ى يمانى از رسول اكرم (ص) شنیدم: چون روز قيامت فرا رسد، بنده‏ اى را به محكمه‏ ى عدل الهى می‏آورند. عرض می‏كند: اللهم انى لا اعلم فى حياتى عملا غير انك و هبتنى فى الدنيا مالا فكنت اعين به الفقراء.فاذا لم يكن عندهم ما يقضون به لم اعسر عليهم.فيقول الله تبارك و تعالى: بار الها! من از زندگى دنيا عمل خوبى برا ى خود نمی‏دانم جز آنكه تو به من مال اعطا فرمودى و من به افراد بى ‏بضاعت قرض می‏دادم و چون موقع پرداخت فرامی‏رسيد، اگر متوجه می‏شدم قدرت مالى ندارند و نمی‏توانند دين خويش را ادا كنند، به آنان فشار نمی‏آوردم. خداوند می‏فرمايد: انا اولى باعانتك، فانك ملهوف فتجاوزوا عن عبدى. من به كمك و ياريت اولى هستم، تو مال از دست داده و شايسته‏ ى حمايتى، از بنده‏ ى من بگذريد.

خداوند در دنيا به بندگان خود ارفاق نموده و #مهلت داده است تا در پرتو سعى و عمل، موجباتى را فراهم آورند كه به سعادت ابدى و كمال واقعى نايل آيند. در تعاليم اخلاقى اسلام مداراى با مردم از صفات حميده شناخته شده است و اوليا ى گرامی دين ضمن روايات متعددى، اكيدا آن را به پيروان خود توصيه نموده‏اند. ولى درباره‏ ى مهلت دادن به مومنى كه مديون است و در سختی و همچنين راجع به بخشيدن دين او، در احاديث اهل‏بيت عليهم‏السلام تاكيد بسيار شده و اين عمل از نظر اولياى الهى آنقدر مهم است كه می‏تواند عامل خود را در عرصه‏ ى قيامت مشمول رحمت بار ى تعالى نمايد، به طور ى كه گناهانش بخشيده شود و از عذاب الهى رهايى يابد.شنوندگان محترم اين مهم را به خاطر بسپارند كه اگر مرد باايمان معسر ى مديون آنهاست، به وى مهلت بدهند، يا از طلب خود چشم بپوشند و بپرهيزند از اينكه در حضور مردم مورد اهانتش قرار دهند و موجبات ايذاء و تحقيرش را فراهم آورند و اين روايت را همواره به خاطر داشته باشند: هشام بن سالم می‏گويد: شنيدم كه حضرت صادق (علیه السلام) می‏گفت كه خداوند فرموده: لياذن بحرب منى من اذى عبدى المومن وليامن غضبى من اكرم عبدى المومن. به من اعلان جنگ نموده آن كس كه بنده‏ ى مومن مرا اذيت كند و البته از غضب من در ايمنى است كسى كه بنده‏ ى مومن مرا اكرام نمايد.

✳️ ايام #مهلت حضرت بارى تعالى برا ى كسانى كه به او ايمان دارند بسيار مغتنم است و همه‏ ى آنان می‏توانند از اين مهلت گرانقدر به نفع انسانيت و تعالى معنو ى خويش استفاده نمايند. اما بهره‏ گيرى مردم به اعتبار تفاوت ايمان و چگونگى اعمالشان متفاوت است. بعضى برا ى جبران لغزشهاى گذشته‏ ى خويش متوجه پروردگار می‏شوند و با حال تضرع و زبان استغفار از پيشگاه او درخواست عفو و بخشش می‏نمايند. بعضى كه بالنسبه صحيح ‏العمل و درستكار بوده‏ اند، به پيروى از اولياى دين، هر روز مكرر استغفار می‏كنند، ولى قسمت اعظم اوقات مهلتشان در مباحات و اعمالى كه فاقد ارزش معنوى و روحانى است می‏گذرد. اما امام سجاد (علیه السلام) از پيشگاه خداوند درخواست می‏نمايد كه موجباتى را فراهم آورد تا اوقات مهلتش در طاعت ذات اقدس الهى مصروف گردد. و استعملنى بطاعتك فى ايام المهله. بار الها! در ايام عمر كه مهلت خودساز ى و نيل به كمال انسانى است، مرا به طاعت و فرمانبرى ذات اقدست وادار ساز. 🆔 @sahife2