eitaa logo
انس با صحیفه سجادیه
4.9هزار دنبال‌کننده
16.6هزار عکس
2.4هزار ویدیو
1.6هزار فایل
من به شما عزیزان توصیه میکنم با صحیفه سجادیه انس بگیرید! کتاب بسیار عظیمی است! پراز نغمه های معنوی است! مقام معظم رهبری Sahifeh Sajjadieh در اینستاگرام https://www.instagram.com/sahife2/ ادمین کانال @yas2463
مشاهده در ایتا
دانلود
‏‏ 3 ✳️ فشارها حتى درباره معصومان و اولياى الهى هم در ولايت و امامت ايشان ادامه يافت و با شدّت وحشيانه‏اى رفتار مى‏شد تاجايى كه در باب مذاهب و اعتقادات به ذات مقدس خداوند هم اهانت‏ها و پرسش‏هاى موهومى طرح گرديد. حضرت صادق عليه السلام ازحال تلخ حضرت موسى عليه السلام بازگو مى‏فرمايد: وَ قالَ مُوسى‏ عليه السلام فى‏ مُناجاتِهِ أَسْأَلُكَ يا رَبِّ أَنْ لايُقالَ فى‏ ما لَيْسَ فىَّ فَقالَ: يا مُوسى‏! ما فَعَلْتُ هذا لِنَفْسى‏ فَكَيْفَ لَكَ. حضرت موسى عليه السلام در مناجاتش به خداوند عرض كرد: خدايا! از تو مى‏خواهم كه درباره من چيزى گفته نشود كه سزاوار من نيست. خطاب رسيد: موسى من اين كار را درباره خود نكردم چگونه درباره تو انجام دهم. يا در نقل ديگر آمده است كه: حضرت موسى عليه السلام از خداوند درخواست كرد كه كارى كن كه مردم درباره من به خير و نيكى ياد كنند. خداوند فرمود: من درباره خودم اين كارنكردم. يعنى اى موسى! نه فقط تو را به بدى ياد مى‏كنند، بلكه رفتار مردم درباره آفريدگارشان نيز چنين است. حضرت لقمان عليه السلام در وصيت خود براى اين كه فرزند خود را از انتظار تعريف و تلخى بدگويى مردم رهايى بخشد و دل او را از اين امور راحت كند، فرمود: دلبسته به رضاى مردم و مدح و مذمت آنان مباش كه اين نتيجه به دست نمى‏آيد هر قدر آدمى در تحصيل آن بكوشد و آخرين درجه توان خويش رابه كار گيرد. ✍️ تفسير و شرح صحيفه سجاديه، ج‏9، ص: 41 ادامه دارد ... ◀️کانال انس با 🆔 @sahife2
«21» اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ وَ ادْرَأْ عَنِّي بِلُطْفِكَ وَ اغْذُنِي بِنِعْمَتِكَ وَ أَصْلِحْنِي بِكَرَمِكَ وَ دَاوِنِي بِصُنْعِكَ وَ أَظِلَّنِي فِي ذَرَاكَ وَ جَلِّلْنِي رِضَاكَ وَ وَفِّقْنِي إِذَا اشْتَكَلَتْ عَلَيَّ الْأُمُورُ لِأَهْدَاهَا وَ إِذَا تَشَابَهَتِ الْأَعْمَالُ لِأَزْكَاهَا وَ إِذَا تَنَاقَضَتِ الْمِلَلُ لِأَرْضَاهَا «22» اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ وَ تَوِّجْنِي بِالْكِفَايَةِ وَ سُمْنِي حُسْنَ الْوِلَايَةِ وَ هَبْ لِي صِدْقَ الْهِدَايَةِ وَ لَا تَفْتِنِّي بِالسَّعَةِ وَ امْنِحْنِي حُسْنَ الدَّعَةِ وَ لَا تَجْعَلْ عَيْشِي كَدّاً كَدّاً وَ لَا تَرُدَّ دُعَائِي عَلَيَّ رَدّاً فَإِنِّي لَا أَجْعَلُ لَكَ ضِدّاً وَ لَا أَدْعُو مَعَكَ نِدّاً خدايا! بر محمد و آلش درود فرست، شرور را به لطف خود از من دفع كن، و به نعمتت مرا پرورش ده، و به بزرگواريت، مرا اصلاح كن، و به احسانت مرا مداوا فرما، و در سايه پناهت جاى ده، و خلعت خشنوديت را بر من بپوشان، و زمانى كه امور بر من مبهم و مشكل شود، به هدايت آميزترينش، و هنگامى كه اعمال برايم مشتبه شود، به پاكيزه‏ترينش، و چون آيين‏ها دچار اختلاف شوند، به پسنديده‏ترينش، موفقم دار. خدايا! بر محمد و آلش درود فرست، و تارك وجودم را به تاج كفايت بياراى، و به حسن سرپرستى، بلند مرتبه‏ام گردان، و مرا صدق هدايت بخش، و به گشايش در امور زندگى آزمايشم مكن، و آرامش نيكو به من عطا فرما، و زندگيم را دشوار و سخت قرار مده، و دعايم را به من بر مگردان؛ برگرداندنى تلخ و ناهنجار، همانا من براى تو ضدى در اعتقادم قرار نمى‏دهم، و با تو همانند و شبيهى نمى‏خوانم. ◀️کانال انس با 🆔 @sahife2
وَ دَاوِنِي بِصُنْعِكَ 1 ✳️ تك تك موجودات آفريدگار، صنعت و ظهور تام حق و نمايشگر نظام احسن هستند؛ زيرا همه ساخته و پرداخته دست قدرت اويند و درد و درمان همه آفريده‏ها در طبيعت آن نهفته است. تلخى‏هاى زندگى به ويژه امراض روحى و جسمى بى شمار است كه بروز آنها قابل پيش بينى نيست. مصلحت بشر گذشته از عافيت بدنى و مادى او در اين جهان، كسب يك سلسله از كمالات و فضيلت‏هايى است كه بايد در دنيا صورت بگيرد و انسان از اين مسير براى آينده خود آماده سازى مى‏كند. اگر ما دستورهاى پروردگار را در همه زندگى خود حاكم كنيم و حق تعالى را بر اين امور شاهد بدانيم، بدون ترديد در تهذيب و درمان معنوى خود گام مؤثّرى برداشته‏ايم؛ زيرا اگر بين اوضاع تشريعى و تكوينى زندگى انسان هماهنگى و همخوانى صورت بگيرد، هيچ اتفاقى به ضرر او نخواهد بود، بلكه هر گونه حادثه‏اى يا بلايى به سود او در دنيا و آخرت تمام مى‏شود و آدمى چون از اسباب و حكمت امور خبر ندارد، پس براى او خير و بركت است. امام صادق عليه السلام مى‏فرمايد: قالَ اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ: عَبْدِىَ الْمُؤْمِنَ لا أَصْرِفُهُ فى‏ شَىْ‏ءٍ إِلَّا جَعَلْتُهُ خَيْراً لَهُ. خداوند عزيز و بزرگ فرمود: بنده مؤمن! خود را به هيچ كارى واندارم مگر اين كه براى او خير قرار دهم. بنابراين همه آزمايش‏ها و دردهاى جسمى و روانى، خيرى از سوى حق تعالى است كه انسان دچار انحراف‏هاى اخلاقى و گناهان بزرگ نشود. حضرت على عليه السلام در باب تهذيب نفس مى‏فرمايد: يَنْبَغى‏ أَنْ يَتَداوَى الْمَرْءُ مِنْ أَدْواءِ الدُّنْيا كَما يَتَداوَى ذُوالعِلَّةِ، وَ يَحْتَمِى مِنْ شَهَواتِها وَ لَذَّاتِها كَما يَحْتَمِى الْمَرِيضُ. سزاوار است كه مرد دردهاى دنياى خود را معالجه كند، همچنان كه بيماران دردهاى خود را درمان مى‏كنند و از خواهش‏ها وخوشى‏هاى دنيا پرهيز كند، همچنان كه بيمار پرهيز كند. ✍️ تفسير و شرح صحيفه سجاديه، ج‏9، ص: 45 ادامه دارد ... ◀️کانال انس با 🆔 @sahife2
وَ دَاوِنِي بِصُنْعِكَ 2 ✳️ امام سجّاد عليه السلام همگان را به شناخت درد و درمان دعوت مى‏فرمايد: مَنْ لَمْ يَعْرِفْ دَاءُهَ أَفْسَدَهُ دَواءُهُ. هر كه درد خود را نشناسد؛ دوايش او را نابود سازد. يعنى در اثر ناآشنايى با درد و درمان فطرى و طبيعى، درونى و ظاهرى به دنبال درد و علاج شيطانى يا حيوانى مى‏رود و نيازهاى خويش را با شهوات و مادّيات برآورده مى‏سازد و در پايان عمر هم مانند حيوانى كه در لجنزار دنيا و آلودگى‏هاى خود شناور زيسته است؛ زندگى را تمام مى‏كند. مركز درمان‏هاى جسمى، طبيبان هستند كه با تشخيص علت مرض و دستور داروهاى شيميايى يا گياهى، ظاهر جسمى انسان را سلامتى مى‏بخشند، امّا مرجع بيمارى‏هاى باطنى و معنوى پيامبران و اولياى الهى هستند كه هر گاه روح و دل و عقل آدمى دچار زنگار يا آلودگى شوند؛ با ابزار ويژه، او را به راه حق راهنمايى‏ مى‏كنند و درون او را شفا مى‏بخشند. حضرت على عليه السلام در وصف رسالت حضرت پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله مى‏فرمايد: طَبيبٌ دَوَّارٌ بِطِبِّهِ قَدْ احْكَمَ مَراهِمَهُ وَ احْمى‏ مَواسِمَهُ، يَضَعُ مِنْ ذلِكَ حَيْثُ الْحاجَةُ الَيْهِ، مِنْ قُلُوبٍ عُمْىٍ وَ آذانٍ صُمٍّ وَ الْسِنَةٍ بُكْمٍ. مُتَتَبِّعٌ بِداوئِهِ مَواضِعَ الْغَفْلَةِ وَ مَواطِنَ الْحَيْرَةِ. « » طبيبى است كه همراه با طبّش در ميان مردم مى‏گردد، مرهم‏هايش را محكم و آماده ساخته، و ابزارهايش را براى سوزاندن زخم‏ها داغ نموده، تا هر جا لازم باشد، در زمينه دل‏هاى كور، و گوش‏هاى كر، و زبان‏هاى لال به كار گيرد. دارو به دست به دنبال علاج بيمارى‏هاى غفلت و دردهاى حيرت است. ✍️ تفسير و شرح صحيفه سجاديه، ج‏9، ص: 45 ادامه دارد ... ◀️کانال انس با 🆔 @sahife2
وَ دَاوِنِي بِصُنْعِكَ 3 ✳️ مبتلايان به بيمارى‏هاى اخلاقى با مراجعه به مربيان الهى مى‏توانند جان عزيز خود را در مسير انوار شفا دهنده و نفس‏هاى قدسى قرار دهند تا به نفس مطمئنه برسند و هر كه از اين نسيم‏هاى شفابخش دورى گزيند، به مرض قلب و نفاق گرفتار مى‏گردد كه به تدريج سلامتى جسم او هم به خطر مى‏افتد. آن گاه كه حضرت عليه السلام مى‏فرمايد: وَ دَاوِنِي بِصُنْعِكَ مرا خودت درمان بنما، شايد اشاره به دردها و رنج‏هايى باشد كه از حادثه و و ناگوارى‏هاى سفر در روح و جسم ايشان باقى مانده است و يا بر اثر فشارهاى اجتماعى كه حكومت ستمگر پيش آورده، خاطر مبارك حضرت را آزرده ساخته است؛ پس حضرت درخواست درمان آن ناملايمات را مى‏نمايد. كدام بيمارى و رنجى براى امام معصوم دردناك‏تر از تهمت‏ها و اهانت‏هايى است كه به مقام عصمت و طهارت وارد گرديد و حقيقت آنان را نازيبا جلوه داد. امّا وجود شريف آنان در رفتار با ديگران همچو طبيبى حاذق بود كه همگان از كوچك و بزرگ و غلام و آزاده، همگى در زير سايه امن و لطف ايشان درمان حقيقى مى‏شدند. در روايت است: امام سجّاد عليه السلام غلام خود را سه بار براى كارى صدا زد ولى غلام اعتنايى به فرمان حضرت نكرد. غلام در بار سوم جواب داد، امام به او فرمود: اى پسرم! آيا صداى مرا نشنيدى؟ گفت: بلى. فرمود: چرا پاسخ مرا ندادى؟ گفت: از تو در امان هستم. امام فرمود: الْحَمْدُلِلَّهِ الَّذى‏ جَعَلَ مَمْلُوكِى يَأْمَنُنِىِ. سپاس خدايى را كه زير دست مرا از من آسوده خاطر قرار داد. بنابراين امنيت روانى و روحى در مداواى درونى و بيرونى بسيار مؤثّر است. ✍️ تفسير و شرح صحيفه سجاديه، ج‏9، ص: 45 ادامه دارد ... ◀️کانال انس با 🆔 @sahife2
«23» اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ وَ امْنَعْنِي مِنَ السَّرَفِ وَ حَصِّنْ رِزْقِي مِنَ التَّلَفِ وَ وَفِّرْ مَلَكَتِي بِالْبَرَكَةِ فِيهِ وَ أَصِبْ بِي سَبِيلَ الْهِدَايَةِ لِلْبِرِّ فِيمَا أُنْفِقُ مِنْهُ «24» اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ وَ اكْفِنِي مَؤُونَةَ الاكْتِسَابِ وَ ارْزُقْنِي مِنْ غَيْرِ احْتِسَابٍ فَلَا أَشْتَغِلَ عَنْ عِبَادَتِكَ بِالطَّلَبِ وَ لَا أَحْتَمِلَ إِصْرَ تَبِعَاتِ الْمَكْسَبِ «25» اللَّهُمَّ فَأَطْلِبْنِي بِقُدْرَتِكَ مَا أَطْلُبُ وَ أَجِرْنِي بِعِزَّتِكَ مِمَّا أَرْهَبُ خدايا! بر محمد و آلش درود فرست، و مرا از اسراف بازدار، و روزيم را از تلف شدن نگاه دار، و داراييم را به بركت در آن افزون كن، و مرا براى خير و نيكى در آنچه از آن مال خرج مى‏كنم، به راه هدايت برسان. خدايا! بر محمد و آلش درود فرست، و مرا از سختى و دشوارى كسب و كار كفايت كن، و روزيم را از جايى كه گمان نمى‏بريم عنايت فرما، تا در راه به دست آوردن روزى از بندگيت باز نمانم، و سنگينى وبال‏هاى كسب را به دوش نكشم. خدايا! آنچه را مى‏طلبم، به قدرتت برايم فراهم كن، و از آنچه مى‏ترسم، به عزّتت پناهم ده. ◀️کانال انس با 🆔 @sahife2
وَفِّرْ مَلَكَتِي بِالْبَرَكَةِ فِيهِ 1 ✳️ اصل ، در نزد خداوند براى مؤمن و كافر در دنيا و آخرت يكسان است يعنى بدون سلامت و رضايت الهى، سعادت محال است. اين مسأله از مهم‏ترين اصول اعتقادى است كه سعادت آخرت در سلامت دنياست و هر گاه انسان سلامتى روانى و اخلاقى و شغلى نداشته باشد، نمى‏تواند مؤمن باشد؛ زيرا با سلامت، عشق و معرفت حاصل مى‏شود و در ظرف شناخت نيز شناخت حقيقت توحيد به دست مى‏آيد كه زمينه‏ساز سعادت اخروى مى‏شود. پس شناخت حق با سلامت نفس و روح گره خورده است تا ايمان و تسليم به درجات كمال برسد. مشكل اساسى يك جامعه بيمار نيز كمبود سلامت است و بروز بيمارى‏هاى اخلاقى و شخصيتى و آسيب‏هاى اجتماعى برگرفته از پايين بودن سطح سلامت و ايمان و بنيان‏هاى اعتقادى مردم است؛ زيرا هر چه مردم از سرچشمه‏هاى وحى و كمال دور شوند، امنيّت و سلامتى در همه زمينه‏ها دچار تزلزل و ترديد مى‏شود، در نتيجه جوامع بشرى گرفتار سقوط و انحراف عميق مى‏شوند؛ بنابراين بايد با تفكر و دورانديشى، خود و جامعه پيرامون خود را از آسيب‏ها نگه داشت و ارزش‏هاى و ‏ها را ترويج نمود. امام باقر عليه السلام در اين زمينه در وصيت خويش به جابر بن يزيد جعفى مى‏فرمايد: وَ اعْلَمْ أَنَّهُ لا عِلْمَ كَطَلَبِ السَّلامَةِ وَ لا سَلامَةَ كَسَلامَةِ الْقَلْبِ. بدان كه هيچ دانشى چون طلب سلامتى نيست و هيچ سلامتى مانند سلامت دل نمى‏باشد. ✍️ تفسير و شرح صحيفه سجاديه، ج‏9، ص: 50 ادامه دارد ... ◀️کانال انس با 🆔 @sahife2
وَفِّرْ مَلَكَتِي بِالْبَرَكَةِ فِيهِ 2 ✳️ بايد در بهره اموال و دارايى‏ها نيز سلامتى ايجاد كرد تا در متن زندگى بركت‏ها و رحمت‏ها روان گردد و همگان به رضايت نسبى برسند. پس در اين جا به ريشه‏هاى بركت و رحمت الهى در روايات معصومان عليهم السلام مى‏پردازيم. امام رضا عليه السلام مى‏فرمايد: أَوْحَى‏ اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ إِلى‏ نَبىٍّ مِنْ الْأَنْبياءِ، إِذا أُطِعْتُ رَضِيتُ، وَ إِذا رَضِيتُ بارَكْتُ وَ لَيْسَ لِبَرَكَتى‏ نَهايَةٌ. خداوند متعال به يكى از پيامبران خود وحى فرمود: هر گاه من اطاعت شوم، خشنود گردم و چون خشنود شوم، بركت دهم و بركت من بى‏پايان است. اباالحسن امام جواد عليه السلام يا امام هادى عليه السلام به داود صرمى مى‏فرمايد: يا داوُدُ، إِنَّ الحَرامَ لايَنْمِى وَ إِنْ نَمى‏ لايُبارَكُ لَهُ فيهِ، وَ ما أَنْفَقَهُ لَمْ يُوْجَرْ عَلَيْهِ وَ ما خَلَّفَهُ كانَ زادَهُ إِلَى النَّارِ. اى داود! مال حرام رشد نمى‏كند و اگر هم رشد كند براى صاحبش بركتى ندارد و اگر از آن چيزى انفاق كند پاداشى نخواهد ديد و آنچه پس از خود بر جاى گذارده، توشه او به سوى دوزخ است. ✍️ تفسير و شرح صحيفه سجاديه، ج‏9، ص: 50 ادامه دارد ... ◀️کانال انس با 🆔 @sahife2
وَفِّرْ مَلَكَتِي بِالْبَرَكَةِ فِيهِ 3 ✳️ خداوند بزرگ در آياتى به اين نكته اشاره فرموده كه: گشايش بركات در دو عنوان كليدى است كه با توجه به آنها، نعمت‏ها و بركت‏ها فرو مى‏ريزد. وَلَوْ أَنَّ أَهْلَ الْقُرَى‏ ءَامَنُواْ وَاتَّقَوْاْ لَفَتَحْنَا عَلَيْهِم بَرَكتٍ مّنَ السَّمَآءِ وَالأْرْضِ وَلكِن كَذَّبُواْ فَأَخَذْنهُم بِمَا كَانُواْ يَكْسِبُونَ» «اعراف 96» و اگر اهل شهرها و آبادى‏ها ايمان مى‏آوردند و پرهيزكارى پيشه مى‏كردند، يقيناً [درهاىِ‏] ها از آسمان و زمين را بر آنان مى‏گشوديم، ولى [آيات‏ الهى و پيامبران را] تكذيب كردند، ما هم آنان را به كيفر اعمالى كه همواره مرتكب مى‏شدند [به عذابى سخت‏] گرفتيم. امام حسين عليه السلام در تفسير آيه فوق پيرامون رجعت به يارانش مى‏فرمايد: هر آينه بركت از آسمان و زمين مى‏بارد تا آن جا كه درختان از سنگينى ميوه‏هايى كه خداوند بر آنان خواسته، مى‏شكنند. در تابستان ميوه زمستانى و در زمستان ميوه تابستانى خورده مى‏شود و اين معناى گفته خداوند است كه فرمود: اگر مردم باديه نشين ايمان آورده و پرهيزگارى پيشه كرده بودند، بركت‏هاى آسمان و زمين را به رويشان مى‏گشوديم. ✍️ تفسير و شرح صحيفه سجاديه، ج‏9، ص: 50 ادامه دارد ... ◀️کانال انس با 🆔 @sahife2
وَفِّرْ مَلَكَتِي بِالْبَرَكَةِ فِيهِ 4 ✳️ از جمله زمينه ‏هايى كه در روايات براى افزايش بركات نعمت آمده، عبارت است از: 1- وزن كردن خوراك و اجناس‏ 2- فروش مدت دار (نسيه) 3- وام دادن و قرض پرداختن‏ 4- تجارت و خريد و فروش مال‏ 5- عدالت و دادگرى در جامعه‏ 6- پرداختن حقوق واجب الهى مانند خمس، زكات، كفارات و ... حضرت على عليه السلام مى‏فرمايد: إِذا ظَهَرَتِ الجِناياتِ، إِرْتَفَعَتِ الْبَرَكاتُ. هر گاه جنايت‏ها آشكار شود، بركت‏ها از ميان برود. ✍️ تفسير و شرح صحيفه سجاديه، ج‏9، ص: 50 ادامه دارد ... ◀️کانال انس با 🆔 @sahife2
وَفِّرْ مَلَكَتِي بِالْبَرَكَةِ فِيهِ 5 ✳️ برخى از صفات و گناهان انسان، سبب محروميت از بركت‏هاى رزق و مال است‏ كه آثار آن در زندگى روزمره نمايان مى‏شود. 1- گناه و نافرمانى آشكار 2- پايمال كردن حقوق مسلمانان‏ 3- حرام خوارى‏ 4- خيانت كارى‏ 5- دزدى‏ 6- شراب خوارى‏ 7- زنا و ... ✍️ تفسير و شرح صحيفه سجاديه، ج‏9، ص: 50 ادامه دارد ... ◀️کانال انس با 🆔 @sahife2
«26» اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ وَ صُنْ وَجْهِي بِالْيَسَارِ وَ لَا تَبْتَذِلْ جَاهِي بِالاقْتَارِ فَأَسْتَرْزِقَ أَهْلَ رِزْقِكَ وَ أَسْتَعْطِيَ شِرَارَ خَلْقِكَ فَأَفْتَتِنَ بِحَمْدِ مَنْ أَعْطَانِي و أُبْتَلَى بِذَمِّ مَنْ مَنَعَنِي وَ أَنْتَ مِنْ دُونِهِمْ وَلِيُّ الْإِعْطَاءِ وَ الْمَنْعِ «27» اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ وَ ارْزُقْنِي صِحَّةً فِي عِبَادَةٍ وَ فَرَاغاً فِي زَهَادَةٍ وَ عِلْماً فِي اسْتِعْمَالٍ وَ وَرَعاً فِي إِجْمَالٍ «28» اللَّهُمَّ اخْتِمْ بِعَفْوِكَ أَجَلِي وَ حَقِّقْ فِي رَجَاءِ رَحْمَتِكَ أَمَلِي وَ سَهِّلْ إِلَى بُلُوغِ رِضَاكَ سُبُلِي وَ حَسِّنْ فِي جَمِيعِ أَحْوَالِي عَمَلِي خدايا! بر محمد و آلش درود فرست، و آبرويم را به توانگرى حفظ كن، و قدر و منزلتم را به تنگدستى پست مفرما كه از روزى خوارانت روزى بخواهم، از بَدان و اشرار آفريده‏هايت عطايى بطلبم، تا به سپاسگزارى كسى كه عطايم مى‏كند گرفتار شوم، و به سرزنش كسى كه از عطا كردن به من باز مى‏ايستد دچار گردم، و حال آن كه تو متولّى عطا و منعمى، نه ديگران. خدايا! بر محمد و آلش درود فرست، و صحت و سلامتى كه در عبادت مصرف شود، آسايش و فراغتى كه در فضاى زهد به كارم آيد، و دانش و معرفتى كه در عمل به كار گرفته شود، و پارسايى و تقوايى كه از افراط و تفريط دور باشد، روزى من فرما. خدايا! مدت عمرم را به عفو و بخششت پايان ده، و آرزويم را در اميد به‏ رحمتت تحقّق ده، و راههايم را براى رسيدن به خشنوديت هموار ساز، و در تمام احوال، كردارم را نيكو گردان. ◀️کانال انس با 🆔 @sahife2
وَ صُنْ وَجْهِي بِالْيَسَارِ وَ لَا تَبْتَذِلْ جَاهِي بِالاقْتَارِ 1 ✳️ يا شرف نفس كه در قرآن و روايات به آن وجه يا ماء الوجه تعبير شده، صفاتى است كه حقيقت ذات و ايمان و اخلاص و رضايت حق در آن تجلّى مى‏كند. از وظايف دينى هر مسلمان اين است كه همواره مراقب خويش و آبروى برادران مؤمن خود باشد نه مايه ذلّت خود باشد و نه به شخصيت ديگران آسيب برساند؛ زيرا خداوند كريم كرامت نفس را مهم شمرده است. امام صادق عليه السلام مى‏فرمايد: إِنَّ اللَّهَ عَزَّوَجَلَّ فَوَّضَ إِلَى الْمُؤْمِنِ أُمُورَهُ كُلَّها وَ لَمْ يُفَوِّضْ إِلَيْهِ أَنْ يُذِلَّ نَفْسَهُ، الَمْ تَسْمَعُ لِقَوْلِ اللَّهِ عَزَّوَجَلَ‏ وَ لِلَّهِ الْعِزَّةُ وَ لِرَسُولِهِ وَ لِلْمُؤْمِنِينَ «منافقون 8» فَالْمُؤْمِنُ يَنْبَغى‏ أَنْ يَكُونَ عَزِيزاً وَ لايَكُونَ ذَلِيلًا، يُعِزُّهُ‏ اللَّهُ بِالْإِيمانِ وَ الْإِسْلامِ. خداوند عزيز و بلند مرتبه همه كارهاى انسان با ايمان را به او واگذارده است. ولى اين اختيار را به او نداده كه خود را خوار و خاكسار نمايد. آيا نشنيدى گفته خداوند متعال را كه مى‏فرمايد: «عزّت و اقتدار براى خدا و پيامبر او و مؤمنان است.» پس مؤمن سزاوار عزيزى است و ذلّت را نمى‏پذيرد؛ زيرا خداوند به سبب ايمان و تسليم، او را عزيز مى‏گرداند. ✍️ تفسير و شرح صحيفه سجاديه، ج‏9، ص: 55 ادامه دارد ... ◀️کانال انس با 🆔 @sahife2
وَ صُنْ وَجْهِي بِالْيَسَارِ وَ لَا تَبْتَذِلْ جَاهِي بِالاقْتَارِ 2 ✳️ حضرت على عليه السلام مى‏فرمايد: بَذْلُ ماءِ الْوَجْهِ فِى الطَّلَبِ أَعْظَمُ مِنْ قَدْرِ الحاجَةِ وَ إِنْ عَظُمَتْ وَ أُنْجِحَ فِيها الطَّلَبُ. بخشش و ارزش آبرويى كه براى درخواست صرف شود، بالاتر از حاجت و نيازمندى اوست، هر چند آن خواسته مهم باشد و با صرف آبرو برآورده شود. مقصود از بذل آبرو نكوهش درخواست از ديگران است؛ زيرا آبرو با نيازمندى برابرى نمى‏كند كه به ويژه با نيازى پست؛ آبروى باارزش معامله شود. از برترين مردانگى‏ها اين است كه مرد در حفظ آبروى خويش كوشا باشد و با كمترين خواهشى هر چند ضرورى، خود را سبك نسازد. و اين گونه تفكر سبب تحقير او و ديگران مى‏شود و حق تعالى كوچك شمردن را در امّت اسلام نمى‏پذيرد. امام صادق عليه السلام در اين باره كه تحقير، دشمنى و كينه را به دنبال دارد، مى‏فرمايد: كسى كه مؤمن را كوچك بشمارد، خواه درمانده باشد يا بينوا نباشد، پيوسته در تحقير و دشمنى خداوند قرار دارد تا از روش نادرست خود برگردد و او را با ديده احترام بنگرد. ✍️ تفسير و شرح صحيفه سجاديه، ج‏9، ص: 55 ادامه دارد ... ◀️کانال انس با 🆔 @sahife2
وَ صُنْ وَجْهِي بِالْيَسَارِ وَ لَا تَبْتَذِلْ جَاهِي بِالاقْتَارِ 3 ✳️ عوامل بسيارى، مسلمانى را در نظر افراد حقير جلوه مى‏دهد. يكى از آن موارد فقر مالى است. اين نيازمندى در برابر دارايى متمولان چشمگير است؛ زيرا بضاعت كم يا تهيدستى در نظر افراد كوته بين، عامل بزرگ تحقير است. و اين مسأله سبب فاصله طبقاتى و تفاوت‏هاى قومى و ملى در جوامع گوناگون شده است. بنابراين سرمايه‏داران در دنيا عزّت دنيوى را به جان مى‏خرند و در آخرت رسواى همه مردم‏ در محشر مى‏شوند. امام صادق عليه السلام مى‏فرمايد: مَنِ اسْتَذَلَّ مُؤْمِناً وَ اسْتَحْقَرَهُ لِقِلَّةِ ذاتِ يَدِهِ وَ لِفَقْرِهِ شَهَرَهُ اللَّهُ يَوْمَ الْقِيامَةِ عَلَى رُؤُوسِ الْخَلائِقِ. هر كه مؤمنى را خوار بشمارد و براى درآمد اندك او يا نداريش با ديده منت و كوچكى بنگرد، در روز قيامت بر همگان به رسوايى معرفى گردد. كسانى كه در مسافرت حج داراى تمكن مالى هستند و از عهده هزينه سنگين سفر به راحتى برمى‏آيند، هيچ گونه احساس ذلّت يا منّت از سوى ديگران ندارند. امّا بعضى در روزگار قديم با كاروانى همراه با توشه و بار مناسب و رفاقت منزل به منزل به كمك يكديگر امور را مرتب و هماهنگ مى‏كردند. ولى گاهى به ناچار در كاروانى كه گروهى پولدار و تاجر بودند، همسفر مى‏شدند كه در آن احساس ذلت و خوارى مى‏كردند ائمه اطهار عليهم السلام در پاسخ به درخواست چنين افرادى هشدار داده كه عزت نفس خود را نگه دارند. ابابصير گفت: به امام صادق عليه السلام عرض كردم: مردى با افراد ثروتمند رفيق راه و توشه مى‏شود و او داريى‏اش از همه آنها كمتر است، آنان با دست باز خرج مى‏كنند و او قدرت صرف چنين مالى را ندارد. امام عليه السلام فرمود: دوست ندارم كسى با همسفرى ثروتمندان، اسباب ذلّت و خفت خويش را فراهم كند، با كسانى همسفر شود كه در مالدارى همانند خودش باشند. حضرت در جاى ديگر ( ) از بارگاه الهى براى حفظ عزّت در توانگرى و ناتوانى عرضه مى‏دارد: «وَ اعْصِمْنى‏ مِنْ انْ اظُنُّ بِذى‏ عَدَمٍ خَساسَةً اوْ اظُنُّ بِصاحِبِ ثَرْوَةٍ فَضْلًا فَانَّ الشَّريفَ مَنْ شَرَّفَتْهُ طاعَتُكَ وَ الْعَزيزَ مَنْ اعَزَّتْهُ عِبادَتُكَ.» خداوندا مرا از خوار نگريستن تهيدست و برتر گمان كردن ثروتمند، حفظ فرما، چه آن كه شريف آن است كه طاعت تو او را شريف نموده و عزيز كسى است كه عبادت تو او را عزت داده است. يعنى، امام از سوى تنگدستى مورد تحقير قرار نگيرد و به ارزش اجتماعى او آسيب نرسد و براى ارشاد و راهنمايى مردم مؤثّر باشد و عزت او در جامعه محفوظ بماند. ✍️ تفسير و شرح صحيفه سجاديه، ج‏9، ص: 55 ادامه دارد ... ◀️کانال انس با 🆔 @sahife2
وَ صُنْ وَجْهِي بِالْيَسَارِ وَ لَا تَبْتَذِلْ جَاهِي بِالاقْتَارِ 4 ‏ 1 ✳️ «» عبارت از منزلت و مقامى است كه نصيب انسان‏هاى دوست داشتنى مى‏شود. و آن بر دو گونه است: الف- جاهى كه محبوبيت در آن بر اثر كمالاتى است كه به خاطر آن عمر و مال و خانواده خود را فدا مى‏كند. هدايت مردم، راهنمايى انسان‏ها، حمايت از مظلومان و انزجار از ستمگران، خدمت به محرومان و بينوايان، كسب علم، تقوى، سخاوت، شجاعت و ... و از اين قبيل؛ مقام‏هاى بلند و معنوى پديد مى‏آورند. هر كه داراى آنهاست بر دل‏ها و جان‏ها حكومت مى‏كند و مورد الطاف الهى و امداد غيبى و تأييد معصومان و اولياى الهى قرار مى‏گيرد. ب- جاه به گونه ديگر، در دنيا نوعى سلطه به مردم است كه رياست و فرمانروايى بر ابدان و اموال مردم است و قدرت اجرايى آن نيروهاى مادى و نظامى هستند كه با نابودى حاكم و سلطه او، تمامى مقامات و وابستگى‏هاى او از بين مى‏رود. ارزش جاه و مقام در دنيا به استفاده درست در راه حق و بندگان خداست، يعنى در خدمت آفرينش حق بودن تا اراده خداوند اجرا گردد. ✍️ تفسير و شرح صحيفه سجاديه، ج‏9، ص: 55 ادامه دارد ... ◀️کانال انس با 🆔 @sahife2
وَ صُنْ وَجْهِي بِالْيَسَارِ وَ لَا تَبْتَذِلْ جَاهِي بِالاقْتَارِ 4 ‏ 2 ✳️ جاه و محبوبيت همانند مال و ثروت در قيامت مورد پرسش است و تخلّف از اداى وظيفه نعمت جاه، كيفر الهى را در پى دارد. پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله فرمود: خداوند از مقام بنده همانند مال او پرسش مى‏كند و مى‏فرمايد: بنده من! به تو جاه و محبوبيت روزى نمودم، آيا مظلومى را مورد حمايت قرار دادى؟ آيا به فرياد ستمديده مضطربى پاسخ گفتى؟ امام صادق عليه السلام مى‏فرمايد: حمله دو گرگ درنده به يك گله بى‏چوپان كه يكى از اوّل آن و ديگرى از آخر آن حمله كنند، زيانبارتر از علاقه به مقام و مال براى دين مسلمان نيست. مقصود حضرت اين است كه گروهى آدم‏هاى درنده‏خو در جامعه هستند كه براى كسب مال و شرافت، مردم را مى‏دَرَند و دين آنان را بازيچه هواى نفس خود قرار مى‏دهند. اسحاق بن عمار درباره به خطر افتادن عزت نفس مردم از حضرت صادق عليه السلام نقل مى‏كند: زمانى فرا مى‏رسد كه اگر كسى دست نياز به سوى مردم دراز كند، زنده بماند و اگر خاموش ماند، بميرد. اسحاق بن عمار گفت: عرض كردم اگر چنان روزگارى را درك كردم چه كنم؟ فرمود: مردم را با آنچه دارى يارى رسان و اگر چيزى نداشتى با استفاده از مقام و موقعيت خودت كمك برسان. «1» بنابراين جايگاه و مقام، پشتوانه‏اى براى احترام نفس است در صورتى كه عزّت و شرف انسان مؤمن خدشه‏دار نشود وگرنه بايد براى نجات و يارى ديگران ارزانى نمود. ✍️ تفسير و شرح صحيفه سجاديه، ج‏9، ص: 55 ادامه دارد ... ◀️کانال انس با 🆔 @sahife2
«29» اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ وَ نَبِّهْنِي لِذِكْرِكَ فِي أَوْقَاتِ الْغَفْلَةِ وَ اسْتَعْمِلْنِي بِطَاعَتِكَ فِي أَيَّامِ الْمُهْلَةِ وَ انْهَجْ لِي إِلَى مَحَبَّتِكَ سَبِيلًا سَهْلَةً أَكْمِلْ لِي بِهَا خَيْرَ الدُّنْيَا وَ الْآخِرَةِ «30» اللَّهُمَّ وَ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ كَأَفْضَلِ مَا صَلَّيْتَ عَلَى أَحَدٍ مِنْ خَلْقِكَ قَبْلَهُ وَ أَنْتَ مُصَلٍّ عَلَى أَحَدٍ بَعْدَهُ وَ آتِنَا فِي الدُّنْيَا حَسَنَةً وَ فِي الْآخِرَةِ حَسَنَةً وَ قِنِي بِرَحْمَتِكَ عَذَابَ النَّارِ. خدايا! بر محمد و آلش درود فرست، و مرا در اوقات بى‏خبرى براى يادت بيدارى ده، و در روزگار مهلت براى فرمانبرداريت به كار گير، و برايم راه آسانى به سوى محبّتت باز و هموار كن و به سبب آن، خير دنيا و آخرت را برايم كامل ساز. خدايا! بر محمد و آلش درود فرست؛ مانند برترين درودى كه پيش از او بر يكى از بندگانت فرستادى، و پس از او بر يكى از آفريده‏هايت مى‏فرستى، و ما را در دنيا و آخرت خوبى عطا كن، و مرا به رحمتت از شكنجه آتش حفظ فرما. ◀️کانال انس با 🆔 @sahife2
وَ نَبِّهْنِي لِذِكْرِكَ فِي أَوْقَاتِ الْغَفْلَةِ ‏ 1 ✳️ جايگاه از نظر شرع و عقل يكسان نيست. بعضى از غفلت‏ها در امور تكوينى يا امور دينى روى مى‏دهد كه انسان با حالت سهوى يا فراموشى، عملى را برخلاف حقيقت يا مصلحت انجام مى‏دهد ولى سزاوار كيفر و توبيخ نمى‏شود؛ زيرا غفلت بنابر آنچه راغب اصفهانى آورده است: الغَفْلَةُ، سَهْوٌ يَعْتَرِى الْإِنْسانَ مِنْ قِلَّةِ التَّحَفُّظِ وَ التَّيَقُّظِ. غفلت، فراموشى است كه در اثر كمى پرهيز و بيدار دلى، بر انسان غلبه مى‏كند. در حقيقت، گاهى پرده‏اى روى آگاهى و بصيرت انسان را مى‏پوشاند كه سرلوحه گمراهى و دشمنى و زمينه كفر و هلاكت او را فراهم مى‏سازد. ولى او با تيزبينى و دورانديشى مى‏تواند خويش را از ورطه‏هاى سقوط نجات دهد. حضرت حق منّان در اين باره، زمان پرده بردارى از خواب غفلت را به قيامت حواله مى‏دهد و مى‏فرمايد: وَ نُفِخَ فِى الصُّورِ ذَ لِكَ يَوْمُ الْوَعِيدِ* وَ جَآءَتْ كُلُّ نَفْسٍ مَّعَهَا سَاءِقٌ وَ شَهِيدٌ* لَّقَدْ كُنتَ فِى غَفْلَةٍ مّنْ هذَا فَكَشَفْنَا عَنكَ غِطَآءَكَ فَبَصَرُكَ الْيَوْمَ حَدِيدٌ» «ق 20» و در صور مى‏دمند؛ آن است روز [تحقق و ظهور] وعده‏هاى تهديدآميز و وحشتناك.* هر كسى در آن روز مى‏آيد در حالى كه سوق دهنده‏اى و شاهدى با اوست، [كه سوق دهنده او را به محشر مى‏راند و شاهد بر اعمالش گواهى مى‏دهد.]* [به او مى‏گويند:] تو از اين روز بزرگ در بى‏خبرى و غفلت بودى، پس ما پرده بى‏خبرى را از ديده [بصيرت‏] ات كنار زديم در نتيجه ديده‏ات امروز بسيار تيزبين است. در دنيا شخصى كه بر اثر غفلت، تخلّف نموده، نه تكليف جبرانى دارد و نه مستحق كيفر است. اين غفلت مستند به ساختمان طبيعى مغز است كه گاه دچار آن مى‏شود و دستورى را ناديده مى‏گيرد؛ مانند روزه‏دارى كه به قصد اطاعت امر خداوند و وظيفه شرعى امساك كرده است، امّا روزى در اثر غفلت و برحسب عادت طبيعى بدون اين كه ماه رمضان در خاطرش باشد روزه را شكسته است. روزه او به اين عمل سهوى باطل نمى‏شود و كفاره‏اى به عهده‏اش نمى‏آيد. البته بايد دانست در انجام عمل سهوى خوب يا بد، اثر وضعى آن از بين نمى‏رود، يعنى فايده‏ها و ضررهايى به طور تكوينى يا طبيعى به همراه دارد. كسى كه مال ديگرى را به غفلت تلف كند، چون نيّت بدى نداشته، مرتكب گناه نشده ولى ضامن قيمت آن مال است. يا كسى كه مالى را بدون توجه به فقيرى ببخشد و قصد صدقه نكند، ولى چون به انسانى كمك كرده است؛ بلاگردانى حق و دعاى خير او، به بخشنده مال مى‏رسد. به هر حال از بى‏تفاوتى و بى‏اعتنايى در صورتى چشم‏پوشى مى‏شود كه جنبه عادت پيدا نكند وگرنه چشمه عقل و بينايى انسان را كور كرده و نفس را به سركشى وادار مى‏كند. ✍️ تفسير و شرح صحيفه سجاديه، ج‏9، ص: 61 ادامه دارد ... ◀️کانال انس با 🆔 @sahife2
وَ نَبِّهْنِي لِذِكْرِكَ فِي أَوْقَاتِ الْغَفْلَةِ ‏ 2 ✳️ در مضمون روايات معصومان عليهم السلام، غفلت به معناى كوتاهى و سهل انگارى در محاسبه نفس و بررسى اعمال روزانه است. رها كردن نفس و روزمرّگى زندگى، انسان را بيهوده و حيوانى بار مى‏آورد و نتيجه آن، اين كه در دنيا مانند حيوانات و جنبندگان مى‏چرند و در آخرت كر و كور و لال محشور مى‏شوند؛ زيرا چشمه‏هاى دل و فكر را به سوى حقيقت بسته‏اند و تكرار غفلت‏ها آنها را محروم ساخته است. حضرت على عليه السلام درباره زيان غفلت از نفس مى‏فرمايد: دَوامُ الْغَفْلَةِ يُعْمِى الْبَصيرَةَ. فراموشى طولانى، ديده بصيرت را كور مى‏كند. پس سفارش مى‏فرمايد: فَاسْتَدْرِكُوا بَقِيَّةَ ايَّامِكُمْ وَ اصْبِرُوا لَها أَنْفُسَكُمْ، فَانَّها قَلِيلٌ فى كَثيرِ الْايَّامِ الَّتى تَكُونُ مِنْكُمْ فِيهَا الْغَفْلَةُ وَ التَّشاغُلُ عَنِ الْمَوْعِظَةِ. « » بنابراين باقى مانده عمر را دريابيد، و در اين باقى مانده خود را به شكيبايى واداريد كه اين باقيمانده عمر در برابر روزهاى زيادى كه از شما در غفلت و رويگردانى از موعظه گذشت، اندك است. در سخنان نجوا آميز خداى متعال با موسى عليه السلام آمده است: اگر فرو رفتن در خواب غفلت و پيمودن راه بدبختى و پيروى از شهوات نبود، چگونه عدّه‏اى مى‏توانستند لذّت زندگى را بچشند. به خاطر نبودن اين امور است كه راستگويان و مؤمنان راستين بى‏تابى مى‏كنند. امام سجّاد عليه السلام در نشانه‏ هاى زاهدان دنيا؛ در اين زمينه هشدار مى‏دهد: واى بر تو اى پسر آدم! بدان كه سنگينى پرخورى و سستى و تنبلى برگرفته از انباشتن معده و مستى سيرى و غفلت حاصل از قدرتِ چيزهايى هستند كه انسان را در عمل زمين‏گير و تنبل مى‏كنند و ياد خدا را از ذهن مى‏برند و از نزديك بودن مرگ، غافل مى‏سازند، تا جايى كه شخص گرفتار دوستى دنيا، گويى از مستى شراب ديوانه شده است. محاسبه نفس به معناى كنار زدن پرده غفلت و بى‏خيالى است و آگاه شدن از گفتار و كردار خوب و بد است. حسابرسى نفس پرونده اعمال انسان را در پيش رويش مى‏گشايد و از لغزش‏ها و اشتباهات آينده باخبر مى‏سازد و انسان را وامى‏دارد تا با استغفار از درگاه حق و طلب رضايت از بندگان او نامه سياه را روشن سازد و بار مسؤوليت خويش را سبك سازد. اين موفقيت بزرگ سهم كسى مى‏شود كه محاسبه و مراقبت نفس را جدى بگيرد؛ و به تصفيه حساب همّت بگمارد. ✍️ تفسير و شرح صحيفه سجاديه، ج‏9، ص: 64 ادامه دارد ... ◀️کانال انس با 🆔 @sahife2
وَ نَبِّهْنِي لِذِكْرِكَ فِي أَوْقَاتِ الْغَفْلَةِ ‏ 3 ✳️ ‏ از افراد تحصيل كرده و دانشمند در عصر ولايت امام زين العابدين عليه السلام بود ولى متأسفانه جذب دستگاه حكومت بنى اميه گرديد و ستمگران از غفلت او به نفع خود و ضرر اسلام بهره‏هاى بسيار بردند. حضرت در نامه‏اى گسترده به اميد اين كه او را بيدار سازد و از خواب غفلت برهاند، نكات هشدار دهنده‏اى را فرموده است: با چشم دل در خويش نظر كن كه فرداى قيامت چه شخصى خواهى بود؛ آنگاه كه در پيشگاه الهى حاضر مى‏شوى، از نعمت‏هايى كه به تو داده پرسش مى‏كند، چگونه رعايت نمودى، از حجت‏هايى كه بر تو دارد مى‏پرسد، چگونه قضاوت كردى، گمان مبر خداوند از تو عذرى را بپذيرد و با اعتراف به تقصير از تو راضى گردد. غفلت از عمل نفس، ممكن است در دنيا بسيارى از مسلمانان را در روز حساب با مشكلات بزرگى مواجه كند و آنان را در ميدان عذاب سنگين قرار دهد و در آن فضا پشيمانى و بازگشت امكان‏پذير نيست. امام على عليه السلام در خطبه‏ اى پرمحتوا در تشويق به عمل صالح مى‏فرمايد: فَيالَها حَسْرَةً عَلى‏ ذى‏ غَفْلَةٍ يَكُونَ عُمُرُهُ عَلَيْهِ حُجَّةً وَ انْ تُؤَدِّيَهُ ايَّامُهُ الى‏ شِقْوَةٍ. نَسْأَلُ اللَّهَ سُبْحانَهُ انْ يَجْعَلَنا وَ ايَّاكُمْ مِمَّنْ لاتُبْطِرُهُ نِعْمَةٌ وَ لاتُقَصِّرُ بِهِ عَنْ طاعَةِ رَبِّهِ غايَةٌ وَ لاتَحُلُّ بِهِ بَعْدَ الْمَوْتِ نَدامَةٌ وَ لا كآبَةٌ. « » حسرت و اندوه بر آن بى‏خبرى كه عمر نابود شده‏اش بر او حجت است، و پايان زندگيش شقاوت! از خدا درخواست دارم ما و شما را از كسانى قرار دهد كه نعمت، آنان را به طغيان نيندازد، و هدفى آنان را در عبادت پروردگار خود مقصّر نسازد، و پس از مرگ ندامت و اندوه بر او فرود نيايد. خداوند متعال براى آگاهى مردم در قرآن كريم از بعضى غفلت‏هاى گمراه كننده انسان در مهمترين دستاوردهاى آفرينش خداوندگار؛ نام برده است. هر چند برپايى آنها را به خود نسبت داده است، تا در هدايت و گمراهى بندگان، جبر و اكراهى نباشد ولى به جهت تفكر در خلقت و عبرت آموزى و اطاعت از پروردگار و دورى از غفلت و تمام شدن حجت و دليل بر همگان، در قيامت از بندگان بازخواست مى‏نمايد. ✍️ تفسير و شرح صحيفه سجاديه، ج‏9، ص: 65 ◀️کانال انس با 🆔 @sahife2