#زبان_قرآن 6️⃣
✍️ ابوالفضل ساجدی
🔸ترديد آقاي محمد #مجتهد_شبستري در #واقع_نمايي_آيات_قرآن 1️⃣
آقاي #مجتهد_شبستري در برخي آثار قبلي خود عباراتي دارد كه واقع نمايي زبان قرآن (اعم از باورها، خبرهاي غيبي، داستان انبياء و ...) را مورد ترديد قرار مي دهد. در آثار جديد خود از ترديد عبور كرده و صريحا آن را رد ميكند. نمونه اي از بيان ترديدآميز وي اينكه ايشان در راستاي تبيين وظايف جديد كلام اسلامي، به ويژگيهاي ساختار قديم كلام اسلامي اشاره ميكند و ميگويد:
"اين ساختار كه توضيح دادم، داراي دو ويژگي عمدة زير است:
نخست اينكه پرسشهايي كه در كلام اسلامي مطرح است، پرسشهايي ناظر به واقع است؛ ازاينقبيل كه خدا هست يا نيست؟ خدا چگونه است؟ صفات او عين ذات اوست يا جداي از ذات؟ نبوت چيست؟ آيا پيامبر اسلام نبي بوده است؟ معاد چيست؟ آيا انسانها مبعوث و محشور خواهند شد؟ همة اينها پرسشهايي است ناظر به واقع. هدف متكلمان از طرح اين پرسشها عبارت است از شناخت يك سلسله امور واقعي درباره ي خداوند؛ دربارة مخلوقات؛ درباره ي انسان و آينده ي انسان. چرا اينطور است؟ براي اينكه در آن روزگار كه متكلمان دنبال به دست آوردن عقايد حقة جزمي مطابق واقعاند، فضاي تفكر كه بر جميع قلمرو تفكر انسان حاكم است، فضاي طلب واقعيت و جازميت است...
ويژگي دوم كلام اسلامي عبارت است از تصور قابل اثبات بودن اين قضاياي ايماني از راه عقل. اين قضايا، در آن فضاي فكري، اموري هستند كه ميتوان با عقل نهتنها آنها را فهميد، بلكه آنها را اثبات كرد...
كلام اسلامي با اين دو ويژگي ساخته شده و رشد كرده است؛ اما در عصر ما فضاي تفكر عوض شده و همة مسئله از اينجا شروع ميشود. انسان در سدههاي اخير وارد مرحله ي نويني از انديشه شده و آن دو ويژگي كه به كلام اسلامي ما هم شكل بخشيده بود، جاي خود را به ويژگيهاي ديگر داده است. در فضاي فكري جديد، جازميت فلسفي و علمي از دست رفته است.
امروز در درجة اول، از نقش دين {در دنيا} سؤال ميشود و نه از مطابقت و عدم مطابقت گزارههاي ديني با واقع. گويي پاسخ دادن به سؤال دوم، از دسترس بشر خارج شده است. امروز ديگر مسئله اين نيست كه انسان عقايد حقه را پيدا كند و سپس آن را تصديق كند تا به نجات اخروي برسد." (هرمنوتيك كتاب و سنت، ص185ـ189)
#شبستري
🟣 کانال ابوالفضل ساجدی
🆔 @sajedi_ir
🔸ارتباط با ادمین کانال👇
@mohamad_admin
#زبان_قرآن 7️⃣
✍️ ابوالفضل ساجدی
❗️ترديد آقاي محمد #مجتهد_شبستري در #واقع_نمايي_آيات_قرآن 2️⃣
در عباراتي كه از آقاي شبستري نقل شد ايشان به نقد تفكر كلام سنتي در اسلام معاصر ميپردازد. او وظيفه ي كلام سنتي را، تبيين و تدوين عقايد اسلامي، اثبات آنها، و رفع شبهات مربوطه معرفي ميكند و معتقد است كه اين ساختار فكري كلامي داراي دو ويژگي عمده است: الف) تلقي واقعنمايي عقايد ديني و جستوجو براي شناخت اين واقعيات؛ ب) قابل اثبات عقلي دانستن آنها. سپس ميگويد فضاي فكري گذشته، اين دو ويژگي را پذيرفته بود؛ اما امروزه در فضاي جديد فكري، آن دو ويژگي كاملاً مردود است! وي بنا كردن كلامي جديد با پذيرش اين مباني را در عرصه ي اسلام لازم ميداند. دليل وي بر رد كردن اين دو ويژگي كلام سنتي، تبعيت از تفكر فلسفي جديد حاكم بر غرب است. بنابراين، در تفكر كلامي معاصر و پذيرفتهشده ي آقاي شبستري، در بحث از زبان قرآن و آموزه ها يا گزارههاي ديني، پرسش واقعنمايي و قابليت اثبات عقلي مهم شمرده نميشود. وي در جمله ي آخر، پاسخ به اين پرسشها را از دسترس بشر خارج ميداند و جستوجو از عقايد حقه و مطابق واقع را غيرلازم ميشمارد!!
🟣 کانال ابوالفضل ساجدی
🆔 @sajedi_ir
🔸ارتباط با ادمین کانال👇
@mohamad_admin
#زبان_قرآن 8️⃣
✍️ ابوالفضل ساجدی
🔸ترديد آقاي محمد #مجتهد_شبستري در #واقع_نمايي_آيات_قرآن 3️⃣
با توجه به ترديد آقاي شبستري درباره ي واقعنمايي كل مدعيات كلامي و عقايد اسلامي، ديدگاه وي در خصوص گزارههاي كلامي و اعتقادي موجود در قرآن روشن ميشود. بر اين اساس، از نگاه ايشان، واقعنمايي گزارههاي قرآني كه ارائهدهنده ي آموزههاي كلامي و عقايد دينياند، محل ترديد است.
دليل ايشان براي رد كلام سنتي و به دنبال آن، ترديد در واقع نمايي و قابل اثبات عقلاني دانستن گزارههاي ديني و بي اهميت جلوه دادن اين دو مساله در كلام جديد، پذيرش تفكر حاكم بر غرب در دوران معاصر است.
🔹نقد ديدگاه وي:
اولا نگرش غيرواقع نمايانه نسبت به آموزه هاي ديني، تنها ديدگاه حاكم بر انديشمندان غربي نيست، بلكه اين رويكرد توسط برخي فلاسفه دين مانند ويليان آلستون، مكوايري، پلانتينگا و ... نقد شده است.
ثانيا جاي اين پرسش از ايشان وجود دارد كه آيا هرچه بر فضاي فكري فلسفي غرب حاكم باشد، درست است و بايد پذيرفته شود؟ اگر چنين است، فكر و انديشه ي ما چه ميشود؟ آيا ما بايد پيرو انديشة حاكم بر غرب باشيم؟ آيا تقليد در مسائل فكري و انديشههاي فلسفي رواست؟
ثالثا يكي از ريشه هاي ديدگاه انديشمندان غربي، ويژگيهاي غيرقابل دفاع تورات و انجيل تحريف شده است كه نسبت به قرآن قابل تعميم نيست.
رابعا در مورد قرآن دلايل برون ديني و درون متني مي توان اقامه كرد بر واقع نمايي آموزه هاي اين كتاب مقدس.
خامسا حقير نيز مدافع كلام جديد هستم اما نه به معناي مورد نظر آقاي شبستري كه مستلزم پذيرش مباني غربي در رد واقع نمايي و قابل اثبات عقلاني دانستن باورهاي ديني است. (رك. مقاله حقير با عنوان "فلسفه دين" فصل "حاميان كلام جديد" كه در مجله قبسات (بهار و تابستان 85) به چاپ رسيده است. اين مقاله را قبلا در اين كانال قرار دادم.
پاسخ تفصيلي به ديدگاه آقاي شبستري و مباني غربي آن بويژه نظر ويتگنشتاين متاخر را در كتاب #زبان_قرآن درس چهارم تا ششم آورده ام. توضيحاتي در مورد معرفي و فصول اين كتاب قبلا در اين كانال قرار داده شد.
🟣 کانال ابوالفضل ساجدی
🆔 @sajedi_ir
🔸ارتباط با ادمین کانال👇
@mohamad_admin
▪️پيام زيارت #اربعين: مقابله علمی با طوفان شکگرایی دينی 2️⃣
▪️ليَسْتَنْقِذَ عِبَادَكَ مِنَ الضَّلَالَةِ وَ الْجَهَالَةِ وَ الْعَمَى وَ الشَّكِّ وَ الِارْتِيَابِ
❓چه نويسندگاني به اين طوفان دامن مي زنند؟
🔻ديدگاه #مجتهد_شبستري
🔸بر اساس عبارتي كه قبلا تحت عنوان (ترديد آقاي محمد #مجتهد_شبستري در #واقع_نمايي_آيات_قرآن ) از ايشان نقل كرديم، وي كلام قديم و جديد را با يكديگر مقايسه كرد و گفت كلام قديم داراي دو ويژگي عمده است: الف) تلقي واقعنمايي عقايد ديني و جستوجو براي شناخت اين واقعيات؛ ب) قابل اثبات عقلي دانستن آنها. سپس به دليل "پذيرش انديشه حاكم بر غرب"، واقع نمايي را مورد "ترديد" قرار داد و قابليت اثبات عقلاني بودن باورهاي ديني را رد كرد. ديدگاه وي در باب غيرواقع نمايي، قبلا ضمن سه يادداشت بيان شد. در اينجا به قسمت دوم مطلب (قابل اثبات بودن باورهاي ديني) اشاره مي كنيم.
🔸ايشان ضمن مقايسه ميان ويژگيهاي كلام قديم و جديد و دفاع از كلام جديد مي گويد: "ويژگي دوم كلام {قديم} اسلامي عبارت است از تصور قابل اثبات بودن اين قضاياي ايماني از راه عقل. اين قضايا، در آن فضاي فكري، اموري هستند كه ميتوان با عقل نه تنها آنها را فهميد، بلكه آنها را اثبات كرد...اما در عصر ما فضاي تفكر عوض شده و همه ي مسئله از اينجا شروع ميشود. انسان در سدههاي اخير وارد مرحله ي نويني از انديشه شده ...در فضاي فكري جديد، جازميت فلسفي و علمي از دست رفته است...امروز ديگر مسئله اين نيست كه انسان عقايد حقه را پيدا كند و سپس آن را تصديق كند تا به نجات اخروي برسد." (هرمنوتيك كتاب و سنت، ص185ـ189) .
🔸منظور وي از "از دست رفتن جازميت فلسفي" يعني نمي توان از قطعي بودن اصول و مباني دين مانند اثبات وجود خدا، آخرت، نزول قران و ... سخن گفت." بدنبال اين سخن ميگويد پس براي نجات اخروي نيازي به يافتن دين صحيح و حق و اثبات مباني آن نيست. نتيجه پذيرش اين ديدگاه اقاي شبستري اين است كه هر ديني را مي توان پذيرفت.
🔸ايشان شكگرايي دوران پسامدرن در غرب را مي پذيرد. سپس همين شكگرايي مقدمه دفاع وي از ديدگاهي مي شود كه به "پلوراليزم يا كثرتگرايي صدق يا حقانيت" منجر مي شود. در مباحث دين پژوهي منظور از اين اصطلاح، تساوي همه اديان فعلي در حقانيت است.
🔸نقد تفصيلي اين ديدگاه فرصت ديگري مي طلبد اما اجمالا مي توان گفت:
🔹اولا در غرب نيز دين پژوهان برجسته ي متعددي شكگرايي و پلوراليزم صدق را رد كرده اند و آن را رويكردي انحرافي در مسيحيت شمرده اند.
🔹ثانيا آيا عقل و منطق اقتضا مي كند هرچه غرب در مباني فلسفي بيان كرده است دربست بپذيريم؟
🔹ثالثا اگر نيازي به اثبات عقلي مباني دين نيست چرا گاو پرستي و بت پرستي را رها كنيم و سراغ دين الهي برويم؟
🔹رابعا اگر جازميت فلسفي از ميان رفته است و از هيچ گزاره قطعي نمي توان سخن گفت، ايشان هم نمي تواند از ديدگاه خود دفاع كند و آن را صحيح بداند. لذا اين ديدگاه، خودشكن است و خود را باطل مي كند.
🔹خامسا وجود خدا، استمرار حيات پس از مرگ، آسماني بودن وحي قرآني، نياز به وحي و ... قابل اثبات است. قبلا در اين كانال در مورد هر يك، مطالبي به اختصار آمده است. به هشتكهاي زير مراجعه كنيد.
#زبان_قرآن #الحاد_مدرن #ضرورت_وحي
#دكتر_سروش_و_دعوی_بی_نيازي_از_شريعت
#روح #نفس
✍️ ابوالفضل ساجدی
🔰 @Sajedi_ir
✅ نقدی بر نظریه آقاي مجتهد شبستری در نفي واقع نمايي زبان دين و قرآن
🔸به گزارش ایکنا، همایش ملی فلسفه دین اسلامی، امروز، ۲۷ آذرماه، به صورت مجازی برگزار شد. در این همایش علاوه بر پخش پیام تصویری آیتالله العظمی جوادیآملی؛ آیتالله علیاکبر رشاد، رئیس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی؛ حجتالاسلام علیرضا دكتر قائمینیا، مدیر قطب علمی فلسفه دین و حجتالاسلام دكتر ابوالفضل ساجدی، به ایراد سخن پرداختند.
🔹در لينك زير، متن سخنان حجتالاسلام ابوالفضل ساجدی در مورد آقاي شبستري آمده است:
🌐 iict.ac.ir/hfdsajedi
بخشي از مطالب ناظر به موضوع فوق قبلا در اين كانال بارگزاري شده است. رك:
#مجتهد_شبستري نفي #واقع_نمايي_آيات_قرآن (3 قسمت)
فهرست مطالب كانال:👇🏼
https://eitaa.com/sajedi_ir/672
🆔 https://eitaa.com/joinchat/2073231414Cedf9811cee
🔸ارتباط با ادمین کانال👇
@mohamad_admin