#فقه_نظام
#سقط_جنین
#اختصاصی
🔅🔅🔅
✳ آمار مرگومیر مادران براثر سقطجنین
🔹 پارساپور ادامه داد: آمار مرگومیر مادران براثر سقط، از اهمیت بالایی برخوردار است. در هیئتامنای دانشگاه، چیزی که همیشه از مدیریت دانشگاه سؤال میشود، تعداد مرگومیر مادران باردار است. چون این مسئله، یک شاخص بسیار جدی برای وضعیت سلامت کشور است. حال آمار فوت ۶۱ هزار مادر براثر سقط، یک آمار بسیار تکاندهندهای در این زمینه است. آمار دیگری که در سطح جهانی وجود دارد این است که از حدود ۲۰۵ میلیون بارداری، یکسوم آن بارداریهای ناخواسته است و یکپنجم از این یکسوم منجر به سقطجنین میشود.
🔹🔹 ارائه کننده اول این نشست گفت: دکتر ملک افضلی در مطالعات خودشان از سال ۵۵ تا ۹۳ به دست آوردهاند که اگر بارداری ناخواسته باشد، شانس سقط اختیاری حدود ۱۱ برابر بارداریهای دیگر است. با توجه به تغییر سیاست کنترل جمعیت، ممکن است بارداریهای ناخواسته زیاد بشود که بهتبع تأثیر خودش را در سقطجنین خواهد داشت. به لحاظ آماری که بر اساس سن سقطجنین مادران ذکر میکند، دو مقطع بالاترین آمار سقط وجود دارد: یکی در ابتدا در نوجوانی تا زیر بیست سال و یکی هم در مقطع یائسگی که در این دو مقطع، بارداری خای ناخواسته بسیار بیشتر است و آمار بالایی دارد.
✳ جرم انگاری سقط امری درست یا اشتباه
🔹 دکتر پارساپور گفت: کشورهایی زیادی هستند که در آنها، سیستم حقوقی ورودی در این قضیه نمیکند و سقط با رضایت مادر قابل انجام است. برخی از کشورها اگرچه به لحاظ قانونی برای سقط جرم انگاری صورت نگرفته است؛ اما شرایطی را برای سقط در نظر گرفتند. در انگلستان و استرالیا اینچنین است و برخی از کشورها برای سقطجنین، جرم انگاری شده است.
🔹 وی افزود: ۴۰ درصد کشورها مثل اتریش، کانادا، فرانسه، نروژ و ویتنام و سنگاپور و … به خواست مادر احترام میگذارند و با خواست مادر سقط را انجام میدهند. ۲۵ درصد از کشورها نیز در شرایط خاصی سقطجنین را انجام میدهند. ۳۵ درصد از کشورها نیز ضوابط سخت قانونی در مورد سقطجنین دارند و در شرایط سختگیرانهای انجام میدهند.
🔹 او ادامه داد: به لحاظ تاریخی، حقیقت این است که مسیحیت راجع به امر سقط سختگیری زیادی دارند چون آنها ولوج روح را از مقطع ابتدایی بارداری و لقاح میدانند و طبعاً حقوق کشورها هم تحت تأثیر از ادیان رسمی آن کشور است؛ اما این رویکرد سختگیرانه از دهه پنجاه به اینطرف در حال تغییر است و کشورها با تسامح بیشتری در مورد سقط برخورد میکنند. یکی از مشکلاتی که کشورها در منع قانونی سقط دارند، این است که جرم انگاری سقط بازدارنده از انجام سقط نیست؛ چون یک قانون باید ضمانت اجرا و بازدارندگی داشته باشد و در مورد سقط چنین نیست؛ زیرا شاکی خصوصی وجود ندارد.
🔹 دبیر شورای اخلاق پژشکی خاطر نشان کرد: رومانی با هدف افزایش جمعیت در سال ۱۹۶۶ قانون سختگیرانهای برای سقط وضع کرد که سقط بهشدت زیاد شد و لذا کشورها، بیشتر به سمت روشهای دیگر مدیریتی برای سقط میروند. استرالیا در سال ۱۹۹۸ تحت تأثیر انگلستان قوانین سختگیرانه خودش برای سقط را حذف کرد. البته خط قرمزشان این بود که باید شخص با آگاهی کامل سقط را انجام دهد. در غالب کشورها سقط را جرم انگاری نمیکنند.
🔹 وی افزود: موافقان و مخالفان جرم انگاری سقط نیز توجیهاتی دارند. برخی میگویند قانون اگر سقطجنین را منع کند، حتی اگر در این زمینه موفق باشد، از روشهای پُرعارضه و خطرناک استفاده میشود و این ممنوعیت ممکن است بارداری ناخواسته را افزایش دهد. بحثهای فمینیستی نیز در این زمینه مؤثر است که به زن حق میدهند که بارداری مانع رشد استعدادهای زن است. مخالفان هم میگویند جنین حرمت دارد و حق حیات دارد و جامعه باید از آن صیانت کند. بحث پیامدهای منفی که آزاد کردن سقط میتواند برای زنان داشته باشد نیز از دیگر عوامل منع قانونی سقط است.
🍁🍁🍁
@salmanraoofi
ادامه گفتار👇👇
#فقه_نظام
#سقط_جنین
#اختصاصی
🔅🔅🔅
✳ قانون جاری در کشور در مورد سقطجنین
🔹 دکتر پارساپور با بیان اینکه قانون سقط درمانی که در سال ۸۴ برای مدیریت بهتر بحث سقط تدوین شد، مبتنی بر جواز انجام سقط قبل از ولوج روح و قبل از نوزده هفتگی بر اساس قاعده عسر و حرج است، گفت: حدود ۲۷ بیماری جنینی و ۲۲ بیماری مادر لیست شده و بر اساس قانونی که مجلس تصویب کرده که اگر این بیماری به تائید سه پزشک متخصص برسد، در حوزه پزشکی قانونی، جواز انجام سقط قبل از ولوج روح صادر میشود ولی بعد از ولوج روح، این باب مسدود است. البته قانون مجازات اسلامی هم از قبل برای پزشکی که مباشرت به سقطجنین میکند، جرائم مالی و حتی حبس را در نظر گرفته بود و اگر کسی در خارج از حرفه پزشکی این کار را انجام دهد، امر با تشدید بیشتری صورت میگیرد.
🔹 وی افزود: آن چیزی که در جامعه میگذرد، این است که سقطجنین خیلی راحت انجام میگیرد و داروها کار را بهقدری راحت کردهاند و با یک قرص یا یک شیاف این کار صورت میگیرد؛ اما پزشکی قانونی این کار را فقط بر عهده مراکز درمانی استانی قرار داده است. پزشک، آنها را بررسی میکند و اگر سن بارداری سن ۱۹ هفتگی را رد کرده باشد، پرونده بسته میشود و نمیتوان کاری کرد و اگر قبل از ۱۹ هفتگی باشد، پرونده به سه پزشک متخصص در این زمینه ارجاع داده میشود و بر اساس تشخیص آن پزشکها، سقط در مراکز درمانی و زیر نظر پزشک متخصص صورت میگیرد.
✳ حکم سقطجنین امری اتفاقی در میان فقهای شیعه است
🔹 در ادامه حجتالاسلام محمد قائنی، از منظر فقهی به موضوع مذکور پرداخت و گفت: بحث سقطجنین از منظر فقه، بعد از تحقق قاعدهای که برای سقط مقرر میشود، یک حکم قطعی و مورد اتفاق فقها دارد. از فقه اهل سنت در رابطه با این مسئله اطلاع خاصی ندارم؛ چون در مسائل خاصی که اختلاف بین ما و اهل سنت باشد، باید به فتاوای آنها هم رجوع کرد. ولی در این مسئله که ازنظر فقه ما، ابهامی ندارد و مورد اتفاق فقهای شیعه است که سقطجنین از همان مراحل اولیه، امری غیر مشروع است. نسبت به قبل از مرحله تحقق لقاح که به مسئله عزل نامیده میشود، معروف بین فقها این است که عزل ممنوع نیست ولی مکروه است. البته قائل به ممنوعیت هم وجود دارد ولی معروف بین فقها، این است که کراهت عزل است ولی بعد از شکلگیری لقاح ولو به مراحل متأخر هم نرسیده باشد، حتی قبل از ولوج روح، سقط بهعنوان یک امر اختیاری، در اختیار هیچکسی نیست و انجام این کار توسط هرکسی صورت بگیرد، تعدی محسوب میشود و گذشته از مسئولیت مدنی، دیه نیز دارد. این مسئله تقریباً اجماعی است که بعد از انعقاد جنین و نفخ روح، موضوع قصاص هم مطرح است؛ یعنی حتی اگر مادر مباشرت یا تسبیب در قتل جنینش داشته باشد، قصاص میشود. البته قصاص حق خصوصی است و منوط به این است که متولی قصاص، این مسئله را پیگیری کند.
✳ مرحوم خویی در قصاص، با مشهور فقها اختلاف دارد
🔹 استاد حوزه علمیه قم با طرح این پرسش که آیا حد قصاص در اسقاط جنین ثابت است یا نه، افزود: مرحوم خویی معتقد است حق قصاص در جنین که هیچ، بلکه در انسان متولد قبل البلوغ، برای قاتل، ثابت نیست؛ یعنی اگر شخص بالغی، نابالغی را به قتل برساند، حق قصاص ثابت نمیشود. البته ایشان در این زمینه مُبدع نیست و برخی از فقهای قدیم نیز به این مسئله تصریح دارند و فقهای بعد از مرحوم خویی، شاگردان ایشان همه فتوا دادهاند که بلوغ مجنیعلیه در قصاص شرط است. منشأ این فتوا نیز روایت «لا قِوَد لمن لا یقاد له» که موردش در مجنون است؛ اما عموم قاعده منشأ این شده که از قدما مرحوم حلبی و از متأخرین مرحوم آیتالله خویی و عدهای از شاگردان ایشان، فتوا به این مسئله دادهاند.
🍁🍁🍁
@salmanraoofi
ادامه گفتار👇👇
#فقه_نظام
#سقط_جنین
#اختصاصی
🔅🔅🔅
🔹 استاد مرکز فقهی ائمه اطهار قم ادامه داد: معروف بین فقها این است که بهمجرد ولوج روح ولو قبل از تولد، تعدی بر شخص، غیر مشروط به بلوغ بوده و موجب قصاص است؛ اما حرمت اسقاط جنین در حال اختیار برای همه، هم منصوص به نص خاص است و هم مُفتیبه فقهاست. در برخی از روایات تصریحشده که وقتی کسی در مقام تحقیر نطفه گفت که چه ارزشی دارد تا سقط آن حرام باشد، حضرت فرمودند اول ما خُلق، نطفه است و لذا حریم حرمت اسقاط برای آن مقررشده است. البته درصورتیکه سقطجنین قبل از ولوج روح و به شکل اختیاری باشد، علاوه بر جرم بودن آن، دیه نیز ثابت میشود.
✳ مشروعیت سقطجنین قبل از ولوج روح، خلاف اصل است
🔹 استاد قائنی افزود: مشروعیت سقطجنین خلاف اصل اولی است و موارد مشروعیت آن بهشدت محدود است. نسبت به قبل از ولوج روح، اختلافی که فقها در زمان ولوج روح مطرح کردهاند مبنی بر این است که آیا چهارماهگی یا پنجماهگی یا قبل از چهارماهگی است که برخی از پزشکان نیز به آن تصریح میکنند. البته در مواردی که معلوم نباشد جنینی حیاتش در سه ماه و نیم است یا چهار ماه یا چهار ماه و نیم، در اینجا معیار چهار ماه قرار دادهشده است. ازنظر فقهی حکم اسقاط اختیاری، فرقی بین قبل و بعد نیست. تفاوت در مسئله قصاص است؛ اما در مورد سقط غیرعمدی و ضرورتهایی که اتفاق میافتد، باید به قبل و بعد از ولوج روح تقسیم شود.
🔹 استاد خارج فقه و اصول حوزه عملیه قم اضافه کرد: وجه این فتوا، این است که نسبت به قبل از ولوج روح، ضابطه مشروعیت سقط، عسر و حرج است که تعبیر دیگر آن، اضطرار است. حالا اینکه اضطرار چه فرقی با عسر و حرج دارد، بحث دیگری است؛ اما ضابطهاش این است که ادامه بارداری برای مادر مشقت داشته باشد، حالا چه سلامت مادر درخطر باشد یا ازنظر روحی تحمل این جنین برای مادر مشقت داشته باشد. اگر این جنین نامشروع باشد، مادر حتی در فرض عدم ولوج حیات، حق سقطجنین ندارد؛ ولی چنانچه برای مادر، تحمل آن جنین حرجی باشد، سقط جایز خواهد بود. حرج، فقط برای مادر، مجوز سقط است و لذا پدر و دیگر بستگان مجاز در انجام سقط نیستند و جنایت او نامشروع محسوب میشود و مسئولیت مدنی دارد و جرم محسوب میشود و دیه هم دارد؛ تنها معیار، مادر است. این نسبت به قبل از ولوج روح است.
✳ تنها مجوز سقطجنین بعد از ولوج روح حفظ حیات یا سلامتی مادر است
🔹 قائنی سپس افزود: اما بعد از نفخ روح، بحث حرج و ضرورت و اضطرار، هیچکدام کارساز نیست. چون جنین بعد از ولوج روح، انسانی است که تعدی به او قتل محسوب میشود و لذا مشهور فقها، قائل به قصاص شدهاند. تنها عنوانی که مجوز سقطجنین بعد از نفخ روح است، عنوان حفظ حیات مادر یا حفظ سلامتی جدی مادر آن هم بهعنوان دفاع است؛ چون مجوز بودن سقط در این مرحله از دید برخی از فقها به ملاک تزاحم است، مثل مرحوم خویی که به ملاک تزاحم، اسقاط را مجاز میداند. ولی این مبنایی که ایشان مطرح فرموده، از دید خیلی از فقها موردقبول نیست و تزاحم را مجوز قتل نمیدانند، ولی مرحوم خویی ملاک تزاحم را مطرح کرده و اختصاصی هم به مورد جنین ندارد و در موارد اکراه به ملاک تزاحم، مجوز قتل را صادر کردهاند. ایشان اکراه بر قتل را مجوز قتل میداند. ولی آن ملاکی که بی محذور است و ازنظر مبانی فقیه ما صاف است ولو ازنظر عدهای از فقها هنوز صاف نشده است، بحث دفاع است.
🍁🍁🍁
@salmanraoofi
ادامه گفتار👇👇
#فقه_نظام
#سقط_جنین
#اختصاصی
🔅🔅🔅
✳ تعلیل موجود در روایات، مجوز چنین
سقطی است
🔹 استاد حوزه علمیه قم اضافه کرد: منظور از دفاع، دفاعی که در بنای عقلا وجود دارد، نیست. منظور من از دفاع، نصوص خاصی است که در برخی از موارد آمده که در آنها تعلیلی آمده که اگر عنوان دفاع صادق باشد، مجوز قتل دیگری است. در بعضی از روایات در مورد مجنونی به کسی حمله کرده است، آمده است که حضرت فرمود اگر کسی که موردحمله مجنون قرارگرفته، مجنون را چه برای حفظ جانش و چه برای حفظ سلامتی خودش کشت، نه قصاص دارد و نه دیه. البته اینکه مجنون دیه ندارد یا باید از بیتالمال بدهند، بحث دیگری است. روایت در کافی شریف است و صحیح السند است:
«عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ سَهْلِ بْنِ زِيَادٍ وَ عَلِيُّ بْنُ إِبْرَاهِيمَ عَنْ أَبِيهِ جَمِيعاً عَنِ ابْنِ مَحْبُوبٍ عَنْ عَلِيِّ بْنِ رِئَابٍ عَنْ أَبِي بَصِيرٍ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا جَعْفَرٍ ع- عَنْ رَجُلٍ قَتَلَ رَجُلًا مَجْنُوناً فَقَالَ آن كَانَ الْمَجْنُونُ أَرَادَهُ فَدَفَعَهُ عَنْ نَفْسِهِ فَقَتَلَهُ فَلَا شَيْءَ عَلَيْهِ مِنْ قَوَدٍ وَ لَا دِيَةٍ».
🔹 ارائه کننده دوم این نشست ادامه داد: روایت دیگری داریم که مشتمل بر تعلیل است که شخصی سواره از جایی گذر میکند و شخصی در معرض لگدمال شدن مرکب آن شخص میشود که ممکن است کشته بشود یا متضرر شود. این شخصی که در معرض خطر گرفته، خطر را از خودش دفع میکند و آن حیوان، راکب خود را بر زمین میزند و راکب میمیرد.
حضرت در این روایت تعلیلی فرمودند که لانه زجر عن نفسه. این شخص از خودش دفاع کرده است. منع ضرر از خودش کرده است. در این روایت فرض نشده که خطر متوجه به آن شخص مرگ بوده یا خصوص سلامتی آن شخص بوده است و ازاینجهت اطلاق دارد و لذا در سقطجنین هم قابلاستفاده است. روایت معتبره است. «عَنْهُ عَنِ الْحُسَيْنِ عَنِ الْقَاسِمِ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ عَلِيٍّ عَنْ أَبِي بَصِيرٍ قَالَ سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع عَنْ رَجُلٍ كَانَ رَاكِباً عَلَى دَابَّةٍ فَغَشِيَ رَجُلًا مَاشِياً حَتَّى كَادَ آن يُوطِئَهُ فَزَجَرَ الْمَاشِي الدَّابَّةَ عَنْهُ فَخَرَّ عَنْهَا فَأَصَابَهُ مَوْتٌ أَوْ جُرْحٌ قَالَ لَيْسَ الَّذِي زَجَرَ بِضَامِنٍ إِنَّمَا زَجَرَ عَنْ نَفْسِهِ.»
🍁🍁🍁
@salmanraoofi
#فقه_نظام
#عدالت_اجتماعی
#شهید_محمد_باقر_صدر
📌 ارکان عدالت اجتماعی- سیاسی از دیدگاه شهید محمدباقر صدر
🔅🔅🔅
🔹 مسعود پورفرد، دانشیار پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی گفت: نگرشهای تحول خواه شهید محمدباقر صدر در ایران سهم به سزایی در تفکر انقلابی و به ویژه تشکیلات سیاسی داشته است.
📝 به گزارش پایگاه خبری – تحلیلی مفتاح؛ «مسعود پورفرد» دانشیار پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی از جمله پژوهشگران و نویسندگانی است که آثار متعددی درباره شهید محمدباقر صدر، این شخصیت دینی و انقلابی نگاشته است. به مناسبت سالروز شهادت آیت الله سید محمدباقر صدر با او گفتگویی صورت گرفته است که در ادامه مشروح این گفتگو را میخوانید؛
@salmanraoofi
ادامه در زیر👇👇👇
#فقه_نظام
#عدالت_اجتماعی
#شهید_محمد_باقر_صدر
📌 ارکان عدالت اجتماعی- سیاسی از دیدگاه شهید محمدباقر صدر
🔅🔅🔅
📝 *آثاری که درباره شهید محمدباقر صدر نگاشتهاید را معرفی و پیرامون آن توضیح بفرمائید.
✳ یکی از آثاری که درباره شهید محمدباقر صدر نگاشته ام، کتابی است به زبان عربی با عنوان «آفاق الفکر السیاسی للسیّدمحمدباقر الصدر» که توسط کمال السیّد در سال ۱۳۷۳ ترجمه شده است. در این کتاب اندیشه سیاسی شهید صدر در مورد فلسفه سیاسی، حکومت و دولت بحث شده است. مقالهای نیز با نام «مبانی و مبادی اندیشه سیاسی شهید صدر» در سال ۱۳۸۷ در شماره ۵۰ فصلنامه حکومت اسلامی نوشته ام که در این مقاله به مبانی دیدگاههای شهید صدر در بحث هستی شناسی پرداخته ام.
🔸 وی پدیدههای طبیعی را در پرتو ربط و نسبت آنها با انسان و خدا معرفی میکند. در این بینش نه تنها خداوند خالق جهان، قوانین و سنن حاکم بر هستی است بلکه مهمتر از آن مدبر هستی نیز اوست و از این زاویه به تعقیب شناسایی بیشتر خالق، اوصاف او و شناخت کاملتر جایگاه انسان در هستی و غایات آفرینش اوست و هر اندازه تفسیر فلسفی ما از هستی و حیات و زندگانی روشن باشد، رهیافتهای سیاسی– اجتماعی ما نیز به همان میزان کارگشا است.
🔸 در بحث انسانشناسی نیز توجه وافری به تعامل بین حب ذات و خود دوستی انسان و بعد معنوی انسان دارد و معتقد است راه و سرشت نیک و بی راهه در اجتماع و سیاست هر دو برساخته انسان است و نقش فکر و اراده را تعیین کننده در حیات سیاسی انسانها میداند. در بحث معرفت شناسی شهید صدر در تلاش است تا به وسیله بازسازی منطق صدرایی و تغییر در حوزه ساختارشناسی معرفت و ادراکات، در واقع به نوعی در فلسفه سیاسی اسلام که صرفاً به مباحث هستی شناسی میپرداخت، تنوع ایجاد کند.
🔸 در بحث صورت بندی سنن تاریخی ضمن برشمردن سنن تاریخی به شرطی، قطعی و غیرقطعی معتقد است. نوع سوم مورد اهتمام قرآن قرار گرفته است و نقش انسان در سازندگی حرکت تاریخ را نشان میدهد. سرانجام در نظریه خلافت عمومی، انسان را نماینده خدا در روی زمین با ویژگیهای خاص میداند که از طریق رابطه تواماً فقیه به عنوان مسئول و ناظر با مشارکت توده مردم در سرنوشت خود از هر گونه نظام سیاسی استبدادی جلوگیری مینماید.
🔸 همچنین مقاله «آزادی سیاسی از منظر شهید صدر» با عنوان «همایش آزادی» از سوی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در سال ۱۳۹۰ به چاپ رسیده است. در این مقاله به دیدگاه شهید صدر در مورد آزادی اشاره شده است. شهید صدر معتقد است آزادی را کسی به انسانها هدیه نمیدهد بلکه انسان طبیعتاً و اصالتاً به دلیل اینکه موجودی دارای عقل و اراده است آزاد است و در مقایسه آزادی سیاسی- اجتماعی با نظام غرب معتقد است در اسلام آزادی حقیقی وصوری با یکدیگر آمیخته است و رهایی انسان از قیدهای اسیرکننده اراده تلاشی برای رسیدن به سعادت و کمال آزادی حقیقی است.
🔸 در مقاله «عدالت سیاسی از منظر شهید صدر» که در سال ۱۳۸۶ در شماره ۲۱۱ نشریه پگاه به چاپ رسید نیز به این مسأله پرداختهام که شهید صدر عدالت را به معنای اعتدالگرایی، میانهروی، قراردادن هر چیز در جای خودش و رعایت استحقاقها و نفی تبعیض گرفته است و در عدالت اجتماعی – سیاسی آن را نزدیک به برابری اقتضایی و مساوات حقیقی یا اعتدال در سلوک اجتماعی – سیاسی به دور از هر گونه انحراف و کاستی تعریف کرده است.
🔸 در رویکرد صدر در بحث عدالت اجتماعی – سیاسی، مصادیق عملی و تعاریف عملیاتی اهمیت دو چندانی دارند. او در بحث ارکان عدالت اجتماعی – سیاسی به سه واژه مهم تکافل، توازن و تأمین اجتماعی – سیاسی پرداخته است. تکافل را با دو ضمانت معنوی و درونی و ضمانت اجرایی که یکی ریشه در فطرت انسان و دیگر به عهده قدرت سیاسی دولت است مربوط میداند. در رکن دوم عدالت اجتماعی – سیاسی به بحث توازن پرداخته است که آن را به معنای تعادل و برابری در جامعه در حوزههای اقتصادی، فرهنگی و سیاسی میگیرد و تعریف عملیاتی آن را این گونه بیان میدارد: ایجاد فرصتهای برابر برای همه شهروندان منتهی با قیدی که در استفاده صحیح یا ناصحیح از این فرصت، شهروندان و اراده آنان تعیین کننده باشد. در بحث از تأمین اجتماعی – سیاسی منظورش ایجاد امنیت توسط قدرت سیاسی برای تمامی شهروندان است. در مقاله «بازخوانی اندیشه سیاسی شهید صدر» نیز به مباحث اندیشه سیاسی و مردم سالاری دینی از منظر شهید صدر و مباحث جامعه و فلسفه تاریخ اشاره شده است.
@salmanraoofi
ادامه در زیر👇👇👇
#فقه_نظام
#عدالت_اجتماعی
#شهید_محمد_باقر_صدر
📌 ارکان عدالت اجتماعی- سیاسی از دیدگاه شهید محمدباقر صدر
🔅🔅🔅
📝 *در حال حاضر اثری پیرامون روش و دستگاه فکری شهید صدر در علوم سیاسی نیز در دست نگارش دارید. نام این کتاب چیست و در آن به چه مسائلی پرداختهاید؟
✳ بله کتاب «کاربرد دستگاه روشگانی و فکری – سیاسی شهید صدر در علوم سیاسی» برای پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در سال ۱۳۹۸ است. در این پژوهش دستگاه روشگانی و فکری- سیاسی شهید صدر در علوم سیاسی در سه حوزه بازشناسی، بازنگری و بازسازی مورد مطالعه قرار گرفته است. با اشارهای گذرا به حوزه بازشناسی و دسته بندی آن به موضوع، روش و غایت علم سیاست اشاره گردیده است. در حوزه بازنگری تفاوت رهیافتهای موجود درباره دستگاه روشگانی و فکری – سیاسی شهید صدر در علوم سیاسی و غرب بیان شده و اشاره گردیده که قلمروهای سه گانه موضوع، روش و غایت در علوم سیاسی غربی نمیتوانند سازگار با خواستههای نظام دانایی ما باشند. سرانجام در حوزه بازسازی دستگاه روشگانی و فکری – سیاسی شهید صدر در علوم سیاسی، ضمن طرح مسأله، پیشنهاداتی در جهت بهبود وضع موجود از جمله بیان روش شناسی سیاسی و چارچوب و سازه نظری بومی ارائه شده است.
🔸 با عنایت به اینکه اکنون در حوزه سیاست، دانش پژوهان از ناحیه روش شناسی و چارچوب و سازه نظری بومی متعلق به مواریث فرهنگ اسلامی در رنج و سختی به سر میبرند و از سرناچاری از دستگاه روشگانی و چارچوب و سازه نظری غیر بومی استفاده مینمایند، این پژوهش که نگاه مسأله محور دارد به دنبال ارائه پاسخ به این مشکل و معضل در حوزه سیاست میباشد. محقق تصمیم بر این گرفته است که از ایدهها و تراوشات فکری – سیاسی شهید صدر به عنوان یک روشنفکر دینی مجدد در خصوص این امر سیاسی استفاده نماید. البته بعد از مستندسازی به آرا و اندیشه سیاسی شهید صدر، تمام مباحث روش شناسی و چارچوب و سازه نظری اقتباس شده از او را پس از بازشناسی، بازنگری و بازسازی دستگاه روشگانی و فکری- سیاسی شهید صدر را در معرض و رؤیت مخاطبین دانش پژوهان سیاسی قرار خواهد داد. برای مثال نمودار چارچوب «انسجام منطقی نظام مند» در نظر شهید صدر پس از بازسازی به صورت زیر است:
@salmanraoofi
ادامه در زیر👇👇👇
#فقه_نظام
#عدالت_اجتماعی
#شهید_محمد_باقر_صدر
📌 ارکان عدالت اجتماعی- سیاسی از دیدگاه شهید محمدباقر صدر
🔅🔅🔅
📝 *آثار شهید محمدباقر صدر در حوزه روش شناسی علم دینی و فهم قرآن از نظر شما چقدر حائز اهمیت است؟
✳ آثار ایشان در حوزه روش شناسی بسیار سودمند و مؤثر است و به همین خاطر اشاره نمودم که کتاب «کاربرد دستگاه روشگانی و فکری – سیاسی شهید صدر در علوم سیاسی» را در دست تحقیق دارم. در خصوص روش شناسی علم دینی و فهم قرآن، شهید سید محمدباقر صدر از معدود صاحب نظران تلقی میشود که در زمینه تفسیر موضوعی قرآن کریم اقدام به نظریه پردازی نموده است. مفهوم کانونی در نظریه ایشان «استنطاق» است که به معنای ارائه پرسشهای جدید به قرآن جهت اخذ پاسخهای مناسب از آن میباشد.
📝 *مهمترین آثار و کتب ایشان از دیدگاه شما کدام اند؟
اکثر آثار ایشان سودمند است اما برای ایران کنونی ما و از مؤثرترین آنها میتوان به کتابهای ذیل اشاره کرد:
فلسفتنا، اقتصادنا، مجتمعنا، دروس فی علم الاصول(مشهور به حلقات)، المدرسه القرانیه، خلافه الانسان و شهاده الانبیا، الاسلام یقود الحیاه و تفسیر موضوعی قرآن.
📝 *شهید محمدباقر صدر و اندیشههای او تا چه اندازه بر روی انقلاب اسلامی و شخصیتهای انقلابی ما تأثیر داشتهاند؟
✳ با عنایت به اندیشههای سیاسی شهید صدر باید گفت ایشان در میان روحانیت مرتبط با حوزه نجف و امام خمینی(ره) در تبعید، به ویژه نگرشهای تحول خواه در ایران سهم به سزایی درتفکر انقلابی و به ویژه تشکیلات سیاسی داشتند. هر چند ایشان خودش را در اندیشه سیاسی وفادار به امام خمینی(ره) مطرح کرده است ولی در سطح نخبگان کشور به خصوص در مباحث تئوریک اقتصادی مانند نظریه منطقه الفراغ(از مهمترین دیدگاههای شهید صدر در زمینه اقتصاد اسلامی و تشکیلات و احزاب سیاسی) الحق که تأثیرگذار بوده است. از جمله نقش شاگرد ایشان آیت الله هاشمی شاهرودی(ره) در استمرار انقلاب اسلامی ستودنی است.
@salmanraoofi
#فقه_نظام
#شهید_محمد_باقر_صدر
#قانون_اساسی
#جمهوری_اسلامی_ایران
📌 ترجمه کامل لمحه فقهی شهید صدر درباره پیش نویس قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران ۱
📋✒ ترجمه کامل لمحه فقهی شهید صدر درباره پیش نویس قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران را می خوانید:
بسم الله الرحمن الرحيم
والصلاة والسلام على قائد البشرية محمد وعلى الهداة الميامين من آله الطاهرين والخيرة من أصحابه الصالحين.
با توجه به ارزش توجه شما به طرح مبارکی که پرچمش را حضرت آیت الله العظمی امام خمینی بالا برد و قلوب همه مسلمانان را زنده کرد و جان آنها را نورانی نمود، تلاش میکنیم سخنانی را به شما ارائه کنیم که در این زمینه روشنگری کرده، به طرح افکاری در سطح مفاهیم اسلام و فرضیههای قابل اجرا از نظر اسلام کمک کند. البته باید بر این نکته تأکید کرد که این امام مجاهد که این پرچم را بلند کرد و توانست به پیروزی برسد، دارای والاترین سخنان و صاحب جایگاه قضاوت در این مسأله است و همة ما اطمینان داریم که پیروزی بزرگ وی در تبلور و اجرای این قانون چیزی از جهاد بزرگ او در نابودی طاغوت و خارج کردن ایران از تاریکیهای ظلم و ستم کم ندارد.
حکومت، یک پدیدة اجتماعی اصیل در زندگی انسان است. این پدیده به دست پیامبران و فرستادههای آسمانی تأسیس شد و ساختار طبیعی خود را به دست آورد و نقش سازندة خود را در رهبری جامعة انسانی و هدایت آن از طریق سازماندهی اجتماعیِ شکل گرفته توسط انبیا در این زمینه و بر اساس حق و عدالت ایفا کرد و هدف او حفظ وحدت بشریت و رشد آن در مسیر صحیح بود.
خداوند تعالی میفرماید:{كان الناس أمة واحدة فبعث الله النبيين مبشرين ومنذرين وأنزل معهم الكتاب بالحق ليحكم بين الناس فيما اختلفوا فيه وما اختلف فيه إلا الذين أوتوه من بعد ما جاءتهم البينات بغياً بينهم فهدى الله الذين آمنوا لما اختلفوا فيه من الحق بإذنه والله يهدي من يشاء إلى صراط مستقيم} البقرة: 213.
مردم، امّتى يگانه بودند؛ پس خداوند پيامبران را نويدآور و بيمدهنده برانگيخت، و با آنان، كتاب [خود] را به حق فرو فرستاد، تا ميان مردم در آنچه با هم اختلاف داشتند داورى كند. و جز كسانى كه [كتاب] به آنان داده شد -پس از آنكه دلايل روشن براى آنان آمد- به خاطر ستم [و حسدى] كه ميانشان بود، [هيچ كس] در آن اختلاف نكرد. پس خداوند آنان را كه ايمان آورده بودند، به توفيق خويش، به حقيقت آنچه كه در آن اختلاف داشتند، هدايت كرد. و خدا هر كه را بخواهد به راه راست هدايت مىكند.
با توجه به این آیه میبینیم که مردم در مرحلهای که فطرت بر آنها حکم میکرد، امت یگانهای بودند و تصورات اولیة زندگی و خواستههای مشخص و نیازهای ساده، باعث وحدت آنها میشد. سپس ـ از طریق فعالیتهای اجتماعی در زندگی ـ استعدادها و قابلیتها شکوفا شد، امکانات متفاوت به وجود آمد، افقهای دید گستردهتر شد، آرزوها تنوع پیدا کرد و نیازها پیچیده شد. پس اختلاف به وجود آمد و بین ضعیف و قوی تناقض ایجاد شد و زندگی اجتماعی به قوانینی نیاز پیدا کرد که محدوده حق را مشخص کند و عدالت را نمود بخشد و ضامن ادامة وحدت مردم در چارچوبی سالم باشد و تمام این قابلیتها و امکاناتی را که تجربة اجتماعی رشد داده، در یک محور مثبت قرار دهد که برای همة مردم مایه خیر و آسایش و ثبات باشد، نه اینکه منشأ تناقض و پایهای برای درگیری و سوء استفاده باشد. در این مرحله ایدة حکومت به دست پیامبران ظهور کرد و پیامبران نقش خود را در ایجاد یک حکومت سالم ایفا کردند و خداوند پایههای حکومت را همانطور که در آیه مذکور دیدیم، بنا نهاد.
@salmanraoofi
#فقه_نظام
#شهید_محمد_باقر_صدر
#قانون_اساسی
#جمهوری_اسلامی_ایران
📌 ترجمه کامل لمحه فقهی شهید صدر درباره پیش نویس قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران ۲
🔅🔅🔅
پیامبران به روشهای مختلف نقش بزرگ خود را در ایجاد یک حکومت صالح ادامه دادند و بسیاری از آنها مثل داود و سلیمان و غیره نظارت مستقیم بر حکومت داشتند. بعضی از انبیا مثل حضرت موسی (علیه السلام) در تمام طول زندگی خود حکمرانی کردند و در این راه تلاش کردند. پیامبر اسلام (صلوات الله علیه) توانست تلاشهای پیامبران پاک گذشته را با برپایی پاکترین حکومت در تاریخ به ثمر برساند. حکومتی که حقیقتا نقطه عطف بزرگی در تاریخ انسان بود و اصول یک حکومت صالح را به شکلی کامل و دلانگیز نمود بخشید.
با وجود اینکه پس از وفات رسول اکرم، این حکومت در بیشتر مواقع توسط رهبرانی مدیریت شد که اهداف حقیقی آن و رسالت بزرگ خود را ایفا نمیکردند، امامت که امتداد معنوی و عقیدتی نبوت و وارث رسالت آسمان بود، این نقش را ادامه داد و تلاش کرد مسیر این حکومت را اصلاح کرده، آن را به راه درست نبوی بازگرداند. ائمه در این راه قربانیهای زیادی دادند که در رأس آنها شهادت پدر آزادگان و سید شهدا ابا عبدالله الحسین و اهل بیت برگزیدة او و اصحابش در روز عاشورا است.
امامت پس از عصر غیبت از طریق مرجعیت ادامه پیدا کرد. همانطور که امامت ادامة نقش نبوت بود، مرجعیت نیز بار این رسالت عظیم را به دوش گرفت و در طول تاریخ با روشهای مختلف در این راه تلاش کرد و مقدمات آن را فراهم ساخت.
این دانشمند مسلمان شیعه همواره با انسانهای صالح و مستضعف این امتِ برگزیده، حشر و نشر داشت و با تمام اشکال باطل در تضاد بود و بر وابستگی به حکومت انبیا و ائمه اصرار داشت. حکومت حق و عادلانهای که تمام نیکان بشریت و برگزیدگان صالح دنیا برای آن جهاد کردهاند.
ملت مسلمان ایران توانست بزرگترین پایگاه را برای این مبارزة قهرمانانه و ایستادگی قدرتمندانه در راه حکومت پیامبران و ائمه و پاکان به عنوان بخش در هم گره خورده با مرجعیت دینی و پایههای دینی و مذهبی آن تشکیل دهد. این پایگاه والا توانست با عنایت رهبری حکیم به مرجعیت صالحی دست پیدا کند که امام خمینی (ره) آن را نمود بخشید. وی تمام هوشیاری رسالتمدار و سیاسی خود را از طریق مبارزة مداوم با طاغوتهای کفر و مقاومت شجاعانه در برابر فرعون معاصر ایران به کار گرفت تا توانست به این هدف برسد و بزرگترین شکست را به نیروهای کافر استعمار وارد کند. نیروهایی که آرزو داشتند از جهان بزرگ اسلامی ما یک مستعمره کافر بسازند.
طبیعی بود که ملت مسلمان ایران به رسالت بزرگ تاریخی او ایمان روزافزونی پیدا کند و احساس کند که اسلام، سرنوشت بزرگ آن است. زیرا آنها با اسلام و نیروی مرجعیتی که اسلام بنا کرده و با تلاش امام خمینی توانستند سنگینترین غل و زنجیرها را بشکنند. اسلام تنها یک رسالت نیست، بلکه منجی و تنها نیروی موجود در صحنه است که توانست برای این ملت بزرگ پیروزی را به ارمغان بیاورد.
از این رو طرح مرجعیت بالغ جمهوری اسلامی، شعار، هدف، حقیقت و بیانی زنده از دل امت بود و مبارزه آنها را به نتیجة طبیعی خود رساند و ضمانتی برای ادامه مسیر این ملت در راه پیروزی است که اسلام برایش گشوده است.
ملت بزرگ ایران با بالا بردن این پرچم و ایفای نقش خود در تبلور این آرمان و بر پا کردن جمهوری اسلامی خود را به عنوان ملتی مطرح نکرد که تنها به فکر ساختن خویش است، بلکه خود را به عنوان پایگاهی نشان داد که برای تمام جهان اسلام و تمامی دنیا در این لحظات دشوار تاریخ انسانیت نورافشانی میکند و با آن تمام ملتهای جهان اسلام را به نجات از تسلط غرب و اروپا و تمدن جعلی آنها راهنمایی میکند. در سایه این نور، تمام ملتهای جهان احساس میکنند که نیاز به رسالتی دارند که جلوی سوء استفاده انسانها از انسانهای دیگر را بگیرد.
@salmanraoofi
#فقه_نظام
#شهید_محمد_باقر_صدر
#قانون_اساسی
#جمهوری_اسلامی_ایران
📌 ترجمه کامل لمحه فقهی شهید صدر درباره پیش نویس قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران ۶
🔅🔅🔅
✳ اهداف داخلی آن عبارت است از:
👇 اول: اجرای اسلام در زمینههای مختلف زندگی.
🔹 دوم: تبلور روح اسلام با اقامة اصول ضمانت اجتماعی و توازن اجتماعی و از بین بردن تضاد طبقاتی و فراهم کردن حدأقل معیشت برای هر شهروند و توزیع مجدد ثروت با روشهای مشروع و به روشی که اصول عدالت اجتماعی اسلام را تحقق بخشد
👇 سوم: فرهنگسازی اسلامی در بین شهروندان به شکل هوشیارانه و ایجاد یک شخصیت اسلامی عقیدتی در هر شهروند تا قاعدة فکری مستحکمی شکل بگیرد که امت از طریق آن بتواند همواره از انقلاب حمایت کند.
✳ اهداف خارجی آن عبارتند از:
🔹 اول: رساندن نور اسلام و مشعل این رسالت عظیم به تمام جهان.
🔹 دوم: ایستادن در طرف حق و عدالت در مسائل بینالمللی و ارائة الگوی عالی اسلام از این طریق.
🔹 سوم: کمک به تمام مستضعفان و شکنجهشوندگان در زمین و مقاومت در برابر استعمار و ستم، به خصوص در جهان اسلام که ایران جزئی جدایی ناپذیر از آن به شمار میآید.
🔸 اهداف حکومت بزرگ قرآن تمام نمیشود. زیرا کلمات خداوند تمام نمیشود و حرکت به سمت او پایانناپذیر است و تلاش به سمت مطلق و نامحدود توقف ندارد.
🔸 این رمز این نیروی شگرف در این حکومت و قدرت پیشرفت و نوآوری مداوم در سرنوشت انسان به سمت خداست: {قل لو كان البحر مداداً لكلمات ربي لنفد البحر قبل أن تنفد كلمات ربي ولو جئنا بمثله مدداً} [الكهف: 109]. بگو اگر دريا براى كلمات پروردگارم مركب شود پيش از آنكه كلمات پروردگارم پايان پذيرد قطعا دريا پايان مىيابد هر چند نظيرش را به مدد [آن] بياوريم.
✳ بر اساس آنچه گذشت میتوان به طور خلاصه گفت که: تصویری که ارائه کردیم بر پایة اصول تشریعی زیر در فقه اسلامی استوار است:
🔹 1. ولایت اصالتا تنها از آنِ خداست.
🔹 2. نیابت عام از امام برای مجتهد کامل عادل با صلاحیت است. طبق گفته امام زمان علیه السلام: «وأما الحوادث الواقعة فارجعو فيها إلى رواة أحاديثنا فإنهم حجتي عليكم وأنا حجة الله» در حوادث (جدیدی) که رخ میدهد، به راویان حدیث ما رجوع کنید که آنها حجت من بر شما هستند و من حجت خدا هستم. این روایت دلالت دارد بر آینکه آنها در تمام حوادثی که رخ میدهد به اندازهای که با ضمانت اجرای شریعت در زندگی مطابق باشد، مرجعیت دارند. زیرا از آنجایی که آنها راویان احادیث و حامل شریعت هستند ولایت به معنای قیمومیت بر اجرای شریعت و حق نظارت کامل از این زاویه به آنها داده شده و باید به آنها رجوع شود.
🔹 3. جانشینی عام امت بر اساس قاعدة شوری که به آنها حق رسیدگی مستقل به امور را میدهد در چارچوب نظارت و کنترل قانونی از سوی نایب امام صورت میگیرد.
🔹 4. نظر شورای نگهبان که در حیات اسلامی اجرا میشود و آن را به شکلی که با قانون شورا و نظارت قانونی از سوی نایب امام هماهنگ باشد، پیش میبرد و انتخاب مجلس نمایندگان مردم که با انتخاب مردم تعیین میشود.
🔹 5. از طریق این خطوط خلاصه میتوانید در زمینة فقهی قانون اساسی، مواضع ذکر شده را با سایر مواضع مکاتب اجتماعی در مهمترین نقاطی که قانون اساسی معاصر مورد بررسی قرار میدهد، مقایسه کنید.
از نظر شکلگیری حکومت و نشأت تاریخی آن، ما با توجه به دیدگاه اسلامی نظریة زور، غلبه و نظریة تفویض اجباری الهی و نظریة قرارداد اجتماعی و نظریة حکومت بر خانواده را رد میکنیم و عقیده داریم که حکومت یک پدیدة نبوی است و عمل نبوی را که در مرحلة مشخصی از تاریخ بشریت آغاز شد، بالا میبرد.
@salmanraoofi
#فقه_نظام
#شهید_محمد_باقر_صدر
#قانون_اساسی
#جمهوری_اسلامی_ایران
📌 ترجمه کامل لمحه فقهی شهید صدر درباره پیش نویس قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران ۷
🔅🔅🔅
🔹 از نظر وظیفة حکومت، ما با توجه به دیدگاه اسلامی، مذهب فردی یا مذهب عدم تداخل مطلق (اصالت فرد) و مذهب سوسیالیستی یا اصالت جامعه را قبول نداریم و عقیده داریم که وظیفه حکومت اجرای شریعت آسمانی است که بین فرد و جامعه موازنه برقرار کرده، از جامعه نه به عنوان یک وجود هگلی (فیلسوف دیالکتیکی هگل) در مقابل فرد، بلکه به اندازهای که از افراد حکایت میکند و تودهها را در بر دارد و نیاز به حمایت و نظارت دارد، حمایت میکند. از نظر شکل، حکومت، قانونی به شمار میرفت. یعنی به بهترین شکل مقید به قانون است. زیرا شریعت بر حاکم و محکوم به یک اندازه سیطره دارد.
🔹 همچنین، نظریة اسلامی با پادشاهی یعنی نظام پادشاهی مخالف است و حکومت فردی را به هر شکلی رد میکند و حکومت اشرافی را نیز قبول ندارد و شکلی برای حکومت ارائه میدهد که تمام نقاط مثبت نظام دموکراسی را دارد و تفاوتهایی دارد که به واقعی بودن ساختار میافزاید و ضمانتی برای عدم انحراف به شمار میرود. امت، در نظام دموکراسی منشأ سیادت است و در نظام اسلامی سکوی خلافت و سکوی مسئولیت در برابر خداوند تعالی است. تمامی قانون اساسی در نظام دموکراسی ساخت بشر است و در بهترین حالت و در مواقع نمونه اکثریت بر اقلیت حکم میکنند. در حالی که اجزای ثابت قانون اساسی نظام اسلامی را شریعت خداوند و عدالت وی تشکیل میدهد که موضوعیت و واقعیت قانون اساسی و عدم تبعیض را ضمانت میکند. شریعت اسلام که مبدأ مالکیت عمومی و مالکیت حکومت را در کنار مالکیت خصوصی وضع کرده است، این تعبیر را در نتیجة درگیری طبقاتی یا مقدم کردن منافع این بخش از جامعه بر منافع بخش دیگری به کار نبرده است، بلکه از موازین عدالت و حق پیروی کرده و از این رو از نظر تاریخی از تمام توجیههای مادی یا طبقاتی برای ظهور این نوع از قانونگذاری پیشی گرفته است. از نظر مشخص کردن روابط بین قدرتها، حکومت اسلامی به نظام ریاست جمهوری نزدیک است ولی تفاوتهای زیادی با نظامهای ریاست جمهوری در کشورهای سرمایهداری دموکراتیک دارد که بر اساس جدایی بین قوه مجریه و قوه مقننه بنا شدهاند. اجرای عملی حیات اسلامی همیشه نیاز به حکومتی دارد که در یک رئیس نمود پیدا کند. رئیس این حکومت مشروعیت نمایندگی خود را از قانون اساسی ـ نص شرعی ـ یا مستقیما از امت ـ انتخاب مستقیم ـ یا هردوی آنها میگیرد. در این مختصر، مجال ورود به جزئیات تفاوتها بین سازماندهی قدرتها و مشخص کردن روابط آنها در تصویر پیشنهادی اسلام و سازماندهی و مشخص کردن روابط آنها در سایر نظریات نیست.
🔹 ای علمای اعلام! این یک نظر فقهی خلاصه بود. در جواب سوال شما به این مختصر کفایت شده و یک نظریة اجمالی از مفهوم جمهوری اسلامی که ملت مسلمان ایران به رهبری امام خمینی مطرح کردند، ارائه شده است. ما این نظریه را صرفاً به عنوان پیشنهاد یک نظریة قابل بررسی و اجرا مطرح کردیم که پرتو اسلامی بر این موضع افکنده است.
🔹 از خداوند سبحان میخواهیم که شما را حفظ کند و در خدمت به اسلام و بالا بردن پرچم آن توفیق دهد.
والسلام علیکم و رحمة الله و برکاته
نجف اشرف/ 6 ربیع الاول 1399
@salmanraoofi