◼ زخم باز
از آذر سال ۱۳۵۰ تقریباً هیچ سالی نیست که دولت تازه تأسیس امارات یا یک کشورهای ثالث نظیر لیبی، مصر، عراق، چین، روسیه و حالا این روزها اتحادیه اروپا درباره مالکیت جزایر سه گانه حق را به امارات ندهند و یا موضع دوپهلو اتخاذ نکنند! چرا؟ ریشه این "زخم باز" کجاست؟ به ریشه تاریخی این تفاهم نامه می پردازم.
نخست اینکه بدون شک از نظر تاریخی مالکیت جزایر سه گانه به ایران تعلق دارد و آن قدر بدیهی است که نیازی به هیچ توضیحی وجود ندارد. از نظر جغرافیایی و مسافت امیرخسرو افشار (دیپلمات شاه) در جلسه شورای امنیت نقشه ای را نشان داد و گفت: تنب بزرگ فقط هفده میل از خاک ایران فاصله دارد و از سوی دیگر هر دو جزیره تقریباً پنجاه میل با رأس الخیمه در آن سوی #خلیج_فارس قرار دارند.
امّا مسئله چیست؟
در دهه پنجاه دولت انگلستان اعلام کرد قصد ترک #خلیج_فارس را دارد و نیروی دریایی این کشور دیگر در منطقه نخواهد بود. اصرار این بود تا پیش از ترک انگلستان تکلیف نقاط اختلافی مشخص شود. البته فقط مربوط به ایران نبود. دو نقطه از نظر شاه مسئله بود که باید حل میشد: #بحرین و #جزایر_سه_گانه
مسئله بحرین با واگذاری و تأسیس دولت حل شد، دولت ایران نیز یک ساعت پس از اعلام رسمی جدایی و تأسیس بحرین به آنان تبریک گفت. شاه در مقابل دنبال استرداد جزایر سه بود. انگلیسی ها تعلل کردند. شاه روابط را با مصر، عربستان، ترکیه و تاحدودی عراق تقویت کرد که در صورت تصرف نظامی جزایر اعتراض نکنند. با این حال لیبی، یمن و عراق معترض بودند.
چرا زخم بازماند و اشتباه شاه چه بود؟
ابوموسی که مهم ترین جزیره بود، شیخ شارجه مدعی آن بود.
دو تنب نیز توسط شیخ رأس الخیمه ادعای مالکیت داشت.
شاه با واسطه انگلستان "تذکاریه تفاهم" بین ایران و شارجه را در شش بند پذیرفت.
زخم باز اینجاست:
در بند دو قرار شد هم ایران و هم شارجه در ابوموسی نیرو داشته باشند و پرچم شارجه نیز بر فراز یک "پاسگاه پلیس" برافراشته شود. در واقع مالکیت مشترک! و بازماندن زخم!
بدتر اینکه موافقت نامه مالی امضاء شد که تا نه سال مبلغ یک نیم میلیون لیره به شارجه پرداخته شود و شاه تا سال پنجاه و پنج این مبلغ را پرداخت کرد. نهم آذر سال پنجاه نیروی دریایی ایران وارد جزایر شد و فقط در دو تنب درگیری نظامی کوتاهی با چند کشته درگرفت. بلافاصله دولت ایران، امارات را به رسمیت شناخت.
حالا هرسال یکی از ادعاهای امارات بر سر مالکیت جزایر به استناد همین زخم باز و مالکیت مشترک است! توهمی که هیچ گاه محقق نخواهد شد. چه روسیه و چین بگویند و چه اتحادیه اروپا.
✍#علیرضا_زادبر
☫ کانال رسالت 👇
🆔️@resalatir