🔴از «فقه جامعه‌زده» تا «فقه جامعه‌پرداز» 🖊احمدحسین شریفی ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 🔹یکی از مدرسان فقه در حوزه علمیه گفته است: «اگر به هر دلیلی، ولو سوگمندانهْ ناموجه، نهی از منکر نه تنها پیشگیری نکند بلکه عوارض دیگری ایجاد کند؛ مثل اینکه عده‌ای را روی دنده لج بیندازد یا احساس کنند که باید مخالفت کنند، لذا خود این حرکت باعث ترویج عدم حجاب و برهنگی شود، اینجا جایی است که فقهای ما می‌فرمایند ما دیگر نهی از منکر نداریم.» 🔻گوینده این جمله، آگاهانه یا ناآگاهانه، و خواسته یا ناخواسته، به شکلی واضح تفاوت #فقه و #فقیه «جامعه‌زده»، «منفعل»، «پیرو» و «عرف‌زده» را با فقه و فقیه «جامعه‌پرداز»، «فعال»، «پیش‌رو» و «عرف‌ساز» ابراز کرده است. جمله فوق ‌الذکر در واقع، باور کسانی است که می‌کوشند با عینک فقه فردگرا و غیراجتماعی، وظایف اجتماعی و فرهنگی پیروان فقه ساختارساز و انقلابی را بیان کنند! با قبول چنین عینکی، وظیفه فقه و فقیهان و بالتبع جامعه مقلدان، سکوت در برابر منکرات نهادینه و فساد‌های سیستمی خواهد بود! به تعبیر دیگر زبان حال و قال چنین افرادی در مواجهه با منکرات جامعه‌پسند یا عرف‌پسند آن است که باید تسلیم «جامعه منکراتی» شد! در کف شیر نر خون‌خواره‌ای غیر تسلیم و رضا کو چاره‌ای و عجیب این است که چنین رخوت و بی‌تحرکی و خمودی و سکوتی را وظیفه‌ای شرعی و الهی نیز می‌دانند! احتمالاً فعالیت‌های پیامبران در مواجهه با طاغوت‌های زمان و ناهنجاری‌های فرهنگی نهادینه‌شده زمان خود را رفتاری نامشروع و مخالف فقه اسلامی می‌پندارند! 🔻این در حالی است که اساساً انقلاب اسلامی و حکومت اسلامی، محصول «فقه جامعه‌ساز» و «ساختارساز» #امام_خمینی (ره) بود. و الا فقه «فردگرا»، «منفعل» و «انزواطلبی» که نمود آن را در جمله فوق‌الذکر می‌بینیم نه تنها با انقلاب اجتماعی و سیاسی میانه‌ای ندارد؛ که هیچ نقشی در فرهنگ‌سازی و جامعه‌پردازی هم برای فقه و فقیهان و جامعه مقلدان قائل نیست! اصولاً بر اساس چنان نگاهی مبارزه امام خمینی با حکومت دوهزار و پانصد ساله شاهنشاهی و حرکت او در جهت براندازی رژیم فاسد پهلوی و تغییر فرهنگ عمومی، مبارزه‌ای مشروع و فقه‌پسند نبوده است! نیازی به توضیح ندارد که چنین فقهی و چنین نگاهی به فقه و فقاهت، هیچ تناسبی با سبک و سیره تبلیغی پیامبران ندارد. چنین فقهی تناسبی با اسلام و احکام و ارزش‌های اسلامی و الهی ندارد. چنین فقهی هرگر فقه اسلامی و قرآنی نیست. کجای قرآن ما را دعوت به سکوت در برابر منکرات نهادینه‌شده یا منکرات جامعه‌پسند می‌کند؟ کدامیک از پیامبران الهی در برابر چنین منکراتی سکوت کردند. مگر غیر از این است که لیک دعوت واردست از کردگار با قبول و ناقبول او را چه کار نوح نهصد سال دعوت می‌نمود دم به دم انکار قومش می‌فزود هیچ از گفتن عنان واپس کشید هیچ اندر غار خاموشی خزید اگر حضرت نوح هم پیرو چنین فقهی بود که نیازی به آن همه دعوت و آن همه مجاهدت در مبارزه با منکرات و ناهنجاری‌های اجتماعی قوم خود نداشت. اگر حضرت لوط هم از چنین فقهی تبعیت می‌کرد که در مقابل رفتارهای ناهجنار قوم خود قیام نمی‌کرد و همینطور حضرت ابراهیم و موسی و عیسی و خاتم الانبیاء علیهم صلوات المصلین. #حوزه_علمیه #حوزه_سکولار @Ahmadhoseinsharifi 🌹

اشاره‌ای به داستان پیل و تاریکی در #مثنوی معنوی: پیل اندر خانهٔ تاریک بود عرضه را آورده بودندش هنود دیدنش با چشم چون ممکن نبود اندر آن تاریکیش کف می‌بسود آن یکی را کف به خرطوم اوفتاد گفت همچون ناودانست این نهاد آن یکی را دست بر گوشش رسید آن برو چون بادبیزن شد پدید آن یکی را کف چو بر پایش بسود گفت شکل پیل دیدم چون عمود آن یکی بر پشت او بنهاد دست گفت خود این پیل چون تختی بدست چشم حس همچون کف دستست و بس نیست کف را بر همهٔ او دست‌رس چشم دریا دیگرست و کف دگر کف بهل وز دیدهٔ دریا نگر #حجاب #حوزه_علمیه #فقه @Ahmadhoseinsharifi 🌹

🔴«التزام اجتماعی به ارزش‌ها» و «بازی با اعصاب مسلمین»! 🖊احمدحسین شریفی ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 🔻 یکی را دیدم که با بیان داستان‌هایی درباره روش تبلیغی پیامبر اکرم(ص) در صدر اسلام و اینکه آن حضرت در طول دوران مکه شراب را حرام نکرده بود و حتی در مدینه در چند مرحله و آرام‌آرام ذهن‌ها را برای بیان حکم حرمت آن آماده کرد. و همچنین با ذکر داستان‌هایی درباره روش مواجهه عالمان بزرگ شیعی مثل علامه شرف‌الدین عاملی با نومسلمانان و مسیحیانی که می‌خواستند مسلمان شوند و با بیان روش تدریجی آنان در جذب غیرمسلمانان، چنین القاء می‌کرد که اساساً‌ در دین اسلام اصراری به انجام مرتب و منظم و کامل شعائر دینی (یعنی نماز و روزه و حج و زکات و امثال آن) برای همه مسلمانان نیست! و این تفکر خوارج‌گونه است که گمان می‌کند شرط مسلمانی این است که هر مسلمانی لزوماً روزانه هفده رکعت نماز بخواند! و در ماه رمضان به مدت یک ماه روزه بگیرد! و زکات پرداخت کند و امثال آن! اسلام ساده‌تر و سهل‌تر از اینها است! به طور خلاصه چنین ادعا می‌کرد که «تأکید بر شعائر» و «التزام اجتماعی به ارزش‌های دینی» نوعی «تنگ‌نظری» و «سخت‌گیری بر جامعه» و «بازی با اعصاب و روان مردم مسلمان»‌ بر اساس «تفسیری غلط و خوارج‌گونه از اسلام» است! 🔻در این خصوص چند نکته را بیان می‌کنم: نکته اول: در مواجهه با نومسلمانان یا به هنگام دعوت دیگران به اسلام مراعات «عقلانیت تبلیغی» و «عقلانیت تربیتی» از دستورات صریح اسلام است. خود پیامبر اکرم(ص) هنگامی که صحابه خود را برای دعوت برخی از قبایل مشرک، می‌فرستاد، به آنان توصیه می‌کرد که «مدارا در دعوت» و «تدریج در تربیت» را مد نظر قرار دهند. نکته دوم: «سهل‌انگاری» غیر از «آسان‌گیری» است. اسلام به تصریح قرآن و روایات معصومان علیهم السلام، دینی «آسان» و «سبک» است: «يُرِیدُ اللّه‌ُ بِکمُ الْيُسْرَ؛ خدا درباره شما آسانی و سبکی را اراده کرده است»(بقره، 185). اما آسانی دین و آموزه‌های دینی هرگز به معنای «سهل‌انگاری در عمل به ارزش‌ها و احکام دینی» نیست. بلکه بدان معناست که عمل به احکام و آموزه‌ها و شعائر اسلامی نه تنها موجب اختلال در امور زندگی نمی‌شود؛ که نظم و انضباط و سلامت زندگی دنیوی را نیز تضمین می‌کند. اما اسلام عزیز، به هیچ‌وجه سهل‌انگاری و بی‌اعتنایی به احکام و آموزه‌های خود را نمی‌پسندد و برنمی‌تابد. به همین دلیل، بر کسی که عامدانه و به قصد بی‌اعتنایی به حکم الهی، در ملأ عام روزه‌خواری کند، حد جاری می‌کند. بر کسی که حتی یک قطره شراب بنوشد، حد جاری می‌کند. درباره سبک تعلیمی پیامبر اکرم(ص) گفته‌اند: «فاذا تُعوطِىَ الحقَّ لم یعرفه أحدُ، و لم یَقُم لِغَضَبِه شَىء حتى یَنتَصرَ له» اگر هنجاری شکسته یا قانونی نادیده گرفته می‌شد، خشم چنان وجود او را فرامی‌گرفت که چهره پر از مهربانی و رأفت او کاملاً‌ دگرگون می‌شد؛ و هیچ چیزی نمی‌توانست خشم او را فرونشاند مگر آنکه حق را بر جای خود برگرداند و با آن هنجارشکنی برخورد کند. نکته سوم: منظور از آیاتی که می‌فرماید «وَ ما جَعَلَ عَلَیْکُمْ فِی الدِّینِ مِنْ حَرَجٍ» این نیست که اصراری بر انجام تکالیف الهی نیست. اگر دوست داشتید و باب میلتان بود انجام دهید و اگر احساس حرج کردید انجام ندهید! به عنوان مثال، قرآن خطاب به مسلمانان نمی‌فرماید اگر حجاب باب میلتان نبود، مجازید که از سر برگیرید؛ یا اگر حجاب مانع تفریحات‌ و گردش‌هایتان بود، می‌توانید آن را بردارید! هرگز! بلکه بدان معناست که در شرایط عسر و حرج، نوع وظیفه و تکلیف یا کیفیت آن تغییر می‌کند. نکته چهارم: آن روش و رویه تدریجی و مرحله‌ای پیامبر اکرم(ص) در تحریم اموری چون ربا و شراب و قمار و امثال آن، مربوط به ابتدای پیدایش اسلام است و نه دوران استقرار اسلام و حکومت اسلامی. به عنوان مثال، در دوران حکومت امیرمؤمنان(ع) چنین نبود که حضرت تا مدتی با حرمت یا حلیت شراب‌خواری کاری نداشته باشد و صرفاً به تحکیم بنیان‌های اعتقادی و الهیاتی بپردازد و بعد از چند سال کار معرفتی، سپس در چهار مرحله و گام به گام به بیان حرمت شراب و قمار و ... بپردازد! خیر. اساساً‌ فلسفه حکومت اسلامی، پاس‌داشتن ارزش‌ها و احکام و شعائر اسلامی است که در سایه عمل به آنها سعادت دنیوی و اخروی جامعه تأمین خواهد شد. #حجاب #روشنفکری #فقه 🆔https://eitaa.com/ahmadhoseinsharifi

🔴«نفرت از نقد» و «نفرین ناقد» بیماری‌های مزمن تاریخی! ✍️احمدحسین شریفی «نقدگریزی» و «ناقدستیزی» از بیماری‌هایی مزمن و بعضاً درمان‌ناپذیر در میان برخی از مدعیان علم است. این بیماری اگر در میان مدعیان علوم دینی باشد، ممکن است با سلاح لعن و تکفیر نیز همراه شود. چنین افرادی، در مواجهه با کوچکترین نقدها، به جای استقبال از نقد و تشکر از ناقد، ممکن است بعضاً برای «تسکین درد نقد»، به «لعن» و «نفرین» و حتی «تکفیر ناقد» هم بپردازند. تعجب نکنید! نه تنها نمونه‌های تاریخی فراوانی برای چنین برخوردهایی با ناقدان وجود دارد، که در همین روزها نیز، در میان پاره‌ای از مدعیان علوم دینی، چنین افرادی یافت می‌شوند و از علنی کردن لعن و نفرین خود علیه منتقدان هم هیچ ابایی ندارند! انسان خردمند، طبیبی را که مرض کشنده را تشخیص داده و مشفقانه تیغ به دست گرفته و به درمان پرداخته، نفرین نمی‌کند. لعن و نفرین را باید نثار «درد» کرد؛ نه «درمانگر». 🔸به تعبیر زیبای حکیم #نظامی گنجوی: آینه چون نقش تو بنمود راست خود شکن آیینه شکستن خطاست 🔸و بر اساس نصیحت #سعدی شیرازی: به نزد من آن کس نکوخواه توست که گوید فلان خار در راه توست به گمراه گفتن، نکو می‌روی جفایی تمام است و جوری قوی هر آن گه که عیبت نگویند پیش هنر دانی، از جاهلی، عیب خویش #نقد #فقه #اخلاق_نقد 🆔https://eitaa.com/ahmadhoseinsharifi 🌹

🟢اعلام خطر: مرز باریک «نفرین‌گرایی» و «تکفیر» 🖊احمدحسین شریفی 🔸 جریان نوظهور «نفرین‌گرایی» در گوشه و کنار برخی از حوزه‌های علمیه، که به جای گفتگو، مدتی است در «حلقه محدود مریدان» و جدیداً به صورت علنی و رسانه‌ای به «لعن و نفرین» منتقدان می‌پردازند، ظرفیت زیادی برای «تجدید تجربه تکفیر در حوزه‌های علمیه» و همراهی با «تکفیریون سلفی» و همچنین تبدیل «حوزه‌های علمی آزاداندیش شیعی» به «مدارس جهل و تعصب قرون وسطایی» دارد. 🔻همه باید مراقبت کنند! #نقد #فقه #اخلاق_نقد 🆔https://eitaa.com/ahmadhoseinsharifi 🌹

🔴شرط «فهم درست» و «اقامه» دین در حدیث پیامبر اکرم(ص) ✍️احمدحسین شریفی 🔶به تعبیر منقول از #پیامبر_اکرم(ص): لا يَقُومُ بِدِينِ اللهِ إلّا مَن حاطَهُ مِن جَميعِ جَوانِبِهِ؛ دین خدا را بر پا نمی‌دارد مگر کسی که از همة جوانب بر آن احاطه داشته باشد. 🔹تک‌بعدی بودن در مطالعات دینی، از مهم‌ترین عوامل «نقدگریزی» و «ناقدستیزی» «نفرین‌گرایی» و «تکفیر» مخالفان و حتی ناقدان است. افرادی که فقط در یک حوزه خاص علمی تخصص دارند، نه تنها از درک حقیقت دین ناتوان‌اند بلکه حتی از درک حقایق همان رشته تحصیلی خودشان هم ناتوانند. به تعبیر انگلیسی‌ها "کسی که فقط لندن را دیده باشد، لندن را هم نمی‌شناسد." کسی که فی‌المثل فقط «فقه متعارف» را خوانده باشد، (آن هم «فقه فردی» و «عرف‌پایه» و نه «فقه جامعه‌پرداز» و «عرف‌ساز») و آن را هم صرفاً در «جمع محدود یاران» و «حلقه بسته مریدان» گفتگو کرده باشد، و از نظامات و مکاتب حقوقی و فقهی رایج و معاصر دنیا (صرف نظر از درستی یا نادرستی‌شان) آگاهی و درکی نداشته باشد، از درک حقایق فقه اسلامی نیز ناتوان است؛ چه رسد به حقایق اخلاقی و فلسفی و عرفانی و اجتماعی و سیاسی و فرهنگی اسلام. #فقه #حوزه_علمیه 🆔https://eitaa.com/ahmadhoseinsharifi 🌹

🟢«نظریه‌شناسی» از ویژگی‌های «فقه جواهری» 🖊احمدحسین شریفی ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ یکی از ویژ‌گی‌های فقه جواهری، این است که شرط لازم و ضروری هر نوع فتوادهی و نظریه‌پردازی را «نظریه‌شناسی» و آگاهی از فتاوای پیشینیان در مسأله مورد نظر می‌داند. این ویژگی را می‌توان از رویه بنیانگذار فقه جواهری یعنی مرحوم صاحب جواهر، (شيخ محمدحسن نجفي، متوفاي 1266قمري) به دست آورد. بدون تردید، مرحوم #صاحب_جواهر یکی از بزرگ‌ترین و کم‌نظیرترین نظریه‌شناسان فقهی در عالم تشیع بوده است. وي تقريباً از همة اقوال و ديدگاه‌هاي فقیهان پيشين در هر مسأله‌اي آگاهي داشته است. به گونه‌اي که در اختيار داشتن اين کتاب، فقیهان بعدي را از مراجعة مستقيم به کتاب‌هاي فقهاي پيشين براي اطلاع از ديدگاه آنان، بي‌نياز کرده است. مرحوم سیدمحسن امین در کتاب اعیان الشیعه از شيخ مرتضي انصاري (که خود نیز در نظریه‌شناسی از برجستگان فقه شیعی است، و از معاصران مرحوم صاحب‌جواهر هم به شمار می‌رود) چنین نقل مي‌کنند که «براي مجتهدي که بخواهد احکام الهي را استنباط کند، کافي است کتاب‌هاي جواهر الکلام و وسائل الشيعه را در اختيار داشته باشد و کمتر اتفاق مي‌افتد که به کتابي از پيشينيان نيازمند شود.» #فقه #اجتهاد 🆔https://eitaa.com/ahmadhoseinsharifi 🌹

🟢ناتوانی اذهان جزء‌نگر از فهم «پارادایم‌ها و جریان‌های فکری»: بحثی در «اخلاق نقد و انتقاد» 🖊احمدحسین شریفی ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ اقتضای برخی از رشته‌های علمی، مثل #فقه، «جزءنگری» است. همانگونه که اقتضای برخی دیگر از آنها مثل #فلسفه، «کل‌نگری» است. انس زیاد با هر یک از این دو دسته، درکی صرفاً جزئی یا صرفاً کلی نسبت به پدیده‌ها ایجاد می‌کند که نتیجه آن ناتوانی از فهم درست بسیاری از حقایق به ویژه پارادایم‌ها و جریان‌های فکری و فرهنگی است. صاحبان چنین نگاه‌هایی معمولاً از «بصیرت علمی و فرهنگی و سیاسی» لازم هم برخوردار نیستند. همیشه در بزنگاه‌ها، در جای نادرست می‌ایستند. در میان غبارهای فتنه (فتنه‌های علمی یا اجتماعی) «قدرت دیدن» حق و «جرئت بیان» آن را ندارند. از مصادیق و مؤیدات این سخن، مواجهه‌ای است که برخی از مدرسان فقه و حلقه مریدان‌شان با مناظره جناب مهدی جمشیدی و بیژن عبدالکریمی در موضوع #حجاب و عفاف داشتند! آنان (که بعضاً خود را مدافع حجاب و عفاف هم می‌دانند!) بدون اینکه توانایی درک و فهم کلیت این مناظره و منطق طرفین را داشته باشند، مدتی است به یکی از جملات استطرادی جناب آقای مهدی جمشیدی گیر داده‌ و با شدیدترین الفاظ او را خطاب قرار می‌دهند و حتی دوست‌ دارند که حق سخن گفتن را از او بستانند و معترض‌اند که چرا امثال او در این جامعه فرصت سخن گفتن دارند! (یکی از آنها گفته‌ است: «من واقعا نمی‌دانم چرا این افراد راه پیدا می‌کنند حرف بزنند») [بترسید از روزی که چنین افرادی سکان‌دار مراکز علمی شوند؛ آنگاه است که بساط نفرین و لعن و بستن دهان‌های هر کسی که غیر از آنان فکر کند، پهن خواهد شد.] بزرگ‌ترین خطایی که برای ایشان در آن مناظره دوساعت و نیمه کشف کرده‌اند این است که چرا به نقل دیدگاه مشهور فقیهان و عالمان شیعی پرداخته‌اید که گفته‌اند «حجاب از ضروریات دین است و ولایت امیرمؤمنان علیه السلام، از ضروریات مذهب است»؟ و می‌گویند این نقل شما به «مصلحت» نیست؛ زیرا موجب سوء استفاده وهابیت می‌شود! در حالی که اولاً، این سخن عین صواب است. بزرگ‌ترین عالمان شیعی از قدیم الایام تاکنون، همین دیدگاه را داشته و دارند؛ و ثانیاً مراد جناب دکتر جمشیدی از گفتن این سخن چیز دیگری بود. اما همانطور که گفته شد، اذهان جزءنگر، اساساً قدرت و توان درک اصل مطلب ایشان را ندارند؛ صدر و ذیل کلامش را نمی‌فهمند. فقط همین جمله «مثله‌شده» را گرفته و تلاش می‌کنند با تمسک به آن، گوینده‌اش را به «مسلخ» بکشانند و اگر بتوانند ذهن و زبان او را «مثله» کنند! #اخلاق #نقد 🆔https://eitaa.com/ahmadhoseinsharifi 🌹