بسم الله الرحمن الرحیم
پرسشگری در قرآن کریم
گفتارششم- سوره قارعه.
به مناسبت ولادت کریمه اهل بیت حضرت فاطمه معصومه(س).
ذی القعده! چه قدم مبارکی دارد!، هم آغاز میقات موسی کلیم(ع) با پروردگار و هم ایام تدارک سفر معنوی به حج و هم خجسته زاد روز ولادت کریمه اهل بیت حضرت فاطمه معصومه سلام الله علیها است که بدین مناسبت، روز دختر نیز در کشور ما نامگذاری شده است. ضمن تبریک و شادباش این فرخنده مناسبت ها، گفتار دیگری ازسلسله گفتارهای پرسشگری در قرآن کریم را تقدیم می داریم.
وقوع قیامت یکی از ارکان و مسلمات گفتمان قرآن کریم است و به تصریح قران، شکی در وقوع آن نیست هر چند که اکثر مردم به آن ایمان نمی آورند. از این رو در گفتمان قرآن به توصیف آن زلزله عظیم پرداخته است.
صد و یکمین سوره قرآن کریم بنام «الحاقه»، توصیفی مجمل از این واقعه بزرگ ارائه کرده است. به نظر ارکان حوادث قیامت نیز در این سوره ذکر شده است. این سوره در سیاق پرسشی چنین صورت بندی شده است: القارعة!(کوبنده) ماالقارعه، (قارعه چیست)؟ و ما ادرئک ماالقارعه( و تـو چـه دانـى كـه آن كوبنده چيست)؟ اسلوب مزبور و نامگذاری این سوره به القارعه(کوبنده) نشان دهنده عظمت و اهمیت این واقعه است گویا این رخداد کوبنده بقدرى عظيم است كه درک حقیقت آن فراتر از تصور افراد است!. آیات بعد در این سوره بخشی از وقایع این حادثه شگفت و مهیب را توصیف می کند و نشان می دهد که وقوع این رخداد قطعی، نظم و انتظام جامعه انسانی و ساختار طبیعت را به آشفتگی و بهم پاشیدگی تبدیل می کند، این دگرگونی چنان است که زمین در ان هنگام دیگر این زمین نیست!. سپس، بی تردید افراد مورد رسیدگی و سنجش قرار می گیرند، که چنین ارزیابی خود یکی از وقایع قیامت است! نکته حائز اهمیت این است که چه چیزی مورد ارزیابی و سنجش قرار می گیرد؟. پاسخ بسیار روشن و البته قابل توجه و تامل است پاسخ در این سوره و سایر سوره های قرآن «موازین» است! اما موازین چیست؟ که در قیامت افراد با آن ارزیابی و سنجش می شوند؟، کلمه موازین،جمع است، مفرد آن، میزان یا موزون است، چنانکه موازین جمع میزان باشد؛ پس اعمال افراد با میزان ها و ملاک های حق ارزیابی می شود؛ هر قدر عمل مشتمل و منطبق بر حق باشد به همان اندازه اعتبار و ارزش دارد و هر میزان که مشتمل و منطبق بر حق نباشد، بی وزن است. با توجه به جمع بودن کلمه موازین، میزان هایی برای اعمال افراد وجود دارد که هر عمل متناسب با معیار و میزان دقیق و صحیح خودش، سنجش و توزین می شود! اگر جمع موزون باشد به معنای وزن اعمال یعنی مجموعه عملکردهاست که مورد ارزیابی و سنجش قرار می گیرد، حاصل ارزیابی ها دو صورت پیدا می کند یا اعمال افراد در تطبیق با قرآن و سنت( موازین) وزانت، سنگینی و قیمت پیدا می کند؛ چنین افرادی کامیاب و زندگی رضامندانه دارند یا اعمال افراد با معیارهای قرآن و سیره و سنت رسول خدا(ص) و جانشینان به حق آن حضرت منطبق نیست بدین معنا که مشتمل به ظلم، تعدی، ناحقی و... است پس وزنی و ارزشی پیدا نمی کنند، در نتیجه این افراد مستحق ورود به «هاویه» یا آتش سوزان می شوند.
اللهم صل علی محمد و آل محمد و عجل فرجه
ع.ق
التماس دعاء
﷽
چهل روز تا آسمان
«وَ وَاعَدْنَا مُوسَی ثَلاَثِینَ لَیْلَةً وَ أَتْمَمْنَاهَا بِعَشْرٍ فَتَمَّ مِیقَاتُ رَبِّهِ أَرْبَعِینَ لَیْلَةً وَ قَالَ مُوسَی لِأَخِیهِ هَارُونَ اخْلُفْنِی فِی قَوْمِی وَ أَصْلِحْ وَ لاَ تَتَّبِعْ سَبِیلَ الْمُفْسِدِینَ» (سوره اعراف، آیه۱۴۲).
✍🏻 ثمره این چهل روز عبادت که طبق نقل «حضرت در این چهل روز آب و غذایی نخوردند و نخوابیدند و غرق در محبت خدای متعال بودند، نزول #تورات بر #حضرت_موسی بود.»[1]
با توجه به این میهمانیِ خدا برای حضرت موسی، علمای اخلاق توصیه به مراقبت در این چهل روز دارند.
🔰 حضرت آیت الله جوادی آملی درباره این اربعین میفرماید: «از اول ذیالقعده تا دهم ذیالحجّه که اربعین موسای کلیم است، این یک فصل مناسبی است؛ بهار این کار است.
این اربعین گیری، این چله نشینی همین است.
وجود مبارک موسی کلیم چهل شبانه روز مهمان خدا بود. فرمود: و وَاعَدْنَا مُوسَی ثَلاَثِینَ لَیْلَةً وَ أَتْمَمْنَاهَا بِعَشْرٍ فَتَمَّ مِیقَاتُ رَبِّهِ أَرْبَعِینَ لَیْلَةً.
به او وعده دیدار و ملاقات خصوصی دادیم؛ آمد به دیدار ما. اوّل ۳۰ شب بود، بعد ۱۰ شب اضافه کردیم، راهش باز بود؛ جمعا چهل شب شد.»
✍🏻 باید توجه داشت که به قول فرمایش حضرت آیت الله جوادی آملی، انسان در طول سال هر زمانی که بخواهد میتواند چله بگیرد،
اما بهار #چله، این چهل شب است؛ یعنی از اوّل ذیالقعده تا دهم ذیالحجّه.
🔰 قرائت زیارت وارث، زیارت عاشورا و نیز حدیث کساء علاوه بر اذکار، در چله گرفتن توصیه شده است، اما لازم به ذکر است که در چله نیز #نیت بسیار مهم است و هرچند که چله به هر نیتی که گرفته شود آثار معنوی خود را دارد، اما بهتر است که ثواب آن به نیت سلامتی و تعجیل در فرج آقا امام زمان (عجلاللهتعالیفرجهالشریف) باشد.
[1] شرح مصباح الشریعه،ص ۵۹۸.
📌 برگرفته از جلسات «نظام مهندسی معارف»
افلاطون روزی شاگردان خود را گردش علمی برد. در کوه و دشت در طبیعت سبز بهاری گشتند و از افلاطون، فلسفه وجود آموختند.
وقت استراحت مشغول خوردن، غذا شدند. پشه ای مزاحم غذا خوردن افلاطون شد و مدام بر روی غذای او می خواست نزدیک شود و بنشیند. افلاطون قدری از غذای خود در مقابل پشه گذاشت، پشه از آن مکید. افلاطون خواست شاگردانش به دقت پشه را زیر نظر داشته باشند.
پشه بر خواسته و روی دست یکی از شاگردان که قدری زخم بود و خون داشت نشست و مشغول خوردن خون شد. افلاطون سیب گندیده ای نزد پشه نهاد، پشه روی قسمت سیاه شده آن نشست و شروع به مکیدن و خوردن کرد....
در همان محل ، در تنه درختی، عنکبوتی توری تنیده و لانه کرده بود، پشه برخواست و تور را ندید و در تور عنکبوت گرفتار شد.
افلاطون به شاگردانش گفت: بنگرید، عنکبوت صبور ترین و قانع ترین حشره است. روزها ممکن است به خاطر یک لقمه غذا در کنار لانه خود منتظر بنشیند. و وقتی شکاری کرد، روزها آرام آرام از آن استفاده کند. حریص و شکم پرور نیست .
اما پشه را دیدید، هم طمعکار است و هم شکم پرور و هم صبری برای گرسنگی ندارد. وقتی روی خون نشسته بود، دیدید، با دست می زدید بر می خواست و دوباره سریع می خواست روی غذا بنشیند چون تاب گرسنگی هرگز ندارد.
پس بدانید ، خداوند طمع کار ترین مخلوق را روزی و غذای، قانع ترین و صبورترین ، مخلوق خود می کند
بسیاری از گرفتاری های انسان نتیجه طمع و زیاده خواهی اوست.
✍ آیتالله بهجت(ره):
خوب است در شئون زندگی [و در مسائل خانوادگی] دستور خدا را ملاک قرار داده و با هم بسازیم، همان خدایی که به هر دو طرف رئوف و مهربان است.
نه اینکه یک طرف[به همسر خود] بگوید، به دستور و میل من باید عمل کنیم، و دیگری نیز بگوید باید به دستور من [عمل شود].
🔻چرا به فرمان خدا گوش نمیکنیم؟!
📚 در محضر بهجت، ج١، ص٢۴٨
✍مرحوم حاج اسماعیل دولابی :
از حدیث کسا ، ادبِ صحبت کردن با فرزندان و شوهر و همسر را بیاموزید. وقتی می خواهید از منزل خارج شوید ، اهل خانه را خشنود کنید و بیرون بیایید. وقتی هم خواستید وارد خانه شوید، بیرون در استغفار کنید و صلوات بفرستید ، هر ناراحتی که دارید بیرون بگذارید و با روی خوش داخل [خانه] شوید. اهل خانه هم با روی خوش به استقبال شما بیایند. کمال زن و مرد در این است.
⏰ برنامههای خود را چگونه تنظیم کنیم تا هم نماز شب بخوانیم و هم از کارهای روزانه نمانیم؟
✍ آیت الله جوادی آملی: اگر می خواهيد نماز شب بخوانيد و درس روز شما هم لطمهای نبيند، شب ها بايد كمی زودتر بخوابيد و شام را سبكتر ميل كنيد؛ غذای شام هرچه سبكتر باشد، بهتر است.
🔘 همانطور كه میدانيد بدن ما به بيش از دو وعده غذا احتياج ندارد. در روايات هم آمده است:
اگر سير هستيد، غذا نخوريد. [۱]
🔘 غذا خوردن در حال سيری استعداد را كم میكند. از بيانات نورانی حضرت اميرمؤمنان عليهالسلام اين است:
«لا تَجْتَمع الفِطْنَةُ والْبِطْنَة»[۲] ؛
يعنی فطانت و هوشمندی با پرخورى جمع نمی شود و پُرخور هرگز خردمند نمیشود، زيرا تمام تلاش و كوشش روح او اين است كه غذاها را هضم كند و ديگر فرصت انديشيدن ندارد.
🔘 بنابراين، نماز شب انسان را از تحصيل روز باز نمیدارد، با اين شرط كه انسان مراقب مسائل ديگر باشد. بسياری برنامههای تلويزيونی، جلسات، گفت و شنودها و... سودمند نيست.
🔘 اگر نيم ساعت پيش از اذان صبح بلند شويد، هم به نماز شب میرسيد و هم به نماز اول وقت، پس از نماز هم كمی استراحت میكنيد و به درس روز خود میپردازيد.
📚 نسيم انديشه، دفتر اول، ص ۱۴۶ تا ۱۴۸
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
۱. من لا يحضره الفقيه، ج ۲، ص ۶۱۸.
۲. غرر الحكم، ص ۳۶۰، ح ۸۱۵۷
هدایت شده از مهدی فتوره چی
🌷 شخصی از آیت الله بهجت(ره) پرسید :
✍ دست به هر شغلی می زنم ناکام می شوم برای بهبودی درآمد و زیاد شدن روزی چه کنم؟ فرمودند : «زیاد استغفار کنید و اگر نتیجه نداد بدانید یا کم استغفار کرده اید یا با اعتقاد کامل نگفته اید.»
در روایت با هر سه لفظ آمده است که اگر کسی #ملازم استغفار باشد ، یا #پیوسته استغفار کند ، خداوند او را از هر همّ و غمی رها می کند و از هر تنگنایی راه برون رفت برای وی قرار می دهد و از جایی که گمان نمی کرد روزی اش می دهد.
✨﷽✨
🔘 داستان کوتاه
✍گوهر شاد یکی از زنان باحجاب بوده همیشه نقاب به صورت داشته و خیلی هم مذهبی بود. او می خواست در کنار حرم امام رضا (ع) مسجدى بنا کند .به همه کارگران و معماران اعلام کرد دستمزد شما را دو برابر مى دهم ولى شرطش این است که فقط با وضو کار کنید و در حال کار با یکدیگر مجادله و بد زبانى نکنید و با احترام رفتار کنید. او به کسانى که به وسیله حیوانات مصالح و بار به محل مسجد میآورند علاوه بر دستور قبلى گفت سر راه حیوانات آب و علوفه قرار دهید و این زبان بسته ها را نزنید و بگذارید هرجا که تشنه و گرسنه بودند آب و علف بخورند . بر آنها بار سنگین نزنید و آنها را اذیت نکنید . اما من مزد شما را دو برابر مى دهم ..گوهرشاد هر روز به سرکشی کارگران به مسجد میرفت؛ روزى طبق معمول براى سرکشى کارها به محل مسجد رفت بود
در اثر باد مقنعه و حجاب او کمى کنار رفت و یک کارگر جوانى چهره او را دید . جوان بیچاره دل از کف داد و عشق گوهرشاد صبر و طاقت از او ربود تا آنجا که بیمار شد و بیمارى او را به مرگ نزدیک کرد. چند روزی بود که به سر کار نمی رفت و گوهر شاد حال او را جویا شد . به او خبر دادند جوان بیمار شده لذا به عیادت او رفت.. چند روز گذشت و روز به روز حال جوان بدتر میشد. مادرش که احتمال از دست رفتن فرزند را جدى دید تصمیم گرفت جریان را به گوش ملکه گوهرشاد برساند .وگفت اگر جان خودم را هم از دست بدهم مهم نیست. او موضوع را به گوهرشاد گفت و منتظر عکس العمل گوهرشاد بود. ملکه بعد از شنیدن این حرف با خوشرویى گفت:
این که مهم نیست چرا زودتر به من نگفتید تا از ناراحتى یک بنده خدا جلوگیرى کنیم؟
و به مادرش گفت برو به پسرت بگو من براى ازدواج با تو آماده هستم ولى قبل از آن باید دو کار صورت بگیرد . یکى اینکه مهر من چهل روز اعتکاف توست در این مسجد تازه ساز . اگر قبول دارى به مسجد برو و تا چهل روز فقط نماز و عبادت خدا را به جاى آور. و شرط دیگر این است که بعد از آماده شدن تو . من باید از شوهرم طلاق بگیرم . حال اگر تو شرط را مى پذیرى کار خود را شروع کن.
جوان عاشق وقتى پیغام گوهر شاد را شنید از این مژده درمان شد و گفت چهل روز که چیزى نیست اگر چهل سال هم بگویى حاضرم . جوان رفت و مشغول نماز در مسجد شد به امید اینکه پاداش نماز هایش ازدواج و وصال همسری زیبا بنام گوهرشاد باشد . روز چهلم گوهر شاد قاصدى فرستاد تا از حال جوان خبر بگیرد تا اگر آماده است او هم آماده طلاق باشد . قاصد به جوان گفت فردا چهل روز تو تمام مى شود و ملکه منتظر است تا اگر تو آماده هستى او هم شرط خود را انجام دهد . جوان عاشق که ابتدا با عشق گوهرشاد به نماز پرداخته و حالا پس از چهل روز حلاوت نماز کام او را شیرین کرده بود جواب داد : به گوهر شاد خانم بگوید اولا از شما ممنونم و دوم اینکه من دیگر نیازى به ازدواج با شما ندارم.
قاصد گفت منظورت چیست؟ مگر تو عاشق گوهرشاد نبودى ؟؟ جوان گفت آنوقت که عشق گوهرشاد من را بیمار و بى تاب کرد هنوز با معشوق حقیقى آشنا نشده بودم ، ولى اکنون دلم به عشق خدا مى تپد و جز او معشوقى نمى خواهم . من با خدا مانوس شدم و فقط با او آرام میگیرم. اما از گوهر شاد هم ممنون هستم که مرا با خداوند آشنا کرد و او باعت شد تا معشوق حقیقى را پیدا کنم . و آن جوان شد اولین پیش نماز مسجد گوهر شاد و کم کم مطالعات و درسش را ادامه داد و شد یک فقیه کامل و او کسی نیست جز آیت اله شیخ محمد صادق همدانی. گوهرشاد خانم(همسر شاهرخ میرزا و عروس امیر تیمور گورکانی) سازنده ی مسجد معروف گوهرشاد مشهد است .
✨﷽✨
#پندانه
✍️ چطوری سر دنیا کلاه بذاریم؟!
🔹عارفی بود که کار میکرد و زحمت میکشید. پول خوب درمیآورد اما غذای ساده و نان خشکی میخورد. پولش را صدقه میداد، انفاق میکرد و برای فقرا غذای خوب میگرفت.
🔸عدهای از او پرسیدند:
چه کار میکنی؟
🔹عارف گفت:
سر دنیا کلاه میگذارم تا دنیا سر من کلاه نگذارد. از توی دنیا پیدا میکنم و برای آخرت خرج میکنم.
🔸چون از تو خودش که پیدا میکنم توقع دارد در خودش خرج کنم. از خودش پیدا میکنم ولی برای جای دیگر خرج میکنم. کلاه سر دنیا میگذارم.
نویسندهای مشهور، در اتاقش نشسته بود تک و تنها. دلش مالامال از اندوه قلم در دست گرفت و چنین نوشت:
"سال گذشته، تحت عمل قرار گرفتم و کیسۀ صفرایم را در آوردند.
مدّتی دراز در اثر این عمل اسیر بستر بودم و فاقد حرکت.
در همین سال به سنّ شصت رسیدم و شغل مورد علاقهم از دستم رفت.
سی سال از عمرم را در این مؤسّسۀ انتشاراتی سپری کرده بودم.
در همین سال درگذشت پدرم غم به جانم ریخت و دلم را از اندوه انباشت. در همین سال بود که پسرم تصادف کرد و در نتیجه از امتحان پزشکیاش محروم شد.
مجبور شد چندین روز گچ گرفته در بیمارستان ملازم بستر شود. از دست رفتن اتومبیل هم ضرر دیگری بود که وارد شد." و در پایان نوشت، "خدایا، چه سال بدی بود پارسال!"
در این هنگام همسر نویسنده، بدون آن که او متوجّه شود، وارد اطاق شد و همسرش را غرق افکار و چهرهاش را اندوهزده یافت. از پشت سر به او نزدیک شد و آنچه را که بر صفحه کاغذ نقش بسته بود خواند.
بی آن که واکنشی نشان دهد که همسرش از وجود او آگاه شود، اطاق را ترک کرد. اندکی گذشت که دیگربار وارد شد و کاغذی را روی میز همسرش در کنار کاغذ او نهاد.
نویسنده نگاهی به آن کاغذ انداخت و نام خودش را روی آن دید؛ روی کاغذ نوشته شده بود:
"سال گذشته از شرّ کیسۀ صفرا، که سالها مرا قرین درد و رنج ساخته بود، رهایی یافتم.
سال گذشته در سلامت کامل به سن شصت رسیدم و از شغلم بازنشسته شدم.
حالا میتوانم اوقاتم را بهتر از قبل با تمرکز بیشتر و آرامش افزونتر صرف نوشتن کنم. در همین سال بود که پدرم، در نود و پنج سالگی، بدون آن که زمینگیر شود یا متّکی به کسی گردد، بی آن که در شرایط نامطلوبی قرار گیرد، به دیدار خالقش شتافت.
در همین سال بود که خداوند به پسرم زندگی دوباره بخشید.
اتومبیلم از بین رفت امّا پسرم بی آن که معلول شود زنده ماند.
" و در پایان نوشته بود، "سال گذشته از مواهب گستردۀ خداوند برخوردار بودیم و چقدر به خوبی و خوشی به پایان رسید!"
نویسنده از خواندن این تعبیر و تفسیر زیبا و دلگرم کننده از رویدادهای زندگی در سال گذشته بسیار شادمان و خرسند و در عین حال متحیّر شد.
✨در زندگی روزمرّه باید بدانیم که شادمانی نیست که ما را شاکر و سپاسگزار میکند بلکه شاکر بودن است که ما را مسرور میسازد.