#استثنائات_شعری
#عیوب_قافیه
#شایگان
مقدمه
قواعد جمع #قاعده و به معنای #بنیاد (فرهنگنامه دهخدا) است. یعنی اساس و رکن! لذا وقتی قاعده و یا قواعدی برای هر علمی چیده میشود، به دنبال ایجاد یک بنیاد قوی هستند تا در نتیجه آن، سنگ روی سنگ بند شود.
در برخی از علوم نظیر فلسفه و ریاضی، چون به دنبال رسیدن و کشف حکم کلی هستند، طبیعتاً قواعد آن هم استثناءناپذیر هستند ولی در علوم ذوقی نظیر ادبیات خصوصا شعر، صرفا سعی میشود قید و بندی تعریف شود تا ماهیت و هویت آن هنر یا مهارت حفظ شود ولی در عین حال، در راستای هدف متعالی شعر که همان انتقال پیام به بهترین وجه و در سریعترین زمان ممکن است، استثنائاتی هم وجود دارد.
این #استثنائات شامل اختیارات زبانی شعر، اختیارات وزنی شعر و سایر قواعد دیگر است.
در میان قواعد مربوط به قافیه، گفته شده که شعر باید از #عیوب_قافیه مبرا باشد.
یکی از عیوب قافیه، #شایگان است.
توضیح آنکه عیب #ایطاء (همقافیه قرار دادن دو کلمه مرکب که فقط در قسمت دوم (آخر) با هم مشترک هستند) است که دارای اقسامی است و #شایگان یکی از اقسام آن است...
#شایگان یعنی از کلمهای که از #پسوند_جمع «ان» با کلمات دیگری که «ان» آنها اصلی باشد، در شعرمان یکبار استفاده شود مثل:
#مردان و #باران
که «ان» در اولی #الحاقی🔴 است و در دومی #اصلی🟢
حال اگر یکبار از کلمهای که «ان» الحاقی دارد استفاده شود، از استثنائات عیب #شایگان است و ایرادی ندارد.
شکل این استثناء👇
«ان» اصلی= 🟢
«ان» الحاقی= 🔴
ااااااااااااااااااااااا🟢
ااااااااااااااااااااااا🟢
ااااااااااااااااااااااااااا
ااااااااااااااااااااااا🟢
ااااااااااااااااااااااااااا
ااااااااااااااااااااااا🔴
ااااااااااااااااااااااااااا
ااااااااااااااااااااااا🟢
ااااااااااااااااااااااااااا
ااااااااااااااااااااااا🟢
ااااااااااااااااااااااااااا
ااااااااااااااااااااااا🟢
تذکر: برعکس این حالت، صحیح نیست! یعنی اینکه همه قوافی از علامت جمع «ان» باشند و فقط از یک قافیه با «ان» اصلی استفاده شود:
شکل غلط این استثناء👇
«ان» اصلی= 🟢
«ان» الحاقی= 🔴
ااااااااااااااااااااااا🔴
ااااااااااااااااااااااا🔴
ااااااااااااااااااااااااااا
ااااااااااااااااااااااا🔴
ااااااااااااااااااااااااااا
ااااااااااااااااااااااا🟢
ااااااااااااااااااااااااااا
ااااااااااااااااااااااا🔴
ااااااااااااااااااااااااااا
ااااااااااااااااااااااا🔴
ااااااااااااااااااااااااااا
ااااااااااااااااااااااا🔴
نکات و ظرایف دیگری هم دارد ولی بهصورت اجمالی و ساده گفته شد تا با اصل ماجرا آشنا شوید.
لینک کانال آموزش شعر به زبان ساده: @shaershow