#روش‌های مختلف زندگینامه‌نویسی و خاطره‌نگاری ۱- خاطرات پراکنده بعضی وقتها، شما دنبال خاطرات پراکنده از زندگی یک شخص یا یک گروه هستید و مهم نیست که آن خاطرات با هم ارتباط داشته باشند ولی گاهی اوقات شما به دنبال بازسازی زندگی یک شهید هستید و باید در هر مصاحبه قطعه‌های گمشدۀ زندگی او را پیدا کنید و کنار هم بچینید تا کل داستان زندگی او (بصورت تقریبی) شکل بگیرد. از آنجا که بسیاری از والدین شهدا نیز به شهدا پیوسته‌اند و در جوار رحمت الهی آرمیده‌اند شاید به دست آوردن زندگی کامل یک شهید، دیگر ممکن نباشد ولی هنوز کسانی هستند که خاطرات پراکنده‌ای از آن عزیزان در ذهن دارند. در چنین مواردی باید هر خاطره‌ای را ثبت و ضبط کرد و همان چیزی را که وجود دارد حفظ نمود. ۲- بازسازی  و بازنویسی صحنه‌های یک عملیات  گاهی ممکن است شما با هدف بازسازی یک عملیات بزرگ یا یک عملیات شناسائی کوچک وارد عرصۀ تحقیق و مصاحبه شوید. قطعاً در این عملیاتها، افراد بسیاری نقش داشته‌اند که خاطرات هرکدام از آنها قسمتی از کل ماجرا را تشکیل می‌دهد و تکمیل می‌کند، لذا باید طوری برنامه‌ریزی کنید که قسمتهای تکراری، دوباره تکرار نشوند و با استفاده از سرنخ‌ها و کلیدهائی که در مصاحبه‌های قبلی بیان شده‌اند، دنبال قسمتهای مورد نظر بگردید و سؤالات جدید را بر اساس آنها تنظیم نمائید و بدیهی است که در کار بازسازی عملیات‌ها ، یک نفر نمی‌تواند به هدف مطلوب برسد بلکه یک گروه بزرگ باید طی برنامه‌های سازماندهی شده، کارها و وظائف را تقسیم کند و اجرای هر قسمت را بعهده گروههای کوچکتر بگذارد. مثلاً شما شنیده‌اید که یک گروه از رزمندگان شهر شما در یک عملیات نفوذی شرکت داشته و حماسه آفریده‌اند که بعضی از اعضای آن گروه شهید شده‌اند و عده‌ای دیگر مجروح شده یا سالم برگشته‌اند. شما باید با اعضای گروه خود مشورت و هدف نهائی را تعیین کنید و به سراغ اولین راوی بروید و هدف دقیق خود را با او در میان بگذارید. او در حد خود اطلاعاتی در مورد زمان، مکان، افراد، امکانات، محدودیت‌ها و مشکلات آن عملیات را با شما در میان می‌گذارد و سرنخ‌های بسیاری به شما می‌دهد. پس از این باید طرح اولیۀ تحقیق یا داستان را بریزید و ببینید چه قطعه‌هائی از آن داستان ناقص است یا تکمیل نشده و چه قطعه‌هائی نیاز به مصاحبه مجدد دارند یا ندارند. بر این اساس هدف مصاحبه‌های بعدی نیز روشن می‌شود و شما هر بار به قسمتی از اطلاعات گمشده خود دست می‌یابید. پس از دریافت تمام اطلاعات، می‌توانید شروع به بازسازی عملیات و بازنویسی خاطره‌ها کنید و البته باید چندین ماه روی این کار وقت بگذارید. پس از اتمام داستان یا گزارش، اگر ممکن است تمام راویان را دعوت کنید و یکبار کل داستان یا گزارش یا خاطره‌ها را برای آنها بخوانید تا حذف و اضافه‌های احتمالی صورت گیرد و پس از این مرحله باید نوشته خود را به ویراستار بدهید تا مشکلات زبانی و دستوری و هنری آنرا حک و اصلاح نماید. ۳- بازسازی و بازنویسی زندگانی یک شهید یا ایثارگر اما اگر می‌خواهید زندگانی یک شهید را بازسازی کنید باید به تمام موضوعاتی که به او مرتبط می‌شود دست پیدا کنید و هر بار، باید در جهت هدف‌ مشخص و قطعه‌های‌ گمشده‌ای که دنبالشان می‌گردید مصاحبه را پیش ببرید. در این خصوص، اگرچه اوج زندگی آن شهید، مرحله شهادت اوست ولی تمام اطلاعات مربوط به زندگی عادی او نیز مورد نیاز است که حتی ممکن است با زندگی و ازدواج پدر و مادر او و اجداد او نیز مرتبط باشد و خواب رؤیاهای صادقۀ پس از شهادت تاکنون را نیز در برگیرد. موضوعاتی که در این کتاب ذکر شده می‌تواند کلیدهای مناسبی برای بازسازی زندگی هر شهید گرامی باشد. وقتی که مصاحبه‌ای را شروع می‌کنید آنها به درستی نمی‌دانند که شما چه می‌خواهید و به دنبال چه می‌گردید، لذا ممکن است مطالب تکراری را برای شما بازگو کنند. شما باید مصاحبه را در جهتی که می‌خواهید پیش ببرید و با طرح سؤالاتی که از دل صحبت‌های آنها بیرون می‌آورید به سمت خاطرات ناب بروید. شما حتی اگر قصد دارید زندگینامۀ یک فرد زنده را روایت کنید و خود او یکی از منابع مصاحبه باشد نباید توقع داشته باشید که او همه چیز را (یکجا) در اختیار شما بگذارد بلکه این شما هستید که باید خاطرات و حرفهای او را بیرون بکشید و بنویسید. برای اینکار باید کل زندگی او را به قسمتهای کوچکتر تقسیم کرد (مثلاً سی قسمت) و در هر جلسه فقط یک موضوع را مورد تحقیق و مصاحبه قرار دهید. #روش #خاطره_نویسی #آموزش @shahid_ketabi