✅ شرح و تفسیر حکمت ۲۰۶ نهج‌البلاغه...👇🏻👇🏻👇🏻
🍃أوَّلُ عِوَضِ الْحَلِیمِ مِنْ حِلْمِهِ أَنَّ النَّاسَ أَنْصَارُهُ عَلَى الْجَاهِلِ.🍃
💠 بعضى از ارباب لغت «حلم» را به معناى #خویشتن‌دارى به هنگام #هیجان_غضب دانسته‌اند و از آنجا که این حالت از عقل و خرد نشأت مى‌گیرد، گاه واژه «حلیم» به معناى #عاقل به کار رفته است.
🔸 بسیارى از افراد جاهل و نادان، #پرادعا، #بلندپرواز و #پرخاشگرند، ازاین رو هنگامى که در برابر دانشمند وارسته‌اى قرار گیرند براى اظهار خودنمایى ممکن است انواع اهانت‌ها را روا دارند.
🔺 حال اگر شخص عالم و دانشمند و انسان باایمان و متقى بخواهد در برابر آنها عکس‌العمل نشان دهد، مقام خود را پایین آورده است؛ اما اگر حلم و بردبارى در برابر این افراد نادان و بى‌ادب به خرج دهد و عکس العملى از خود ظاهر نکند، مردم به #مظلوم بودن او اعتراف مى‌کنند و به حکم غریزه حمایت از مظلوم که در بسیارى از انسان‌ها نهفته است به حمایت از او برمى‌خیزند و جاهل جسور و بى‌ادب را بر سر جایش مى‌نشانند.
❇️ این نخستین نتیجه‌اى است که افراد حلیم از حلمشان مى‌برند و در واقع دفاع از خود را بر عهده دیگران مى‌نهند.
1️⃣ قرآن مجید درباره #عباد_الرحمان (بندگان خاص خدا) مى‌فرماید: «و هنگامى که جاهلان آنها را مخاطب سازند (و سخنان نابخردانه گویند)، به آنها سلام مى‌گویند (و با بى‌اعتنایى و بزرگوارى مى‌گذرند)».
2️⃣ در جایى دیگر خداوند به پیامبرش دستور مى‌دهد که: «(به هر حال) با #عفو و #مدارا رفتار کن، و به کارهاى شایسته دعوت نما، و از جاهلان روى بگردان (و با آنان ستیزه مکن)!».
3️⃣ نیز در مقام مدح انبیاى پیشین از صفت حلم نام برده شده است؛ از جمله درباره ابراهیم (علیه السلام) در آیه ۱۱۴ سوره «توبه» در مدح ابراهیم به سبب حلم و بردبارى‌اش در برابر عموى بت‌پرست مى‌فرماید: «به یقین ابراهیم مهربان و بردبار بود».
🔹 حلم علاوه بر این، آثار فراوان دیگرى نیز دارد و آن این که به انسان #آرامش مى‌بخشد و وى را از آلوده شدن به گناه به هنگام ستیزه‌جویى حفظ مى‌کند و از تشدید عداوت دشمن که به جسارت و بى‌ادبى پرداخته جلوگیرى مى‌نماید.
🔺 بر پایه همین نکات است که امیرمؤمنان على (علیه السلام)در نهج‌البلاغه بارها بر اهمیت حلم تأکید ورزیده است؛
1️⃣ از جمله در خطبه ۱۹۳ (خطبه همام) که اوصاف پرهیزگاران را شرح مى‌دهد مى‌فرماید: «یکى از صفات آنها این است که علم را با حلم مى آمیزند»
2️⃣ و در حکمت ۳۱ یکى از شاخه‌هاى عدالت، استوارى در حلم شمرده شده است.
❇️ در روایات دیگر اسلامى نیز بر اهمیت حلم و آثار مثبت آن تکیه شده:
1️⃣ از جمله در حدیثى از رسول اکرم (صلى الله علیه وآله) مى‌خوانیم که فرمود: «آیا به شما خبر دهم کدام یک از شما از نظر اخلاق به من #شبیه‌ترید؟». یاران عرض کردند: آرى اى رسول خدا! فرمود: «آن کس که از همه #خوش‌اخلاق‌تر و #بردبارتر و #نیکوکارتر به خویشاوندان خود و باانصاف‌تر در حال غضب و خشنودى است».
2️⃣ در حدیثى که در غررالحکم از امام امیرمؤمنان (علیه السلام) نقل شده مى‌خوانیم: « #شجاع‌ترین مردم کسى است که با نیروى حلم، بر جهل (جاهلان) غالب آید».
3️⃣ در حدیث دیگرى از همان حضرت و در همان منبع آمده است: « #برترین_اخلاق مردان باشخصیت حلم و بردبارى است».
4️⃣ در حدیثى از امام صادق (علیه السلام) مى‌خوانیم که فرمود: «حلم براى #یارى انسان کافى است».
✅شرح و تفسیر حکمت ۲۱۱ نهج‌البلاغه...👇🏻👇🏻👇🏻
#قسمت_اول
✨در این مجموعه اندرزهاى گرانبها که هر کدام از آن ها گوهر پرارزشى است، به بخش‌هاى مهمى از فضایل اخلاقى اشاره فرموده است؛ همان فضایلى که #دنیا و #آخرت انسان را آباد مى‌کند و جامعه بشرى را از گرفتار شدن در امواج بلا حفظ مى‌نماید.
🔸این مجموعه در سیزده جمله بیان شده است:
1️⃣نخست مى‌فرماید: «بخشش حافظ آبروهاست»
🔺روشن است که بسیارى از مردم به علّت #حسد یا #تنگ‌نظرى، در مقام #عیب‌جویى برمى‌آیند و به بهانه‌هاى مختلف آبروى اشخاص را بر باد مى‌دهند، ولى هنگامى که انسان دستش به #جود و #بخشش باز باشد، عیب‌جویان ساکت مى‌شوند و حاسدان خاموش مى‌گردند.
🔹مرحوم «شوشترى» در شرح نهج‌البلاغه خود در اینجا دو جمله جالب از بعضى از اندیشمندان نقل کرده است:
🔺در یک مورد چنین آورده: «این عار و ننگ براى بخیل کافى است که هرگز هیچ کس او را نمى.ستاید و این مجد و بزرگوارى براى سخاوتمند کافى است که هرگز نام او در مذمتى واقع نمى‌شود».
🔺در موردى دیگر از اندیشمندى نقل مى‌کند که مى‌گفت: «من هیچ درخواست‌کننده‌اى را رد نمى‌کنم؛ یا آدم خوب و نیازمندى است که نیازمندى‌اش را برطرف کرده‌ام و یا انسان لئیم و پستى است که آبرویم را به این وسیله حفظ کرده‌ام».
2️⃣امام در دومین جمله از این کلام حکیمانه مى‌فرماید: «حلم دهان‌بند سفیه است»
🔺در مورد #عکس‌العمل در مقابل سخنان ناموزون سفیهان و ایرادهاى بى‌دلیل آنان و توقعات بی‌جاى آنها در قرآن و احادیث دستور به #حلم داده شده است.
امام (علیه السلام) در اینجا تعبیر زیبایى را به کار برده و آن تعبیر #دهان‌بند است. گاه حیواناتى را که گاز مى‌گیرند یا غذاهایى را که نباید بخورند مى‌خورند دهان‌بند مى‌زنند. بهترین راه مقابله با سفیهان استفاده از دهان‌بند #حلم است و گرنه گفتن یک جمله در برابر آنها گاه سبب مى‌شود ده جمله ناموزون دیگر بگویند و اضافه بر آن، انسان با این گفت‌وگو #هم‌سطح آنها قرار مى‌گیرد و #ارزش خود را از دست مى دهد.
🔹در حدیثى از امام صادق (علیه السلام) مى‌خوانیم که مى‌فرماید: «کسى که با سفیه مقابله کند و پاسخ او را دهد گوئى هیزم بر آتش مى‌نهد». در حدیث دیگرى که از امیرمؤمنان (علیه السلام) در غررالحکم نقل شده است مى‌خوانیم: «حلم حجابى است در برابر آفت‌ها». (و یکى از آفت‌ها #مزاحمت‌هاى_سفیهانه است).
3️⃣در سومین نکته مى‌فرماید: «زکات پیروزى عفو است»
به یقین، هر #موهبتى که از سوى خدا به انسان داده مى‌شود #زکاتى دارد؛ یعنى بهره‌اى از آن باید به دیگران برسد. پیروزى نیز موهبت بزرگى است و بهره‌اى که از آن به دیگران مى‌رسد #عفو از #دشمن_خطاکار است.
✅عفو در جایى مطلوب است که باعث جسور شدن شخص خطاکار نگردد.✅
البته اداى زکات هم نوعى #شکرگزارى است.
4️⃣در چهارمین نکته مى‌فرماید: «دورى و فراموشى کیفر پیمان‌شکنان است»
در برابر کسانى که پیمان خود را با انسان مى‌شکنند دو گونه عکس‌العمل ممکن است نشان داد:
🔸نخست #اقدام_متقابل و پیمان‌شکنى در مقابل پیمان‌شکنى و به بیان دیگر درگیرى و ادامه مبارزه و جنگ است
🔸و راه دیگر این که انسان آنها را از صفحه زندگى خود #حذف کند و براى همیشه به فراموشى بسپارد و این مجازاتى است سنگین‌تر براى این افراد، زیرا نه تنها یک دوست وفادار را از دست داده‌اند، بلکه دیگران هم که از این رخداد باخبر شوند از پیمان‌شکن فاصله مى‌گیرند.
🌸🍃🌸🍃🌸🍃🌸🍃