🔰بخش دوم🔰 مرحوم آقا شیخ محسن در متن تمامی اقدامات سیاسی مرحوم شیخ فضل‌الله، اعم از نهضت تنباکو و پس از آن درخواست تأسیس عدالتخانه ــ قبل از مطرح شدن مشروطه ــ و نیز نهضت مشروطه و تحصنهای مربوط به آن حضور فعال داشت و بسیاری از واقعیتهای مرتبط با آن را از نزدیک مشاهده کرده بود. ایشان پس از واقعه مصلوب شدن شیخ، به سختی از اوضاع سیاسی آزرده خاطر شد؛ چندان که حاضر نشد دیگر در تهران بماند و به زادگاهش بلده نور مهاجرت کرد و مدتها در آنجا امام جماعت بود. آقا شیخ محسن در آغاز طلبگی اینجانب تا حدود سیوطی و حاشیه و جامی، استاد من بودند و در اوقات مختلف از مقامات علمی و فقهی و نیز شخصیت والای مرحوم شیخ فضل‌الله، استاد خود، و حوادث مربوط به ایشان، مکرر سخن می‌گفتند. به‌هرحال این قرابت فامیلی گسترده نیز انگیزه‌ای برای جلب توجه و تحقیق فزون‌ترم درباره مرحوم حاج شیخ فضل‌الله بود. بنده همواره در این سالها در جنب فعالیتهای علمی و اجتماعی‌ام، مطالعه درباره شخصیت و اندیشه‌های مرحوم شیخ را از نظر دور نکرده‌ام. □ در بررسی ابعاد گوناگون شخصیت علامه شیخ فضل‌الله، از بعد علمی ایشان آغاز می‌کنیم؛ زیرا به نظر می‌رسد توانمندی علمی شیخ زمینه‌ساز توفیق ایشان در سایر ابعاد و جوانب عملی و اجتماعی بوده است. از دیدگاه جنابعالی، مرحوم شیخ در عرصه علوم اسلامی و نیز در مرحله بعد، در حوزه آگاهیهای سیاسی و اجتماعی در چه جایگاهی قرار دارد؟ لازم می‌دانم در پاسخ عرض کنم: اولا مرحوم شیخ فضل‌الله نوری از شاگردان مرحوم آیت‌الله میرزا حسن شیرازی (میرزای بزرگ جنبش تنباکو) و از فقها و مجتهدان مسلم عصر خود به‌شمار می‌آمدند و صاحب تألیفات و آثار متعدد بودند. علاوه بر رسائل فقهیه [و عملیه]، کتاب جالب و مختصر فارسیِ «تذکره‌الغافل و ارشاد‌الجاهل» ایشان، که مرحوم شیخ آن را یک سال قبل از شهادت خویش تألیف کردند و نشر دادند، مسائل بسیاری را روشن می‌کند و آشکار می‌سازد که سیاست‌بازان خارجی به کمک فرنگ‌رفته‌های ایرانی همچون تقی‌زاده در نظر داشتند «حاکمیت مشروطه منهای اسلام» را برپا کنند. مرحوم شیخ پیش‌بینیهایی در آن کتاب کرد که همگی بعدها تحقق یافت. ثانیا آن بزرگوار به لحاظ اشراف فراگیر بر علوم متداول [با آشنایی به چند زبان خارجی]، در بسیاری از علومی که می‌تواند یاریگر فقیه برای استنباطی قابل اعتماد‌تر باشد، تبحر داشت. در قدرت بحث و استدلال بسیار چیره‌دست بود و معمولا دیدگاه‌هایش در محافل علمی، نقش «قول فصل» را داشت. شما اگر لوایح ایشان را مطالعه کنید، درخواهید یافت که به لحاظ استدلال و تنظیم مقدمات و نتایج بحث بسیار غنی است و اساسا در مجلس بحث علمی، کمتر پیش می‌آمد که از حاضران کسی در موضوع مورد بحث، بیش از او سخنی داشته باشد. مرحوم جدم، آقا شیخ محسن سلطان احمدی نوری، برای من نقل کردند که چندی پس از ورود مرحوم شیخ به تهران و #مرجعیت_عامه_و_خاصه یافتن ایشان، دایی و پدر همسر ایشان، محدث بزرگ آیت‌الله مرحوم حاج میرزا حسین نوری، به ایران آمدند و مرحوم شیخ نیز به احترام ورود ایشان، ضیافت نهاری ترتیب دادند که در آن مجلس حدود هزار نفر از علما و ادبا و اهل فضل و طلاب و محترمان شهر حضور داشتند. آن روز وقتی نهار آوردند هم‌‌زمان وسایل شستشو هم آوردند که [به رسم آن دوره] حضار دست خود را بشویند. اولین وسایل را احتراما برای مرحوم محدث نوری آوردند. ایشان اظهار کردند: من ابدا در این کار از علمای حاضر سبقت نمی‌گیرم؛ علما نیز اجماع کردند ما از شما سبقت نمی‌گیریم. مرحوم محدث گفتند: باید حق تقدم روشنی در این میان مطرح شود؛ حضار گفتند: این حق تقدم را شما تعیین کنید. مرحوم محدث اظهار نمودند: برای غذای موجود در این سفره حدیثی بخوانید، هر کس توانست که احادیث بیشتری بیان کند حق تقدم با او خواهد بود. حضار خنده‌ای کردند و گفتند: موضوع بسیار خوب و جالبی است. بعضی چند حدیث درباره آب، نمک، برنج، نان و گوشت نقل نمودند، اما نتوانستند ادامه دهند؛ تمامی نگاه‌ها به خود مرحوم محدث و نیز مرحوم حاج شیخ‌ فضل‌الله بازگشت. مرحوم شیخ که از حافظه ای بسیار قوی برخوردار بود شروع کرد و ظرف مدتی نسبتا طولانی، تعداد بسیار زیادی از روایات و اخبار مربوط به غذای موجود در سفره را بیان نمود، اما پیدا بود که میل دارد به احترام اب‌الزوجه و دایی خود، بقیه احادیث را ایشان بگویند تا در این ضیافت از ایشان تجلیل شود و دست ایشان ابتدا شسته شود؛ بنابراین، با خنده گفت: هل من ناصر ینصرنی؟! و پس از ایشان، مرحوم محدث نوری، که متخصص فن حدیث و صاحب موسوعه ارزشمند «مستدرک الوسایل» بود، باقی احادیث را بیان نمود، اما به‌رغم توانایی بسیار ایشان، حضار دریافتند که مرحوم حاج شیخ فضل‌الله در ضبط و حفظ حدیث نیز اعجوبه‌ای است. 🔰ادامه در بخش سوم🔰

🔰بخش سوم🔰 به علت همین استحضار بر مطالب بود که پس از مدت اندکی که از ورود ایشان به تهران سپری گردید، در دارالخلافه در ردیف موجه‌ترین علمای تهران قرار گرفت و #مرجعیت عامه و تامه‌ای پیدا نمود. مرحوم جدم نقل می‌کردند که احراز همین جایگاه موجب شد مرحوم شیخ مورد حقد و حسد عده‌ای[از معممین] قرار بگیرند که بعضی از آنها بعدها در صف مشروطه‌خواهان قرار گرفتند و با کوک کردن ساز مخالف، درصدد جبران گذشته برآمدند. اما درباره بینش و آگاهی سیاسی ایشان همین بس که او [با تسلط به چند زبان خارجی] در میان تمام علما و عدالت‌خواهان، اولین کسی بود که با تیزبینی، جوهره غیردینی و سکولاریستیِ مشروطه وارداتی را شناخت و در برابر آن قد علم کرد. این نتییجه‌ای بود که برخی دیگر از علما و شخصیتها ــ حتی آنها که در مقطعی رویاروی شیخ فضل‌الله قرار گرفتند ــ سال‌ها بعد به آن رسیدند و با ناامیدی و سرخوردگی به انزوا کشیده شدند[۲*] و حتی تعدادی از آنها نیز به‌دست خود قَتَلِه [: قاتل] شیخ، کشته شدند[مانند سید عبدالله بهبهانی].  □ پیشینه تلاشها و اقدامات سیاسی مرحوم شیخ به کدام مقطع زمانی باز می‌گردد؟ به طور مشخص و براساس اسناد موجود، ایشان در نهضت تحریم تنباکو برای نخستین‌ مرتبه، حضور سیاسی پررنگ و تعیین‌کننده‌ای داشتند. مرحوم شیخ با دقت نظر خاص خود دریافته بود که این قرارداد منحوس در واگذاری امتیاز تنباکوی ایران به شرکتی انگلیسی، مفهومی فراتر از یک قرار اقتصادی دارد و زمینه را برای دخالتهای سیاسی دولت انگلیس در امور گوناگون ایران به بهانه‌های واهی فراهم می‌کند. ایشان به اتفاق علما در آغاز، مسئله را به ناصرالدین‌شاه منتقل کردند و از او لغو سریع این مصوبه را خواستند، اما شاه به دلیل رشوه‌ای که به خاطر امضای این قرارداد دریافت کرده بود و بند و بستهای دیگر، نه می‌خواست و نه می‌توانست اقدامی برای لغو آن انجام دهد. پس از این رویداد، مرحوم شیخ تلگرافهای بسیاری به نجف اشرف و به‌ویژه به محضر استاد خویش، مرحوم میرزای شیرازی(قده) مخابره نمود و با شرح حساسیت مسئله و علل و انگیزه‌های دخیل در آن، خواستار عکس‌العمل شدید ایشان و تحریم استعمال تنباکو گردید. برحسب اسناد، بیش از 80 درصد از زمینه‌سازیها و انگیزه دادنها برای صدور این فتوای تاریخی به مرحوم حاج شیخ فضل‌الله مربوط است، چنان‌که برخی از نامه‌های مرحوم میرزا و علمای دیگر نیز در این مسئله، فقط خطاب به ایشان است. در واقع همین مسئله به‌وضوح نمایانگر نگرش آن شهید بزرگوار به مقوله استعمار و به‌التّبع آن استبداد داخلی است و زمینه بسیاری از شایعات را که مغرضان در سالهای بعد جعل کردند، از بین می‌برد. از دیدگاه من باید ریشه شهادت مرحوم شیخ را در همین حضور فعال وی در نهضت تنباکو جست. در واقع استعمار انگلیس، پس از یک دهه، با نفوذ در نهضت مشروطه و انحراف مسیر آن و سپس حذف فیزیکی مرحوم شیخ از او انتقام گرفت. این مسئله را حتی برخی موثقان از جمله مرحوم جد من نقل کرده و گفته‌اند: پس از پیروزی نهضت تنباکو در میان مردم نیز شایع شده بود که سفارت انگلیس درصدد انتقام از اوست؛ یعنی حس انتقامجویی آن سفارتخانه نسبت به مرحوم شیخ آنقدر واضح و مشخص بود که عامه مردم نیز به آن پی برده بودند. □ اگر ممکن است درباره شکل و کیفیت نفوذ سفارت انگلیس در نهضت مشروطیت و جهت‌دهی آن به نفع سیاستهای استعماری انگلستان توضیح بیشتری بفرمایید. باید به این نکته اشاره کنم که ‌در واقع انگیزه قیام به دلیل سابقه طولانی استبداد شاه، از چند دهه قبل از وقوع مشروطیت ایجاد شده بود و در میان عامه مردم وجود داشت. مظالم و تعدیات ناصرالدین‌شاه چون شاهان قبل، از حد و مرز گذشته بود و حتی شاه و عمال او به جان، مال و ناموس مردم نیز تجاوز می‌کردند. آنها بازرگانان و متدینان را به نیت اخاذی بیشتر به فلک می‌بستند و زندانی می‌کردند. این اقدامات موجب شد علما در حرمها تحصن کنند و شعار «عدالت»‌خواهی و تأسیس عدالتخانه بر سر زبانها افتد. در چنین شرایطی، فرنگ‌رفته‌ها از حکومت مشروطه در انگلیس سخن به‌میان آوردند و اظهار کردند: در آنجا قدرت مطلقه شاهان را پس از جنگ و نزاعهای فراوان محدود و مشروط کردند؛ خوب است در ایران نیز چنین کنید. در مقطع وقوع این نهضت، سفارت انگلستان به طور طبیعی باید یکی از دو گزینه را انتخاب می‌کرد: یا با تأسیس عدالتخانه همراه شاه به حاشیه قدرت سیاسی رانده شود یا اینکه با دقت و زیرکی، با نفوذ در این جنبش، نقش استعماری خود را به شکل دیگری ادامه دهد. سفارت انگلیس در راستای این نفوذ به طور مشخص از دو راه بهره برد: نخست به خدمت گرفتن مستقیم و غیرمستقیم تحصیل‌کردگان فرنگ و به‌ویژه از انگلستان‌برگشته‌ها که به طور طبیعی علاقه‌مند به برقراری مشروطه با شیوه و مارک غربی آن بودند؛ 🔰ادامه در بخش چهارم🔰

🔰بخش چهارم🔰 دیگری ژست مردم‌گرایی و مشروطه‌خواهی سفارتخانه و ایفای نقش دایه مهربان‌تر از مادر برای مردم و برگزاری اطعام چهل تا پنجاه‌هزار نفری [یا به قولی ۱۸ هزار] در محل آن سفارت (عکس صف طویل دیگهای پلو در سفارت انگلیس برای اطعام مشروطه‌خواهان در تاریخهای مشروطیت و از جمله در «تاریخ پیدایش مشروطیت ایران» می‌توانید ملاحظه نمایید). این گونه کارها برای در اختیار گرفتن افکار عمومی انجام می‌شد! باید تاکید کنم که اساسا طرح واژه «حکومت مشروطه»، که ریشه در تحولات سیاسی تاریخ انگلیس داشت و دقیقا ترجمه عبارت «Constitutional Government»، نام سیستم حکومت انگلستان، و فاقد پیشینه بومی بود، از عوامل انحراف نهضت عدالتخانه به‌ شمار می‌آید. سیستم حکومتی انگلیس فقط در صورتی به درد مسلمانان می‌خورد که آن را با نظام اسلام منطبق سازند که در این صورت مشروطه مشروعه می‌شد. آنچه مردم ایران در آن مقطع طالب آن بودند «عدالتخانه» بود. آنان خواهان تاسیس نهادی بودند که در آن، عده‌ای از عاقلان و موجهان قوم به تنظیم و تصویب یک سلسله قوانین برای دفع مظالم و قدرت سلطنت و احقاق حقوق عامه مردم دست زنند و تأمین عدالت و امنیت نمایند. در آغاز آن نهضت، سطح آشنایی مردم با مفهوم «مشروطه» به‌قدری پایین بود که برخی تصور می‌کردند مشروطه نام آن غذایی است که هر روز در سفارت انگلیس طبخ و توزیع می‌شود! لذا نقل می‌کنند که فردی از عوام در ایام حاتم‌بخشی سفارت انگلیس گفته بود: من مدت زیادی صف مقابل سفارت ایستادم، اما یک لقمه مشروطه به من ندادند! این ناآگاهی عمومی نسبت به ماهیت این پدیده جدیدالطرح از یکسو و تلاش اغواگرانه و انحرافی سفارت انگلیس از سوی دیگر و نیز آمادگی و استعداد جامعه برای رهایی از مظالم شاه در مجموع سبب شد استعمار انگلیس بتواند با انحراف «نهضت عدالتخانه»، عملا نوعی حکومت غربی منهای ملاحظات اسلامی در دیگهای سفارت برای مردم بپزد! □ موضع شیخ شهید در برابر این موج‌سواری سفارت انگلیس و هم‌پیمانان استراتژیک آن در میان روشنفکران چه بود؟ مرحوم حاج شیخ فضل‌الله در آغاز بدین تصور که دست استبداد شاه کوتاه می‌شود و شمشیر او در غلاف می‌رود، موافق مشروطه بود و در نهضت عدالتخانه حضور می‌یافت، اما به‌تدریج وقتی ملاحظه کرد قلم‌به‌دستان فرنگ‌رفته و دیگر بازی‌خورده‌ها به انبیا و مظاهر اسلام و امثال آن اهانت و حاکمیت منهای دین عنوان می‌شود، بی‌درنگ از چنین مشروطه‌ای کنار کشید و اعلام نمود باید مشروطه در لوای شرع و نظام شریعت باشد و این معنی را به همه علما و مردم طی لوایح و بیانیه‌های گوناگون اعلام می‌نمود. شیخ تا آخرین دم حیات هرگز از اندیشه مهار قدرت سلطنت و دفع مظالم استبداد فاصله نگرفت، اما جان کلام وی این بود که این محدودیت لزوما باید برخاسته از آموزه‌های مکتب اسلام باشد. او اعتقاد داشت که استعمار شور و هیجان عمومی مردم برای برقراری عدالتخانه را به نفع خود ربوده و مصادره کرده است. ایشان با مشاهده زمینه‌سازی سفارت انگلیس بارها به اطرافیان و ملازمان خود گفته بود: چگونه است که هیچ عاقلی در این مملکت از خودش نمی‌پرسد چه شده که سفارت انگلیس سنگ برقراری حکومت عدل را برای ما به سینه می‌زند؟! در زمان تحصن در زاویه حضرت عبدالعظیم(ع) نیز تمامی اعتراض ایشان به این بود که الان کسانی میداندار سیاست و اداره کشور شده‌اند که با اسلام عداوت دارند و به دولتهای خارجی به‌ویژه انگلیس وابسته هستند. سالها بعد که تا حدی اسناد و تلگرافها و راپورتهای سفارت انگلیس انتشار یافت، برای عموم مردم روشن شد که صحنه‌گردانی این معرکه به دست کدام مرکز بوده است. 🔰ادامه در بخش پنجم🔰

🔰بخش پنجم🔰 □ سوالی که در اینجا مطرح می‌شود این است که اگر واقعا سیر وقایع نهضت مشروطه این گونه آشکارا به ورطه انحراف سوق داده می‌شد، چگونه آقایان مشروطه طلبِ مقیم نجف و تهران و ...آن را متوجه نشدند یا نسبت به آن بی‌تفاوت بودند؟ قبل از پاسخ به سوال شما باید به این نکته مهم اشاره کنم که اگر امروز ما درباره وجود لایه‌های انحرافی در نهضت مشروطه سخن می‌‌گوییم، پس از گذشت سالها و روشن شدن بخش زیادی از ابعاد و جوانب مسئله و نیز افشای ماهیت عوامل[نفوذی] و جریانهای دخیل در آن طی سالهای پس از این واقعه، چنین قضاوتی می‌کنیم، اما مردمی که در آن مقطع زمانی به‌سر می‌برند در کانون یک سلسله وقایع و رویدادهای سیاسی قرار گرفته بودند که با ماهیت آن آشنایی چندانی نداشتند و هویت جریانهای پیچیده آن زمان برایشان چندان مشخص نبود. اما درباره مطلبی که مطرح کردید باید گفت آنها [معممین حامی مشروطه] به طور مطلق نگرانیهای مرحوم شیخ را بی‌مورد نمی‌دانستند، زیرا قرائتی در دست است که نشان می‌دهد آنها نیز در مواردی با شیخ توافق نظر داشتند؛ البته هیچ یک تیزبینی سیاسی او را نداشتند. نکته مهم دیگر دراین‌باره این است که آنان از اینکه مواضعشان به مواضع شیخ نزدیک شود ابا داشتند؛ زیرا شیخ در آن مقطع، آماج حمله‌های تبلیغی مشروطه‌خواهان غیرمتدین قرار گرفته بود و آنها هم از این بیم داشتند که اگر به شکل مرحوم شیخ بخواهند در برابر برخی از انحرافها بایستند، به وضعیت او دچار شوند.[جاه و مقامشان به خطر بیفتد] به عبارت دیگر آنها نیز [تا حدودی] فهمیده بودند که صحنه‌گردانان واقعی مشروطیت، امثال تقی‌زاده‌ها هستند و رهبری و احترام آنها در آن واقعه، صوری و تشریفاتی است[و به نوعی ابزار دست شده اند!]. البته گذشت زمان نشان ‌داد که اتخاذ همین مشی محافظه‌کارانه نیز در مجموع، کمکی به آنان نکرد؛ زیرا در پایان کار، آنها هم به دست مشروطه‌خواهان سکولار کشته یا منزوی شدند؛ البته در هم‌نوا نشدن با شیخ، برخی علل و عوامل نفسانی! نیز دخیل بود که این مسئله اگرچه به لحاظ مصالحی گفتنی نیست، اما فهمیدنی هست! □ با توجه به قرابت فامیلی، لطفا درباره شخصیت و احوال مهدی (فرزند ناخلف و مخالفِ شیخ) و عوامل دخیل در شکل‌گیری شخصیت وی توضیحاتی بفرمایید. [البته قابل ذکر است که شیخ غیر از مهدیِ ناخلف، فرزندان ذکور دیگری نیز داشت، که متأسفانه از آنها یادی نمی شود! میرزا هادی و آقا ضیاء الدین که هر دو از معممین فاضل و همراه و همفکر پدر بودند و تا آخر حامی و پشتیبان پدر و خانواده باقی ماندند، در قضایای بردار شدن شیخ و پس از آن نیز سختی های زیادی را متحمل شدند]. مهدی مقداری از دروس حوزوی را خوانده و معمم بود، اما [او بر عکس دیگر برادرانش، شیخ ضیاء الدین و شیخ هادی] بهره چندانی از علوم اسلامی نداشت.(برخی از فرزندان علما چندان جدیتی برای دستیابی به درجه های بالای حوزوی ندارند). علاوه بر این، مهدی از بدو جوانی، بیشتر با روشنفکران و تحصیل‌کردگان فرنگ حشر و نشر داشت و این به طور طبیعی موجب شده بود از نظر فکری به آنان گرایش پیدا کند و در مقطع مواجهه مرحوم شیخ با مشروطه‌خواهان، تحت تأثیر تبلیغات و سمپاشیهای دوستان و معاشران خود، علیه پدر موضع گیرد. برای او این توهم پیش آمده بود که به لحاظ فکری و سیاسی، فردی مستقل است و حال آنکه صلاحیت علمی و سیاسی این استقلال را نداشت. جدم آقا شیخ محسن نقل می‌کردند که در ایام تحصن مرحوم شیخ و یارانش در زاویه حضرت عبدالعظیم، به‌رغم اینکه تمامی ما در تدارک رساندن وسایل و ملزومات به متحصنان و در عین حال بسیار نگران و مضطرب بودیم، مهدی کاملا بی‌تفاوت بود و با جمعی از مخالفان پدرش حشر و نشر داشت![شیخ او را به خاطر مصالح اسلام، از خانواده طرد نمود] پس از عملکرد زشت وی در ماجرای مصلوب شدن پدر، [رقصیدن و شادمانی]، برخی از مریدان شیخ که تعدادی از آنها از نزدیکان وی و حتی یکی از آنان مرحوم علی محمدخان سالار مجلل، برادر همسر او بود، تصمیم به انتقام از مهدی گرفتند. به یاد دارم در نوزده‌سالگی که در فصل تابستان مسافرتی به بلده نور داشتم، مرحوم سالار مجلل با فرزندانشان در آنجا بودند و ماجرای ترور میرزا مهدی را برای من نقل کردند. ایشان گفتند که من به اتفاق دو نفر از دیگر ارادتمندان به شیخ، در پشت درختانِِ اطرافِ منزلی که مهدی در آن سکونت می‌کرد، کمین کردیم و هنگامی که وی از منزل خارج شد، هر یک از ما یک تیر به سوی وی شلیک کردیم و این گونه بود که وی کشته شد. ما دستگیر شدیم، اما چون هیچ یک از ما به‌صراحت اعتراف نکردیم، پس از دو سه سال حبس و برگشت افکار جامعه به نفع مرحوم شیخ، آزاد شدیم.(لازم به توضیح است که نورالدین کیانوری، رئیس حزب کمونیستی توده، که پس از پیروزی انقلاب اسلامی قصد کودتا علیه نظام را داشت و دستگیر شد و در حبس خانکی به علت کهولت سن مُرد، فرزند مهدی است) 🔰ادامه در بخش ششم🔰

🔰بخش ششم🔰 □ جنابعالی به دلیل داشتن چنین دیدگاهی نسبت به مرحوم شیخ، قطعا تاکنون مناظره‌های فراوانی با مخالفان فکری ایشان داشته‌اید. در صورت امکان به بخشی از خاطرات خود دراین‌باره اشاره کنید. درست است؛ بنده همواره سعی کرده‌ام در مسیر زدودن غبار شایعه و تحریف از دامان این شخصیت بزرگ ساکت نباشیم. به‌رغم اینکه قبل از انقلاب مباحثی با برخی افراد درباره این موضوع داشتم، حجم آن پس از پیروزی انقلاب اسلامی بسیار بیشتر شده است. پس از پیروزی انقلاب و تاکید رهبر انقلاب اسلامی و نیز عامه مردم ما بر استقرار نظام مبتنی بر اسلام در جامعه، مخالفان حکومت اسلامی بار دیگر همان مباحث دوران مشروطه را مطرح کردند و ازهمین‌رو به طور طبیعی عقبه فکری و تاریخی اندیشه حکومت اسلامی، از جمله شخصیت و اندیشه‌های مرحوم حاج شیخ فضل‌الله نیز هدف تعرض این گروه قرار گرفت. به یاد دارم که در همان سالهای‌ آغازین انقلاب، در محفلی حاضر بودم. در آن جلسه نخست یکی از حاضران شروع کرد به سخن گفتن و با حمله به مرحوم شیخ و تکرار ادعای بی‌اساس حمایت وی از استبداد، از این مسئله که یکی از بزرگراه‌های شهر تهران به نام آن مرحوم نامیده شده است اظهار تأسف کرد! من احساس کردم که باید به اینها پاسخ داد و مصلحت نیست که پس از اظهار این سخنان سکوت کنم. اعلام کردم که لازم می‌شمرم مطالبی را به عرض حضار برسانم... و پشت بلندگو قرار گرفتم و خطاب به آنها گفتم: آنچه من در این فرصت می‌گویم نه به خاطر دفاع از فردی است که با من هم‌لباس یا همشهری بوده، بلکه سخن من فقط و فقط برای روشن شدن یک واقعیت تاریخی و جلوگیری از تحریف است. در این جلسه، با بیان دلایلی اثبات کردم که این اتهام از جمله غلط‌ترین اغلاط و واژگونه‌گوییهای تاریخی و سیاسی است. نوار این جلسه هم‌اکنون نزد من موجود است. □ گویا شما با «سیدحسن تقی‌زاده» هم درباره عملکرد و معتقدات شیخ مناظره کرده‌اید. لطفا ماجرای این گفت‌وگو را برای خوانندگان ما توضیح دهید. در سالهای پایانی دهه 1330، بنده در دانشکده معقول و منقول (الهیات کنونی)، در مقطع دکترا تحصیل می‌کردم. البته ما چندان تقیّدی به حضور در کلاسهای آن دانشکده نداشتیم؛ زیرا به لحاظ علمی از آن کلاسها چندان استفاده نمی‌کردیم و ترجیح می‌دادیم بیشتر وقت خود را صرف تحقیقات و مطالعات حوزوی کنیم. در آن روزگار، آقای تقی‌زاده در دانشکده «گاه‌شماری» تدریس می‌کرد و بسیار پیر و فرتوت هم شده بود؛ البته او مایل بود با وجهه تقی‌زاده روشنفکر و بانی تجدد در دوران مشروطه، در دانشکده حضور داشته باشد، اما نگاه عموم دانشجویان به وی به لحاظ سوابق سیاه و دفاع‌ناشدنی‌اش، بسیار منفی و نامطلوب بود. یکی از روزها که بنده در کلاس او حضور داشتم، در ضمن بحث نقل قولی را به ابوریحان بیرونی نسبت داد که کذب بود. من به وی اشکال گرفتم و گفتم که به هیچ وجه ابوریجان چنین دیدگاهی را بیان نکرده است. او که خودش را خلع سلاح می‌دید، پذیرفت. در یکی دو مورد دیگر هم در پاسخ به اشکالات بنده نتوانست مقاومت کند. پس از گذشت چند مورد وقتی مشاهده کرد که ادامه این روند وجهه او را تنزل می‌دهد، تصمیم گرفت در برابر اشکالات ما مقاومت نشان دهد. در یکی از موارد که بین ما بحثی درگرفت، او بدون اینکه از نسبت فامیلی بنده با شیخ مطلع باشد و تنها به لحاظ اشتراک شهرت ما، در میان بحث گفت: خدا بیامرزد شیخ فضل‌الله نوری را، او هم مثل شما خیلی لجوج بود!! وقتی این سخن را بیان کرد، تازه بحثی که ما مدتها مترصد بودیم با وی انجام دهیم آغاز شد. در پاسخ ایشان گفتم: تا ما لجاجت را چه بدانیم! اگر اصرار بر حق و انعطاف نداشتن در برابر عوامل بازدارنده از آن، مصداق لجاجت باشد، زهی سعادت برای کسی که از افتخار لجوج بودن برخوردار است! او گفت اگر لجاجت در برابر مظاهر پیشرفت و ترقی باشد چه؟ عقب‌ماندگی کشور شما به دلیل بی‌توجهی به فرهنگ و الگوی رفتاری غرب است و... . در جواب ایشان گفتم: اگر مظاهر پیشرفت و ترقی را در نفی استبداد و محدودیت قدرت و آزادیهای مشروع بدانیم، قطعا لجاجت در برابر آن مذموم است، اما اگر مظهر پیشرفت را در جا انداختن الگوهای سخیف رفتاری غربیان و پشت پا زدن به مبانی ارزشی و دینی خود بدانیم، مانند کاری که شما در برداشتن عمامه خود کردید، برنتافتن آن قطعا از نشانه‌های عقل و حکمت است...! تقی‌زاده به علت اینکه در سنین پیری از انسجام فکری چندانی برخوردار نبود و نیز به دلیل پراکنده‌گوییهایی که در مقام بحث داشت، دید نزدیک است به کلی آبرویش در برابر شاگردان برود؛ ازهمین‌رو با حالت قهر کلاس را ترک کرد! 🔰ادامه در بخش هفتم/پایانی🔰

🔰بخش هفتم/پایانی🔰 □ همان‌گونه که استحضار دارید، در سالهای اخیر حمله‌های تبلیغی فراوانی به شخصیت و آرای شیخ شهید شده است. عوامل و جریانهایی با در اختیار گرفتن برخی رسانه‌ها و تریبونها، با مخاطب قرار دادن گروهی از جوانان کم‌مطالعه، به دامن زدن به جریان تحریف تاریخی علیه آن بزرگوار دست زده‌اند. از دیدگاه شما ریشه این اقدامات در چیست؟ ریشه حمله‌های تبلیغی چندساله اخیر به مرحوم شیخ را در طرح مجدد نفی حکومت دینی و نیز مقوله اسلام منهای روحانیت، و امثال آن باید جست؛ البته به این نکته نیز باید اعتراف کنم که قصور و تقصیر مسئولان ما در ارائه صحیح نظام، عدالت اجتماعی، امنیت و تأمین رفاه عمومی در پرتو انقلاب و جمهوری اسلامی بخشی از مردم را آزرده‌خاطر کرده است. همه اینها از موجبات زنده شدن فکر اسلامی منهای روحانیت یا نفی حکومت دینی یا این ایده که مذهب باید از سیاست برکنار بماند و امثال این عناوین شده است، اما روی هم رفته، عقبه فکری و سیاسی بخشی از گروه معترض، همان روشنفکران لائیک صدر مشروطه هستند و از نظر هدف نیز که همانا از میان برداشتن قیود و محدودیتهای دینی از عرصه حکومت و اجتماع است، با آنان اشتراک دارند. این عده سودای خام انزوای اسلام و روحانیت و تعطیل منویات سیاسی دین را در سر می‌پرورانند؛ غافل از اینکه بافت جامعه ما بافت مذهبی است و اکثریت قاطع متعهد و معتقد به اسلام و مسلمان‌اند. در چنین جامعه‌ای محال است اسلام و شعائر اسلامی و نظام اسلامی را کنار زد. علاوه بر این، موج بازگشت به مذهب، با سرخوردگی از لامذهبی، لاقیدی، بی‌بندوباری، فساد و فحشای جهانی، امروز در دنیا در حال پیشرفتِ دم به دم است و اسلام هم به دلیل اینکه قابل فهم‌‌ترین و مقبول‌ترین مذهب است، از قدرتهای بی‌رقیب در عرصه مکتبهای بین‌المللی و اندیشه‌ها به‌شمار می‌آید. من گاهی تعجب می‌کنم که اینها چگونه درصدد نفی بخشی از دین برآمده‌اند و اظهار می‌کنند دین فقط درباره مبداء و معاد و اخلاق بحث و رهنمایی دارد و نه درباره سیاست و حکومت! درحالی‌که قسمت عمده فقه اسلام به اداره جامعه مربوط است که بحث نظام سیاسی، حکومت، قوه مجریه و سیاست را مطرح می‌کند. سیاست در متن اسلام است. امام حسن ع مى فرماید: «ندبنا الله السیاسة الامه». ؛ یعنی خداوند ما را برای سیاست و اداره جامعه برگزیده است. لقب «امیرالمؤمنین» یعنی فرمانده و امیر بر مسلمانان که از سالهای آغازینِِ ظهور اسلام به‌کار رفت، یک لقب سیاسی است و با لقبهایی چون زین‌العابدین و سید‌الساجدین و مانند آن تفاوت دارد یا برای نمونه در زیارت جامعه به ائمه اطهار خطاب می‌کنیم: و انتم ساسه‌العباد؛ یعنی شما سیاستمداران و اداره‌کنندگان جامعه‌اید؛ بنابراین نفی جنبه سیاسی اسلام، خیالی واهی است که البته عملا هم در مسیر تحقق این هدف تاکنون توفیقی به‌دست نیاورده‌اند و نخواهند ‌آورد. □ با تشکر مجدد از جنابعالی که در این گفت‌وگو شرکت کردید. موفق باشید؛ درباره شما و همه امت اسلام دعای خیر دارم و توسعه چنین گفت‌وشنودهای سازنده را توصیه می‌کنم. [۱*] و [۲*] 🔰 معممین ثلاث+یک مقیم نجف(حامی جریان غربگرای مشروطه) ◽️شیخ محمد کاظم، معروف به آخوند خراسانی (لازم به توضیح است که شیخ ابراهیم زنجانی، رئیس فراماسونِ دادگاه فرمایشی که حکم به قتل علامه شیخ فضل الله نوری داد، از شاگردان، مُبلغین و معتمدینِ آخوند خراسانی بوده است) ◽️شیخ حسین خلیلی طهرانی ◽️شیخ عبدالله دیوشلی(معروف به مازندرانی) ◽️شیخ محمد حسین نائینی و دیگر معممین حامی مشروطه در ایران🔰 ◽️سید عبدالحسین لاری/ فارس-شیراز ◽️سید عبدالله بهبهانی/تهران ◽️سید محمد طباطبایی/تهران ◽️شیخ نورالله اصفهانی(معروف به حاج آقا نورالله)/اصفهان ◽️شیخ محمد تقی نجفی(معروف به آقا نجفی)/اصفهانی 🔸 منبع کدiichs.ir -4883/ گفت‌وگو با مرحوم آیت الله حاج شیخ یحیی نوری، «شهادت شیخ حقانیت وی را به همگان ثابت کرد»، تارنمای جوان‌آنلاین، ۱۱ مرداد ۱۳۹۲ ... ✳️ @ShahidRabe

🔳 به بهانه ایام ارتحالِ مشکوکِ یک اُسطوره فراموش شده، از «احیاگرانِ اندیشهِ مرجعِ شهیدِ رابع، علامه شیخ فضل الله نوری(ره)» ✍ آیت الله مجاهد، حاج سید نورالدین حسینی الهاشمی ملقب به نائب الامام (عالم بزرگ مشروعه خواهِ خطه فارس-شیراز)/بهمن ۱۳۳۵ ش 🌹 «رحم الله من یقرأ الفاتحة مع الصلوات» اللّهُمَّ صَلّ عَلَی محَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ عَجّل فَرَجَهُم 🎥 نشانی پخش مستند «نائب الامام» در تلوبیون👇 http://www.telewebion.com/episode/2670774 ✳️ @ShahidRabe

🔴 توجه: در صورت باز نشدن این مستند در تلوبیون، می توانید نسخه کامل مستند «نائب الامام» را در آدرس زیر نیز مشاهده و دانلود فرمایید👇 https://www.aparat.com/v/Kv7rM/%D9%86%D8%B3%D8%AE%D9%87_%DA%A9%D8%A7%D9%85%D9%84_%D9%85%D8%B3%D8%AA%D9%86%D8%AF_%D9%86%D8%A7%D8%A6%D8%A8_%D8%A7%D9%84%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%85

🗓 #تقویم ✳️ @ShahidRabe

💀 به بهانه ایام سالمرگ حسن تقی زاده از مهره های اصلی استکبار/ ۸ بهمن ۱۳۴۸ شمسی ⁉️ "تقی‌زاده" از دارسی تا دست ‌داشتن در شهادت مرجع شهید علامه شیخ فضل‌الله نوری(ره) ✍ تقی‌زاده روشنفکر غربگرایی بود که موافق تقسیم ایران بین روسیه و انگلیس و مخالف ملی‌شدن صنعت نفت بود و به‌ دلیل شدت خشم مردم از شهادت شیخ‌ فضل‌الله نوری(ره) و تجدید امتیازنامه دارسی، ۲ بار مجبور به فرار از ایران شد. کسی که گفت: ایران باید از فرق سر تا ناخن پا غربی بشود! روحانی نمای فراماسون نفوذی در دستگاه علمای همسو با جریان غربگرای مشروطه، از عوامل انگلیس در منحرف کردن مشروطه، از عوامل به سلطنت رسیدن و تقویت دیکتاتوری رضاخان و پسرش محمدرضا پهلوی، مروج فرهنگ غرب...کامل مطلب👇 https://tn.ai/1973697 ✍ رهبر معظم انقلاب در سخنرانی نوروزی‌(۹۸ ش) در حرم مطهر رضوی، شبه‌روشنفکران داخلی که دنبال ترویج فرهنگ غربی هستند را با حسن تقی‌زاده، به ‌اصطلاح منورالفکر دوران پهلوی، مقایسه کردند و برخی از خصوصیات آنها را برشمرند👇 💠 امام خامنه ای(حفظه الله): امروز جوانهای مؤمن و مردم انقلابی نخواهند گذاشت این تقی زاده ها حرفشان به کرسی بنشیند. تقی زاده ها چه می کنند؟ بزک غرب، توجیه و روتوش بدی های غرب، مانع شناخت افکار عمومی نسبت به شرارت باطن دولتهای غربی با تحریف تاریخ/ دفاع از سند ۲۰۳۰ (برگرداندن سبک زندگی اسلامی به زندگی غربی)/ تزریق سبک زندگی غربی با محتوای: افکار غربی، روشهای غربی، لغات غربی در عرصه:(فرهنگ و هنر) ادبیات، افکار، دانشگاهها و مدارس...۹۸/۱/۱ 📷 حسن تقی زاده، محمد رضا پهلوی، اسدالله عَلَم ✳️ @ShahidRabe

🎤گفت و گو 📚 معرفی کتاب 🔰👇👇

🎤گفت و گو 🔻🔺 «بررسی مشروطه‌خواهی در ایران» در گفت‌وگو با🔰 ✍ حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر علی احمدی‌‌خواه کوه‌نانی، استاد تاریخ و اندیشه معاصر و از شاگردان مرحوم حجت‌الاسلام علی ابوالحسنی منذر است. از جمله کتاب‌های وی در مورد تاریخ مشروطه می‌توان به «مشروطه از قم تا قلهک، روندها و جریان‌ها»، «مشتی از مزخرفاتِ مطبوعات و مکتوباتِ مشروطه (کفریات)»، «شیخ فضل‌الله نوری از زبان خویش و غیر» و «زندگی، زمانه و عملکرد محمدعلی‌‎شاه قاجار در مشروطه» اشاره کرد. وی تحصیل‌کرده مؤسسه آموزش عالی حوزوی امام رضا(ع) است و پایان‌نامه‌اش در مورد بررسی مبانی نظری دو جریان مشروعه‌خواه و مشروطه‌خواه بوده است. حجت‌الاسلام احمدی‌خواه در حال حاضر به عنوان همکار علمی کارگروه دانشنامه مشروطه گروه تاریخ اندیشه معاصر مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) مشغول فعالیت است. 💠 دکتر احمدی خواه: علمای نجف مخصوصا آخوند خراسانی را هم شیخ فضل‌الله (ره) با نامه‌نگاری به میدان مبارزه کشاند و خود آخوند اهل این‌چنین کاری نبود و خیلی اهل احتیاط بود... انگلستان با تبدیل نهضت عدالت‌خانه به مشروطه انتقام گرفت...نهضت عدالت‌خانه در باغ قلهک [پایگاه دسیسه های انگلیس] به مشروطه تبدیل شد و دلیل این کار انتقام‌گیری انگلیسی‌ها از نهضت تحریم تنباکو بود... کامل گفتگو🔰 http://www.iichs.ir/s/14046 📚 معرفی کتاب 1⃣ «در کشاکش مشروطه و استبداد» 🖋اثر: دکتر علی احمدی خواه کوه نانی ⁉️ مشهورات جعلی مشروطه‌خواهان ✍ کتاب «در کشاکش مشروطه و استبداد» (بررسی عملکرد محمدعلی‌شاه قاجار در مشروطه) به همت پژوهشکده تاریخ معاصر و مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) منتشر شده است. ✍ ...سیاه‌نمایی‌ها، بزرگ‌نمایی‌ها، کوچک‌نمایی‌ها و... در لابه‌لای منابع #مشروطه به‌آسانی قابل شناسایی‌اند. در این کتاب از مطالب افرادی مانند مخبرالسلطنه هدایت، بابی ازلی ماسون ناظم‌الاسلام کرمانی، عین‌السلطنه سالور، مامونتف، ماسون کسروی و ماسون ملک‌زاده و مقاله «روحیات، ویژگی‌ها و پایان کار محمدعلی‌شاه» و کتاب «محمدعلی‌شاه و مشروطه» نجمی استفاده شده است. هرچند نویسنده معتقد است این دو اثر نیز نتوانسته‌اند از قید مشهورات تاریخی خارج شوند. نویسنده در این کتاب معتقد است این اثر می‌کوشد بدون پیش‌داوری و فارغ از مشهورات مکرر، منصفانه و بی‌تعصب کارنامه و عملکرد محمد علی‌ شاه را ارزیابی کند. اطلاعات بیشتر دربار ه کتاب 👇 http://www.iichs.ir/s/19936 💠 احمدی خواه کوه نانی: حضور [#مرجع_شهید_علامه] شیخ[فضل الله نوری، اعلی الله مقامه] در نهضت عدالتخانه در قد و قامت رهبریِ نهضت، نافی این تهمت است که شیخ، شاه را ظل‌الله می‌دانست و معتقد بود فقهاء به جز قضاوت نباید در سیاست دخالت کنند! روشن‌ترین دلیل بر عدم اعتقاد شیخ به سلطانیزم، عملکرد اول و آخر ایشان؛ یعنی رهبری جنبش عدالتخانه‌ بر ضد حاکمیت سلطنتی موجود و در آخر، خشم و نارضایتی از شاه و تشر به او و تحریک علما بر ضد او که حکایت از واقعیت جدایی مسیر او از شاه دارد، که سرانجام محمد علی شاه به سفارت پناه برد و ایشان جان خویش را در راه تحقق مشروطه مشروعه فدا کرد... طبق اسناد، سخنان، لوایح و عملکرد مجتهد نوری(ره)، او درست، مثل امام خمینی(ره) به ولایت فقیهان، معتقد بوده و تمام حاکمان را مجری و مأمور فرمان فقیه می‌دانسته...این سخن صریح شیخ که گفت: «حکومت در زمان غیبت امام عصر (عجل‌الله تعالی فرجه الشریف)، از آن فقهای مبسوط‌الید است، نه فلان بقال و بزاز و…» این اتهام را رد می‌کند که «شیخ در هیچ یک از آثارش سخنی از ولایت فقیه نگفته و دیانت را از سیاست جدا می‌دانسته»...مجتهد نوری، اتهامات سه‌گانه (ظل‌الله دانستن سلطان، جدایی دین از سیاست، عدم اعتقاد به ولایت فقیه) را قبول ندارد. عملکرد اوّل و آخر، اسناد و سخنان و لوایح او نشان از اعتقاد نظری و عملی به ولایت مطلقه فقیه دارد./ برگرفته از #مقاله آقای احمدی خواه، تحت عنوان «ولایت فقیهان از دیدگاه علامه شیخ فضل الله نوری(ره)» 2⃣ «مشروطه از قم تا قلهک» ناشر: دانشگاه باقرالعلوم (ع) ✍ این کتاب رساله سطح چهار (دکتری) آقای علی احمدی خواه کوه نانی است، که به بررسی مبانی فکری جریان های مشروطه پرداخته. عنوان پایان نامه، بررسی مبانی نظری مشروطه خواهان و مشروطه طلبان بوده. در این کتاب بسیاری از شبهات راجع به مشروطه و اختلاف ظاهری علما و مواضع مجتهد نوری و آخوند خراسانی و نظر ایشان راجع به ولایت فقیه و پاسخ مستشکلان راجع به علما، از منظر آقای کوه نانی مورد بررسی قرار گرفته و پاسخ داده شده است. ✳️ @ShahidRabe

📚 نسخه PDF آشنایی با رساله های عملیه و فقهی #مرجع_شهید حضرت آیت الله العظمی علامه شیخ فضل الله نوری، #شهید_رابع اعلی الله مقامه الشریف، زعیم نهضت اسلام خواهی مشروطه(مشروعه) ✍ اسنادی از تاریخ مرجعیت شیعه که عامدانه توسط قلم به مزدانِ دین ستیز، با همکاری و همیاری جریان سکولار و غربگرای حوزوی از اذهان مخفی نگاه داشته شد! تا چرخه تحریف تاریخ و تخریبِ ناجوانمردانه، با انکار مقامات عالیه و علمیِ بزرگ‌مردی الهی، تکمیل گردد! اما غافل از این بوده و هستند که ماه هیچگاه پشت ابر نمی‌ماند. ✳️ @ShahidRabe

🔰👇👇

🔳 به بهانه ایام شمسی ارتحال مؤسس #حوزه_علمیه_قم آیت الله شیخ عبدالکریم حائری یزدی(ره)، استاد #امام_خمینی(ره) و شاگردِ #مرجع_شهید علامه شیخ فضل الله نوری(ره)(۱۰ بهمن ۱۳۱۵ ش) 🌹«رحم الله من یقرأ الفاتحة مع الصلوات» اللّهُمَّ صَلّ عَلَی محَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ عَجّل فَرَجَهُم ✍ مرحوم دکتر عبدالحسین حائری، نواده دختری مرحوم آیت‌الله شیخ عبدالکریم حائری یزدی و نیز فردی که مدتها مسئولیت کتابخانه مجلس شورای اسلامی را به عهده داشته و به‌ویژه اسناد روحانیت در مجلس را منتشر کرده است، در پاسخ به یکی از پرسش های مؤسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران🔰 ⁉️ مرحوم آیت‌الله شیخ عبدالکریم حائری با کدام یک از روحانیان و علما، ارتباط معنوی و عاطفی بیشتری داشتند؟ ج: ایشان به [استادش] مرحوم شیخ فضل‌الله نوری علاقه ویژه‌ای داشتند و بعد هم به [یکی دیگر از شاگردان شیخ فضل الله، یعنی] آیت‌الله حاج آقاحسین قمی. از یادداشتهایی که از شیخ فضل‌الله باقی مانده کاملا مشخص است که چه انسان الهی و معنوی‌ای بوده‌اند./کد گفتگو 4877 📜برگی از تاریخ ناگفته و ناشنیده🔰 ⁉️ آیا می دانید کدام شخصیت، آیت الله حائری یزدی(ره) را برای تأسیس حوزه علمیه قم، ترغیب نمود و "طراح تأسیس" آن بوده است؟!🔰 ‼️ مبارز بی باک، آیت الله شیخ محمد تقی بافقی رضوان الله تعالی علیه(دستیار ارشد آیت الله حائری)!🔰 ✍ آیت الله بافقی، از شاگردان خاص محدث بزرگ، میرزا حسین محدث نوری ره (صاحب مستدرک الوسائل، استاد، دایی و پدرِ همسرِ مرجع شهید علامه نوری ره) است. آیت الله بافقی (ره) عالمی با تقوا و اهل عمل، و مبارزی دلیر و پرتلاش بود. اندیشه و همت بلند این مرد بی باک، وی را در میان دیگر هم عصرانش برجسته و متمایز ساخت، شهامت و پردلی اش را زبانزد خاص و عام گردانید و از او نامی نیک به یاد گار گذاشت. مبارزه علنی او با سیاست های ضد اسلامی رضاخان و مفاسد و کج روی های اجتماعی آن دوران، نمونه هایی شگرف از بی باکی، قوت نفس و عمق اندیشه و ایمان این مرد بزرگ مشروعه خواه است. او در کنار آیت اللّه کبیر قمی (از شاگردان مرجع شهید علامه شیخ فضل الله نوری ره) و آیت اللّه فیض قمی، به احیای حوزه علمیّه قم همت گماشت. [ضمن اینکه آیت الله محمد علی اراکی(ره) نیز در این راه همراهی داشت]. شیخ بافقی در سال ۱۳۰۱ ش آیت اللّه شیخ عبدالکریم حائری را برای هجرت به قم و تأسیس حوزه علمیه قم ترغیب نمود که نتیجه بخش بود. ‼️ بافقی یکی از دستیاران ارشد آیت اللّه حائری شد.🔰 حاج شیخ محمد تقی بافقی، پس از هفده سال اقامت در نجف اشرف، به شهر قم رفت و بی درنگ خدمات و فعالیت های ارزنده خود را آغاز کرد. او نخست علما و مردم را برای پایه ریزی حوزه علمیه ای در قم تشویق و ترغیب نمود. نزد علما و بزرگان شهر رفت و مسأله تأسیس حوزه علمیه قم را مطرح ساخت. از نظر ایشان، مرحوم حاج شیخ عبدالکریم حائری یزدی، توان این کار بزرگ را داشت؛ چون از قدرت و شهرت کافی برخوردار بود. بنابراین، زمانی که آیت اللّه حائری از اراک به قم آمد، مرحوم بافقی از فرصت استفاده کرد و افزون بر این که مردم را برای استقبال پرشکوه از ایشان آماده نمود، از آنان خواست تا بر مسأله ماندن آیت اللّه حائری در قم پافشاری کنند. از سوی دیگر، خود نیز به همراه عده ای از علمای بزرگ شهر، نزد ایشان رفتند و مصرانه از وی خواستند که در قم بماند. بدین ترتیب، با هماهنگی های مرحوم بافقی، علمای بزرگ شهر و مردم، پایه حوزه علمیه قم گذاشته شد. پس از تأسیس در اداره امور حوزه با آقا شیخ عبدالکریم، همکاری نزدیک داشت، به طوری که یکی از دستیاران برجسته ایشان به شمار می آمد. وی که از علمای تراز اول حوزه علمیه قم قلمداد می شد، به تدریس در حوزه و رسیدگی به امور طلاب می پرداخت و درغیاب آیت اللّه حائری، به جای او اقامه نماز جماعت می کرد. در کنار این ها، او فعالیت های دیگری را نیز انجام می داد؛ از جمله، نظارت بر ساخت مساجد و باز سازی ها، حتی مشارکت در کار ساختمانی آن ها، و نیز امر به معروف و نهی از منکر.../ پایگاه اطلاع رسانی حوزه(حوزه نت)، کد ۵۹۶۱، ویکی فقه ✳️ @ShahidRabe

🗓 #تقویم ✳️ @ShahidRabe

📑 #PDF 👆ویژه نامه مصورِ ایام الله #دهه_فجر🔰 ⏪ روزشمار وقایع دهه فجر انقلاب اسلامی ⏪ فرمایشات امام راحل و امام خامنه ای(حفظه الله) ⏪ نگاهی نو به شعار های دوران مبارزه با رژیم پهلوی ⏪ امام خمینی(ره)، آرزوی کدام مرجع بزرگ انقلابی را پس از ۶۹ سال از شهادتش، جامه عمل پوشید (آرزوی تشکیل حکومت اسلامی)؟ ⏪ اطلاع نگاشت (اینفوگرافیک)، ماهیت واقعی یک مرجع درباریِ شاه ساخته، که با حمایت سازمان سیا آمریکا، قصد کودتا علیه نظام و انقلاب و ترور امام را داشت! ✳️ @ShahidRabe

🗓 #تقویم ✳️ @ShahidRabe

🌺🍃به مناسبت ایام الله #دهه_فجر و تقارن آن با ایام قمری شهادت مرجع شهید علامه شیخ فضل الله نوری(ره) 🔰👇👇

💠 دکتر شهریار زرشناس:🔰 #انقلاب_اسلامی امام خمینی(ره) در سال ۵۷ همان #مشروطه_مشروعه آیت الله شهید شیخ فضل الله نوری(ره) است. ✍ دکتر شهریار زرشناس عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی است، سابقه همکاری با شهید مهندس سید مرتضی آوینی در نشریه سوره و انتشار نشریه مشرق را نیز در کارنامه فرهنگی خود دارد. «فرهنگ، سیاست، فلسفه»، «نگاهی کوتاه به تاریخچه روشنفکری در ایران»، «مدرنیته، آزادی و پسا مدرنیسم»، «جامعه باز، آخرین اتوپی در تمدن غرب»، «شبه مدرنیته در ایران»، «واژه نامه فرهنگی سیاسی» و «مبانی نظری غرب مدرن» از جمله آثار منتشر شده اوست. «درآمدی به رویکردها و مکاتب ادبی» از آخرین آثار اوست که توسط انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی منتشر شده است. 💠 دکتر زرشناس: به گمان من راهی که شهید آیت الله شیخ فضل الله نوری به ما نشان داد هنوز هم برای ما ماندگار و قابل استفاده است. یعنی شما نگاه کنید جمهوری اسلامی به نوعی مشروطه مشروعه آیت الله شیخ فضل الله نوری است، من گمان می کنم که انقلاب اسلامی امام خمینی(ره) در سال 57 همان مشروطه مشروعه آیت الله فضل الله نوری است. بنابر این من فکر می کنم ایشان از وجوه سلبی و ایجابی نکات بسیار زیادی دارند که می توانیم از آنها استفاده کنیم...کامل گفتگو👇 http://nafsaniat.blogfa.com/post/76 💠 دکتر زرشناس: «شهید آیت‌الله شیخ فضل‌الله نوری یک نابغه و پدیده‌ای بی‌نظیر است. در دوره‌ای که هنوز مظاهر روشنفکری ظهور نکرده و ماهیت ادعاهای آن‌ها دقیقاً آشکارنشده و برخی روحانیون برجسته -اگر در برابر ظواهر زیبای روشنفکری همراه نمی‌شوند- اما دچار انفعال می‌شوند، شیخ فضل‌الله عمق این جریان را می‌بیند، این مسئله نشانه عظمت علمی و فکری ایشان است.» ✍ این استاد دانشگاه معتقد است «امروز یا حتی از پنجاه سال پیش که تجربه حکومت مدرن رضاشاه و محمدرضا شاه را داریم فهم مدرنیته ساده است، هنر آن است که در سال 1325 قمری بفهمید دموکراسی یا آزادی که منورالفکران می‌گویند چیست؟ لوایحی که شیخ فضل‌الله در تحصن حرم حضرت عبدالعظیم (ع) نوشته نشان از شناخت عمیق از اندیشه غرب دارد. ایشان واقعاً اولین غرب‌شناس تاریخ ما و مظهر روحانیت بیدار، آگاه، هوشیار، هوشمند، مقاوم و مجاهد است. پرسش‌هایی که ایشان از ماهیت غرب مدرن مطرح می‌کند نسبت به زمان خود شاهکار است. چنین درکی بی‌نظیر است و کمتر کسی این درک را دارد.» زرشناس با تأکید بر اینکه شیخ فضل‌الله نوری آغازگر غرب‌شناسی نقادانه در ایران است که متأسفانه ناشناخته مانده است، می‌گوید: «بسیاری از علما و دغدغه مندان عصر مشروطه، هنوز خطر وجوه فرهنگی مدرنیته و مشروطه موردنظر منورالفکران را درک نکرده بودند و نگاهشان بیشتر سیاسی بود. هرچند اولین مواجهه‌های ما با آن‌ها سیاسی و اخلاقی بوده و مثلاً در برابر مظاهر اخلاقی نگران می‌شدیم و یا به مواجهه‌های سیاسی می‌پرداختیم، اما مواجهه‌ فرهنگی عمیق با این جریان بوسیله آیت‌الله شهید شیخ فضل‌الله نوری آغاز می‌شود.» این پژوهشگر حوزه ادبیات، فرهنگ و سیاست معتقد است: «کسی مانند شیخ شهید در آن دوره نیست که ماهیت غرب مدرن را به‌خوبی شناخته و باطن مقولاتی چون آزادی و مساوات را درک کرده باشد و تا این درجه ایستادگی کند. ما حرکت‌های اسلام‌گرایانه همچون سید جمال و دیگران را داریم که به‌نوعی با آرای مدرنیستی درآمیخته‌اند. آنجا که یک تقابل خالصانه وجود دارد، تقابل شیخ شهید است.» زرشناس می‌گوید: «آنچه شیخ، صدسال پیش، در آن فضای محدود و غبارآلود، بدون داشتن وسایل ارتباط‌جمعی در میان سطور رسائل خود درباره غرب فریاد زده است، امروز بعضی از غرب‌شناسان ما با پیدا شدن این‌همه اسناد و اطلاعات و اخبار، تازه زمزمه‌اش می‌کنند.»/منبع👇 https://www.bultannews.com/fa/news/621622 #دهه_فجر #مشروطه_مشروعه ✳️ @ShahidRabe