🔻 جمالزاده و تجدد ایرانیزه
(روز گذشته، زادروز پدر #داستان_کوتاه فارسی بود؛ #محمدعلی_جمالزاده. نویسنده‌ای که بنیان داستان کوتاه فارسی را نهاد و داستان فارسی تا ابد مدیون قلم اوست. #علیرضا_سمیعی، منتقد و پژوهشگر، در یادداشتی به بررسی این موضوع پرداخته است که جمالزاده چگونه با مددگیری از سنت‌های ادبیات گذشتۀ فارسی، اقدامی در جهت تجدد ادبیات انجام داد. این یادداشت خوب را با یکدیگر می‌خوانیم.)
▪️ «... مثلاً در سیر‌الموک بحث و خطابه، طولانی‌تر است و کمتر از قصه استفاده شده، در عوض گلستان بر مدار قصه و اشعاری می‌گردد که سعدی نوشته و سروده است. ولی کتب قدیم، درکل بر همین منوال نوشته می‌شد. باب‌بندی که میراث طبقه‌بندی ارسطویی بود، می‌توانست معقول بودن سخن را ضمانت کند. استناد به مآثر دینی به منظور نشان دادن حقیقت متعالی می‌آمد و وظیفۀ شعر و قصه، نفوذ بخشیدن به حقیقت، در قلب مخاطب بود. به این ترتیب ما جشنواره‌ای از نمایندگان حقیقت داشتیم که به نحو قانع‌کننده‌ای دور هم جمع شده بودند.
اما نویسندۀ داستان کوتاه، درست مانند رمان‌نویس، ماجراها را از منظر خود می‌بیند؛ نویسندۀ رمان نمی‌خواهد داستان‌های گران‌بار از حقیقت را که پیشاپیش وجود دارند، تذکر دهد؛ بلکه می‌خواهد داستان را همان‌گونه که در ضمیرش تجربه کرده، بیان کند تا مخاطب در احساسش شریک شود... »
ادامۀ این یادداشت را در سایت شهرستان ادب بخوانید:
🔗 shahrestanadab.com/Content/ID/9987
☑️ @ShahrestanAdab
🔻ملتی مانده بین «بوف کور» و «دارالمجانین»
(یادداشتی از #محمدقائم_خانی در سالروز تولد پدر داستان‌نویسی فارسی، #محمدعلی_جمالزاده)
▪️«حتی هنوز هم یکی از راه‌های دیده‌شدن در ادبیات داستانی و حتی فراتر از ادبیات، صحبت‌کردن از صادق هدایت است، به‌ویژه در اثری داستانی. ردخور ندارد که نویسنده حلواحلوا می‌شود و اگر بر عرش ننشیند، جایش در صدر مجالس محفوظ است. به‌ویژه اگر متن در رابطه با "بوف کور" باشد که بینامتنیت و ساختارگرایی و پساساختارگرایی و هزار النگ‌دولنگ دیگر می‌آید وسط و همه‌جور آفرین و مرحبایی به خیک صاحب سطور بسته می‌شود که آن سرش ناپیداست. مهم هم نیست که نویسنده از چه منظری و با چه وزن و غنایی سراغ "بوف کور" می‌رود، فقط یادی بکند به عظمت یا خوشی یا شکوه یا دقت یا ظرافت یا عمق یا مجیز و شبه‌مجیز دیگری، به قدر دیدن کافی است. اما اگر هوس کند که به پروپاچۀ حضرت هدایت بپیچد یا ذهن علیلش برود سمت نکته‌ای و اشارتی، پروندۀ روز حساب صاحب نوشته همین دنیا پیش چشمش می‌آید. دیگر طعنه و کنایه که جرم‌بودنش محرز است و عقابش به تأخیر نمی‌افتد...»
🔗 ادامۀ این یادداشت را در سایت شهرستان ادب بخوانید:
shahrestanadab.com/Content/ID/11378
☑️ @ShahrestanAdab
🔹آرزوی من این است که جوانان ایرانی وقتی آثارِ گران‌بهای دکارت را مطالعه می‌کنند با آثار غزالی و امثال و نظایرِ او هم که خودمانی هستند اندکی آشنایی حاصل نمایند و از آن‌ها یکسره غافل و بی‌خبر نمانده، کان لم یکن نپندارند.
🔸 #محمدعلی_جمالزاده
#گفتاورد
☑️ @ShahrestanAdab