انقسام عقلی و ضابطه‌ی آن: مرحوم استاد علامه شهید مطهری رحمه الله تعالی در جلد پنجم از مجموعه آثار صفحه ۲۰۳ در باب اینکه ما دو نوع قسمت داریم که یکی انقسام عقلی و دیگری انقسام خارجی است، می‌فرمایند که ملاک انقسام عقلی با انقسام خارجی فرق دارد. ایشان در توضیح ملاک انقسام عقلی می‌فرمایند که: «در این نوع از قسمت، یک مفهوم عام به اضافه‌ی یک قید، قسم خاص می‌شود، و به اضافه‌ی قید دیگر، قسم دیگر. مثل حیوان که با قید ناطق می‌شود یک قسم و با قید غیرناطق می‌شود یک قسم دیگر.» اشکال: ممکن است به عبارت ایشان اشکالی وارد شود که عام و یا حتی مطلق اگر قید برای مفهوم باشند که ظاهر عبارت ایشان هم همین است، آنگاه قید دیگری نمی‌تواند بیاید و آن را مقید کند، چون این مفهوم خودش قید دارد، پس چگونه می‌تواند قیدی به آن اضافه کرد؟ مگر اینکه بگوییم اول قید عام و یا مطلق بودن باید گرفته بشود و سپس قید دیگری به آن اضافه بشود که در این صورت، آن وجود عام و یا مطلق مقسم نخواهد بود. جواب: در توضیح عبارت ایشان باید گفت که با توجه به عباراتی که ایشان در بحث اعتبارات الماهیة و بحث کلی طبیعی که همان لابشرط مقسمی است و فرق آن با لا بشرط قسمی دارند (جلد دهم مجموعه آثار، ص 570-571) می‌فرمایند که در تقسیمات عقلی، نسبت مقسم با اقسام خودش از قبیل نسبت لابشرط است با مشروط. یعنی اینکه آن عام یا مطلق بودن، قید برای مقسم نخواهد بود، بلکه مقسم باید عاری از هر قیدی حتی قید اطلاق باشد. پس این عبارت در جلد پنجم کمی مسامحه دارد که احتمالا به خاطر نوع مخاطب و یا خلاصه‌گویی و ... است. #قسمت_عقلی #انقسام_عقلی #ملاک_انقسام_عقلی #احمدی_شیرازی @sheqsheqiat