#نکات_مداحی #اهمیت_روضه توصیه مرحوم موذن زاده اردبیلی به میرداماد من در جلسه بیش‌تر مداحان تهران شرکت کرده و چیزهای زیادی از آن‌ها یاد گرفته‌ام. همواره خود را شاگرد آنان می‌دانم. همچنین در کنار مرحوم انصاریان در مشهد که صلوات خاصه معروفی دارند، یک دهه خواندم و کسب فیض کردم. سعی کردم در هر استانی که می‌روم یک بزرگ‌تر را ببینم. از حاج صادق آهنگران در جنوب کشور گرفته تا بزرگ‌ترهای آذری زبانی همچون مرحوم موذن‌زاده اردبیلی که دافعه قوی داشت و هر کسی را تحویل نمی‌گرفت. او اساساً مداحان فارس‌زبان را نمی‌پذیرفت، اما خاطرم هست در آخرین ملاقاتی که با او در بیمارستان به همراه حاج ولی‌الله کلامی زنجانی داشتم، او به من تاکید کرد به روضه توجه کن و اگر می‌خواهی ماندگار شوی، حواس‌ات به روضه باشد، زیرا روضه است که می‌ماند. منبع:فارس

📚نکات مداحی آموزش معارف قرآن کریم و ادعیۀ مأثور در مداحی اگر به نوعی باشد که تأثیر قرآن و ادعیه در شعرشاعران آیینی که در حوزۀ مداحی سروده‌اند مشخص گردد و اساتید، این تأثیر را آموزش داده و نمود آن را بیشتر مشخص سازند، سبب ارتقاء سطح محتوایی مداحی می‌گردد.«مرحوم آهی(از اساتید مداحی)معتقد بود صرفاً صور خیال، صناعات لفظی، ادبی و معنوی، شعر را زیبا نمی‌کند و در بحث اشعار آیینی باید به آیات و روایات توجه داشت»(بهتویی، 16فروردین1400) #نکات_مداحی

📚نگاهی به پیشینۀ آموزش مداحی اهل‌البیت(علیهم‌السلام) نشان می‌دهد که درگذشته، آنچه مورد آموزش قرار می‌گرفته علوم و تجارب ادبی، از سوی اساتیدی بود که خود اغلب شاعر بودند و یا با حفظ کردن اشعار طولانی، به مهارتی در شعر رسیده بودند که می‌توانستند اشعار را نقد نمایند."علی آهی" از اساتید و شاعران این حوزه گفته است:«آن موقع این سبک و سیاق نبود که دستگاه‌های موسیقی را به مداح یاد بدهند؛ استاد، هر کسی را با توجه به استعدادش راهنمایی می‌کرد؛ صدایمان و سبکمان به درد خودمان می‌خورد؛ اگر می‌خواستیم تقلید از سبک کس دیگری بکنیم به زمین می‌خوردیم؛ آن موقع فقط اشکالات شعری را از ما می‌گرفتند؛ وگرنه نوع خواندن هرکسی خاص خودش بود...»(آهی، 1392، 12) و به نظر می‌رسد هم‌اکنون این دیدگاه صحیحی می‌تواند باشد و هرقدر رویکرد ادبی و شعری نسبت به موسیقی بیشتر می‌شود سطح انحرافات پایین‌تر می‌آید. در حال حاضر، دکلمه‌خوان‌ها که از آواز استفاده نمی‌نمایند و با شعر، مجلس خویش را مدیریت می‌کنند و مداحانی که اتکای آنها بیشتر بر شعر است تا آواز، بسیار موفق‌ترند و اساتید، می‌توانند کمک بیشتری در جهت تأثیربخشی بر مجالس به آنها بنمایند. در قدیم آنچه استاد از مداح انتظار داشت خواندن اشعار بود؛ آهی می‌گفت:«...ما تشویق می‌شدیم به شعر حفظ کردن و شعر را نزد استاد بردن و خواندن در مجالس؛ آن‌جا هم می‌خواندیم و ایرادمان را می‌گرفتند و اصلاح می‌کردیم. ما از ده سالگی شروع کردیم به مداحی و الان نزدیک هفتاد و دو سال هست که مداح هستیم و نزدیک به پنجاه و دو سه سال هم هست که شعر می‌گویم»(همان،10) او که هنرجویان بسیاری را در این راه تربیت کرد، سالها فقط با خواندن اشعار در مجالس به مداحی اهل‌البیت(علیهم‌السلام)می‌پرداخت؛ آهی می‌گفت:«ما از قدیم تا الان همۀ منبرمان را با شعر اداره می‌کردیم؛ مگر اینکه بخواهیم دوکلمه بگوییم که بین دو مطلب در شعر ربطی بدهیم»(همان،13) #نکات_مداحی

📚شور و حال در مداحی اساتید اعتقاد داشتند مداح باید رسانه‌ای باشد که اعتقادات را توسط شعر به مردم می‌رساند و قرآن کریم و احادیث ائمه(علیهم‌السلام) را در قالب شعر به مردم منتقل نماید و شور و حالی که با ریتم و آهنگ بوجود می‌آید کم فایده است. "مهدی ماه‌رخسار" از اساتید می‌گفت:«مجلسی که فقط شور و حال داشته باشد گذراست و مجلسی که شعور داشته باشد ماندگار است؛ به شرط اینکه مداح یا منبری از فرمایشات ائمۀ اطهار(علیهم‌السلام) بهره ببرد و شعر پر مغز و با محتوا بخواند...بایستی شاگردی بزرگان علم و ادب را بکند؛ کم نیستند از این بزرگواران. طرف نباید با گوش دادن نوار مداح شود؛ باید با استادان و بزرگان علم و ادب نشست و برخاست کند و پای درسشان شاگردی کند.»(ماه‌رخسار، 1392، 35) #نکات_مداحی

📚آموزش معنی شناسی اشعار انتخاب اشعار، مهم بود تا شعری خوانده شود که پر معنی و تأثیرگذار باشد؛ به این دلیل، فردی که به عنوان استاد شناخته می‌شود، باید اهل دقت باشد و ارزش اشعار را بشناسد؛ ماه‌رخسار می‌گوید:«ما استادانی داشتیم که سالها کار کرده بودند. اشعاری که انتخاب می‌کردیم برای آن‌ها می‌خواندیم تا بگویند که این شعر خوب است و آن را حفظ کنیم، الان دیگر بعد از سال‌ها کارکردن، تقریباً خودم به این تشخیص رسیده‌ام که این شعر به درد مردم می‌خورد یا نه، بیشتر معنی شعر برایم مهم بوده، نظر رهبری هم این است که شعر پرمغز و جهت دار باشد؛ البته خیلی روی آهنگ و ریتم اشعار تخصص نداشته و ندارم، بیشتر شعر برایم مهم است که بر دل شنونده اثر کند، "آقای ثابت" شعری گفته بود با این ابیات که: تو سر دادی که سر در پیش نامردان فرو ناید تو جان دادی که جان هر دو عالم را کنی احیا ... من این شعر را سالهای قبل از انقلاب در حضور رهبری خواندم و ایشان مرا تحسین کردند. یا این بیت: اسیری عیالت را چنین تفسیر عقل آمد که ای انسان ز پای خویش بند بردگی بگشا خب این اشعار یک دنیا حرف دارند؛ همیشه و برای همۀ نسل‌ها تازگی دارند.»(همان، 37) #نکات_مداحی

📚نکات مداحی آموزش معارف قرآن کریم و ادعیۀ مأثور در مداحی اگر به نوعی باشد که تأثیر قرآن و ادعیه در شعرشاعران آیینی که در حوزۀ مداحی سروده‌اند مشخص گردد و اساتید، این تأثیر را آموزش داده و نمود آن را بیشتر مشخص سازند، سبب ارتقاء سطح محتوایی مداحی می‌گردد.«مرحوم آهی(از اساتید مداحی)معتقد بود صرفاً صور خیال، صناعات لفظی، ادبی و معنوی، شعر را زیبا نمی‌کند و در بحث اشعار آیینی باید به آیات و روایات توجه داشت»(بهتویی، 16فروردین1400) #نکات_مداحی

📚نگاهی به پیشینۀ آموزش مداحی اهل‌البیت(علیهم‌السلام) نشان می‌دهد که درگذشته، آنچه مورد آموزش قرار می‌گرفته علوم و تجارب ادبی، از سوی اساتیدی بود که خود اغلب شاعر بودند و یا با حفظ کردن اشعار طولانی، به مهارتی در شعر رسیده بودند که می‌توانستند اشعار را نقد نمایند."علی آهی" از اساتید و شاعران این حوزه گفته است:«آن موقع این سبک و سیاق نبود که دستگاه‌های موسیقی را به مداح یاد بدهند؛ استاد، هر کسی را با توجه به استعدادش راهنمایی می‌کرد؛ صدایمان و سبکمان به درد خودمان می‌خورد؛ اگر می‌خواستیم تقلید از سبک کس دیگری بکنیم به زمین می‌خوردیم؛ آن موقع فقط اشکالات شعری را از ما می‌گرفتند؛ وگرنه نوع خواندن هرکسی خاص خودش بود...»(آهی، 1392، 12) و به نظر می‌رسد هم‌اکنون این دیدگاه صحیحی می‌تواند باشد و هرقدر رویکرد ادبی و شعری نسبت به موسیقی بیشتر می‌شود سطح انحرافات پایین‌تر می‌آید. در حال حاضر، دکلمه‌خوان‌ها که از آواز استفاده نمی‌نمایند و با شعر، مجلس خویش را مدیریت می‌کنند و مداحانی که اتکای آنها بیشتر بر شعر است تا آواز، بسیار موفق‌ترند و اساتید، می‌توانند کمک بیشتری در جهت تأثیربخشی بر مجالس به آنها بنمایند. در قدیم آنچه استاد از مداح انتظار داشت خواندن اشعار بود؛ آهی می‌گفت:«...ما تشویق می‌شدیم به شعر حفظ کردن و شعر را نزد استاد بردن و خواندن در مجالس؛ آن‌جا هم می‌خواندیم و ایرادمان را می‌گرفتند و اصلاح می‌کردیم. ما از ده سالگی شروع کردیم به مداحی و الان نزدیک هفتاد و دو سال هست که مداح هستیم و نزدیک به پنجاه و دو سه سال هم هست که شعر می‌گویم»(همان،10) او که هنرجویان بسیاری را در این راه تربیت کرد، سالها فقط با خواندن اشعار در مجالس به مداحی اهل‌البیت(علیهم‌السلام)می‌پرداخت؛ آهی می‌گفت:«ما از قدیم تا الان همۀ منبرمان را با شعر اداره می‌کردیم؛ مگر اینکه بخواهیم دوکلمه بگوییم که بین دو مطلب در شعر ربطی بدهیم»(همان،13) #نکات_مداحی

📚شور و حال در مداحی اساتید اعتقاد داشتند مداح باید رسانه‌ای باشد که اعتقادات را توسط شعر به مردم می‌رساند و قرآن کریم و احادیث ائمه(علیهم‌السلام) را در قالب شعر به مردم منتقل نماید و شور و حالی که با ریتم و آهنگ بوجود می‌آید کم فایده است. "مهدی ماه‌رخسار" از اساتید می‌گفت:«مجلسی که فقط شور و حال داشته باشد گذراست و مجلسی که شعور داشته باشد ماندگار است؛ به شرط اینکه مداح یا منبری از فرمایشات ائمۀ اطهار(علیهم‌السلام) بهره ببرد و شعر پر مغز و با محتوا بخواند...بایستی شاگردی بزرگان علم و ادب را بکند؛ کم نیستند از این بزرگواران. طرف نباید با گوش دادن نوار مداح شود؛ باید با استادان و بزرگان علم و ادب نشست و برخاست کند و پای درسشان شاگردی کند.»(ماه‌رخسار، 1392، 35) #نکات_مداحی

📚آموزش معنی شناسی اشعار انتخاب اشعار، مهم بود تا شعری خوانده شود که پر معنی و تأثیرگذار باشد؛ به این دلیل، فردی که به عنوان استاد شناخته می‌شود، باید اهل دقت باشد و ارزش اشعار را بشناسد؛ ماه‌رخسار می‌گوید:«ما استادانی داشتیم که سالها کار کرده بودند. اشعاری که انتخاب می‌کردیم برای آن‌ها می‌خواندیم تا بگویند که این شعر خوب است و آن را حفظ کنیم، الان دیگر بعد از سال‌ها کارکردن، تقریباً خودم به این تشخیص رسیده‌ام که این شعر به درد مردم می‌خورد یا نه، بیشتر معنی شعر برایم مهم بوده، نظر رهبری هم این است که شعر پرمغز و جهت دار باشد؛ البته خیلی روی آهنگ و ریتم اشعار تخصص نداشته و ندارم، بیشتر شعر برایم مهم است که بر دل شنونده اثر کند، "آقای ثابت" شعری گفته بود با این ابیات که: تو سر دادی که سر در پیش نامردان فرو ناید تو جان دادی که جان هر دو عالم را کنی احیا ... من این شعر را سالهای قبل از انقلاب در حضور رهبری خواندم و ایشان مرا تحسین کردند. یا این بیت: اسیری عیالت را چنین تفسیر عقل آمد که ای انسان ز پای خویش بند بردگی بگشا خب این اشعار یک دنیا حرف دارند؛ همیشه و برای همۀ نسل‌ها تازگی دارند.»(همان، 37) #نکات_مداحی

فرق چکیده و چسبیده #نکات_مداحی در تاریخ 10 بهمن1403 در جلسۀ چهارشنبه خانه مداحان ، آقای سیداحمدصالحی خوانساری که اداره کنندۀ جلسه بودند بیان کردند که بعضی مداحان «چکیده‌اند» ، یعنی فرزندِ مداح ِ مداحان دیگرند و بعضی مداحان «چسبیده‌اند». گویا این نظر بعضی پیشکسوتان گذشته و حال نیز باشد. با این توضیح که چکیده‌ها گاهی چنان خوب و فنی عمل می‌نمایند که بسیاری از چسبیده‌ها قادر به آن نیستند؛ اما می‌توان این مطلب را افزود که هنرجویان خوب نیز می‌توانند نسبت به استاد، «چکیده» باشند.