شرف‌الشعراء امیر بدرالدّین قوامی خبّاز رازی از شاعران معروف نیمه‌ی اول قرن ششم هجری است که به مواعظ حکم و مناقب خاندان رسالت شهرت دارد. لقب «خبّاز» او از آن جهت رایج بود که در اوایل، نانوایی می‌کرد، و دکان خبّازی داشته‌است و تخلّص او به «قوامی» به جهت نام «قوام‌الدّین طغرایی» که ممدوح او بوده، گرفته شده است. قوامی از شاعرانی است که تاریخ تولد، وفات و چگونگی دوران کودکی و بزرگی و شرایط رشد و تعلیم و تربیت وی معلوم نیست. تذکره‌های قدیمی شرح حال مناسبی از او نمی‌دهند و تنها به بیان عظمت شاعر می‌پردازند. اولین بار نامش در کتاب «النقض» آورده شده که مؤلف وی را در ردیف شعرای شیعه قرار می‌دهد. به نظر می‌رسد چون شاعر در سال ۵۱۲ ه. ق به خدمت قوام‌الدّین راه یافته و در آن زمان به برنایی خود اشاره کرده‌است، باید ولادتش در اواخر قرن پنجم باشد و چون صاحب النقض (م ۵۶۰ ه. ق) از او یاد کرده باید وفاتش قبل از این تاریخ می‌باشد. در مورد آثارش متأسفانه فقط مقدار قابلی شعر به جا مانده و دیوانش از بین رفته است. اما آنچه امروز در دسترس است اشعار و ابیات پراکنده‌ای است که در جنگ‌ها و مجموعه‌های خطی دیده می‌شود و یک نسخه خطی که در کتابخانه «بریتیش میوزیوم لندن» موجود است و مرحوم مینوی از آن عکسبرداری نموده و به ایران آورده است و مشتمل بر ۳۳۵۹ بیت می‌باشد. این نسخه توسط شادروان محدث ارموی در سال ۱۳۳۴ شمسی تصحیح و منتشر شده #معرفی_شاعر #قوامی_رازی 📜 @sheraneh_eitaa

عزیزا چند رنگارنگ این دور جهان بینی ز دور چرخ در گیتی بهاران و خزان بینی درین آفت سرا بودن هلاک جان و تن باشد اگر گوئی به ترک آن نجات جاودان بینی عروس عز دنیا را طلاقی ده بلا رجعت که تا از عقد حورالعین شکرریز جنان بینی ندانم تا چرا خواهی جهان و مردم او را چو فعل مردمان بینی و احوال جهان بینی بدنیا غره گشتستی ز مرگ ایمن عجب مرغی که رنج دام نندیشی و ناز آشیان بینی مترس از پیری اندر عشق کز کنعان فضل الله چو یعقوبت ببخشاید زلیخا را جوان بینی اگر در عدل کوشی دیر ماند رسم و اسم تو برو تا در مداین صفه نوشین روان بینی بنای خانه دین باستانی وار محکم نه که شه دیوار محکم تر برسم باستان بینی هوای نفس را بشکن به تدبیر خرد زیرا خرد جوئی وفا یابی ؛هوی ورزی هوان بینی هوی را زیر پای آور که تا جنت به دست آری بیابی راحت گوهر چو لختی رنج کان بینی زبان تو زیان توست مجروحش کن از دندان که آنگه بی زیان باشی که خود را بی زبان بینی چه بر آخر زمان بندی بدی، پوشیده کی ماند ببیند آشکارا عقل هرچه اندر نهان بینی زمانه اول و آخر ز تو نالد چرا باید که نیک از خویشتن دانی بد از آخر زمان بینی بدار ای دوست دست از مکر تردستان این گیتی که تا ازنیکنامیها جهان پرداستان بینی نگردد راه و رسم تو بدین چندین عبارت ها چه آن کز داستان خوانی چه این کز دوستان بینی #قوامی_رازی #شعر 📜 @sheraneh_eitaa

جهان سرای و بال است و بارگاه عذاب رباط تیره و تنگ و پل خراب و یباب خلائقی زده بر دشت حشر لشکرگاه نهاده رخت دل اندر در سرای ثواب یکی گروه درین خیمه دوازده طاق که استوار شد از هفت میخ و چارطناب ولی چه نفع در آن لشکر و در آن خیمه که خفته اند همه خلق پای کرده در آب آیا شکار تو مال حرام و در دوزخ به صید جان تو پران شده عقاب عقاب مده ربا منه بدعت و مگوی دروغ نجات جوی و نکو زی و خویشتن دریاب شتاب دار به طاعت که مرگ کرد درنگ درنگ کن ز معاصی که عمر کرد شتاب چو بود موی تو شب رنگ خفته دل بودی بگویمت که به شب در نبود خواب صواب ز کوهسار سرت صبح روز نومیدی برآمد است و تو خود در نیامدی از خواب چرا ز آفت پیری خزان صفت شده ای بهار شکل مگر بوده ای به وقت شباب به چهره زرد چو برگی به شخص گوژ چو شاخ به سرسفید چو برف و به دل سیه چو غراب مکن خضاب که پیری نهان نشاید کرد درون پرده چنان باش کز برون حجاب چو نور روز به از ظلمت شب است چرا تو صبح شیبت خود شام کرده ای به خضاب مکن چو دیو جوانی شهاب پیری را که دانی آخر کز دیو بهتر است شهاب چه داری از پس پیری امید برنائی ورای قصران ای دوست کی بود دولاب چو چنگ گوژ شدستی ز روزگار و هنوز چو زی ناله عشرت کنی ز عشق رباب مکن خراب جنان را ز حرص دنیی دون مده به باد خرد را ز عشق باده ناب بهوش باش که دمساز ناز تو است خرد قدم مگیر که غماز راز تو است شراب اگر بدیت نصیحت کند به جان بشنو چو نیک گوید ازو برمگرد و روی متاب ز پند مفسد اگر مصلحی شوی چه عجب که سیب سرخی گیرد به زردی مهتاب گرسنه ای نشده است از تو سیر تا شده ای ز عشق تشنه چشم چو نرگس سیراب ز درد عشق نگاران سیمگون سیما به چهره چون زر و لرزان به شخص چون سیماب نماز و عشق بتان راست کی بود با هم مکن چنین که نکو نیست سرکه در جلاب به مسجد آئی با عشق دلبر بت روی ندید جز تو کسی بت پرست در محراب گناهها کنی و چشم داری آنگاهی که روز حشر به رحمت کنند با تو خطاب حساب خویش هم اینجا بکن گزاف مگوی که آن نه روز گزاف است هست روز حساب چه حاصل آید از این مهتران بی حاصل که جمله عاشق سیمند و سغبه القاب همی درند چو سگ پوستین یکدیگر ز پوست آدمیند از درون پوست گلاب به پوست در چو سگ و پوست برده از دد و دام که پوستین همه هست قاقم و سنجاب به صد هزار درج کمتر از خرند ولیک نهاده خود را در معرض اولوالالباب ایا برق هوای تو را سوار جفا ز جور داده عنان و ز جهل کرده رکاب مسبب از تو به چوب و شکنجه بستاند هر آنچه جمع کنی سالها به رنج و عذاب از آن مسبب اسباب تو همی ببرد که راست می نروی با مسبب الاسباب منجمان را کذاب خواند پیغمبر که حکمتشان به خطا مایل است در هرباب اگر منجم کذاب شد به علم نجوم تو پس چرا که منجم نه شدی کذاب دروغ و غیبت و بهتان همی توانی گفت اگرچه نیست تو را تخت و مبل اصطرلاب هزار حجت قاطع گرفت بر تو خدای چه بر زبان رسول و چه در بیان کتاب که بر صراط زپای تو بر کنم چون تیر اگرتبه بکنی پای نمل و پر ذباب فساد و ظلم و خیانت کنی بر آن اومید که کردگار غفور است و راحم وتواب نماز و روزه و خیرات چون همی نکنی که ذوالجلال غیور است و قاهر و وهاب نعوذبالله اگر کردگار در محشر به کرده تو کند با تو در خور تو عتاب مشو به مطبخ دوزخ ز آتش شهوت جگر پر از نمک و دل ز درد گشته کباب دلت ز هیبت مرگ اعتبار برنگرفت چه در مصیبت مام و چه در فجیعت باب تو را نصیحت اصحاب سود کی دارد که هیچ سود نکردت مصیبت احباب گمان مبر که اجل تیربردلت نزند و گر به تیغ بری موج خون بر اوج سحاب عقاب مرگ شکارت کند و گرچه به تیغ شکار باز توانی ستد ز چنگ عقاب چو آتش اجلت باد دم گسسته کند چو آب درشدن جان فروشوی بتراب زمانه زاد تو را هم زمانه خواهد کشت درست کوئی کو رستم است و تو سهراب گر اعتقاد نداری هلاک گردی از آنک بنای سست کند بادهای سخت خراب ور اعتقاد قوی داری از عذاب مترس که کوه رانرسد هیچ آفت ازسیلاب قوامیا چو قیامت کنی به وعظ اندر فصیح وار دهی درسؤال گور جواب ببند راه هوس برخرد که بردل تو هزار در بگشاید مفتح الابواب معانی ازشکم خاطر صدف وارت شد است روشن و خوش همچو لؤلؤ خوشاب ضمیر و طبع تو بی بارنامه نی و خار قمطرهای شکر داد و قطرهای گلاب چوزهره وار برون آوری حدیث لطیف برآسمان دل از زیرفکرت چو سحاب زبیخ گیسوی شب گوئی آسمان برداشت به دست صبح زروی عروس روز نقاب به طبع و خاطر گویند شاعران چو تو شعر ولیک نیست کسی همسر تو در هر باب اگرچه هر دو به سندان و پتک سیم کنند حقیقت است که قلاب نیست چون ضراب به پای دار ثنای خدای و پیغمبر که سرفراز شوی ز اهل بیت و ز اصحاب #شعر #قوامی_رازی 📜 @sheraneh_eitaa

ای در دل عاشقان تو درد و ای چهره دوستان تو زرد از جمله عاشقان منم طاق وز باره نیکوان توئی فرد سر برزند از غم تو هر شب از برج دلم ستاره درد تا چند ره تو بایدم رفت تاچند غم تو بایدم خورد یک روز برم نیائی آخر ای عشوه فروش ناجوانمرد وقت تو عزیز باشد ای جان خلوت نتوان ز تو طلب کرد در حجره عاشق آی و منشین بر پای سلام کن و برگرد هر چند که کودکی و نادان چون طیره دهی مرا زهی مرد بد مهر کسی و بی محابا کز مرد همی برآوری گرد فرزند که بودی از که زادی گوئیت کدام دایه پرورد درد او جفا تو از قوامی بی مهره به مهر برده ای نرد #شعر #قوامی_رازی 📜 @sheraneh_eitaa

ای آنکه جز به صدر تو نگرایم الا نسیب مدح تو نسرایم از چرخ تو است نجم شب افروزم وز بحر تو است طبع گهر زایم بی دوستیت سست شود دستم بی پایه تو لنگ بود پایم خرگه به عرش بربرم از همت تا داده ای به خیمه درون جایم از طبع بلبلان خوش آوازم وز نظم طوطیان شکر خایم گر شخص من به جامه بیارائی من جان تو به نکته بیارایم در دست غم فتاده ام از عمری تا خیمه کسان تو می پایم بر پرده رسوم تو بفتاده از چنگ غم رها نشود نایم هر چند کاب عاشق طبعم شد با نان همی به کوشش برنایم چون آتش تفکر خاکی را آبی نماند باد چه پیمایم دستار بر صلاح چو در بندم شلوار بر فساد بنگشایم گویند زن رها کن و فارغ شو رایی مزن که نیست بدان رایم چون با غلام خوی نکردستم زن هشته گیر خواجه کرا گایم بر جمله حدیث بده اسبم تا خانه را ببینم و باز آیم وان رسمکم که هست مکاء اکنون تا در دعای خیر بی فزایم #شعر #قوامی_رازی 📜 @sheraneh_eitaa