بسم الله الرحمن الرحیم
با عرض سلام و تبریک به مناسبت اعیاد بزرگ شعبانیه بالاخص میلاد با سعادت ولی الله الاعظم امام زمان (عجل الله تعالی فرجه الشریف) خدمت دوستان و فضلای گرامی و آرزوی سالی پر از برکت و موفقیت توام با رشد و بالندگی در مسیر بندگی خداوند متعال ، جلسه چهل و پنجم از سلسله جلسات شنبه های فقهی که توسط صدیق ارچمند حجت الاسلام ترابی شاهرودی در موضوع (بررسی اخبار تحلیل در خمس) ارائه شد به علت کسالت بنده بارگزاری نشد و گزارشی از آن محضر دوستان تقدیم نشد که انشاالله در ادامه تدارک خواهد شد .
مقرر محترم حجت الاسلام ترابی در ارائه بحث فرمودند :
تحلیل خمس از روایات متواتر استفاده می شود و البته اقوال زیادی در آن وجود دارد .
آنچه که مهم است چمع بین روایات وجوب خمس و روایات تحلیل خمس است که سبب پیدایش اقوال زیادی هم شده است.
اما جمع بین این دو دسته متفرع بر بیان اصولی است :
اولا خمس بر همه افراد تحلیل نشده است کما اینکه در برخی روایات بر آن شاهد وجود دارد:
منها(عَنْهُ عَنْ عَلِيِّ بْنِ إِسْمَاعِيلَ عَنْ صَفْوَانَ بْنِ يَحْيَى عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ مُسْكَانَ عَنِ الْحَلَبِيِّ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام فِي الرَّجُلِ مِنْ أَصْحَابِنَا يَكُونُ فِي لِوَائِهِمْ فَيَكُونُ مَعَهُمْ فَيُصِيبُ غَنِيمَةً قَالَ يُؤَدِّي خُمُسَهَا وَ يَطِيبُ لَهُ. تهذيب الأحكام، ج4، ص: 124)
ثانیا راویان روایات تحلیل راوی روایات وجوب خمس هم بوده اند .
ثالثا سیره بر وجوب خمس وجود دارد .
لکن مع ذلک از روایات تحلیل هم نمی توان دست برداشت پس باید بین این دو جمع کرد و معنی تحلیل در بین اعصار واحد بوده است .
اما اقوال موحود در جمع بندی بین این دو طائفه :
بعضی گمان کرده اند روایات تحلیل تا زمان امام جواد علیه السلام بوده است و بعد از آن برداشته است و بر این معنی قرائنی وجود دارد.
قول بعدی اختصاص روایات تحلیل به مناکح است نه مآکل و مشارب چون در اکثر روایات تحلیل بحث طیب ولادت آمده است که ظهور در علیت حکم دارد هر چند بعضی از آنها ظاهر در غایت و نتیجه حکم است.
و قطعا زنای فقهی مراد این روایات نیست و باید توجیه به طیب مولد خاص شود به این معنی که خمس ندادن موجب گسترش زنا در پی آن میشود یا به این معنی که لقمه حرام به معنی زنا است و فرزندان را ناپاک میکند.
قول بعدی اختصاص تحلیل به سهم امام علیه السلام است چون در برخی از روایات لفظ(حقی) آمده است .
قول بعدی که از کلمات مرحوم مجلسی ره شاید بتوان استفاده کرد اختصاص تحلیل نسبت به نفر ثالث است
و قول بعدی که مشهور متاخرین قائل به آن شده اند که خمس اختصاص به شخص ثالث دارد .
مرحوم شاهرودی ره اشکال کرده اند که این دسته روایات نمی تواند شاهد جمع باشد الا با انقلاب نسبت که عرفی نیست .
قول آخر اینکه قرائنی داریم که اخبار تحلیل اطلاقی نسبت به تمام موارد وجوب خمس ندارد مثل سیره موجوده در اداء خمس و اتحاد برخی روات هر دو دسته و ظهور بعضی از تعابیر در تحلیل خمس شخص ثالث و عدم اطلاق در اخبار تحلیل فلذا تعارضی بین این دو طائفه وجود ندارد .
بسم الله الرحمن الرحیم
با سلام و عرض ادب محضر دوستان گرامی
چندی پیش مصاحبه ای با سایت (مباحثات) پیرامون جلسات شنبه های فقهی ، چگونگی پیدایش ، اهداف و اغراض و موضوعات مطرح شده در آن ، انجام شد.
برای اطلاع از تفصیل مباحث مطرح شده به لینک مصاحبه مراجعه بفرمایید.
http://mobahesat.ir/23309