📚 مبلغان آلمانی در ایران
✍ نویسنده: آندراس والد بورگر
✍ مترجمان: علی رحمانی، سیدحسین رضوی، لادن مختاری
✝ مبلغان آلمانی در ایران، نوشته آندرآس والد بورگر، کتابی است که نخستین پژوهش مستقل درباره فعالیت میسیونرهای آلمانی در ایران را بازتاب میدهد. نویسنده در این کتاب به گزارش و بررسی طرحها، برنامهها، امیدها و سرانجام ناامیدی #میسیونرهای_انجمن_بازل در ایران در فاصله سالهای ۱۸۳۲تا ۱۸۳۶ میلادی پرداخته است.
✝ بخش عمده این کتاب، بر بازبینی و تحلیل اسناد باقیمانده از #میسیون_بازل متمرکز است؛ اسنادی که دربردارنده گزارشها، برنامهها و دستورالعملهای میسیونرهای مقیم ایراناند.
✝ در این پژوهش همچنین به شرایط خاص کشور ایران، نفوذ قدرتهای اروپایی و استعماری و نیز نحوه مواجهه میسیونرهای مسیحی با ایران و ایرانیان در اوایل قرن نوزدهم میلادی، براساس سفرنامههای بهجایمانده از آن دوره پرداخته شده است.
✝ اینکه میسیون آلمان در چه شرایط سیاسی، اجتماعی و اقتصادی به فعالیت در کشور ایران که دین اسلام بر بسیاری از جنبههای فرهنگ و جامعه و سیاست آن تسلط داشته پرداخته است، از دیگر جستارهای این کتاب است.
✝ این اثر در سه فصل سامان یافته است:
🔻 ایران و منطقه قفقاز (ایران، توسعهطلبی روسیه و انگلستان، ایران در دهه ۱۸۳۰)
🔻 میسیونری در ایران ۱۸۳۷_۱۸۳۳ (اولین مرحله ورود به کشورهای اسلامی، آغاز میسیونری در ایران، آغاز تبلیغ در تبریز، طرح تشکیل میسیون کردها، اوج تبلیغات مذهبی در ایران در ۱۸۳۵، سرانجام میسیونری در ایران)
🔻 میسیون بازل و دنیای مشرقزمین.
💭 ویدا همراز در نقد این کتاب نوشته است:
آنچه در متن کتاب از اسناد #میسیون_بازل استخراج شده است، بهخوبی نشان میدهد که مبلغان آلمانی مستقر در ایران، برخلاف ادعاهای اولیه و تأکید ظاهری میسیون بر شناخت دقیق دین، زبان و فرهنگ جامعهای که برای تبلیغ مسیحیت به آن اعزام شده بودند، پیش از ورود به ایران و نیز پس از آن نتوانستند بر پیشداوریهای خود درباره مسلمانان و ایرانیان غلبه کنند... و در بعد اجتماعی نیز میسیونرهای بازلی نتوانستند آنچه را تبلیغ میکردند، در عمل به مرحله اجرا درآورند... درواقع مبلغان آلمانی نمیتوانستند احساس متفاوت مردم ایران به اروپاییان و مسیحیان بومی ایران را درک و از یکدیگر تفکیک کنند.
#کتاب_و_مقاله
👈 مؤسسه اطلس شیعه
🏪 Shia Books (your premier source of the best Shia Literature in the English Language)
🏪 فروشگاه کتب شیعه (منبع برتر بهترین کتب شیعه به زبان انگلیسی)
🔰 در کنار تألیف و چاپ کتاب، ایجاد مراکز و شبکههای پویا و بهروز برای گردآوری، دستهبندی و ارسال کتاب، یکی از زمینههای فعالیت دینی و فرهنگی بینالملل بهشمار میآید. امروزه علیرغم نیاز مبرم مخاطبان انگلیسیزبان به دسترسی آسان و ارزان به منابع شیعی باکیفیت، متأسفانه مراکز و شبکههای فعال در این حوزه بسیار معدودند. در این فرسته به معرفی یکی از مراکز توزیع کتب شیعی میپردازیم:
🏪 کتب شیعه فروشگاه اینترنتی بزرگی از کتب شیعی به زبان انگلیسی است. دفتر این فروشگاه اینترنتی در ایالت ولز جنوبی نو (NSW) در کشور استرالیا قرار دارد. این فروشگاه درحالحاضر صرفا به عرضه کتب کاغذی میپردازد، هرچند عرضه کتب الکترونیک و صوتی را در چشمانداز نزدیک خود دارد.
📚 فروشگاه کتاب شیعه درحالحاضر چندهزار عنوان کتاب را در دستهبندیهای زیر ارائه میدهد:
● قرآن و تفسیر
● عقاید و کلام
● کودکان
● ادعیه
● اخلاق و فلسفه اخلاق
● فقه و حقوق
● حدیث و تفسیر حدیث
● تاریخ
● عرفان و باطنگرانی
● حكومت و سياست اسلامی
● رشد زبانی
● فلسفه
● شعر
● جوانان
📬 این فروشگاه که یکی از مأمویتهای خود را عرضه کتاب با قیمت مناسب به جامعه شیعیان میداند، از همه نقاط دنیا سفارش کتاب دریافت میکند. براساس ادعای این فروشگاه، مرسولات در سطح کشور استرالیا نهایتاً در عرض یک هفته، و در سطح جهان نهایتاً در عرض یک ماه -بسته به موجودی انبار و لوکیشن مقصد- به دست مخاطبان خواهند رسید. جالب اینکه همه مرسولات این فروشگاه قابلیت ردیابی آنلاین (tracking) دارند.
💠 این مرکز توزیع کتاب، هدف و مأموریت خود را چنین تعريف کرده است:
🔅 هدف اول و منحصربهفرد ما افزایش شمار خوانندگان کتاب در جامعه شیعیان است. ما پروژهای کوچکیم که هدفمان عرضه آسان کتب شیعی باکیفیت با قیمتی ارزانتر به جامعه شیعیان در استرالیا و دیگر کشورهای جهان است. ما با همکاری با ناشرانی از استرالیا، بریتانیا، ایالات متحده آمریکا، کانادا و ایران، در پی آنیم که بهترینهای محصولات موجود را در اختیار شما قرار دهیم.
🔅 کتب باکیفیت شیعی که از علمای بزرگ شیعه به دست ما رسیده است، یک دارایی عظیم و بینظیر بهشمار میآید. ما در کتاب شیعه مشتاقیم که بخشی از این دارایی عظیم را به سواحل استرالیا منتقل کنیم! همچنین سخنرانیهای تخصصی ما برای مؤمنان در سراسر جهان قابل دانلود است.
🔅 دفتر ما در جنوب غربی سیدنی قرار دارد. ما محصولات خود را در سراسر استرالیا با قیمتهایی بسیار مناسب تحویل میدهیم. ما همواره به توسعه خزانه کتب خود میپردازیم. لذا چنانچه کتابی را که در پی آن هستید در میان کتب ما نیافتید، لطفاً به ما اطلاع دهید.
🌐 فروشگاه کتاب شیعه
🌐 تماس با فروشگاه
#معرفی_سایت
👈 مؤسسه اطلس شیعه
✡️ Jewish Agency for Israel
✡️ آژانس یهود برای اسرائیل
آژانس یهود برای اسرائیل که پیشتر با عنوان آژانس یهود برای فلسطین شناخته میشد، بزرگترین سازمان غیرانتفاعی یهودی در جهان است. این سازمان در سال ۱۹۲۹ بهعنوان شاخه عملیاتی سازمان جهانی صهیونیسم (WZO) تأسیس شد. این آژانس مهاجرت پراکندگان یهودی به سرزمین اسرائیل را تشویق میکند و بر ادغام آنها در دولت اسرائیل نظارت دارد.
در منوی وبسایت این آژانس پنج آیتم وجود دارد:
🕎 ما کیستیم؟
در این بخش توضیحاتی درباره پیشینه، چشمانداز و مأموریت اين آژانس ارائه شده است:
● ایجاد تغییر
ما از سال ۱۹۲۹ با اقدامات گوناگون کوشیدهایم که آینده یهودی درخشان و پویان را برای نسلهای آتی تضمین کنیم؛ اقداماتی همچون تأسیس سازماندهی دولت اسرائیل تا کاشت و پرورش بذر دوستی در میان جوامع یهودی جهان که بُعد جغرافیایی آنان از هم جدا کرده است.
● چشمانداز
چشمانداز ما یک ملت یهودی مصون، متنوع و شکوفاست که با میراث ما و تعهد ما به اسرائیل و شهروندان اسرائیلی متحد شدهاند.
● مأموریت
۱. فراهمسازی چارچوب جهانی مهاجرت یهودیان به اسرائیل (Aliyah)
۲. تضمین امنیت جهانی یهودیان
۳. تقویت هویت یهودی
۴. پیوند دادن یهودیان با اسرائیل و با یکدیگر
۵. رساندن صدای یهودیان به دولت اسرائیل برای کمک به شکلگیری جامعه یهودی
🕎 در داخل کشور مشارکت کنید
این بخش مخاطبان را به مشارکت در آژانس یهود دعوت میکند:
ما با اعزام فرستادگان اسرائیلی به جوامع سرتاسر ایالات متحده و تقویت مشارکت میان شهرها، به ساختن پلهای زنده به وطن مشترک خود [اسرائیل] میپردازیم.
🕎 در خارج از کشور مشارکت کنید
در نتیجه اقدامات آژانس یهود در گردآوری جوامع یهودی از سراسر جهان، خانواده جهانی ما در حال رشد است. شما هم در مأموریت ما سهیم باشید: درباره زندگی در اسرائیل بیاموزید، از طریق برنامههای داوطلبانه اقدام کنید، به آرمانی که با شما سخن میگوید کمک مالی کنید. ارتباط با شما آغاز میشود! نخستین گام را همینجا بردارید!
🕎 به اسرائیل مهاجرت کنید
در این قسمت راهنماییهای لازم برای مهاجرت به اسرائیل ارائه شده است:
● چه در حال برداشتن نخستین گامها برای مهاجرت هستید و چه صرفاً درباره امکان مهاجرت کنجکاوید، آژانس یهود برای راهنمایی درباره روند آمدن به خانه [اسرائیل] در خدمت شماست.
● فقط در سال ۲۰۱۸، ما با اطلاعات ضروری و نظام پشتیبانی خود به بیش از ۳۰.۰۰۰ یهودی (قبل، حین و بعد مهاجرت به اسرائیل) یاری رساندیم تا زندگی جدید خود را آغاز کنند. هرساله دهها هزار یهودی در سراسر جهان تصمیم میگیرند در اسرائیل زندگی کنند، و ما در خدمت تکتک این شهروندانیم.
● از کجا آغاز کنید؟ متخصصان مجرب ما در مرکز خدمات جهانی آماده پاسخگویی به پرسشهای شما هستند. همین امروز با آنها تماس بگیرید و پس از ثبت نام، از پشتیبانی آنان بهرهمند شوید:
۱. با آغاز فرآیند درخواست، مدارک خود را جمعآوری و ارسال کنید.
۲. ما شما را با یک مشاور مهاجرت به اسرائیل که شخصاً شما را در مراحل بعدی راهنمایی میکند، مرتبط خواهیم کرد.
۳. مدارک ویزا و مهاجرت خود را آماده کنید.
۴. پرواز یکطرفه رایگان به اسرائیل را ترتیب دهید.
● مشاوران متخصص ما آمادهاند تا شما را در دیگر زمینهها نیز یاری دهند. سؤال خود را فقط با یک تماس یا پر کردن فرم زیر بپرسید.
🕎 حمایت مالی کنید
در این بخش به راههای گوناگون حمایت مالی و لینکهای مربوط اشاره شده است:
هر یک دلار مهم است! باهم میتوانیم تغییر را رقم بزنیم!
●حمایت مالی شما از "آژانس یهود برای کمیته اسرائیل-آمریکای شمالی" (JAFINA) در جایی که بیشترین نیاز وجود دارد صرف خواهد شد. شما همچنین میتوانید انتخاب کنید که کمک مالیتان در کدامیک از برنامههای حیاتی آژانس یهودی که مورد حمایت ماست، صرف شود.
● راههای حمایت مالی در سه دسته کلی زیر قرار میگیرند:
۱. ارسال چک
۲. پرداخت آنلاین
۳. حمایت برنامهریزیشده
(توضیحات هریک از این راهها در صفحه مربوط آمده است)
🌐 وبسایت آژانس یهود
➖➖➖➖➖➖➖
📌 معرفی کتاب مرتبط
📚 آژانس یهود
✍ محمد عبدالرئوف سلیم (ترجمه کاظم نراقی)
این کتاب به بررسی فعالیتهای دستگاه اجرایی طرح صهیونیستی یهودی کردن فلسطین بههنگام قیمومیت انگلستان بر فلسطین پرداخته است. در بخشی از اینکتاب میخوانیم:
"آژانس یهود از زمان تشکیل در سال ۱۹۲۲ تا برپایی رژیم اسراییل فعالیت داشت. سپس دولت اسرائیل بیشتر وظایف آژانس یهود را به عهده گرفته است، درحالیکه آژانس، نقش جنبی در خارج از اسرائیل ایفا میکند. آژانس یهود نقش اصلی را در آمادهسازی برای تشکیل رژیم اسرائیل ایفا کرد، بدین ترتیب که با برخورداری از کمک دولت قیمومت، در زمینههای سیاسی، اقتصادی، نظامی و اجتماعی فعالیت نمود".
➖➖➖➖➖➖➖
#مراکز_و_سازمانها
👈 مؤسسه اطلس شیعه
🕊 اصل مخاطبشناسی و رعایت حال مخاطب (بهخصوص تازهمسلمان) در تبلیغ (۲)
🔆 دستگاه روانی انسان بهگونهای طراحی شده است که در مواجهه با تغییرات دفعی و ناگهانی (مانند ازدست دادن عزیزان، مواجهه با چالشهای خانوادگی و حتی شنیدن ناگهانی خبری بسیار خوش) واکنش نشان میدهد. این واکنشها گاه چنان سخت و شدیدند که عوارض ناگوار جسمی و بحرانهای عمیق روانی برجای میگذارند.
🔆 برای پیشگیری از رویداد ایندست واکنشها و عوارض ناگوار، بایسته است با تمهید مقدمات و زمینهچینی روانی، عاطفی و منطقی، مخاطب را بهتدریج با محتوای تبلیغی روبهرو نماییم. در این صورت، فعالیت تبلیغی کمترین تنش و لطمه روحی و روانی را در مخاطب ایجاد خواهد کرد.
🔆 اصل تدریج در تشریع و ابلاغ دستورات الهی و نیز اصل انعطاف در اجرای احکام اسلامی، نشاندهندۀ توجه تام شارع مقدس به این ویژگی روحی و روانی انسان است. قرآن کریم در موارد متعدد، ازجمله در آیات تشریع تیمم، روزه و جهاد، به اصل نفی عسر و حرج اشاره کرده است.
🔆 بنابر فقه اسلامی، نفی عسر و حرج قاعدهای عمومی است که بر بسیاری از احکام اسلامی قابل تطبیق است. بر این اساس، اگر اجرای حکمی از احکام دینی به ایجاد مشقت شدید بینجامد، آن حکم موقتاً تعلیق، و حکمی دیگر جایگزین میگردد.
🔆 از جمله آیات قرآن که بر نفی عسر و حرج دلالت دارند میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
● «مَا يُرِيدُ اللَّهُ لِيَجْعَلَ عَلَيْكُمْ مِنْ حَرَجٍ» (مائده، ۶)
● «يُرِيدُ اللَّهُ بِكُمُ الْيُسْرَ وَلَا يُرِيدُ بِكُمُ الْعُسْرَ» (بقره، ۸۵)
● «وَمَا جَعَلَ عَلَيْكُمْ فِي الدِّينِ مِنْ حَرَجٍ» (حج، ۷۸)
💠 چنانکه به یاد دارید، در شماره پیشین این فرسته، نکتهای لطیف را از امام صادق (ع) درباره چگونگی سلوک مبلّغ با فرد تازهمسلمان تقدیم نگاهتان کردیم. در این شماره، به نقل علامه شرفالدین موسوی عاملی از مواجهه ایشان با تازهمسلمان لبنانی، بهعنوان مصداق امروزین سلوک معیار تبلیغی میپردازیم:
«روزی یکی از مسیحیان ثروتمند لبنان نزد من آمد و گفت:
- من میخواهم مسلمان شوم، وظیفهام چیست؟
- گفتم: دو رکعت نماز صبح و سه رکعت نماز مغرب بخوان.
- گفت: اما مسلمانان هفده رکعت میخوانند!
- گفتم: مسلمانی آنان مقداری قوی شده است. بنابر نقل تاریخ، پیامبر اسلام (ص) دو نماز صبح و عصر را برای تازهمسلمانان میخواندند. برای تو نیز که تازه مسلمان شدهای، انجام همین مقدار کافی است.
👈 این شخص تازهمسلمان بهتدریج به مسلمانی قوی مبدل شد، و با حضور در مساجد به اقامه نماز با دیگر نمازگزاران میپرداخت. ماه رمضان که فرا رسید، ایشان سراسیمه پیش من آمد و گفت:
- من هم باید روزه بگیرم؟
- گفتم: خیر، روزه بر کهنهمسلمانها واجب است. مسلمانان صدر اسلام نیز پس از اینکه مدت مدیدی از بعثت پیامبر (ص) گذشت، به روزه گرفتن مأمور شدند.
- گفت: میخواهم روزه بگیرم.
- گفتم: هر اندازه که آمادگی داری، بگیر.
👈 این روش مواجهه با آن تازهمسلمان لبنانی باعث شد که وی در سال بعد تمام ماه مبارک رمضان را روزه بگیرد. وی اکنون به یکی از مسلمانان قوی لبنان تبدیل شده است، نماز شبش ترک نمیشود و بخش معظمی از بودجههای جنوب لبنان را تأمین میکند».
💠 علامه شرفالدین در جایی دیگر عدم رعایت این رویکرد و روش تدریجی در تبلیغ دین را سبب گریز مردم از مبلّغان و اسلام دانسته و میگوید:
«یکی از مبلغّان را برای ارشاد گروهی از مسیحیان به یکی از شهرهای لبنان فرستادیم. آنها پس از اینکه با آموزههای اسلامی آشنا شده بودند، پرسیده بودند: اکنون که میخواهیم مسلمان شویم، باید چه کنیم؟ آن آقای مبلّغ گفته بود: ابتدا باید ختنه شوید!
این برخورد خطا چنان اثر معکوسی در آن گروه مسیحی بهجای گذاشت که آنان نهتنها مسلمان نشدند، بلکه آن مبلّغ را از خود راندند. درست است که «ختنه» یکی از احکام و آداب اسلامی است، اما مبلّغ باید ذوق و سلیقه داشته باشد، اقتضای حال را رعایت کند و احکام سهل و آسان و غیر مشمئزکننده را به تازهمسلمانان ارائه کند».
✍ مهدی صادقی شهمیرزادی
📆 ۱۰ دیماه ۱۴۰۲
📌 ارجاعات:
نشریه حوزه، ، دوره ٧، شماره ٣٩، تابستان ١٣٦٩، صفحه ٥٨-٣٥.
👈 مؤسسه اطلس شیعه
🕌 اعتکاف در جهان اسلام
❇️ میلاد امیرالمؤمنین (ع) و ایام البیض در ایران با مراسم عبادی و معنوی اعتکاف مقارن است. گرچه اعتکاف بهعنوان یک عبادت مهم اسلامی به زمان خاصی اختصاص ندارد، در روایات اسلامی و سنت نبوی بر اعتکاف دهه سوم ماه مبارک رمضان تأکید بسیار رفته است. از این رو، اعتکاف دهه پایانی اين ماه از اهمیت ویژهای برای مسلمانان برخوردار است، و مسلمانان در بسیاری از کشورهای اسلامی فقط در این دهه اعتکاف میکنند.
🇵🇰 هرساله میلیونها مسلمان پاکستانی در دهه سوم ماه مبارک رمضان در مساجد سراسر این کشور معتکف میشوند. مسجد شاهفیصل اسلامآباد ازجمله مساجدی است که هرسال جمع کثیری از معتکفان را در خود جای میدهد.
🇪🇬 برای آگاهی از میزان استقبال مسلمانان از مراسم معنوی اعتکاف در کشور مصر، کافی است به بیانیه رسمی وزارت اوقاف مصر در رمضان سال گذشته توجه کنیم. در این بیانیه از تدارک حدود ۶۲۰۰ مسجد در سطح کشور برای اعتکاف سخن رفته است.
🇦🇪 در سال گذشته مساجد فراوانی در کشور امارات متحده عربی آماده پذیرش معتکفان بودند. در این سال، شهر شارجه بهتنهایی ۴۰ مسجد را برای اعتکاف و ٢۶۴ مسجد را برای تهجد تدارک دید.
🇹🇷 اما در ترکیه، مفتی شهر استانبول در سال۲۰۲۳ مجوز اعتکاف در ۲۳۲ مسجد این شهر را صادر کرد.
🔰 شایان توجه است که آنچه امروزه بهعنوان اعتکاف ایام البیض ماه رجب در ایران مرسوم است، ریشههای تاریخی و دینی روشنی ندارد، و حتی انتساب قطعی این آیین به دوره صفویان محرز نیست. البته با توجه به اینکه یکی از ویژگیهای مهم دوره صفویان، بهرهگیری از نظرات عالمان بزرگ (بزرگانی چون محقق کرکی، شیخ بهایی و علامه مجلسی) در امور فرهنگی و دینی کشور بوده است، چنانچه بتوان به شیوهای علمی ریشههای اعتکاف ماه رجب را به این دوره بازگرداند، گام بلندی در جهت اثبات اعتکاف بهعنوان سیره علما برداشته شده است.
🔰 اعتکاف همچون سفرهای زیارتی (حج و عتبات و...) ظرفیتی کمنظیر برای فعالیتهای تبلیغی و فرهنگی است. در این ایام فرصتی چندروزه برای فرد حاصل میآید تا از خلال همراهی و همزیستی با مخاطبان، به آنان نزدیک شود، به گفتوگو با آنان بپردازد، از مشکلات اجتماعی، خانوادگی و اخلاقی آنان آگاه شود، و نهایتاً در صورت امکان، با رفتار خود مخاطبان را تحت تأثیر قرار دهد.
🔰 به هر روی، باید درنظر داشت که در بسیاری از کشورهای اسلامی اعتکاف ضوابط و قوانینی دارد که بعضاً بهشکل سختگیرانهای بر حسن اجرای آنها نظارت میشود، و چنین نیست که بهراحتی بتوان در محافل اعتکاف به گفتوگو و نشر معارف پرداخت. درواقع شرایط اعتکاف در بسیاری از کشورها با شرایط اعتکاف در ایران (که متضمن جلسات متعدد سخنرانی و حلقههای آموزشی و معرفتافزایی است) کاملا متفاوت است.
💢 درادامه به قوانین اعتکاف در کشورهای مختلف میپردازیم:
🇪🇬 برخی قوانین اعتکاف که از سوی هیئت اوقاف مصر اعلام شده است:
۱. همه معتکفان باید به حرمت و قداست و پاکیزگی مسجد احترام بگذارند.
۲. هدف از اعتکاف احیای شبها و روزهای ماه مبارک رمضان از خلال نماز، شبزندهداری، ذکر و دعا، قرائت قرآن و گوش سپردن به درسهای علمی است.
۳. هرگونه تدریس و تبلیغ دینی منحصر است به امامان مساجد و دارندگان مجوز رسمی از اداره اوقاف.
۴. توزیع هرگونه کتاب، نشریه، مجله، بروشور و... در زمان اعتکاف ممنوع است.
۵. جهت رعایت حریم خصوصب، عکاسی از معتکفان و انتشار تصاویر آنان اکیداً ممنوع است.
۶. ازآنجاکه هدف اعتکاف خلوتگزینی برای طاعت و عبادت است، استفاده از تلفن تنها در صورت ضرورت اکید مجاز است.
🇸🇦 برخی از این ممنوعیتها در عربستان سعودی نیز وجود دارد، ازجمله ممنوعیت وعظ و توزیع کتاب و نصب علائم دینی.
🕌 شرایط اعتکاف در مسجد نبوی هرساله از سوی نهاد مربوط تعیین میگردد و شرکتکنندگان باید بههنگام ثبتنام و تسلیم مدارک، تعهدات لازم را متقبل شوند.
❇️ توجه داشته باشید که در بسیاری از کشورها شرکت در اعتکاف چندان آسان نیست و یک مبلغ و پروتکلهای خاص خود را دارد، لذا مبلغان دینی برای حضور در این مراسم باید تدابیر گوناگونی را بیندیشند. مثلا براساس قوانین اداره اوقاف مصر:
• علاقهمندان به اعتکاف باید نزد امام مسجد ثبتنام کنند.
• اولویت با نمازگزاران هر مسجد و اهالی محلههای اطراف آن مسجد است.
• امام مسجد باید فضای مناسب برای خلوتگزینی معتکفان را درنظر بگیرد.
• همه ائمه جماعت باید با ادارههای اوقاف مناطق خود هماهنگ باشند.
• هریک از بازرسان و مدیران ادارات باید امور اعتکاف (از ثبتنام تا پایان مراسم اعتکاف) را در حیطه صلاحیت خود پیگیری کند.
#افاده_تبلیغی
#اندیشکده_تبلیغ
👈 مؤسسه اطلس شیعه