#کلام_شیعه 4⃣ 🔸ب: از رحلت پیامبر صلی الله علیه و آلهـ تا شهادت علی علیه السّلام همه 👳صحابه پیامبر اكرم ـ صلّی الله علیه و آله ـ به برتری حضرت علی ـ علیه السّلام ـ در پاسخگویی به سئوالات علمی اعتراف داشتند، بدین جهت وی در زمینه پاسخگویی به مسائل❓ اعتقادی همان موقعیتی را داشت كه قبل از او پیامبر ـ صلّی الله علیه و آله ـ واجد آن بود بر این اساس شایسته است آن را دوره خاصی از تاریخ كلام اسلامی بشمار آوریم. علت مطرح شدن تعالیم و آموزش‌های كلامی این دوره، همان است كه در مورد دوره قبل بیان گردید و در رابطه با پرسش‌های كلامی نیز آنچه از جانب غیر مسلمانان 📚(اهل كتاب) مطرح گردیده است غالباً آهنگ امتحان داشته و غرض آنان كشف ✅حقانیت آیین اسلام بوده است. بیشتر این پرسش‌ها در نخستین روزهای پس از رحلت 😔رسول گرامی مطرح می‌شده،[1] ولی پرسش‌هایی كه از طرف مسلمانان مطرح گردیده غالباً مربوط به مسأله قضاء و قدر و جبر و اختیارند، هر چند منحصر در آن نمی‌باشند. این پرسشها نیز غالباً به انگیزه یافتن حقیقت و زدودن جهل و ابهام بوده است، زیرا آنان از یك طرف با الهام از فطرت و خرد، انسان را فاعل مختار می‌یافتند، و نیز مجبور بودن او را مخالف با اصل عدل و حكمت خداوند می‌شناختند، و از طرفی دیگر، در تفسیر اصل #قضاء_و_قدر الهی به خطا⛔️ رفته و آن را مستلزم #جبر می‌دانستند، بدین جهت از حضرت علی ـ علیه السّلام ـ می‌خواستند تا آنان را در این جهت راهنمایی كند.[2] پرسش‌های كلامی مسلمانان در این دوره، نسبت به دوره قبل افزایش چشمگیری دارد، و از جمله عوامل آن یكی این بود كه با گذشت زمان مسلمانان فرصت ⏱بیشتری یافتند تا به تأمل در مفاهیم دینی بپردازند، عامل دیگر ارتباط و آمیزش آنان با ملت‌ها و اقوام مختلف بود كه در نتیجه فتوحات⚔ اسلامی تحقق می‌یافت. در بخش مناظرات كلامی این دوره، دو نمونه شاخص وجود دارد: یكی در نخستین روزهای آن دوره مطرح گردید كه مربوط به مسأله خلافت و امامت است، و دیگری در آخرین روزهای آن كه مربوط به ماجرای #حكمیت می‌باشد. 📘[1] احتجاج، طبرسی ص 205، 266. 📒[2] توحید صدوق، باب 60، روایت 28؛ احتجاج، ص 209. 🖊مرکز تخصصی شیعه شناسی ✅ @shiashenasee