#فرق_شیعه 22
#کیسانیه 1⃣
🔸اولین فرقه ای که ارباب ملل و نحل به عنوان انشعابی از شیعه در کتب خود از آن نام برده اند فرقه کیسانیه است.
🔹این فرقه که بر پیروان محمد بن حنفیه اطلاق می شود، بعد از قیام امام حسین علیه السلام و در زمان امامت امام سجاد علیه السلام مطرح شد.
#نامگذاری
در علت نامگذاری این فرقه به کیسانیه دلایل مختلفی ذکر شده از جمله:
1⃣: این نامگذاری به خاطر مختارثقفی که به کیسان ملقب بود برمی‌گردد. در برخی منابع نقل شده که مختار در زمان حکومت علی بن ابیطالب علیه السلام بر روی پای ایشان نشسته بود و حضرت بر روی سرش دست می کشید و می فرمود: یا کیس، یا کیس(ای باهوش). بنابراین کیسان نامیده شد.
👈 این روایت مردود است زیرا اعتماد آن بر این است که مختار در زمان خلافت علی علیه السلام در سنین کودکی👦 بوده در حالی که روایت‌های تاریخی دلالت بر به دنیا آمدن او در سال ۵ هجری می کند، یعنی در زمان خلافت علی علیه السلام چهل سال از عمر مختار گذشته بوده است و این با روایت سازگار نیست.
2⃣: خادم علی علیه السلام کیسان نامیده می شد و چون کیسان همان کسی است که مختار را به انتقام 🗡گرفتن خون امام حسین علیه السلام تشویق نمود، این گروه به نام وی کیسانیه نامیده شد.
👈این قول نیز باطل است زیرا طبق برخی منابع شیعی وی در جنگ صفین کشته شده است، بنابراین علت نام گذاری از این جهت نیز باطل است.
3⃣: این نامگذاری به جهت مردی است که کیسان ابی عمره نام داشت و فرمانده محافظان مختار در کوفه بوده است.
👈از آن جهت که این شخص تأثیر گذاری خاصی در این فرقه نه از نظر اعتقادی و نه سیاسی و نظامی نداشته، نسبت دادن به آن نیز جای تأمل است.[1]
4⃣: و بنابر قولى كيسان، نام خود محمّد بن حنفيه بوده و كيسانيّه منسوب به اويند.[2]
[1] 📄برگرفته از مقاله کیسانیه و منشأ پیدایش آن، احمد صبری السید علی ، مترجم: مجید منهاجی، تاریخنامه خوارزمی-فصلنامه علمی – تخصصی -سال اول، شماره دوم، زمستان 1392
[2] 📙نقش ائمه در احياى دين، علامه عسکری، ج2، ص: 174
🖋 مرکز تخصصی شیعه شناسی
✅ @shiashenasee
#فرق_شیعه 23
#کیسانیه 2⃣
#عقاید
🔸درباره عقاید ایشان سخنان ضد نقیض بسیاری گفته شده ولی می توان به سه اصل کلی در اعتقادات ایشان اشاره کرد:
1⃣. امامت محمد بن حنفیه.
در نحوه تعیین محمد بن حنفیه به امامت دو قول است:
👈اول اینکه امیرالمؤمنین علی علیه السلام در جنگ جمل🐪با دادن پرچم سپاهش به وی او را به عنوان امام بعد از خود معرفی کرده.
👈دوم اینکه امامت بعد از امیرالمؤمنین علی علیه السلام به امام حسن علیه السلام و بعد از ایشان به امام حسین علیه السلام رسیده و ایشان هم هنگامیکه از مدینه به مکه رفتند، به محمد حنفیه وصیت کرده ✍و او را امام بعد از خود معرفی کردند.[1]
2⃣. قول به بداء
▫️مختار با بهره گیری از این مسأله پیش بینی هایی را برای مردم و لشکریانش بیان می کرد که اگر به وقوع می پیوست آن را دلیلی بر حقانیتش تلقی می نمود و در صورت عدم تحقق آن، چنین مدعی می شد که در کار پروردگار بداء صورت گرفته است.
▫️برای نمونه مختار برای امیدواری سپاهیانش اعلام کرد به واسطه رسیدن وحی، پیروزی نبرد با مصعب بن زبیر حتمی خواهد شد. بر خلاف ادعای مختار، سپاهیان وی در این نبرد ضمن شکست، تلفات سنگینی را نیز متحمل شدند. زمانی که بازماندگان جنگ⚔ از او در این خصوص توضیح خواستند مختار پاسخ داد که خداوند وعده ی پیروزی شما را به من داده بود، اما در کار او بداء حاصل شد.
3⃣. اعتقاد به مهدویت محمد بن حنفیه
▫️برخی از کیسانیه معتقدند که محمد حنفیه همان مهدی موعود است که نمرده و در کوه ⛰رضوی زندگی می کند و تنها از دیدگان پنهان گشته است و روزی ظهور خواهد کرد.
(📄برگرفته از مقاله کیسانیه اولین انشعاب در تاریخ تشیع، حسین ایزدی، دوفصل نامه علمی-پژوهشی تاریخ نامه ایران بعد از اسلام، سال دوم، شماره چهارم، بهار و تابستان 91)
✒️ مرکز تخصصی شیعه شناسی
✅ @shiashenasee
#فرق_شیعه 24
#کیسانیه 3⃣
🔸با آنکه بسیاری از فرقه نویسان و اصحاب ملل ونحل، کیسانیه را فرقه ای حقیقی که از شیعه منشعب شده می دانند ولی شواهدی نشان از آن دارد که چنین فرقه ای از اصل، وجود تاریخی نداشته و مانند "سبأیه" که به شیعه منتسب شده، ساخته و پرداخته کسانی بوده که به دنبال مقاصد و منافع خود بوده اند.
🔹در اینجا به ابهاماتی که این نظر را تأیید می کند اشاره می کنیم:
👈 اختلاف در شخصیت کیسان که همانطور که گذشت در اینکه کیسان چه کسی بوده اقوال متعددی نقل شده.
👈 اختلاف در کسیکه محمد حنفیه را امام قرار داده. عده ای حضرت علی علیه السلام و دیگران امام حسین علیه السلام را به عنوان کسیکه محمد حنفیه را امام قرار داده اختلاف کرده اند.
👈 اختلاف در زمان شروع امامت محمد حنفیه که برخی امامت وی را قبل از حسنین علیهما السلام می دانند و عده ای دیگر بعد از شهادت امام حسین علیه السلام .
👈 اختلاف در زنده یا مرده بودن وی که برخی او را مهدی منتظر و زنده در کوه ⛰رضوی می دانند و عده ای دیگر او را مرده و امامت را منتقل شده به دیگری می دانند.
👈 اختلاف در امام بعد از ابوهاشم. بعد از اینکه ابوهاشم فرزند محمد حنفیه در سال 98 یا 99 ه.ق از دنیا رفت در اینکه چه کسی وصی او بوده در بین پنج نفر اختلاف شده که عبارتند از:
▫️برادرزاده اش حسن بن علي بن محمد حنفية،
▫️ برادرش علي بن محمد حنفية،
▫️ محمد بن علي بن عبد اللَّه بن العباس،
▫️ بيان بن سمعان
▫️و عبد اللَّه بن عمرو بن حرب.
(📗برگرفته از کتاب بحوث في الملل و النحل، آیت الله سبحانی، ج7، صص: 33-31)
✒️ مرکز تخصصی شیعه شناسی
✅ @shiashenasee