✅پرسش : چرا پیامبر ابتدا در شبه جزیره عربستان به پیامبری مبعوث شد و دعوت به دین اسلام از آنجا آغاز شد؟ چرا در ایران یا اروپا مبعوث نشد و دین اسلام از آنجا آغاز نشد؟
✍️پاسخ: در ابتدا باید گفت اگر پیامبر(ص) در هر جای دیگری از دنیا نیز ظهور میکرد، همین پرسش مطرح بود! اما شاید بتوان دلایلی را برای این امر محتمل دانست.
1️⃣ از آنجا که هدف اصلی پیامبر اسلام تثبیت و گسترش دین اسلام و در نهایت تشکیل یک حکومت اسلامی بود، چنین به نظر میرسید که این امر در منطقهای که دور از سیطره قدرتهای مطرح جهان آن روز باشد، امری میسرتر است.
🔸ضرورت تشکیل یک حکومت اسلامی به مانند آن نمونه کوچکی که در شهر مدینه توسط خود پیامبر اکرم(ص) به وجود آمد و همچنین برقراری عدالت اجتماعی و اجرای دستوارت الهی در سطح اجتماعی، در درون امپراتوریهای بزرگی چون پارس، روم و چین، امری مشکل و پرهزینه بود.
🔹چنانچه بتوان گفت که سرزمین حجاز یک موقعیت تمدنی منحصر به فرد داشت، چون که در مرکز دایرهای قرار داشت که از هر سو تمدنهای گذشتۀ بشری آن را احاطه کرده بودند. در جنوب آن تمدن یمن، در شمال تمدن روم و فنیقیه، در شرق و شمال شرقی تمدن ایران و آشور و در غرب تمدن مصر باستان وجود داشتند. طبیعی است که چنین موقعیتی بستر خوبی برای رشد و گسترش اسلام گردد و خداوند حکیم پیامبر اسلام را در مرکز این دایره مبعوث کند، تا راه هدایت بشری سهل گردد.
🔸و از طرفی حمایتهای قبیلهای و بحث شرافت انساب در بین مردمان آنجا، راه را برای پیامبر اکرم باز مینمود و در برخی برههها نیز راه گشا بود.
2️⃣ از سوی دیگر عمق شرک، بت پرستی و روحیه لجاجت در مردمان آن سرزمین به قدری بود که اگر دین به زبان دیگر فرود میآمد، پذیرا نمیشدند. زیرا از سنتهای الهی چنین است که خداوند میفرماید:
🔅 «ما هیچ پیامبری را، جز به زبان قومش نفرستادیم تا [حقایق را] برای آنها آشکار سازد».
🔹از این رو اگر دین در سرزمینی دیگر فرود میآمد، و به زبانی غیر از عربی بر آنها نازل میشد، باز هم اشکال میکردند که چرا عربی نیست: «و اگر [این کتاب را] قرآنی غیر عربی گردانیده بودیم، قطعاً میگفتند: «چرا آیههای آن روشن بیان نشده؟ کتابی غیر عربی و [مخاطبِ آن] عرب زبان؟». و از پذیرش ایمان سر باز میزدند: «و اگر آن را بر برخی از غیر عربزبانان نازل میکردیم، و [پیامبر] آن را بر ایشان میخواند به آن ایمان نمیآوردند»
🔸البته نبود چنین روحیهای در بین دیگر اقوام به شکل فضیلت شمرده شده است؛ امام صادق(ع) فرمودهاند: «اگر این قرآن را بر عجم نازل میگشت، عرب بدان ایمان نمیآورد و حال آنکه آن را بر عرب نازل شد و عجم بدان ایمان آورد و این فضیلت عجم است»
✅پرسش: طولانی بودن عمر امام زمان(عج) چه توجیهی دارد؟
✍️پاسخ: اگرچه در قرآن به صراحت نامی از حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف برده نشده اما آیات متعددی در قرآن هست که بر اساس روایات پیامبر صل الله علیه و آله و سلم و اهل بیت علیهم السلام به ابعاد مختلف مهدویت اشاره دارد.
🔹از جمله این آیات، آیات معروف به اظهار است که تسلط دین اسلام بر ادیان الهی را نوید می دهند که هنوز محقق نشده و تنها تفسیر آنها در مورد مهدویت و ظهور حضرت مهدی است.
🔸آیات دیگری نیز بر اساس روایات تفسیری به عنوانی آیات مهدوی شهرت دارند:
1️⃣ سوره توبه، آیه33
2️⃣سوره صف، آیه9
3️⃣سوره فتح، آیه28
4️⃣سوره هود، آیه 86
5️⃣سوره ابراهیم، آیه 5
✅پرسش : آیا دین اسلام، دین سخت و دشواری است؟
✍️پاسخ: بنای دین اسلام -که کاملترین دین الهی است- بر محور آسانی و نرمش بوده و آسانگیری و نرمش، با احکام و قوانین آن همراه است. روشنی مبادی و سادگی مفاهیم آن که برای هر انسان عاقل و متمدنی قابل درک است، شریعتی ساده و قابل فهم، منطقی و معقول که هر فطرت پاک و سالمی ندای آنرا اجابت میکند. نمونههای آن در احکام اسلامی روشن است؛ مانند اینکه؛ خداوند در سال، روزه یک ماه قمری را بر مسلمان واجب نموده که به صورت چرخشی در فصول چهارگانه واقع میشود و در صورتی که فرد، مریض یا در سفر باشد میتواند از روزه گرفتن خودداری نماید. و تا رمضان آینده فرصت دارد که قضای آنرا بجا آورد. همچنین ثوابهایی که برای کارهای نیک و پسندیده قرار داده شده است.
🔹قرآن کریم نیز، این اصل را مبنای تشریع احکام خویش قرار داده است، و آسانی را ویژگی ممتاز شریعت اسلامی معرّفی میفرماید؛ زیرا مبادی و اصول آن این چنین است:
🔅«خدا، آسانىِ شما را میخواهد، و دشوارىِ شما را نمیخواهد».
🔅«و در دین (اسلام) براى شما هیچ مشقّت و سختى طاقتفرسایى قرار نداده است».
🔅«خداوند هیچکس را جز به اندازه توانش تکلیف نمیکند»
🔹اما با وجود نرمش و آسانگیری، در اسلام حدود و مرزهایی نیز برای این آسانی مشخص شده است و به طور مطلق و در همه جا مورد پذیرش نیست، نه تنها اسلام، بلکه هیچ دین آسمانی سهلانگاری را در اجرای احکام الهی نمیپذیرد.
✅پرسش : چرا بسیاری از افراد بیدین، کمتر به بیماریها دچار شده و عمری طولانی دارند؟!
✍️پاسخ: داشتن عمر طولانی بستگی به عوامل متعدد مادی، روحی و معنوی دارد. شاید دلیل طول عمر افراد بیدین رعایت قوانین و مقررات بهداشتی موجود در این زمینه، و عمل به توصیههای روانشناسانه برای سلامتی و طول عمر باشد که بسیاری از آنها؛ مانند دوری از خشم، حسادت و ... در دین نیز توصیه شده است.
🔹به عبارت دیگر، آنها بدون اینکه دیندار باشند، به بسیاری از سفارشهای موجود در دین عمل میکنند.
🔸علاوه بر اینکه قرآن در سوره اسراء آیات 18- 19 میفرماید:
«آنکس که (تنها) زندگى زودگذر (دنیا) را میطلبد، آن مقدار از آنرا که بخواهیم- و به هر کس اراده کنیم- میدهیم، سپس دوزخ را براى او قرار خواهیم داد که در آتش سوزانش میسوزد، در حالى که نکوهیده و رانده (درگاه خدا) است. و آنکس که سراى آخرت را بطلبد، و براى آن سعى و کوشش کند- در حالى که ایمان داشته باشد- سعى و تلاش او، (از سوى خدا) پاداش داده خواهد شد».
✅پرسش : آیا خلقت انسانهای ترنس و همجنس گرا، به عدالت خدا خدشه وارد نمیکند؟
✍️پاسخ: این حالتها مانند دیگر بیماری هاست که برای افراد و انسانهای مختلف به شکلهای گوناگون وجود دارد. درست است که وضعیت انسانها در دنیا شبیه به هم نیست و برخی مشکلاتی دارند، ولی عدالت این نیست که همه مثل هم یا مساوی هم باشند. بلکه اگر در آخرت همه به یک اندازه مورد انتظار و محاسبه باشند با عدالت مخالف است. ولی در روز قیامت هر کسی بر اساس آنچه در اختیار داشته و شرایطی که در دنیا داشته مورد بازخواست قرار میگیرد.
🔹کسی که دچار بیماری و مشکلات بوده، مسئولیت کمتری از آنهایی که در آسایش و سلامت بودهاند دارد. دلیل بیماریها هم ذات دنیاست. دنیا محل مشکلات و نقصها و کمبودها و بیماری هاست. انسان در این وضعیت قرار داده شده تا در مواجهه با این مشکلات، مورد آزمایش و امتحان قرار گیرد و ساخته شود تا به تعالی و سعادت برسد. در عین حال خداوند به انسان عقل و توانایی و انگیزه هم عطا کرده تا در رفع این مشکلات بکوشد. کسانی که انواع بیماریها از جمله اختلالات جنسی دارند نیز باید مورد درمان قرار گیرند تا بتوانند مانند دیگر انسانها به زندگی طبیعی خود بپردازند.
✅پرسش : فرق ولایت مطلقه و مقیده چیست؟ موافقین و مخالفین ولایت مطلقه و مقیده تاریخ معاصر را نام ببرید؟
✍️پاسخ: درباره تفاوت ولایت مطلقه و مقدیه فقیه باید عرض نمود؛
بر اساس ولایت مطلقه فقیه: ولایت حاکم اسلامی محدود نبوده، بلکه شامل همه مناصب میباشد. از جمله:
🔸 ولایت فقیه در قضا: در همه امور قضایی فقیه ولایت دارد و حکمش لازم الاجرا است.
🔹ولایت در اجرا و حدود: تعطیل حدود شرعی در عصر غیبت جایز نیست و کسی که بر اجرای حدود ولایت دارد، فقیه جامعالشرایط است. هم چنین ولایت بر همه امور عمومی مسلمانان اعم از امور سیاسی، اجتماعی و حکومتی و... نیز بر عهده فقیه جامع الشرایط است. اما برخی دیگر معتقد است که اختیارات ولی فقیه در عصر غیبت تنها محدود به امور حسبیه( اموری که خداوند متعال در هیچ زمانی راضی به تعطیل شدن آن نیست مانند سرپرستی ایتام و اموری که متصدی خاص ندارد) و ضروری است که از آن به ولایت مقیده فقیه نام میبرند.
🔸به عبارتی در ولایت مقیده، ولایت فقیه را در برخی از امور میپذیرند. از بیانات برخی از بزرگان فقهی همانند مرحوم شیخ انصاری، آیت الله خویی و آیت الله جواد تبریزی، اینگونه میتوان استنباط نمود که قائل به ولایت مقیده هستند و بسیاری دیگر از بزرگان همانند امام خمینی، آیه الله مکارم شیرازی، آیه الله فاضل لنکرانی، آیه الله خامنه ای و .. قائل به ولایت مطلقه فقیه هستند.
✅پرسش : خداوند که میداند سرنوشت ما بهشت یا جهنم است اختیار ما چه تاثیری دارد؟
✍️پاسخ:ما گمان میکنیم که «علم خدا» فقط به آخر کار تعلق گرفته است، یعنی این که مثلاً میمیریم یا این که بهشتی هستیم و یا جهنمی؟! بعد میپرسیم: حال که او از قبل میدانست، تکلیف اختیار چه میشود؟
🔹دقت شود که «قدر» یعنی اندازهگیرهای عالمانه و عادلانه در نظام حکیمانهی الهی. اختیاری که خداوند متعال به نوع بشر اعطا نموده است نیز خودش یکی از نمودها و بخشهای این «قدر» است و خودش قدر الهی است که ما در برخی از امور قوهی اختیار و انتخاب داشته باشیم، لذا این که او میداند من چه چیز را انتخاب میکنم، دلیل بر آن نمیشود که اختیار از من سلب شده باشد.
🔸خداوند به همه احوال ما آگاه است، قضا و قدر الهی نیز حاکم بر عالم هستی میباشد. لذا او آگاه است که ما را چگونه آفریده، چه شرایطی داریم، چه استعدادهایی داریم و ...، او میداند که برای هدایت ما به سوی رشد و کمال، به ما عقل، فطرت، شعور، تفکر و از جمله «اختیار » داده است، پیامبر و کتاب و امام نیز داده است، و نیز میداند که از این مواهب او، با اختیار خود، چگونه استفاده میکنیم؟
🔹 بنابراین، در عین اینکه خدا خالق مطلق بوده آفریننده همه چیز و از جمله فعل اختیاری انسان است و همچنین علم پیشین به همۀ امور دارد ولی باز انسانها مجبور نیستند بلکه برعکس، به خاطر خالق و عالم مطلق بودن خدا، چارهای جز مختار بودن ندارند. پس آیندۀ هر کسی در عین اینکه از پیش تعیین شده و به دست خداست با اختیار خود او ساخته میشود.
✅پرسش: فاصله بین ظهور حضرت مهدی(عج) تا قیامت چقدر است ؟
✍️پاسخ: در رابطه با اینکه فاصله بین ظهور تا قیامت چقدر است باید بگویم که دو نظر مهم است،
🔹یکی از نظر اهل سنت که طبق روایاتشان معتقدند که بعد از قیام امام عصر (عج) تا قیامت فاصله بسیار کمی است نهایت چیزی که در روایاتشان وجود دارد ۹ سال است یعنی کمتر از ده سال بعد از قیام، قیامت رخ می دهد و بساط عالم ماده جمع می شود و همه به عالم آخرت می روند و اهل بهشت و جهنم مشخص می شوند.
🔸طبق این نظر قیام امام زمان (عج) را جز نشانه های قیامت می دانند همان اشراط الساعه، در نظر شیعه البته برخی روایات به همین شکل است متاثر از روایات اهل سنت است ولی آنچه که اعتقاد شیعه است بحث رجعت است یعنی زنده شدن کسانی که قبل از ظهور امام (عج) در طول تاریخ از میان رفتند و با ظهور امام (عج) افرادی زنده می شوند و به دنیا بر می گردند.
🔹بنابراین مهمترین بخش این مساله رجعت امامان (ع) است، همچنین در ادعیه و زیارات می گوییم ایمان داریم به اینکه شما بر خواهید گشت، پس ائمه بعد از ظهور بر می گردند و هر کدام سالیان سال حکومت می کنند و این حکومت تشکیل شده توسط امام (عج) را ادامه می دهند. پس باید بگوییم بین قیام امام زمان (عج) تا قیامت فاصله زیادی است، به این ترتیب که امام (عج) ظهور می کنند، حکومت عادلانه تشکیل می دهند، خود رهبری حکومت را برعهده می گیرند و نزدیکی رحلتشان امام حسین (ع) زنده میشوند به دنیا بر می گردند و امام مهدی (ع) که از دنیا می روند را دفن می کنند و خود رهبری حکومت را بر عهده می گیرند و همین طور ائمه (ع) بر می گردند و حکومت می کنند و همین طور سالیان سال حکوت عدل جهانی ادامه پیدا می کند.
✅پرسش: آیا روح از جنس خود خداست یا جنس متفاوتی دارد؟
✍️پاسخ: روح و نفس انسانی نیز همانند وجود خداوند سبحان، وجودی غیر مادی و مجرد دارد. اما باید توجه داشت که عالم مجردات و ماوراء ماده نیز دارای مراتب و درجاتی است. خداوند متعال در عالیترین مراتب تجرد؛ یعنی مرتبه الهی و فوق عقلی قرار دارد اما تجرد وجود نفوس و ارواح انسانی، غالبا از مرتبه تجرد مثالی بالاتر نمیرود. علاوه بر اینکه وجود فوق تجرد الهی، امری غیر معلول و بی نیاز و قدیم و واجب میباشد، اما وجود مجرد روح انسانی، امری ممکن الوجود، معلول، نیازمند و حادث ذاتی است.
بنابراین، گرچه روح انسان و خداوند، هر دو مجردند ولی این دو وجودهای متفاوت و متمایزی دارند و از یک جنس نیستند.
✅پرسش: فشار قبر چگونه است؟
✍️پاسخ: در مورد فشار قبر لازم است دقت شود که مقصود از فشار قبر این نیست که در قبور خاکی - که مثلا قطعهای از آرامگاه است - فشاری بر بدن انسانها وارد میشود. بلکه مقصود از قبر در بسیاری از روایات، عالم برزخ است که بعد از خروج روح از دنیا به آن عالم وارد میگردد. امام صادق(ع)میفرمایند: مقصود از برزخ قبر انسان است از لحظه مرگ تا روز رستاخیز.
🔹بر این اساس مقصود از«فشار» عذاب خاصی است که انسان در آن عالم متناسب با رفتارهای خود میبیند. فشار بر بدن مادی و خاکی وارد نمیشود تا بدن متلاشی یا بدنی که اصلاً دفن نمیشود، تردید ایجاد کند. در روایات هم اشاره شده حتی افرادی که در بالای دار سالها میمانند و یا در دریاها غرق میشوند، فشار قبر دارند. از امام صادق(ع) پرسیدند: «درباره فرد به دار آویخته، آیا عذاب و فشار قبر به او میرسد؟ حضرت فرمود: پروردگار زمین، پروردگار هوا نیز است یا خدایی که زمین به فرمان اوست، هوا نیز به فرمان اوست، پس خداوند به هوا وحی میفرماید و هوا او را فشاری میدهد، سختتر و شدیدتر از قبر».
🔸البته این تعبیر تا حدودی عرفی و برای فهم مخاطب است. اما حقیقت امر آن است که فشار و عذاب قبر جسمانی و روحانی است، ولی جسم و بدن برزخی است که عذاب و فشار میبیند، نه بدن مادی؛ زیرا روح انسان در عالم برزخ، با بدن برزخی (که متناسب با آن عالم است) و قالب مثالی، همراه است. عذاب و فشارها ارتباطی با بدن مادی و دنیایی ما که ممکن است در حین مرگ یا مدتی پس از آن نابود شود ندارد .
✅پرسش: آیا پیش از پیامبر اسلام(ص)نیز نماز وجود داشت؟ یعنی پیش از پیامبر(ص) نیز مردم نماز میخواندند؟
✍️پاسخ: در تمام ادیان آسمانی عبادت و نماز وجود داشته است اگرچه شکل و احکام آن با هم تفاوت هایی داشته است .مثلا سجده یا رکوع در قبل از اسلام هم بوده است ولی به این شکل و رکعات و اذکار نبوده است. این نوع نمازی که الان داریم مخصوص اسلام است وگر نه هم یهودیت نماز دارد و هم مسیحیت. حتی در دین حضرت ابراهیم هم نماز بوده است. البته با احکام متفاوت. مردم بت پرست هم برای بت های خود عبادت و سجده انجام می داده اند . هنوز هم در برخی از بت پرستان نماز و آیین های عبادی وجود دارد.
✅پرسش: هدف خداوند از زنده نگاه داشتن حضرت عیسی(ع) چه بوده است؟
✍️پاسخ: در دین مسیح مسلم است که حضرت عیسی(ع) روزی ظهور می کند و بشریت را نجات می دهد. در روایات ما نیز مسلم است که روزی حضرت عیسی ظهور می کند و پشت سر امام زمان(عج) مسیحیان را به حق دعوت می نماید و به واسطه ایشان، بسیاری از مسیحیان به حضرت مهدی و دین مبین اسلام می گروند.
🔹 بنابراین شاید حکمت زنده نگاه داشتن حضرت عیسی همین نکته باشد که ایشان در زمان حضور حضرت مهدی(عج) به دنیا باز گردند و در خدمت و کنار امام زمان(عج) مردم را به اسلام دعوت کنند. زیرا بسیاری از مردمان زمان ظهور، مسیحی هستند و با ظهور حضرت عیسی و اقتداء ایشان به امام زمان(عج) آنان نیز به آن حضرت می گروند و اسلام اختیار می کنند.