🔴 آيا علم غيب مخصوص خداست؟
🔷🔹در اين جهت ترديد نيست كه خداوند متعال به تمام جهان هستى احاطه دارد، غيب و شهود نسبت به او يكسان است. اين زمان و آن زمان، اين مكان و آن مكان ندارد. چون وجودش غير محدود و برتر از زمان و مكان است چيزى از او غايب نيست. همان طور كه به جهان شهود احاطه دارد به جهان غيب نيز احاطه دارد. اما اين مطلب قابل بحث است كه آيا غير از خدا كسى مى‌تواند علم به غيب پيدا كند يا نه؟ آيا تنها خداست كه به جهان غيب احاطه دارد يا بشر هم مى‌تواند با آن جهان ناديدنى تماس بگيرد؟
🔶🔸بعضى گفتهاند: علم به غيب مخصوص خداست و از ديگرى حتى پيمبران ساخته نيست، براى اثبات مقصد به آياتى تمسك جستهاند كه ذيلًا ذكر مى‌شود:
🔷«وَعِنْدَهُ مَفاتِحُ الغَيْبِ لا يَعْلَمُها إِلّا هُوَ»؛[1]
🔶🔸خزينه هاى غيب نزد خداست و جز او كسى از آنها خبر ندارد.
🔷«وَيَقُولُونَ لَوْلا أُنْزِلَ عَلَيْهِ آيَةٌ مِنْ رَبِّهِ فَقُلْ إِنَّما الغَيْبُ لِلَّهِ فَانْتَظِرُوا إِنِّى مَعَكُمْ مِنَ المُنْتَظِرِينَ»؛[2]
🔶🔸مى‌گويند: چرا آيهاى از پروردگارش بر او نازل نشده؟ در جوابشان بگو: غيب به خدا اختصاص دارد، شما منتظر باشيد ما هم در انتظار هستيم.
🔷«قُلْ لا يَعْلَمُ مَنْ فِى السَّمواتِ وَالأَرْضِ الغَيْبَ إِلّا اللَّهُ وَما يَشْعُرُونَ أَيّانَ يُبْعَثُونَ»؛[3]
🔶🔸بگو: كسانى كه در آسمان و زمين هستند از غيب خبر ندارند جز خدا، آنان نمى‌دانند كى مبعوث خواهند شد.
ادامه دارد ....
#عالم_غیب
➖➖➖➖➖➖➖
⏰ @shomareshmakooszohor
‼️آیا علم غیب مخصوص خداست ؟
🔹 قسمت دوم🔸
🔴در آيات مذكور علم به غيب از مختصات خدا شمرده شده است. علاوه بر اين، پيمبران علم به غيب را از خودشان نفى كردهاند مثلًا:
🔷«قُلْ لا أَقُولُ لَكُمْ عِنْدِى خَزائِنُ اللَّهِ وَلا أَعْلَمُ الغَيْبَ وَلا أَقُولُ لَكُمْ إِنِّى مَلَكٌ إِنْ أَتَّبِعُ إِلّا ما يُوحى إِلَىَّ»؛[4]
🔶🔸من نمى‌گويم: خزانههاى خدا نزد من است، غيب هم نمى‌دانم، و نمى‌گويم: من فرشتهام. فقط تابع چيزى هستم كه به من وحى مى‌شود.
🔷«قُلْ لا أَمْلِك لِنَفْسِى نَفْعاً وَلا ضَرّاً إِلّا ما شاءَ اللَّهُ وَلَوْ كُنْتُ أَعْلَمُ الغَيْبَ لَاسْتَكْثَرْتُ مِنَ الخَيْرِ وَما مَسَّنِىَالسُّوءُ إِنْ أَنَا إِلّا نَذِيرٌ وَبَشِيرٌ لِقَوْمٍ يُؤْمِنُونَ»؛[5]
🔶🔸بگو: من مالك نفع و ضرر خودم نيستم الّا آن چه خدا بخواهد. اگر غيب مى‌دانستم منافع زيادى را براى خودم تحصيل مى‌نمودم، و بدى هم به من نمى‌رسيد. جز اين نيست كه ترساننده و بشارت دهنده مؤمنين هستم.
از زبان حضرت نوح مى‌گويد:
🔷«قُلْ لا أَقُولُ لَكُمْ عِنْدِى خَزائِنُ اللَّهِ وَلا أَعْلَمُ الغَيْبَ وَلا أَقُولُ لَكُمْ إِنِّى مَلَكٌ»؛[6]
🔶🔸نمى‌گويم: خزينههاى خدا نزد من است، غيب هم نمى‌دانم. و نمى‌گويم: فرشتهام.
🔷🔹مى‌گويند: خدا در اين آيات علم به غيب را از مختصات خودش شمرده و پيمبر اسلام و بعض پيمبران گذشته صريحاً آن را از خودشان نفى كردهاند، بنا براين، غير از خدا كسى از غيب اطلاع ندارد حتى پيمبران.
براى غير خدا نيز اثبات شده
🔶🔸در پاسخ بايد گفت: ما هم قبول داريم كه غيب مطلق از مختصات خداست، اوست كه وجودش غير محدود و چيزى از او غايب و پوشيده نيست، و بالذات بر جهان غيب احاطه دارد، و در علومش احتياجى به غير ندارد. قبول داريم كه اينگونه علم از مختصات خداست، حتى پيمبران هم چنان نيستند كه بالذات به جهان غيب احاطه داشته باشند و آن جهان ناديدنى را بالعيان مشاهده نمايند، زيرا پيمبران گرچه از ديگران كامل ترند وجودشان محدود و به زمان و مكان مقيد مى‌باشد. چون چنين است به غيب مطلق دسترسى ندارند و آن عالم وسيع ناديدنى در حيطه وجود محدودشان نمى‌گنجد. ليكن چنان نيست كه ارتباط با جهان غيب به طور كلى براى بشر محال باشد، بلكه خدايى كه مالك غيب و شهود است مى‌تواند بعض افراد لايق را با آن جهان ارتباط دهد و درى از غيب را برايشان بگشايد، و حقايقى را بر آينه صيقلى وجودشان افاضه و اشراق كند.
🔷🔹قرآن كريم نه تنها اين گونه علم غيب را از پيمبران نفى نكرده بلكه اثبات نموده است:
🔷«عالِمُ الغَيْبِ فَلا يُظْهِرُ عَلى غَيْبِهِ أَحَداً* إِلّا مَنِ ارْتَضى مِنْ رَسُولٍ فَإِنَّهُ يَسْلُك مِنْ بَيْنِ يَدَيْهِ وَمِنْ خَلْفِهِ رَصَداً»؛[7]
🔶🔸داناى غيب خداست، پس هيچ كس را از غيب خويش مطلع نخواهد كرد مگر فرد برگزيده را مانند پيمبر، در جلو رو و پشت سرش نگهبانان مى‌آورد.
🔶🔸در آيه مذكور مى‌فرمايد: خدا عالم به غيب است و هيچ كس را بر غيبش مطلع نمى‌كند مگر افراد برگزيده را مانند رسول، از اين جا معلوم مى‌شود كه رسول استثنا شده، و او مى‌تواند با تأييدات الهى با جهان غيب مرتبط گردد.
🔷«وَما كانَ اللَّهُ لِيُطْلِعَكُمْ على الغَيْبِ وَلكِنَّ اللَّهَ يَجْتَبِى مِنْ رُسُلِهِ مَنْ يَشاءُ»؛[8]
🔶🔸خدا شما را بر غيب مطلع نمى‌كند ليكن از پيمبرانش هر كس را خواست انتخاب مى‌نمايد.
ادامه دارد ....
#عالم_غیب
➖➖➖➖➖➖➖➖➖
⏰ @shomareshmakooszohor
🔴 آیا علم غیب مخصوص خداوند است؟
🔹 قسمت سوم🔸
🔶«إِنَّهُ لَقَوْلُ رَسُولٍ كَرِيمٍ*ذِى قُوَّةٍ عِنْدَ ذِى العَرْشِ مَكِينٍ* مُطاعٍ ثَمَّ أَمِينٍ* وَما صاحِبُكُمْ بِمَجْنُونٍ* وَلَقَدْ رَآهُ بِالْأُفُقِ المُبِينِ* وَما هُوَ عَلَى الغَيْبِ بِضَنِينٍ»؛[9]
🔸قرآن گفتار فرشته ارجمندى است، كه نيرومند است، و نزد صاحب عرش مقامى دارد، هم مطاع است هم امين، محمد صاحب شما مجنون نيست، فرشته را در افق نمايان ديده است و در تبليغ و اخبار از امور غيبى بخيل نيست.
🔹از اين دو آيه استفاده مى‌شود كه پيغمبر با غيب ارتباط دارد.
🔷به علاوه، خدا در بعض آيات مى‌فرمايد ما اخبار غيب را در اختيار پيمبر قرار مى‌دهيم، مثلًا:
🔶«ذ لِكَ مِنْ أَنباءِ الغَيْبِ نُوحِيهِ إِلَيْكَ»؛[10]
🔹اين، از اخبار غيبى است كه به تو وحى مى‌كنيم.
🔶«تِلْكَ مِنْ أَنباءِ الغَيْبِ نُوحِيها إِلَيْكَ»؛[11]
🔹اين از اخبار غيب است كه به تو وحى مى‌كنيم.
🔶از اين قبيل آيات استفاده مى‌شود كه خداوند متعال پارهاى از حقايق و مطالب غيبى را به وسيله وحى بر پيمبران نازل مى‌كند و بدين وسيله آنان را با جهان غيب مربوط مى‌سازد. و به طور كلى بايد گفت: در اين جهت ترديد نيست كه بر پيمبران وحى مى‌شود، وحى هم عبارت است از يك نوع ارتباط مخصوص و تماس مرموز و خارق العادهاى كه بين پيغمبر و جهان غيب حاصل مى‌شود. به واسطه افاضات پروردگار حكيم درى از غيب به روى پيغمبر باز مى‌شود. و پرتوى از آن عالم نورانى بر گوهر تابناك قلب او مى‌تابد و به وسيله چشم باطن گوشهاى از جهان را مشاهده مى‌كند.
🔷ليكن ناگفته پيداست كه گرچه پيمبران مى‌توانند با جهان غيب تماس بگيرند ولى به غيب مطلق و نامحدود دست رسى ندارند و بيش از ظرفيت محدود وجودى خود نمى‌توانند از آن عالم نامحدود استفاده كنند. به علاوه، در اين استفادههاى محدود هم استقلال ندارند و علومشان بالذات نيست بلكه به تأييدات و افاضات پروردگار جهان نيازمندند.
🔶خلاصه سخن: آيات دو دستهاند: يك دسته، علم غيب را از غير خدا نفى مى‌كنند و دسته ديگر براى غير به طور محدود اثبات مى‌كنند. ليكن با تأمل به خوبى قابل جمعند و با همين بيان معناى آيات زير نيز روشن مى‌شود:
🔶«قُلْ ما كُنْتُ بِدْعاً مِنَ الرُّسُلِ وَما أَدْرِى ما يُفْعَلُ بِى وَلا بِكُمْ إِنْ أَتَّبِعُ إِلّا ما يُوحى إِلَىَّ»؛[12]
🔷بگو: من پيغمبر تازه و نوبرى نيستم، و نمى‌دانم با من و شما چه خواهند كرد، من تابع وحى هستم.
🔶رسول خدا در آيه مذكور اظهار مى‌دارد كه از سرنوشت خودم و شما اطلاع ندارم، لكن بعداً مى‌فرمايد: من پيرو وحى خدا هستم. معلوم مى‌شود مى‌تواند به وسيله وحى آسمانى از آينده خودش و ديگران مطلع شود.
🔷«وَمِمَّنْ حَوْلَكُمْ مِنَ الأَعْرابِ مُنافِقُونَ وَمِنْ أَهْلِ المَدِينَةِ مَرَدُوا عَلَى النِّفاقِ لا تَعْلَمُهُمْ نَحْنُ نَعْلَمُهُمْ»؛[13]
🔶گروهى از اعراب باديه نشين و گروهى از اهل مدينه منافق هستند، تو آنان را نمى‌شناسى لكن ما مى‌شناسيم.
🔶«وَلاتَقْفُ ما لَيْسَ لَكَ بِهِ عِلْمٌ»؛[14]
🔹چيزى را كه بدان علم ندارى پيروى نكن.
🔶«ما كانَ لِىَ مِنْ عِلْمٍ بِالمَلَا الأَعْلى إِذ يَخْتَصِمُونَ»؛[15]
🔷🔹من به جايگاه فرشتگان عالم نبودم هنگامى كه مخاصمه و مناقشه مى‌كردند.
🔶🔸در اين آيات به طور اجمال از رسول خدا نفى علم شده ليكن به قرينه آيات گذشته و احاديث بايد گفت: بالذات عالم به غيب نبوده اما به وسيله وحى مى‌توانسته است با غيب ارتباط بر قرار كند.[16]
📚 منابع:
[1]. انعام( 6) آيه 59
[2]. يونس( 10) آيه 20
[3]. نمل( 27) آيه 65
[4]. انعام( 6) آيه 50
[5]. اعراف( 7) آيه 188
[6]. هود( 11) آيه 31
[7]. جن( 72) آيه 26
[8]. آل عمران( 3) آيه 179
[9]. تكوير( 81) آيه 25
[10]. آل عمران( 3) آيه 44 و يوسف( 12) آيه 102
[11]. هود( 11) آيه 49
[12]. احقاف( 46) آيه 9
[13]. توبه( 9) آيه 101
[14]. اسرى( 17) آيه 36
[15]. ص( 38) آيه 71
[16] امينى، ابراهيم، بررسى مسائل كلى امامت، 1جلد، بوستان كتاب (انتشارات دفتر تبليغات اسلامى حوزه علميه قم) - قم، چاپ: پنجم، 1390.
#عالم_غیب
➖➖➖➖➖➖
⏰ @shomareshmakooszohor