@sokhanetarikh
#مقاله
مراحل تطور احتفال (جشن) ميلاد پيامبر(ص) در گذر تاريخ
نویسندگان: رسول چگینی و فاطمه شکری
احتفال بهمعناي برگزاري مراسم جشن ولادت پيامبر(ص) و اهلبيت(ع)، تطورات تاريخي گوناگوني را به خود ديده که در اين نوشتار به پنج برهة تاريخي اشاره شده است. اين مراسم بهصورت رسمي و عمومي در قرن چهارم در دورة فاطميان مصر با هدف تعظيم و بزرگداشت مقام پيامبر اکرم(ص) پايهگذاري شد.
بيدرنگ از سوي مسلمانان در ساير سرزمينهاي اسلامي، از قبيل شامات، حجاز، خراسان بزرگ و شمال آفريقا دنبال شد و در سدههاي هفتم و هشتم، چهار گوشة جهان اسلام شاهد برگزاري مراسم احتفال مولدالنبي(ص) بود. همزمان، ورود گرايشها و انديشههاي انحرافي مانند صوفيه به اين مراسم، آن را از مسير اصلي منحرف کرد و کجرويهاي اخلاقي و فقهي را در آن پديد آورد.
بهمنظور تقابل با اين بدعتها، عالمان ديني به مرزبندي ميان اين مراسم و انحرافات آن پرداختند که با ظهور فرقة وهابيت، رويکرد اصلاحي عالمان، به نفي و انکار اساس اين مراسم از سوي وهابيان تبديل شد. لزوم جداسازي ميان اشکالات محتوايي اين مراسم با برگزاري اصل آن، نتيجهاي است که از بررسي اين تطورات تاريخي بهدست ميآيد.
برای مشاهده ادامه مقاله به آدرس زیر مراجعه نمایید:
https://b2n.ir/s22864
کانال سخن تاریخ
https://eitaa.com/sokhanetarikh
@sokhanetarikh
#نشست
کمیسیون تخصصی «سیره پژوهی امام حسن عسکری علیه السلام» 10 آبان 1401 در جامعة الزهرا (سلام الله علیها) برگزار می گردد.
کانال سخن تاریخ
👉 https://eitaa.com/sokhanetarikh
@sokhanetarikh
#مقاله
اوضاع فرهنگی عصر امام محمد باقر (ع)
نویسندگان: ناصر جدیدی و طوبی محبی
امام باقر (ع) پس از پدرش امام سجاد (ع) بین سالهای (114-95هجری) امامت شیعیان را به عهده داشتند.
اوضاع سیاسی جامعه به گونه ای بود که امام سیاست تقیه را اتخاذ کردند و مبارزه فرهنگی و علمی را به اقدامات سیاسی ترجیح دادند. به لحاظ فرهنگی جامعه ای که امام با آن مواجه بود درگیر جریانات فکری متناقض و فرقه های متفاوتی همچون خوارج, موجئه, معتزله و از طرفی رسوخ و نشر اسرائیلیات بوده است.
این عوامل موجب شد امام مواضع مدبرانه و صحیحی در برابر این جریانات فکری اتخاذ کند و پاسخگوی سوالات و شبهات مردم باشد. این مقاله پس از معرفی مختصر زندگی نامه امام باقر (ع) به دنبال پاسخ به این سوال است که جامعه آنروز به لحاظ فرهنگی در چه اوضاعی بوده است؟ و به برخی راهکارهای امام باقر(ع) دراعتلای فرهنگی جامعه می پردازد.
برای مشاهده ادامه مقاله به آدرس زیر مراجعه نمایید:
https://b2n.ir/g16606
👉 https://eitaa.com/sokhanetarikh
سخن تاریخ
@sokhanetarikh
#مصاحبه
دکتر رجبی دوانی، پژوهشگر تاریخ اسلام: آنچه باعث شده سرزمین پهناور ایران بهویژه در دوران انقلاب اسلامی وحدت و یکپارچگی خود را حفظ کند، معلول چند عامل اصلی است که برخی از آنها را برمیشمارم.
اولین دلیل دین مبین اسلام و بالاخص مذهب شیعه اثنیعشری است، که مذهب رسمی ایران است. مردم ایران مردمی عموما مذهبی و پایبند به شعائر دینی هستند و به ویژه مذهب رسمی که مذهب شیعه اهل بیت علیهمالسلام است، باعث پیوند عمیقی در ایران شده است که این را در جاهای دیگر نمیبینیم. همانطور که میدانید در زمان صفویه، شاه اسماعیل با رسمیت دادن به مذهب شیعه موفق شد ایران را هویتی دوباره ببخشد و از حالت ملوکالطوایفی و پراکندگی سیاسی نجات دهد که از عصر صفویه تاکنون با رسمیت یافتن مذهب شیعه ایران یکپارچگی خود را حفظ کرده است، هر چند به دلیل ضعف و خیانت دولتهای قاجار و پهلوی بخشهایی از ایران جدا شد ولی همان مناطق بعد از گذشت مدت زمانی مثلا در برخی سرزمینها در حدود 200 سال و بحرین بعد از 50 سال هنوز مردم آنجا خود را ایرانی میدانند و عاشق فرهنگ و تمدن ایران هستند و اگر ضعف و خیانت این دولتها نبود، آن مناطق هم از ایران جدا نمیشد.
سابقه دیرینه و درخشان تاریخ و تمدن ایران در قلمرو گسترده تمدنی که از یک طرف به چین و هند و از طرف دیگر حتی تا نزدیکیهای دریای مدیترانه گسترش دارد، دلیل دیگر وحدت در سرزمین ماست. این سابقه درخشان در جای دیگری با این عظمت و تاثیرگذاری وجود ندارد، بهویژه باید اشاره کنم به دوران بعد از اسلام و دستاوردهای عظیم تمدنی خیرهکنندهای که در قرنهای چهارم و پنجم هجری در شرق به محوریت ایران در دوره آل بویه در تاریخ تجربه شده است. بنابراین این سابقه درخشان که افتخار بزرگی است، چه پیش از اسلام و عمدتا پس از اسلام و خصوصا در دوران انقلاب اسلامی باعث شد تا ایران این یکپارچگی خود را حفظ کند.
برای مشاهده ادامه مصاحبه به آدرس زیر مراجعه نمایید:
https://b2n.ir/d63261
کانال سخن تاریخ
👉 https://eitaa.com/sokhanetarikh
شماره هفتاد و یکم فصلنامه «مطالعات تاریخی» منتشر شد.
عناوین مقالات این شماره به شرح ذیل می باشد:
«تاملی بر فعالیتها و نقش سرلشکر محمدحسین آیرم در تثبیت و تحکیم قدرت پهلوی اول از علی فلاحی سیفالدین»
«نگاهی به زندگی سپهبد امانالله جهانبانی و نقش او در حکومت پهلوی به قلم شاداب پهلوی»
«مروری بر نقش سپهبد احمد امیراحمدی در تاسیس و تثبیت حکومت رضاشاه به قلم بصیر کوشکی»
«بررسی نقش و عملکرد سرلشکر محمود آیرم در تاسیس و تحکیم دیکتاتوری رضاشاه از آسیه حسینی و برومند سورنی»
«نقش سپهبد مرتضی یزدانپناه در تاسیس و تثبیت حکومت رضاشاه به قلم مسعود آدینهوند»
«بررسی نقش سرلشکر عبدالله امیرطهماسبی در تاسیس و تثبیت حکومت پهلوی اول از محمدعلی نعمتی».
@sokhanetarikh
#نشست
کرسی ترویجی عرضه و نقد ایده علمی «امام حسن عسکری و روایات خارق عادت» با ارائه حجت الاسلام مهدی موری و نقد حجت الاسلام دکتر محمد جواد یاوری سرتخت 11 آبان 1401 در دانشگاه باقرالعلوم(ع) برگزار می گردد.
کانال سخن تاریخ
👉 https://eitaa.com/sokhanetarikh
@sokhanetarikh
#نشست
کرسی ترویجی عرضه و نقد ایده علمی « تحلیل روایات امام حسن عسکری درباره تاریخ انبیاء» با ارائه علی احمدی و نقد دکتر عبدالمجید اعتصامی11 آبان 1401 در دانشگاه باقرالعلوم(ع) برگزار می گردد.
کانال سخن تاریخ
👉 https://eitaa.com/sokhanetarikh
@sokhanetarikh
#نشست
درس گفتار فلسفه تاریخ با ارائه دکتر سید حسین حسینی 11 آبان 1401 برگزار می گردد.
کانال سخن تاریخ
👉 https://eitaa.com/sokhanetarikh
@sokhanetarikh
#نشست
نشست «جایگاه مباحث کلامی در سنجش گزارش های تاریخی» با ارائه حجت الاسلام دکتر رمضان محمدی 12 و 19 آبان 1401 برگزار می گردد.
کانال سخن تاریخ
👉 https://eitaa.com/sokhanetarikh
سخن تاریخ
@sokhanetarikh
#مقاله
بررسی تحلیلی عوامل مؤثر بر مناسبات سیاسی سلجوقیان عراق و اتابکان آذربایجان (541–590ق/ 1146–1194م)
نویسندگان: رضا دریکوندی و سید ابوالقاسم فروزانی
در بین دودمان های اتابکی عصر سلجوقی، اتابکان ایلدگزی آذربایجان و اران (541-622ق/ 1146-1225م) به دلیل نقش آفرینی در تحولات سیاسی واپسین دهه های حیات سلجوقیان عراق از جایگاه ویژه ای برخوردار بودند.
این خاندان از سال 541 تا 556ق/ 1146 تا1160م در مقام حاکمان دست نشاندة سلجوقیان عراق مناسبات محدودی با این حکومت برقرار کردند.
اما در سال 556ق/ 1160م موفق شدند شاهزادة تحت سرپرستی خویش را به مقام سلطنت برسانند. در این دوره که تا فروپاشی حکومت سلجوقیان عراق در سال 590ق/ 1194م تداوم داشت، ایلدگزیان به عنوان «اتابکان سلطان» در متن قدرت قرار گرفتند و بنابراین بر اهمیت و میزان مناسبات آنها با حکومت مرکزی افزوده شد.
پژوهش پیشرو می کوشد ضمن شناسایی عوامل مؤثر بر شکلگیری مناسبات سلجوقیان عراق و اتابکان آذربایجان، شیوة اثرگذاری این عوامل را بر روابط طرفین به روش تاریخی تحلیل کند.
یافته ها نشان می دهد عواملی همچون پاسداری اتابکان آذربایجان از کیان سلطنت سلجوقی، خلافت عباسی، راهبرد مداخله جویانه و توسعه طلبانة خوارزمشاهیان، یورش های گرجیان به منطقة اران و آذربایجان، و فزون خواهی اتابکان آذربایجان و تلاش آنها برای قبضة سلطنت سلجوقی تأثیر بسزایی بر شکل گیری و جهت دهی مناسبات آنها داشت.
این عوامل متناسب با ماهیت خویش و فضای کلی حاکم بر روابط ایلدگزیان و سلجوقیان عراق، در دو دورة مناسبات آنها، موجب شد روابط آنان از همگرایی به واگرایی تغییر کند.
برای مشاهده ادامه مقاله به آدرس زیر مراجعه نمایید:
https://b2n.ir/t02569
کانال سخن تاریخ
👉 https://eitaa.com/sokhanetarikh
@sokhanetarikh
#همایش «سیره و زمانه امام حسن عسکری (ابن الرضا علیه السلام)» 12 آبان 1401 از ساعت 9 الی 17 در پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی برگزار می گردد.
کانال سخن تاریخ
👉 https://eitaa.com/sokhanetarikh
@sokhanetarikh
#نشست «رویکردهای مستشرقان نسبت به واقعه عاشورا از قرن 18 تا کنون» با ارائه دکتر محمد رضا فخر روحانی 12 آبان 1401 برگزار می گردد.
کانال سخن تاریخ
👉 https://eitaa.com/sokhanetarikh
@sokhanetarikh
#نشست_علمی «عوامل به حکومت نرسیدن بنی هاشم پس از پیامبر(ص)» با ارائه روحالله صمدی 18 آبان 1401 در سالن جلسات مجتمع جامع به صورت حضوری و مجازی برگزار می گردد.
لینک پخش آنلاین: https://vc.miu.ac.ir/tarikh
کانال سخن تاریخ
👉 https://eitaa.com/sokhanetarikh
@sokhanetarikh
#همایش
_حجتالاسلام والمسلمین ناصر رفیعی: مهمترین ویژگی دوران امام یازدهم، این است که ایشان پدر امام زمان(عج) و آخرین حجت خدا روی زمین است، در دوران این امام همام شیعه گسترش زیادی یافت و این دوران مصادف با ضعف عباسیان بود و دربار را گاهی مادران خلفا میچرخانند.
امام عسکری(ع) تنها امامی است که در حصر کامل قرار داشت در عین حال که قیامها علیه خلفا گسترش یافت؛ از سوی دیگر، بحرانهای فکری از قبیل غلات، واقفیه، صوفیه و… که از قبل هم بوده در این دوران گسترش مییابد بطوریکه حوزههای بحث از قبیل سازمان وکالت، نمایندگان، فرقهها، نقش امام حسن عسکری(ع) در تمدن و ارتباط با شیعیان و امثالهم علیرغم کوتاهی دوران امامت در زمان ایشان زیاد است.
یکی از بحرانهای مهم در دوران این امام همام، بحران«صاحب الزنج» است؛ ابن ابی الحدید معتقد است، که سید رضی میگوید: «امام علی(ع) در خطبه ۲۸ به دو بحران اشاره میکند که یکی همین است و دیگری بحران مغول». امام عسکری(ع) با بیان اینکه «صاحب الزنج» از ما نیست، بر این تفکر خط بطلان کشید.
کانال سخن تاریخ
👉 https://eitaa.com/sokhanetarikh
@sokhanetarikh
#نشست
دکتر مجید تفرشی، تاریخ پژوه: روابط ایران و آمریکا در زمان محمدرضاشاه از 32 تا 57 روابط استراتژیک و راهبردی بوداما عوض شدن روسای جمهور آمریکا به ویژه در دوره حکومت دموکراتها این نگرش وجود داشت روشی که حکومت شاه در پیش گرفته، به تداوم و استحکام اولا حکومت پهلوی و دوم به استمرار این روابط راهبردی نمیانجامد، یعنی هم جان اف کندی هم کارتر دغدغهشان این بود که روشهای شاه باید عوض شود.
سلطنتطلبان به ویژه تاریخنگاری (من وتو و طیفهای هم نظر آن) این را تعبیر میکنند به اینکه کارتر و کندی میخواستند شاه را سرنگون کنند. بر عکس از روی دلسوری و دغدغهمندی برای بهبود و استمرار روابط بود و اصلا ربطی به این نداشت که شاه برود. بر عکس برای اینکه شاه وحکومت پهلوی بتوانند مستمرتر و مستقر بماند و روابط بهتر شود آنها انتظار تغییراتیاز شاه در شیوه حکومت داشتند. نگاه آیزنهاور، نیکسون و فورد به شکل دیگری بود.
دموکراتها بر این نظر بودند که با باز کردن فضای سیاسی و توسعه اقتصادی باید توسعه سیاسی انجام شود و تصلب حکومت کمکی به استمرار آن نمیکند. این نگاه به معنای آن نیست که دشمن شاه بودند، بلکه نوع روابط راهبردی با حکومت پهلوی در زمان آنها به شکل دیگری بود.
کانال سخن تاریخ
👉 https://eitaa.com/sokhanetarikh
سخن تاریخ
انتخاب مقاله استاد مجتمع آموزش عالی تاریخ به عنوان مقاله برتر همایش امام حسن عسکری (ع)
همایش بین المللی سیره و زمانه امام حسن عسکری (ع)که توسط پژوهشکده تاریخ و سیره اهل بیت (ع) پژوهشگاه علوم وفرهنگ اسلامی و با همکاری جمعی از مراکز علمی، در روز 12 آبان برگزار شده بود، با معرفی آثار برگزیده و پژوهشگران برتر به کار خود پایان داد.
در این همایش، مقاله: « بررسی و نقد دیدگاه مستشرقان درباره جانشینی امام یازدهم شیعیان» اثر حجت الاسلام دکتر علی اکبر عالمیان استاد مجتمع آموزش عالی تاریخ، سیره و تمدن اسلامی به عنوان یکی از مقالات برگزیده انتخاب گردیده و از این استاد گروه تاریخ اسلام به عنوان پژوهشگربرتر همایش تقدیر به عمل آمد.
لازم به ذکر است که از میان بیش از 110 مقاله رسیده به همایش، حدود 50 مقاله پذیرفته شد که برخی در مجلات علمی پژوهشی منتشر شده و مابقی نیز در مجموعه مقالات همایش منتشر خواهد شد.
@sokhanetarikh
#فراخوان
همایش «جایگاه سجستان(سیستان) در گستره تمدن اسلامی» اسفند 1401 برگزار می گردد و مهلت ارسال مقالات تا 15 دی می باشد.
کانال سخن تاریخ
👉 https://eitaa.com/sokhanetarikh
@sokhanetarikh
#فراخوان
همایش «شرق شناسی و امام حسین(ع)» 22 و 23 اردیبهشت 1402 برگزار می گردد و مهلت ارسال مقالات تا 10 دی 1401 می باشد.
کانال سخن تاریخ
👉 https://eitaa.com/sokhanetarikh
@sokhanetarikh
#فراخوان
همایش بین المللی «امام رضا علیه السلام و علوم روز» 20 اردیبهشت 1402 برگزار می گردد و مهلت ارسال مقالات تا 20 فروردین می باشد.
کانال سخن تاریخ
👉 https://eitaa.com/sokhanetarikh
سخن تاریخ
@sokhanetarikh
#مقاله
چگونگی زمینهسازی غیبت در مکاتبات امام حسن عسکری(ع)
نویسندگان: محمد عترت دوست
یکی از مهمترین مسائل تاریخ اسلام، بررسی اقدامات زمینهساز ائمه اطهار؟عهم؟ برای آگاهی مردم از غیبت حضرت مهدی؟عج؟ و پذیرش این مسئله است. بدیهی است که ائمه سامرا بهویژه امام حسن عسکری؟ع؟ درخصوص این مسئله، نقش بهسزایی داشته و تحلیل اقدامات ایشان براساس نصوصی که از آن حضرت باقیمانده است، اقدامی مهم و شایسته است.
مسئله اصلی این پژوهش آن است که امام حسن عسکری(ع) برای تبیین مسئله غیبت و زمینهسازی آن در جامعه اسلامی از چه روشهایی استفاده کرده و چه نوع اقداماتی انجام دادهاند.
به همین منظور در این پژوهش با استفاده از روش تحلیل محتوا به عنوان یکی از بهترین روشهای تحقیق میانرشتهای برای متنپژوهی، به تحلیل روایات و مکاتبات باقیمانده از آن حضرت پرداخته و تلاش شده است تا بهواسطه تجزیه و تحلیل کمّی و کیفی و توصیفی این متون، ابتدا به درکی جامع از ساختار آنها دستیافته و در نهایت کارکرد این متون برای تبیین مسئله غیبت حضرت مهدی(عج؟) و زمینهسازی آن را کشف و تبیین نمائیم.
آنچه ضرورت اینگونه پژوهشها را نشان میدهد، توجه به نقش تربیتی ائمه اطهار؟ع؟ در جامعه اسلامی و اهمیّت متن پژوهی احادیث به عنوان یکی از مهمترین منابع دینی جهت شناخت ابعاد مختلف فرهنگی و اجتماعی حوادث تاریخی است.
برای مشاهده ادامه مقاله به آدرس زیر مراجعه نمایید:
https://b2n.ir/p75520
کانال سخن تاریخ
👉 https://eitaa.com/sokhanetarikh
@sokhanetarikh
#فراخوان
همایش «تاریخ شفاهی محلی مازنداران» برگزار می گردد و مهلت ارسال مقالات تا پایان آبان 1401 می باشد.
کانال سخن تاریخ
👉 https://eitaa.com/sokhanetarikh
@sokhanetarikh
#نشست
گزارش نشست معرفی کتاب «تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی» منتشر شد.
برای مشاهده گزارش به آدرس زیر مراجعه نمایید:
https://b2n.ir/g32609
کانال سخن تاریخ
👉 https://eitaa.com/sokhanetarikh
سخن تاریخ
@sokhanetarikh
#مقاله
سیر تحول حرم حضرت معصومه(س) با تأکید بر سلسلهمراتب ورود (تشرف) از دورۀ صفوی تا دورۀ قاجار
نویسندگان: محمّد رضایی ندوشن، عبدالهادی دانشپور و مصطفی بهزادفر
فضاهای ورودی در اماکن مقدس که زائر به شوق زیارت و بهمنظور برطرف شدن حاجات خود وارد آنجا میشود، دارای کیفیتهایی مبتنی بر آداب زیارت هستند که به آنها سلسلهمراتب تشرف گفته میشود.
پژوهشهای متعددی دربارۀ ضرورت وجود و کیفیت سلسلهای از فضاهای متوالی دربارۀ ورودی اماکن مقدس ایران به انجام رسیده، اما نسبت به تأثیر این سلسلهمراتب در ادراک مخاطب (زائر یا سیاح) پژوهشهای اندکی صورت گرفته است.
بررسیهای این پژوهش نشان میدهد حرم حضرت معصومه(س) در دورۀ صفوی و قاجار دارای سلسلهمراتب تشرف بوده است که در طول این دوران در حال تغییر مداوم بوده و نسبت به زمان حاضر نیز متفاوت بوده است.
مقاله به دنبال پاسخ این پرسش است که وجود سلسلهای از فضاهای ورودی چه تأثیری بر ادراک مخاطبان حرم حضرت معصومه(س) میگذارد.
برای ایجاد تصویری مناسب از تشرف به حرم در دورۀ صفوی و قاجار میبایست با روش تحقیق توصیفی به واکاوی منابع و اسناد کتابخانهای پرداخت. مهمترین منابعی که میتواند تصویر گذشتۀ حرم حضرت معصومه(س) را بازسازی کند منابع تصویری (نقشه، گراور و عکس) و منابع مکتوب تاریخ شهر قم، بهخصوص سفرنامههای زوار، تجّار و سیّاحانی است که قصد شهر قم را داشته و یا از آن عبور کردهاند.
از آنجایی که این پژوهش در جستوجوی تأثیرات ادراکی سلسلهفضاهای ورودی اماکن مقدس است، متن سفرنامهها که بیان ادراک و احساس خاص نگارندگان آنها هنگام ورود به حرم است، مهمترین منبع پژوهش هستند.
حاصل بررسی منابع تصویری و متون سفرنامهها، تصویر مشخصی از سلسلهمراتب تشرف به حرم، همچنین سیر تحولات آن از دورۀ صفوی تا انتهای قاجار را نشان میدهد. در این نوشتار سلسلهمراتب تشرف به حرم حضرت معصومه(س) با ذکر جزئیات فضاهای متوالی و تأثیرات آن بر ادراک مخاطبان برای نخستین بار معرفی میشود.
برای مشاهده ادامه مقاله به آدرس زیر مراجعه نمایید:
https://b2n.ir/b55187
کانال سخن تاریخ
👉 https://eitaa.com/sokhanetarikh
@sokhanetarikh
#نشست
کرسی علمی ترویجی «تحلیل گونه شناسانه دیدگاه مستشرقان در وجود ابن سبا» با ارائه حجت الاسلام دکتر علی جدید بناب و نقد حجت الاسلام دکتر زهیر دهقانی و حجت الاسلام دکتر حسن احمدیان 25 آبان 1401 در پژوهشگاه بین المللی المصطفی برگزار می گردد.
کانال سخن تاریخ
👉 https://eitaa.com/sokhanetarikh