دو گونه قیامت داریم: ۱. قیامت زمانی که در انتهای هر دوره آفرینش، تغییراتی در نظام کیهانی روی می‌دهد و آن دوره پایان می‌یابد. ۲. قیامت حقیقی که عبارت است از دمیدن صور موت و حیات؛ با نغمه مرگ استقلال موهوم اشیاء گرفته می‌شود و با نغمه زندگی جنبه آیه بودن و اسم بودن آن‌ها آشکار می‌گردد؛ «کل من علیها فان و یبقی وجه ربک ذوالجلال و الاکرام». آنگاه اشیاء چهره جدیدی می‌یابند و حقیقت نمودی آن‌ها پدیدار می‌شود؛ «یوم تبدل الارض غیر الارض و برزو لله الواحد القهار». آن‌چه حقیقت دارد و خداوند آن‌را خلق کرده است همین وجه الهی اشیاء است که در قیامت آشکار می‌شود. اساساً خداوند قیامت خلق کرده است و دنیا (اشیاء مستقل از خداوند) از نگرش نادرست ما زاییده می‌شود. چنان‌که صورت آیینه حقیقت دومی در کنار شخص اصلی نیست. بل‌که تنها نمودار و نمایش اوست. صورت آیینه از نخست این‌گونه (فانی و غیر مستقل) خلق می‌شود. اینگونه نیست که صورت آیینه ابتدا تحققی مستقل دارد و سپس شخص اصلی آن‌را نابود و فانی می‌کند. اساساً این صورت، پهن نشده تا برچیده گردد. بل‌که از ابتدا برچیده شده، پهن شده است. همین‌طور عالم که نشانه و نمایش‌گر خداوند است، از نخست فانی خلق شده است. اساساً هویت ظهور را همین فنا و نمایش تشکیل می‌دهد. البته آدم در انتهای سیر خود، این حقیقت را می‌یابد. بنابراین قیامت (فنای اشیاء و بقای وجه الهی) یک حقیقت پایدار است که آدمی در انتهای سلوک خویش آن‌را می‌یابد. #استاد_محمود_امامی (با تصرف و تلخیص) #قیامت #فنا #خلقت @sooyesama