تاملات
📍 فرشته تاریخ رهایی از جبرتاریخی و غایتگرایی افراطی نام این اثر Angelus Novus «فرشته نو» اثری ا
🔹#بنیامین از متفکرانی آلمانی یهودی غرب است که منتقد جدی #امپریالیسم بوده و به نقد ابزارها و نمودهای #سرمایهداری به ویژه در حوزه هنر و رسانه پرداخته است. زمینه اجتماعی و سیاسی او در بطن جنگ جهانی و لشکرکشی نازیها موجب شده نگاهی ویژه به #فلسفه_تاریخ داشته باشد. او با نقد رویکرد جبرگرایی تاریخی هگلی و به دور انداختن ایده پیشرفت تاریخی و مقولات مربوط به متاریالیسم تاریخی ؛ بجای آن ایده «فوران و سر برآوردن ناگهانی لحظات تاریخی» را پذیرفت.
🔹بنیامین در رسالۀ کوتاه خود "تزهایی دربارۀ مفهوم تاریخ" تفسیری شاعرانه و فلسفی از یک تابلو نقاشی ارائه داد که درنظرگاه او این تابلو ملهم «فرشته تاریخ» است. #فرشته_تاریخ برای بنیامین نماد برهم زدن معادلات تاریخی است.
🔹هنگامی که همهچیز به شیوه هگلی از پیش تعیین شده و گذار از مراحل مختلف تاریخی اجتنابناپذیر اعلام گردیده و وقوع هر رویدادی، حتی نوع جابرانه و ظالمانه آن، برای رسیدن به فرجام نهایی، وآرمانشهر وعده داده شده مثبت و ضروری ارزیابی گردیده، و خلاصه در حالی که همه امیدها و آرزوها به آیندهیی دور و دراز و خارج از اراده ما واگذار شده، ناگهان بر خلاف همه پیشبینیها و حساب و کتابها، فرشته تاریخ در زمان حال و در «اکنون» ظهور میکند و اراده و شعاع تاثیرش تمامی محاسبات و معادلات را برهم میریزد.
🔹اینچنین او به لحظهیی که ما در آن زندگی میکنیم بالاترین ارزش را میدهد و اجازه نمیدهد که زندگی ما وسیله یا ابزاری برای هدفهای نامعلوم و دور و دراز گردد. او میآید تا آنچه مقدر شده فقط در آیندههای دور به وقوع بپیوندد را به زمانه ما منتقل کند و تا ما را سازندگان واقعی تاریخمان گرداند. او بر آن است تا علائم و نشانههای پیشینی آخرالزمان را برای ما و در «اکنون» به نمایش گذارد.
🔹در این تفسیر نوین و سوژه محور، هر لحظه از زندگی ما اگر با #آگاهی و #اراده مان گره بخورد هر آینه منحصر به فرد و غیرقابل تقلیل به یک «کلیت» خواهد شد. از این پس ما با مراحل یک روند غیرقابل بازگشتی که گذشته، حال و آینده آن بر روی یک خط مستقیمی که از پی هم میآیند سر و کار نخواهیم داشت، بلکه این هر سه زمان همچون سه حالت از یک آگاهی پیوسته در شرایطی مسالمتآمیز در کنار هم قرار گرفته و در کنش کنونی ما شرکت خواهند کرد.
⭕️ برای اینکه گذشته زنده بماند و در یادبودها و خاطرات ساده و سطحی منجمدنگردد میبایستی به شکلی پیوسته توسط خاطره جمعی بازآفرینی شود. و نیز برای اینکه آینده همچون فرافکنی گرایشهای گذشته ظاهر نگردد بایستی بینشهای #آرمانشهری با سمت و سوی زمان کنونی ما تفسیر گردند. این به روز کردن مرکز ثقل زمان، باعث میشود تا «علیت تاریخی» و «قوانین جبری» آن از درون فرسوده و تخریب گردند و زمان به کورهیی جوشان مبدل شود و سرانجام فرصتهای رهایی بخش و نوید دهنده برای جز جز انسانها مهیا گردد.
⚜️ @Taammolat74
تاملات
📍 فرشته تاریخ رهایی از جبرتاریخی و غایتگرایی افراطی نام این اثر Angelus Novus «فرشته نو» اثری ا
⭕️ دوست خوبم #داود_طالقانی در یادداشتی از استعاره فرشته تاریخ کمک گرفته بود برای تحلیلی بر وضعیت #چپ_اسلامی در ایران امروز که مختصری از آن را ارائه میدهم 👇
بخش 1 از 2
🔹#فرشته_تاریخ، ترسیمی از وضعیت چپ اسلامی در ایران امروز است. چپ اسلامی پیکرش به سوی آینده است و گردنش را به گذشته برگردانده است. چپ مجبور است که به گذشته بنگرد، زیرا آوار تاریخ بر سرش تلنبار شده و راه گریزی ندارد. چپ اسلامی چگونه از شر توفان پیش رو، خلاصی خواهد یافت؟ اگر #بنیامین حاضر بود، میگفت که به فعلیتهای تاریخ نباید تن در داد و باید امیدهای گذشته را پیگیری کرد. بهزعم بنیامین، تنها راه آسودگی از تاریخ، رستگار کردن امیدهای گذشته به وسیله اندیشیدن به آن است. در اینجا است که از بنیامین میگذریم و ایدهاش را برای نقد چپ اسلامی توسعه میدهیم.
🔹 چپ اسلامی با دو تاریخ روبهرو است. فعلیتهای گذشته و تاریخ رخداده، یک تاریخ است و تاریخ شکست امیدها و آرزوهای بر باد رفته و «آنچه که میخواستیم باشیم، اما نشدیم» تاریخ دیگری خواهد بود. چپ اسلامی و عدالتخواهان در مواجهه با «تاریخ بودنها» نمیتوانند ادعا کنند آنچه که در ایران معاصر و پیش از آن روی داده، افعال و نتیجه افکار آنان بوده است زیرا جریانهای انتقادی، تاریخ حضور نداشته و «تاریخ وجود رقیب» را نقد میکنند.
🔹 آنان علیه «تاریخ دیگران» هستند. در اینجا بود که بنیامین رستگار کردن امیدها را تجویز میکرد. تاریخ فعلی، تاریخ فعلیت امیدهای دیگرانی است که چپ نیستند.به این ترتیب، چپ اسلامی از تاریخ اول تهی و آن را از دست خواهد داد. پس ناگزیر خواهد بود در تاریخ دوم، امیدهای از دست رفته خود را جستوجو و احیا کند.
⚜️ @Taammolat74