🔰 «ذات‌انگاری دین»
✍علیرضا شجاعی‌زند
🔸مجلۀ جستارهای فلسفۀ دین
عقبۀ جامعه‌شناسی تحویل‌گرا در مطالعات دین، رویکردهای ملحدانه است. بی‌اعتنایی فحوایی جامعه‌شناسان دین در قِبال دین از این اعتقاد برخاسته که دین فاقد هرگونه حقیقت و اصالتی است، در همان حال که آثار و پیامدهای اجتماعی گران‌سنگی داشته است و همچنان دارد.
دلایل فقدان حقیقت دین را می‌توان در براهین پوزیتیویستی دربارۀ عدم‌معناداری و تحقیق‌پذیری گزاره‌های دینی یافت و فقدان اصالت دین را در آرای مارکس و دورکیم که آن را روبنا و یک فرآوردۀ اجتماعی شمرده‌اند.
نقصان‌های ناشی از شیئیت‌نگری پوزیتیویستی و کم‌توجهی به فاعلان اجتماعی، بعدها با نقدهای مؤثر فیلسوفان و جامعه‌شناسان آلمانی تاحدی مرتفع شد؛ اما تعمیم‌گرایی ساده‌نگر و بی‌اعتنایی فحوایی همچنان دامن‌گیر جامعه‌شناسی دین باقی ماند و رشد و رواج رویکردهای تفهمی و پدیدارشناختی هم نتوانست آن‌ها را به‌نحو مطلوبی علاج کند.
رویکردهای تفهمی و پدیدارشناختی به دین، قابلیت‌های بالایی از خود برای رفع برخی از بی‌اعتنایی‌های تحویلی نشان داده‌اند و از این طریق به مواضع همدلانه‌تری در قِبال دین و دینداران رسیده‌اند؛ در عین حال، نمی‌توان از آنان در تمامی تقریرهایشان به‌عنوان قائلین به ذات‌انگاری دین یاد کرد.
این بدان روست که اعتنا و هم‌دلی رویکردهای تفهمی و پدیدارشناختی، بیش از آنکه شامل خود ادیان شود، شامل حال دینداران بوده است و افراط در آن می‌توانسته بعضاً به محمل دیگری برای خدشه‌افکنی بر ذات‌انگاری دین بدل شود؛ چراکه با اصالت و محوریت‌دادن به دینداران و دین‌داری‌های محقق، اعتنای به خود دین همچنان در محاق باقی مانده است (ص۹۵).
#علی_رضا_شجاعی_زند
#جامعه_شناسی_دین
#ذات_انگاری_دین
#تحویل_گرایی
#پوزیتیویسم
#پدیدارشناسی
🆔 @lotfi74
🔰 «ذات‌انگاری دین»
✍علیرضا شجاعی‌زند
🔸مجلۀ جستارهای فلسفۀ دین
عقبۀ جامعه‌شناسی تحویل‌گرا در مطالعات دین، رویکردهای ملحدانه است. بی‌اعتنایی فحوایی جامعه‌شناسان دین در قِبال دین از این اعتقاد برخاسته که دین فاقد هرگونه حقیقت و اصالتی است، در همان حال که آثار و پیامدهای اجتماعی گران‌سنگی داشته است و همچنان دارد.
دلایل فقدان حقیقت دین را می‌توان در براهین پوزیتیویستی دربارۀ عدم‌معناداری و تحقیق‌پذیری گزاره‌های دینی یافت و فقدان اصالت دین را در آرای مارکس و دورکیم که آن را روبنا و یک فرآوردۀ اجتماعی شمرده‌اند.
نقصان‌های ناشی از شیئیت‌نگری پوزیتیویستی و کم‌توجهی به فاعلان اجتماعی، بعدها با نقدهای مؤثر فیلسوفان و جامعه‌شناسان آلمانی تاحدی مرتفع شد؛ اما تعمیم‌گرایی ساده‌نگر و بی‌اعتنایی فحوایی همچنان دامن‌گیر جامعه‌شناسی دین باقی ماند و رشد و رواج رویکردهای تفهمی و پدیدارشناختی هم نتوانست آن‌ها را به‌نحو مطلوبی علاج کند.
رویکردهای تفهمی و پدیدارشناختی به دین، قابلیت‌های بالایی از خود برای رفع برخی از بی‌اعتنایی‌های تحویلی نشان داده‌اند و از این طریق به مواضع همدلانه‌تری در قِبال دین و دینداران رسیده‌اند؛ در عین حال، نمی‌توان از آنان در تمامی تقریرهایشان به‌عنوان قائلین به ذات‌انگاری دین یاد کرد.
این بدان روست که اعتنا و هم‌دلی رویکردهای تفهمی و پدیدارشناختی، بیش از آنکه شامل خود ادیان شود، شامل حال دینداران بوده است و افراط در آن می‌توانسته بعضاً به محمل دیگری برای خدشه‌افکنی بر ذات‌انگاری دین بدل شود؛ چراکه با اصالت و محوریت‌دادن به دینداران و دین‌داری‌های محقق، اعتنای به خود دین همچنان در محاق باقی مانده است (ص۹۵).
#علی_رضا_شجاعی_زند
#جامعه_شناسی_دین
#ذات_انگاری_دین
#تحویل_گرایی
#پوزیتیویسم
#پدیدارشناسی
🆔 @lotfi74
🔰دوست روشنفکر من کجایی؟ در سنگر رختخواب!؟
✍علیرضا زادبر
🔸دوست روشنفکر من که دستت را با الکل چندبار شسته ای و #مادر عزیزت شیرگرم قبل خوابت را آورده و تو در در سنگر #رختخواب آماده انتقاد به دین و عقاید شده ای تا با #توییت و پُست ثابت کنی خدا در مقابل یک #ویروس شکست خورد. اولا مردمت به تو نیاز دارند، بجای مخفی شدن به همان حس انسان دوستانه خودت #ترس را کنار بگذار و به کمک همنوعات برس با شعار وطن دوستی کسی ثابت نمی‌شود.
🔹در دنیای مدرن، وقتی بشر به پیشرفت علمی و مادی دست یافت این #شعار مشهور را سر داد که"و خداوند مرد" زیرا بشر می‌پنداشت با علم خود می‌تواند همه مجهولات عالم را حل کند و دیگر خدا #خرافات است. هرچه هست و هرچه نیست با علم ما انسانها قابلیت #اثبات و رد دارد .
🔸انسانِ سرکش #علم را مقابل دین قرار داد و خودش دین جدیدی ساخت. هر سوالی از انسان مدرن پرسیده شد به #علم ناقص خود ارجاع داد .
🔹با وجود اینکه ضعف علم انسان بارها ثابت شده، این بار یک #ویروس ناشناخته تمامِ دنیا را درگیر خود کرده و دانشمندان سراسر عالم‌پس از چندین ماه #تحقیق هنوز نتوانسته اند رفتار این ویروس را تشخیص دهند و معتقدند در آینده تعداد این مدل ویروس‌ها بیشتر هم خواهد شد .
🔸دوست روشنفکر من
اتفاقا این ویروس #عجز علم ناقص انسان را نشان داد و بادِ انسانِ #مغرور به خود را خالی کرد. دین هیچگاه مخالف علم و دانایی نیست بلکه در آیات قرآن خدا مدام انسان را به تعقل فرامیخواند و در روایت ما یک ساعت تفکر از هفتاد سال عبادت باارزش تر است
🔹میدانی حرف من با توچیست؟ تو نه دین را درست و کامل شناخته ای که اگر میشناختی نمیگفتی دین مخالف علم است و نه علم مدرن را بدرستی میشناختی زیرا در غرب نحله های فکری فلسفی به افراط در علم گرایی و #پوزیتیویسم انتقاد شدیدی دارند و تو هنوز در #عقاید قرن ۱۹ مانده ای .
♦️دوست روشنفکرمن
در این ایام که از خانه بیرون نمیروی بجای بیشتر حرف زدن، مطالعه کن حتی اگر علاقه به مطالعات دینی نداری کتب غربی ها در نقد #پوزیتیویسم یا مثلا حلقه وین را بخوان. لااقل بدان و مخالفت کن، مخالفت از سر نادانی هنر نیست.
#کرونا
#عقل #فهم
#بیماری_نافهمی
#روشنفکر
⚜ @taammolat74