📚 #تفسیر_سوره_بقره
┄┅══❣️✿﴾﷽﴿✿❣️══┅┄
✍ قسمت سیصد و نود و پنجم
🍃قصاص مايه حيات شما است!🍃
♦️ادامه آيا خون مرد رنگينتر است؟توضيح اينكه: مردان غالبا در خانواده عضو مؤثر اقتصادی هستند و مخارج خانواده را متحمل میشوند و با فعاليتهای اقتصادی خود چرخ زندگی خانواده را به گردش در میآورند، بنا بر اين تفاوت ميان از بين رفتن" مرد" و" زن" از نظر اقتصادی و جنبههای مالی بر كسی پوشيده نيست كه اگر اين تفاوت مراعات نشود خسارت بیدليلی به بازماندگان مرد مقتول و فرزندان بیگناه او وارد میشود.
🔶لذا اسلام با قانون پرداخت نصف مبلغ در مورد قصاص مرد رعايت حقوق همه افراد را كرده و از اين خلاء اقتصادی و ضربه نابخشودنی، كه به يك خانواده میخورد جلوگيری نموده است اسلام هرگز اجازه نمیدهد كه به بهانه لفظ" تساوی" حقوق افراد ديگری مانند فرزندان شخصی كه مورد قصاص قرار گرفته پايمال گردد.
♦️البته ممكن است زنانی برای خانواده خود، نانآورتر از مردان باشند، ولی میدانيم احكام و قوانين بر محور افراد دور نمیزند بلكه كل مردان را با كل زنان بايد سنجيد (دقت كنيد). نكته ديگری كه در آيه جلب توجه میكند و از لفظ" من اخيه" استفاده میشود اين است كه قرآن رشته برادری را ميان مسلمانان به قدری مستحكم میداند كه حتی بعد از ريختن خون ناحق باز برقرار است.
🔶لذا برای تحريك عواطف اوليای مقتول آنها را برادران قاتل معرفی میكند و آنان را با اين تعبير به عفو و مدارا تشويق میكند، و اين عجيب و جالب است.البته اين در مورد كسانی است كه بر اثر هيجان احساسات و خشم و مانند آن دست به چنين گناه عظيمی زدهاند و از كار خود نيز پشيمانند، اما جنايتكارانی كه به جنايت خود افتخار میكنند و از آن ندامت و پشيمانی ندارند نه شايسته نام برادرند و نه مستحق عفو و گذشت!.
📚 تفسیر نمونه
╭═━⊰🍃🌸🍃
@tadabbor_quran
📚 #تفسیر_سوره_بقره
┄┅══❣️✿﴾﷽﴿✿❣️══┅┄
✍ قسمت سیصد و نود و ششم
🍃..داستان وصيت های شايسته..🍃
♦️در آيات گذشته سخن از مسائل جانی و قصاص در ميان بود، در اين آيات به قسمتی از احكام وصايا كه ارتباط با مسائل مالی دارد میپردازد و به عنوان يك حكم الزامی میگويد:" بر شما نوشته شده هنگامی كه مرگ يكی از شما فرا رسد اگر چيز خوبی (مالی) از خود به جای گذارده وصيت به طور شايسته برای پدر و مادر و نزديكان كند".
🔶و در پايان آيه اضافه میكند" اين حقی است بر ذمه پرهيزكاران" (حَقًّا عَلَی الْمُتَّقِينَ).همانگونه كه سابقا هم اشاره كرديم جمله" كتب عليكم" ظاهر در وجوب است به همين دليل اين تعبير در مورد وصيت موضوع تفسيرهای مختلفی قرار گرفته:
♦️۱_گاه گفته میشود وصيت كردن در قوانين اسلامی هر چند عمل مستحبی است اما چون مستحبّ بسيار مؤكد است از آن با جمله" كُتِبَ عَلَيْكُمْ" تعبير شده، و ذيل آيه آن را تفسير میكند، زيرا میگويد: حَقًّا عَلَی الْمُتَّقِينَ، اگر اين يك حكم وجوبی بود بايد بگويد حقا علی المؤمنين.
🔶۲_ بعضی ديگر معتقدند كه اين آيه قبل از نزول احكام ارث است، در آن وقت وصيت كردن در مورد اموال واجب بوده، تا ورثه گرفتار اختلاف و نزاع نشوند اما بعد از نزول آيات ارث اين وجوب نسخ شد، و به صورت يك حكم استحبابی در آمد، حديثی كه در تفسير" عياشی" ذيل اين آيه آمده است نيز اين معنی را تاييد میكند.
♦️۳_ اين احتمال نيز وجود دارد كه آيه ناظر به موارد ضرورت و نياز باشد يعنی در جايی كه انسان مديون است يا حقی به گردن او است كه در آنجا وصيت كردن لازم است (ولی از ميان اين تفاسير تفسير اول نزديكتر به نظر میرسد).
📚 تفسیر نمونه
╭═━⊰🍃🌸🍃
@tadabbor_quran
📚 #تفسیر_سوره_بقره
┄┅══❣️✿﴾﷽﴿✿❣️══┅┄
✍ قسمت سیصد و نود و هفتم
🍃..داستان وصيت های شايسته..🍃
♦️جالب اينكه در اينجا به جای كلمه" مال" كلمه" خير" گفته شده است فرموده اگر" چيز خوبی" از خود به يادگار گذارده وصيت كند.اين تعبير نشان میدهد كه اسلام ثروت و سرمايهای را كه از طريق مشروع به دست آمده باشد و در مسير سود و منفعت اجتماع به كار گرفته شود خير و بركت میداند و بر افكار نادرست آنها كه ذات ثروت را چيز بدی میدانند.
🔶خط بطلان میكشد و از زاهد نمايان منحرفی كه روح اسلام را درك نكرده و زهد را با فقر مساوی میدانند و افكارشان سبب ركود جامعه اسلامی و پيشرفتاستثمارگران میشود بيزار است.ضمنا اين تعبير اشاره لطيفی به مشروع بودن ثروت است، زيرا اموال نامشروعی كه انسان از خود به يادگار میگذارد خير نيست بلكه شر و نكبت است.
♦️از بعضی از روايات نيز استفاده میشود كه از تعبير" خير" چنين به دست میآيد كه اموال قابل ملاحظهای باشد، و الا اموال مختصر احتياج به وصيت ندارد، همان بهتر كه ورثه آن را طبق قانون ارث در ميان خود تقسيم كنند، و به تعبير ديگر مال مختصر چيزی نيست كه انسان بخواهد ثلث آن را به عنوان وصيت جدا كنند.
📚 تفسیر نمونه
╭═━⊰🍃🌸🍃
@tadabbor_quran
📚 #تفسیر_سوره_بقره
┄┅══❣️✿﴾﷽﴿✿❣️══┅┄
✍ قسمت سیصد و نود و هشتم
🍃..داستان وصيت های شايسته..🍃
♦️ضمنا جمله إِذا حَضَرَ أَحَدَكُمُ الْمَوْتُ (هنگامی كه مرگ يكی از شما فرا رسد) برای بيان آخرين فرصت وصيت است كه اگر تاخير بيفتد از دست میرود و گرنه هيچ مانعی ندارد كه انسان قبل از آن پيشبينی كار خود را كرده، وصيت نامه خويش را آماده كند، بلكه از روايات استفاده میشود كه اين عمل بسيار شايستهای است.
🔶مقيد ساختن وصيت در آيه فوق با قيد" بالمعروف" اشاره به اين است كه وصيت بايد از هر جهت عقلپسند باشد، زيرا" معروف" به معنی شناخته شده برای عقل و خرد است.هم از نظر مبلغ و مقدار، و هم از نظر شخصی كه وصيت به نام او شده، و هم از جهات ديگر بايد طوری باشد كه عرف عقلاء آن را عملی شايسته بدانند، نه يك نوع تبعيض ناروا و مايه نزاع و دعوا و انحراف از اصول حق و عدالت.
♦️هنگامی كه وصيت جامع تمام ويژگيهای بالا باشد، از هر نظر محترم و مقدس است، و هر گونه تغيير و تبديل در آن ممنوع و حرام است، لذا آيه بعد میگويد:" كسی كه وصيت را بعد از شنيدنش تغيير دهد گناهش بر كسانی است كه آن را تغيير میدهند" (فَمَنْ بَدَّلَهُ بَعْدَ ما سَمِعَهُ فَإِنَّما إِثْمُهُ عَلَی الَّذِينَ يُبَدِّلُونَهُ).و اگر گمان كنند كه خداوند از توطئههايشان خبر ندارد سخت در اشتباهند" خداوند شنوا و دانا است" (إِنَّ اللَّهَ سَمِيعٌ عَلِيمٌ).
📚 تفسیر نمونه
╭═━⊰🍃🌸🍃
@tadabbor_quran
📚 #تفسیر_سوره_بقره
┄┅══❣️✿﴾﷽﴿✿❣️══┅┄
✍ قسمت سیصد و نود و نهم
🍃..داستان وصيت های شايسته..🍃
♦️آيه قسمت قبل ممكن است اشاره به اين حقيقت نيز باشد كه خلافكاريهای" وصی" (كسی كه عهدهدار انجام وصايا است) هرگز اجر و پاداش وصيت كننده را از بين نمیبرد، او به اجر خود رسيده تنها گناه بر گردن وصی است كه تغييری در كميت يا كيفيت و يا اصل وصيت داده است.
🔶اين احتمال نيز در تفسير آيه وجود دارد كه منظور اين است اگر بر اثر خلافكاری وصی، اموال ميت به افرادی داده شود كه مستحق نيستند (و آنها نيز از اين موضوع بیخبر باشند) گناهی بر آنها نيست، گناه تنها متوجه وصی است كه دانسته چنين عمل خلافی را انجام داده است.
♦️بايد توجه داشت كه اين دو تفسير هيچ تضادی با هم ندارند و هر دو ممكن است در معنی آيه جمع باشند.تا به اينجا اين حكم اسلامی كاملا روشن شد كه هر گونه تغيير و تبديل در وصيتها به هر صورت و به هر مقدار باشد گناه است، اما از آنجا كه هر قانونی استثنايی دارد، در آخرين آيه مورد بحث میگويد:"
🔶هر گاه وصی بيم انحرافی در وصيت كننده داشته باشد- خواه اين انحراف ناآگاهانه باشد يا عمدی و آگاهانه- و آن را اصلاح كند گناهی بر او نيست (و مشمول قانون تبديل وصيت نمیباشد) خداوند آمرزنده و مهربان است" (فَمَنْ خافَ مِنْ مُوصٍ جَنَفاً أَوْ إِثْماً فَأَصْلَحَ بَيْنَهُمْ فَلا إِثْمَ عَلَيْهِ إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِيمٌ).
📚 تفسیر نمونه
╭═━⊰🍃🌸🍃
@tadabbor_quran
📚 #تفسیر_سوره_بقره
┄┅══❣️✿﴾﷽﴿✿❣️══┅┄
✍ قسمت چهارصد
🍃..داستان وصيت های شايسته..🍃
♦️بنابراين استثناء تنها مربوط به مواردی است كه وصيت به طور شايسته صورت نگرفته، فقط در اينجا است كه وصی حق تغيير دارد، البته اگر وصيت كننده زنده است مطالب را به او گوشزد میكند تا تغيير دهد و اگر از دنيا رفته شخصا اقدام به تغيير میكند و اين از نظر فقه اسلامی منحصر به موارد زير است:
🔶۱_ هرگاه وصيت به مقداری بيش از ثلث مجموع مال باشد، چرا كه در روايات متعددی از پيامبر ص و ائمه اهل بيت ع نقل شده كه وصيت تا ثلث مال مجاز است و زائد بر آن ممنوع میباشد.بنا بر اين آنچه در ميان افراد ناآگاه معمول است كه تمام اموال خود را از طريق وصيت تقسيم میكنند.
♦️به هيچوجه از نظر قوانين اسلامی صحيح نيست و بر شخص وصی لازم است كه آن را اصلاح كند و تا سر حد ثلث تقليل دهد.۲_ در آنجا كه وصيت به ظلم و گناه و كار خلاف كرده باشد، مثل اينكه وصيت كند قسمتی از اموالش را صرف توسعه مراكز فساد كنند، و همچنين اگر وصيت موجب ترك واجبی باشد.
🔶۳_آنچه كه وصيت موجب نزاع و فساد و خونريزی گردد كه در اينجا بايد زير نظر حاكم شرع اصلاح شود.ضمنا تعبير به" جنف" (بر وزن كنف) كه به معنی انحراف از حق و تمايل يك جانبه است، اشاره به انحرافاتی است كه ناآگاهانه دامنگير وصيت كننده میشود و تعبير به" اثم" اشاره به انحرافات عمدی است.
♦️جمله إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِيمٌ كه در ذيل آيه آمده، ممكن است اشاره به اين حقيقت باشد كه هر گاه وصی با اقدام مؤثر كار خلافی را كه از وصيت كننده سرزده اصلاح كند و او را براه حق باز گرداند خداوند از خطای او نيز صرفنظر خواهد كرد.
📚 تفسیر نمونه
╭═━⊰🍃🌸🍃
@tadabbor_quran
📚 #تفسیر_سوره_بقره
┄┅══❣️✿﴾﷽﴿✿❣️══┅┄
✍ قسمت چهارصد و یکم
🍃..داستان وصيت های شايسته..🍃
♦️نكته:۱_ فلسفه وصيت:از قانون ارث تنها يك عده از بستگان آنهم روی حساب معينی بهرهمند میشوند در حالی كه شايد عده ديگری از فاميل، و احيانا بعضی از دوستان و آشنايان نزديك، نياز مبرمی به كمكهای مالی داشته باشند.
🔶و نيز در مورد بعضی از وارثان گاه مبلغ ارث پاسخگوی نياز آنها نيست، جامعيت قوانين اسلام اجازه نمیدهد كه اين خلاها پر نشود، لذا در كنار قانون ارث قانون وصيت را قرار داده و به مسلمانان اجازه میدهد نسبت به يك سوم از اموال خود (برای بعد از مرگ) خويش تصميم بگيرند.
♦️از اينها گذشته گاه انسان مايل است كارهای خيری انجام دهد اما در زمان حياتش به خاطر نيازهای مالی خودش موفق به اين امر نيست، منطق عقل ايجاب میكند كه او از اموالی كه زحمت تحصيل آن را كشيده برای انجام اين كارهای خير لا اقل برای بعد از مرگش محروم نماند.
🔶مجموع اين امور موجب شده است كه قانون وصيت در اسلام تشريع گردد و آن را با جمله حَقًّا عَلَی الْمُتَّقِينَ تاكيد فرموده است.البته وصيت منحصر به موارد فوق نيست، بلكه انسان بايد وضع ديون خود و اماناتی كه به او سپرده شده و مانند آن را در وصيت مشخص كند، به گونهای كه هيچ امر مبهمی در حقوق مردم يا حقوق الهی كه بر عهده او است وجود نداشته باشد.
📚 تفسیر نمونه
╭═━⊰🍃🌸🍃
@tadabbor_quran
📚 #تفسیر_سوره_بقره
┄┅══❣️✿﴾﷽﴿✿❣️══┅┄
✍ قسمت چهارصد و دوم
🍃..داستان وصيت های شايسته..🍃
♦️در روايات اسلامی تاكيدهای فراوانی در زمينه وصيت شده، از جمله در حديثی از پيامبر اسلام ص میخوانيم:"سزاوار نيست مسلمان شب بخوابد مگر اينكهوصيتنامهاش زير سر او باشد".البته جمله زير سر بودن به عنوان تاكيد است، منظور آماده بودن وصيت است.در روايت ديگری میخوانيم: كسی كه بدون وصيت از دنيا برود مرگ او مرگ جاهليت است.
🔶نکته:۲_ عدالت در وصيت:در روايات اسلامی با توجه به بحثی كه در آيات فوق در مورد عدم تعدی در وصيت گذشت تاكيدهای فراوانی روی" عدم جور" و" عدم ضرار" در وصيت ديده میشود كه از مجموع آن استفاده میشود همان اندازه كه وصيت كار شايسته و خوبی است تعدی در آن مذموم و از گناهان كبيره است. در حديثی از امام باقر ع میخوانيم:
♦️كسی كه در وصيتش عدالت را رعايت كند همانند اين است كه همان اموال را در حيات خود در راه خدا داده باشد، و كسی كه در وصيتش تعدی كند نظر لطف پروردگار در قيامت از او بر گرفته خواهد شد.
🔶تعدی و جور و ضرار در وصيت آن است كه انسان بيش از ثلث وصيت كند، و ورثه را از حق مشروعشان باز دارد، و يا اينكه تبعيضات ناروايی به خاطر حب و بغضهای بیدليل انجام دهد، حتی در بعضی از موارد كه ورثه سخت نيازمندند دستور داده شده وصيت به ثلث هم نكنند و آن را به يك چهارم و يك پنجم تقليل دهند.
📚 تفسیر نمونه
╭═━⊰🍃🌸🍃
@tadabbor_quran
📚 #تفسیر_سوره_بقره
┄┅══❣️✿﴾﷽﴿✿❣️══┅┄
✍ قسمت چهارصد و سوم
🍃..داستان وصيت های شايسته..🍃
♦️موضوع عدالت در وصيت تا آن اندازهای در سخنان پيشوايان اسلام مورد تاكيد واقع شده كه در حديثی میخوانيم:" يكی از مردان طائفه انصار از دنيا رفت و بچههای صغيری از او به يادگار ماند، او اموال خود را در آستانه مرگ در راه خدا صرف كرد به گونهای كه هيچ مال ديگری از او بجا نماند.
🔶هنگامی كه پيامبر از اين ماجرا آگاه شد فرمود: با آن مرد چه كرديد؟ گفتند او را دفن كرديم، فرمود: اگر من قبلا آگاه شده بودم اجازه نمیدادم او را در قبرستان مسلمانان دفن كنيد، چرا كه بچههای صغير خود را رها كرده تا گدايی كنند"!
♦️نکته:۳_وصايای واجب و مستحبّ:گرچه وصيت ذاتا از مستحبات مؤكد است، ولی گاه- همانگونه كه اشاره كرديم- شكل وجوب پيدا میكند، مثل اينكه انسان در پرداخت حقوق واجب الهی كوتاهی كرده باشد، و يا اماناتی از مردم نزد او است كه در صورت عدم وصيت احتمال میدهد.
🔶حق آنان از بين برود، و از آن مهمتر اينكه گاه موقعيت شخص در جامعه چنان است كه اگر او وصيت نكند ممكن است لطمه شديد و ضربه جبران ناپذير بر نظام سالم اجتماعی يا دينی وارد گردد، در تمام اين صورتها وصيت كردن واجب میشود.
📚 تفسیر نمونه
╭═━⊰🍃🌸🍃
@tadabbor_quran
📚 #تفسیر_سوره_بقره
┄┅══❣️✿﴾﷽﴿✿❣️══┅┄
✍ قسمت چهارصد و چهارم
🍃..داستان وصيت های شايسته..🍃
♦️۴_وصيت در حال حيات قابل تغيير است:قوانين اسلام شخص وصيت كننده را محدود به آنچه قبلا وصيت كرده نمیكند، بلكه به او اجازه میدهد ما دام كه زنده است در مقدار و چگونگی وصيت و شخص وصی تجديد نظر كند، چرا كه با گذشت زمان ممكن است مصالح و نظرات او در اين زمينه دگرگون شود.
🔶۵_ذكر اين نكته نيز لازم به نظر میرسد كه انسان بايد وصيت خود را وسيلهای برای جبران و ترميم كوتاهيهای گذشته قرار دهد، حتی اگر كسانی از بستگان نسبت به او بیمهری داشتند از طريق وصيت، به آنها محبت كند.
♦️در روايات میخوانيم پيشوايان اسلام مخصوصا نسبت برای خويشاوندانی كه از در بیمهری با آنها در میآمدند وصيت میكردند و مبلغی را برای آنها در نظر میگرفتند، تا رشته گسسته محبت را دو باره برقرار سازند، بردگان خود را آزاد میكردند يا وصيت به آزادی آنها مینمودند.
📚 تفسیر نمونه
╭═━⊰🍃🌸🍃
@tadabbor_quran
📚 #تفسیر_سوره_بقره
┄┅══❣️✿﴾﷽﴿✿❣️══┅┄
✍ قسمت چهارصد و پنجم
🍃..داستان روزه سر چشمه تقوا..🍃
♦️به دنبال چند حكم مهم اسلامی كه در آيات پيشين گذشت در آيات مورد بحث به بيان يكی ديگر از اين احكام كه از مهمترين عبادات محسوب میشود میپردازد و آن روزه است، و با همان لحن تاكيد آميز گذشته میگويد:" ای كسانی كه ايمان آوردهايد روزه بر شما نوشته شده است آن گونه كه بر امتهايی كه قبل از شما بودند نوشته شده بود" (يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا كُتِبَ عَلَيْكُمُ الصِّيامُ كَما كُتِبَ عَلَی الَّذِينَ مِنْ قَبْلِكُمْ).
🔶و بلافاصله فلسفه اين عبادت انسانساز و تربيتآفرين را در يك جمله كوتاه اما بسيار پرمحتوا چنين بيان میكند:" شايد پرهيزكار شويد" (لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ).آری روزه چنان كه شرح آن خواهد آمد عامل مؤثری است برای پرورش روح تقوا و پرهيزگاری در تمام زمينهها و همه ابعاد.
♦️از آنجا كه انجام اين عبادت با محروميت از لذائذ مادی و مشكلاتی- مخصوصا در فصل تابستان- همراه است تعبيرات مختلفی در آيه فوق به كار رفته كه روح انسان را برای پذيرش اين حكم آماده سازد.نخست با خطاب يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا: ای مؤمنان! سپس بيان اين حقيقت كه روزه اختصاص به شما ندارد، بلكه در امتهای پيشين نيز بوده است.
📚 تفسیر نمونه
╭═━⊰🍃🌸🍃
@tadabbor_quran
📚 #تفسیر_سوره_بقره
┄┅══❣️✿﴾﷽﴿✿❣️══┅┄
✍ قسمت چهارصد و ششم
🍃..داستان روزه سر چشمه تقوا..🍃
♦️و سرانجام بيان فلسفه آن و اينكه اثرات پربار اين فريضه الهی صد در صد عائد خود شما میشود، آن را يك موضوع دوست داشتنی و گوارا میسازد.در حديثی از امام صادق نقل شد كه فرمود:لذت خطاب" يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا" آن چنان است كه سختی و مشقت اين عبادت را از بين برده است".
🔶در آيه بعد برای اينكه باز از سنگينی روزه كاسته شود چند دستور ديگر را در اين زمينه بيان میفرمايد نخست میگويد:" چند روز معدودی را بايد روزه بداريد" (أَيَّاماً مَعْدُوداتٍ).چنان نيست كه مجبور باشيد تمام سال يا قسمت مهمی از آن را روزه بگيريد بلكه روزه تنها بخش كوچكی از آن را اشغال میكند.
♦️ديگر اينكه:" كسانی كه از شما بيمار يا مسافر باشند و روزه گرفتن برای آنها مشقت داشته باشد از اين حكم معافند و بايد روزهای ديگری را بجای آن روزه بگيرند" (فَمَنْ كانَ مِنْكُمْ مَرِيضاً أَوْ عَلی سَفَرٍ فَعِدَّةٌ مِنْ أَيَّامٍ أُخَرَ).سوم" كسانی كه با نهايت زحمت بايد روزه بگيرند (مانند پير مردان و پير زنان و بيماران مزمن كه بهبودی برای آنها نيست) لازم نيست مطلقا روزه بگيرند، بلكه بايد بجای آن كفاره بدهند، مسكينی را اطعام كند"
📚 تفسیر نمونه
╭═━⊰🍃🌸🍃
@tadabbor_quran