🛑مسند
🔺مسند کلمه یا گروهی از کلمات است که صفت یا حالتی را به وسیلهٔ فعلِ جمله به نهاد نسبت میدهد.
◾️مثال:
علی مریض شد.
در این جمله «مریض» صفت یا حالتی است که به وسیلهٔ فعلِ جمله به علی که نهاد جمله است، نسبت داده شده است.
🔺نکته: مسند در جملهای میآید که فعل آن اسنادی باشد، فعلهای اسنادی عبارتند از: است، بود، شد، گشت، گردید.
🔺نکته: تمام فعلهایی هم که از فعلهای بالا ساخته میشوند اسنادی به حساب میآیند:
1⃣است⬅️ هست، نیست، هستند، هستیم، نیستند.
◾️مثال:
هوا ابری نیست.
آنها پلیس هستند.
2⃣بود⬅️ خواهد بود، بوده است، بُوَد، باشد، باد.
◾️مثال:
توانا بُوَد هرکه دانا بُوَد.
شاید هوا سرد باشد.
عیدتان مبارک باد.
3⃣شد⬅️میشود، شود، بشود، خواهد شد.
◾️مثال:
فردا هوا آفتابی خواهد شد.
چشمم به دیدنت روشن میشود.
4⃣گشت⬅️خواهد گشت. گشته است.
◾️مثال:
علی مریض گشته است.
5⃣گردید⬅️خواهد گردید، می گردد.
◾️مثال:
آسمان آبی خواهد گردید.
🔺نکته: دو فعل «گشت» و «گردید» وقتی فعل اسنادی هستند که بشود به جای آنها «شد» گذاشت.
◾️مثال:
هوا سرد گشت: هوا سرد شد.
هوا آلوده گردید: هوا آلوده شد.
🔺اما اگر این دو فعل به معنی «چرخیدن» و «جستجو کردن» باشند و نتوان به جای آنها «شد» گذاشت، دیگر فعل اسنادی نیستند.
◾️مثال:
علی اطراف خانه را گردید: علی اطراف خانه را شد❌
گردونه به دور خودش گشت: گردونه به دور خودش شد❌
🔺نکته: فعل «شد» اگر به معنی «رفت» باشد، اسنادی نیست.
◾️مثال:
امیر بدان خانه شد: امیر بدان خانه رفت.
رستم به سیستان شد: رستم به سیستان رفت.
🔺نکته: فعلهای «است» و «نیست» اگر به معنی «وجود دارد» و «وجود ندارد» باشند، دیگر فعل اسنادی به حساب نمیآیند.
◾️مثال:
خدا هست: خدا وجود دارد.
سیمرغ نیست: سیمرغ وجود ندارد.
🔺راه تشخیص مسند: اگر فعل جمله اسنادی باشد، حتماً در آن جمله مسند هم وجود دارد و باید آن را پیدا کرد. راه پیدا کردن مسند این است که دو پرسش «چه؟» یا «چگونه» را بین نهاد و فعل جمله قرار میدهیم، آنچه در جواب می آید، مسند است.
◾️مثال:
هوا سرد شد.
هوا [«چه؟» یا «چگونه؟»] شد؟
مسند: سرد
محمد امروز در کلاس درس حاضر گشت.
محمد [«چه؟» یا «چگونه؟»] گشت؟
مسند: حاضر
📝موضوع: #نکات_دستوری (۸)
✍ #محسن_احمدوندی