بسم الله الرحمن الرحیم

تفسیر #البرهان / سوره مبارکه #فاتحه ۱) امام جعفر صادق علیه السلام فرمود: اگر سوره‌ حمد هفتاد مرتبه بر مرده‌ای خوانده شود و او زنده گردد، جای شگفتی نیست.«۱» ۲) امام محمد باقر علیه السلام فرمود: هر كه را سوره‌ حمد شفا نبخشد، هیچ چیز شفا ندهد.«۲» ۳) امام جعفر صادق علیه السلام فرمود: هر گاه كسی به امامت گروهی ایستد، شیطان به نزد شیطانی دیگر كه نزدیك امام ایستاده می‌آید و می‌پرسد: آیا نام خدا را به زبان آورد؟ یعنی آیا «بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ» را خواند؟ اگر بگوید آری، او از امام دور می‌شود و اگر بگوید نه، او بر گردن امام سوار می‌شود و پاهایش را بر سینه اش می‌آویزد و این گونه شیطان پیشاپیش آن گروه به امامت می‌ایستد تا نمازشان را به پایان رسانند.«۳» ۴) امام رضا علیه السلام فرمود: هر گاه یكی از شما خواست با همسرش نزدیكی كند، بایست پیش از آن وی را ناز و نوازش كند، چه این كار دل همسرش را نرمتر میكند و اگر كدورتی در دل داشته باشد، آن را از بین می‌برد و پس از آن كه كارش به پایان رسید، سه مرتبه «بِسْمِ اللَّهِ» بگوید و اگر توانست هر آیه‌ای از قرآن را كه به خاطرش آمد، بخواند وگرنه همان «بِسْمِ اللَّه»، وی را كفایت كند.«۴» ۵) امام جعفر صادق علیه السلام فرمود: آنان را چه شده - خداوند آنان را بكشد - والاترین آیه‌ كتاب خدا را به عمد نمی خوانند و گمان كرده اند اگر آن را آشكار كنند، بدعت می‌شود. آن آیه «بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ» است.«۵» ۶) امام جعفر صادق علیه السلام فرمود: هر كه به مرضی مبتلا شود، سر در گریبان كند و هفت مرتبه سوره‌ حمد را بخواند، اگر درد برطرف شد كه هیچ وگرنه هفتاد مرتبه این سوره را بخواند. من ضامن بهبود یافتن او هستم.«۶» ۷) پیامبر اكرم صلی الله علیه و آله فرمود: هر كس كه می‌خواهد خداوند او را از شعله‌های نوزده گانه‌ جهنم رهایی بخشد، «بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ» را بخواند؛ زیرا آن نوزده حرف است و خداوند هر حرف را سپر شعله‌ای قرار می‌دهد. ۸) پیامبر اكرم صلی الله علیه و آله فرمود: اگر مؤمن به هنگام عبور از صراط بگوید «بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ»، شعله‌ آتش فرو نشیند و گوید: ‌ای مؤمن! بگذر؛ چرا كه نور تو شعله‌ام را خاموش كرد.«۷» ۹) پیامبر اكرم صلی الله علیه و آله فرمود: هر گاه معلم به كودك بگوید: بگو: «بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ» و كودك بگوید: «بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ»، خداوند برائت نامه‌ای برای كودك، برائت نامه‌ای برای پدر و مادرش و برائت نامه‌ای برای معلمش بنویسید.«۸» ۱۰) روایت شده كه شخصی به نام عبد الرحمن در مدینه، معلم كودكان بود و یكی از فرزندان حضرت امام حسین علیه السلام به نام جعفر نزد او می‌آموخت. معلم آیه‌ «الْحَمْدُ للّهِ رَبِّ الْعَالَمِینَ» را به او آموخت. هنگامی كه جعفر، این آیه را برای پدر علیه السلام قرائت كرد، حضرت، معلم را فرا خواند و هزار دینار و هزار دیبا، به وی عطا فرمود و دهانش را از مروارید پر كرد. وقتی از حضرت دلیل این كار را پرسیدند در جواب فرمود: هدیه‌ من برابر با آموزه‌ «الْحَمْدُ للّهِ رَبِّ الْعَالَمِینَ» است كه او به فرزندم داد.«۹» ۱۱) پیامبر اكرم صلی الله علیه و آله فرمود : دعایی كه با «بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ» آغاز شود، رد نخواهد شد. همانا امت من در حالی كه «بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ» بر لب دارند، روز قیامت وارد شوند و نیكی‌های آنها در میزان، سنگینی كند. در این هنگام، دیگر امت ها گویند: چه چیز كفه‌ ترازوهای امت محمّد صلی الله علیه و آله را سنگینی بخشید؟ پیامبران به آنان پاسخ دهند: سرآغاز سخن ایشان سه اسم از اسم‌های خداوند بود كه اگر در یك كفه‌ ترازو قرار گیرد و گناهان مخلوقات در كفه‌ دیگر، نیكی‌های ایشان سنگینی خواهد كرد. ----------------------------------- ۱- الكافی، ج ۲، ص ۶۲۳، ح ۱۶ و ۱۵ و ۲۲. ۲- كافی، ج ۲، ص ۶۲۳، ح ۱۶ و ۱۵ و ۲۲. ۳- تفسیر عیاشی، ج ۱، ص ۳۴، ح ۷. ۴- تفسیر عیاشی، ج ۱، ص ۳۵، ح ۱۴. ۵- تفسیر عیاشی، ج ۱، ص ۳۵، ح ۱۶. ۶- امالی طوسی، ج ۱، ص ۲۹۰. ۷- جامع الاخبار، ص ۴۲، فصل ۲۲. ۸- جامع الاخبار، ص ۴۲، فصل ۲۲ ۹- مناقب ابن شهر آشوب ج ۴، ص ۶۶

تفسیر #البرهان / سوره مبارکه #فاتحه / آیه ۱ از عبد الله بن سنان روایت شده است كه وی گفت: از حضرت امام جعفر صادق علیه السلام در باره‌ تفسیر «بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ» پرسیدم. ایشان فرمود: باء، بهاء و روشنایی خداوند و سین، سناء و شكوه خداوند و میم، مجد و بزرگواری خداوند است؛ و برخی روایت كرده اند كه میم، ملك و فرمانروایی خداوند است، و الله، خدای همه‌ چیزهاست كه بر تمامی آفریدگان خود رحمان و بخشنده و بر مؤمنان به طور خاص رحیم و بخشایشگر است.«۱» از حضرت امام جعفر صادق علیه السلام روایت شده است كه از حضرت در باره «بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ» پرسیدند. ایشان فرمود: باء، بهاء و روشنی خداوند و سین، سناء و شكوه خداوند و میم، ملك و فرمانروایی خداوند است. عرض شد: الله چه؟ فرمود: الف، آلاء و نعمتهای خداوند بر آفریدگان خود با بهره مندی از ولایت ماست و لام، الزامی است كه خداوند در ولایت ما بر آفریدگانش نهاده است. عرض شد: و هاء چه؟ فرمود: هوان و خواری است برای هر كس كه با محمّد و خاندان محمّد صلی الله علیه و آله مخالفت كند. عرض شد: و رحمان چه؟ فرمود: برای همه‌ عالم. عرض شد: و رحیم چه؟ فرمود: خاصّ مؤمنان.«۴» ----------------------------------- ۱- كافی، ج ۱، ص ۸۹، باب معانی الاسماء، ح ۳. ۴- معانی الاخبار صدوق، ص ۳، باب معنی بسم الله

تفسیر #البرهان / سوره مبارکه #فاتحه / آیه ۱ از هشام بن حكم روایت شده است كه وی گفت از حضرت امام جعفر صادق علیه السلام در باره‌ اسمهای خداوند و ریشه‌های آنها پرسیدم: «الله از چه مشتق شده است»؟ حضرت فرمود: ‌ای هشام! الله از إله مشتق شده است و إله، معبود بودن را اقتضا میكند و نام، غیر از صاحب نام است. پس هر كس نام را بدون معنا بپرستد، كفر ورزیده است؛ و هر كس نام و معنا را بپرستد، شرك ورزیده و دو چیز را پرستیده است؛ و هر كه معنا را و نه اسم را بپرستد، این توحید است.‌ای هشام! فهمیدی؟ عرض كردم: برایم بیشتر گویید. فرمود: خداوند نود و نه اسم دارد، اگر هر نامی، همان صاحب نام باشد، باید هر كدام از اسم‌ها، معبودی باشد. ولی خداوند، خود، معناست كه این نام ها بر او دلالت كنند و همه غیر از خود او باشند. ‌ای هشام! نان، اسمی است برای خوردنی و آب، اسمی است برای آشامیدنی و لباس، اسمی است برای پوشیدنی و آتش، اسمی است برای سوزانندگی؛ ‌ای هشام! آیا چنان فهمیدی كه با آن به دفاع بپردازی و در مبارزه با دشمنان خداوند كه همراه خداوند چیز دیگری می‌پرستند، پیروز شوی؟ عرض كردم: بله. فرمود: ‌ای هشام! خداوند تو را به این جهت سود بخشد و استوار دارد. هشام گوید: به خدا سوگند از زمانی كه از آن مجلس برخاستم تاكنون هیچ كس در مبحث توحید بر من چیره نشده است. ----------------------------------- كافی، ج ۱، ص ۸۹، باب معانی الاسماء، ح ۲.

تفسیر #البرهان / سوره مبارکه #فاتحه / آیه ۱ از حضرت امام حسن عسكری ع روایت شده است كه ایشان در باره‌ كلام خداوند عز و جل «بسم الله الرحمن الرحیم» فرمود: او خداوندی است كه هر آفریده‌ای به هنگام نیازها و سختی ها، وقتی امیدش از همه كس جز او بریده شود و دستش از همه‌ی اسباب جز او گسسته گردد، به بندگی او روی آورده و می‌گوید: «بسم الله»؛ یعنی در همه‌ كارهایم از خداوندی یاری می‌جویم كه هیچ كس جز او سزاوار پرستش نیست. هر گاه از او كمك خواهند به فریاد می‌رسد و چون خوانده شود، پاسخ می‌دهد. این همان سخنی است كه در گفتگوی مردی با امام صادق ع گذشت. او به حضرت عرض كرد: ‌ای پسر رسول خدا ص، مرا راهنمایی كن كه «خدا چیست»؟ اهل جدل با من بسیار سخن گفته‌اند و سرگردانم كرده اند. حضرت به او فرمود: ‌ای بنده‌ی خدا، تاكنون سوار كشتی شده‌ای؟ عرض كرد: بله. فرمود: آیا پیش آمده كه كشتی تو بشكند، به گونه‌ای كه هیچ كشتی نباشد تا نجاتت دهد و هیچ شناگری نباشد تا نیازت برطرف كند؟ عرض كرد: بله. فرمود: آیا در آن جا دلت به چیزی از چیزها امید داشت تا تو را از آن ورطه نجات بخشد؟ عرض كرد: بله. فرمود: آن چیز، همان خداوند تواناست كه می‌تواند نجات دهد؛ جایی كه هیچ نجات بخشی نیست و به فریاد رسد، جایی كه هیچ فریادرسی نیست. سپس امام صادق ع فرمود: گاه می‌شود كه كسی از شیعیان ما در آغاز كار خود «بسم الله الرحمن الرحیم» را وا می‌گذارد. پس خداوند عز و جل او را به حادثه‌ای ناگوار می‌آزماید تا شكر گزاری و ستودن خداوند تبارك و تعالی را به یادش آورد و ننگ كوتاهی او را برای واگذاشتن كلام «بسم الله الرحمن الرحیم» از وی بزداید. راوی می‌گوید: مردی به خدمت امام سجاد ع رسید و عرض كرد: مرا آگاه ساز كه معنای »بسم الله الرحمن الرحیم» چیست؟ حضرت فرمود: پدرم ، از برادرش امام حسن ع، از پدرش امیر مؤمنان ع برایم نقل كرد و فرمود: مردی نزد امیر مؤمنان ع رسید و عرض كرد: ‌ای امیر مؤمنان، مرا آگاه ساز كه «بسم الله الرحمن الرحیم» «چه معنا دارد»؟ حضرت فرمود: همانا سخنت، الله، برترین اسم در میان اسمهای خداوند عز و جل است؛ و آن اسمی است كه سزاوار نیست كسی جز الله بدان نامیده شود و هیچ آفریده‌ای این اسم را نگیرد. آن مرد عرض كرد: تفسیر كلمه‌ الله چیست؟ فرمود: او كسی است كه هر آفریده‌ای به هنگام نیازها و سختی ها وقتی امیدش از همه چیز جز او بریده شود و دستش از همه‌ اسباب جز او گسسته گردد، به بندگی او روی می‌آورد. هر مهتر و بزرگی در این دنیا، هر چند بسیار بی نیاز و چیره باشد و نیاز دیگران به او بسیار باشد، نیازمند چیزهایی خواهد شد كه از عهده‌اش برنیاید و دیگران نیز نیازمند چیزهایی شوند كه در توان او نباشد، پس به هنگام ضرورت و تنگنا از همه چیز به سوی خدا دست میكشد. اما چون نگرانی‌اش برطرف شود، به شرك خود باز می‌گردد. آیا نشنیده‌ای كه خداوند عز و جل می‌فرماید [بگو: به نظر شما اگر عذاب خدا شما را در رسد یا رستاخیز شما را دریابد اگر راستگویید كسی غیر از خدا را می‌خوانید، (نه) بلكه تنها او را می‌خوانید و اگر او بخواهد رنج و بلا را از شما دور می‌گرداند و آن چه را شریك (او) می‌گردانید فراموش می‌كنید].«۱» خداوند عز و جل به بندگان خود فرمود: ‌ای نیازمندان رحمت من! همانا بر شما واجب كرده‌ام كه در همه حال نیازمند من باشید و در همه وقت، در عبادت من خاكساری كنید؛ پس در هر امری كه به دست می‌گیرید و امید دارید به پایانش رسانید و به نهایتش برسید، به سوی من پناه جوئید. اگر بخواهم به شما عطا كنم، دیگری نتواند از شما دریغ دارد؛ و اگر بخواهم از شما دریغ دارم، دیگری نتواند به شما عطا كند. من سزاوارترین كسی هستم كه از او درخواست شود و شایسته ترین كسی هستم كه به سویش زاری شود؛ پس در آغاز هر كار كوچك یا بزرگی بگویید: «بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ»؛ یعنی در این كار از كسی یاری می‌جویم كه هیچ كس جز او سزاوار پرستش نیست. هر گاه از او كمك خواهند به فریاد می‌رسد و چون خوانده شود، پاسخ می‌دهد. بخشنده‌ای كه با فراخی روزی بر ما رحمت می‌آورد و در دین و دنیا و آخرتمان بر ما مهربان است؛ كسی كه دین را بر ما آسان كرد و سهل و راحتش نمود و با جدا كردن ما از دشمنانمان به ما مرحمت فرمود. سپس حضرت فرمود: رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: هر كه امری كه بدان مشغول است، او را غمگین كند و او در حالی كه به خداوند خلوص دارد و با قلب خویش به سویش رو كرده بگوید: «بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ»، از یكی از این دو جدا نخواهد بود، یا خواسته‌اش در دنیا به او رسد و یا نزد پروردگارش برایش فراهم آید و ذخیره شود؛ و آن چه نزد خداست برای مؤمنان بهتر و پایدارتر است.«۲» ----------------------------------- ۱- انعام/ ۴۰-۴۱ ۲- توحید صدوق، ص ۲۳۰، ح

تفسیر #البرهان / سوره مبارکه #فاتحه / آیه ۱ امام حسن عسكری علیه السلام فرمود: امام جعفر صادق علیه السلام فرمود: گاه می‌شود كه كسی از شیعیان ما در آغاز كار خود «بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ» را وا می‌گذارد. پس خداوند عز و جل او را به حادثه‌ای ناگوار دچار سازد تا شكرگزاری و ستودن خدا را به یادش آورد و گناه كوتاهی او را برای واگذاشتن «بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ» از وی بزداید. عبد الله بن یحیی خدمت امیر مؤمنان علی علیه السلام رسید، كنار حضرت تختی بود. عبد الله را فرمان داد تا بر آن بنشیند، عبد الله نشست. ناگهان تخت واژگون شد و او را بر زمین زد و تخت بر سرش افتاد. استخوان سر عبد الله، بیرون زد و سرش خون افتاد. امیر مؤمنان علیه السلام امر فرمود تا آب بیاورند و خون را از سر او بشست. سپس فرمود: نزدیك من بیا. عبد الله نزدیك ایشان شد. حضرت بر زخم او دست كشید، حال آن كه درد، صبر از كف عبد الله بیرون كرده بود. حضرت بر زخم، دست كشید و آب دهان خویش بر آن گذاشت. زخم التیام یافت و چنان شد كه گویی هیچ آسیبی ندیده بود. سپس امیر مؤمنان علیه السلام فرمود: ‌ای عبد الله، سپاس و ستایش خدایی را كه پاك كردن گناهان شیعیان ما را در سختی‌های ایشان در دنیا قرار داد تا طاعات آنها سالم بماند و این چنین بر آن عبادات، سزاوار پاداش شوند. عبد الله بن یحیی عرض كرد: ‌ای امیر مؤمنان، یعنی ما فقط در دنیا به خاطر گناهانمان مجازات می‌شویم؟ فرمود: بله، آیا نشنیدی كه رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: دنیا زندان مؤمن است و بهشت كافر. همانا خداوند متعال شیعیان ما را در دنیا با دچار كردن به سختی‌هایی كه مایه‌ آمرزش آنان می‌شود از گناه پاك میكند. خداوند متعال می‌فرماید: «وَمَا أَصَابَكُم مِّن مُّصِیبَةٍ فَبِمَا كَسَبَتْ أَیْدِیكُمْ وَیَعْفُو عَن كَثِیرٍ» [و هر (گونه) مصیبتی به شما برسد به سبب دستاورد خود شماست و (خدا) از بسیاری درمی‌گذرد] تا عبادات و طاعات آنها به هنگام ورود به روز قیامت، نزدشان فراهم آید و پاداش عبادت دشمنان ما را، هر چند از آن جا كه اخلاصی در آن نیست، بی مقدار است، در دنیا به آنها می‌دهد تا چون به روز قیامت در آمدند، بار گناهان و دشمنی آنها با محمّد و خاندانش صلی الله علیه و آله و برگزیدگان اصحابش بر آنان حاضر آید و در آتش دوزخ افكنده شوند. عبد الله بن یحیی عرض كرد: ‌ای امیر مؤمنان! به راستی كه مرا سود رساندی و آموختی. اگر ممكن است، مرا از گناهی كه در این مجلس به آن در بلا افتادم آگاه ساز تا آن را تكرار نكنم. حضرت فرمود: هنگامی كه نشستی «بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ» نگفتی. پس خداوند این بلا را كه به آن ناخوش شدی به خاطر غفلتی كه كردی قرار داد تا گناهی كه از تو سر زد، پاك شود. آیا نمی دانی كه رسول خدا صلی الله علیه و آله از خداوند عز و جل برایم روایت كرد و فرمود: هر كاری بدون نام خدا آغاز شود، بی سرانجام است؟ عرض كردم: بله- پدر و مادرم به فدایت - بعد از این آن را ترك نمی كنم. فرمود: در این حال، بهره مند و سعادتمند خواهی شد. عبد الله بن یحیی گفت: ‌ای امیر مؤمنان، تفسیر «بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ» چیست؟ فرمود: همانا بنده هر گاه بخواهد چیزی بخواند یا كاری انجام دهد می‌گوید «بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ» یعنی با این اسم این كار را انجام می‌دهم. پس هر كاری را كه انجام می‌دهد، اگر با «بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ» آغازش كند، كاری پر بركت خواهد بود.«۱» ----------------------------------- ۱- تفسیر منسوب به امام حسن عسكری (ع)، ص ۲۲، ح ۷

تفسیر #نورالثقلین/ سوره مبارکه #فاتحه ۱) پیامبر (صلی الله علیه و آله) جابر (رحمة الله علیه) در حدیثی طولانی از رسول خدا (صلی الله علیه و آله) نقل می‌کند که حضرت از قول خداوند متعال فرمود: «به امّتت گنجی از گنج‌های عرشم را عطا کردم که آن فاتحة الکتاب (سوره‌ی مبارکه‌ی حمد) است».[۱] ۲) پیامبر (صلی الله علیه و آله) همانا خداوند متعال به من فرمود: «ای محمّد (صلی الله علیه و آله)! ما به تو سوره‌ی حمد و قرآن عظیم دادیم! (حجر/۸۷). پس با فاتحة الکتاب، جداگانه بر من منّت نهاد و آن را در کنار قرآن بزرگ قرار داد. همانا فاتحة الکتاب، ارزشمندترین چیز در گنجینه‌ی عرش است و خداوند عزّوجلّ آن را به محمّد (صلی الله علیه و آله) اختصاص داد و او را به آن مفتخر ساخت و هیچ‌یک از پیامبران را در این امر با وی شریک نگرداند، مگر حضرت سلیمان (علیه السلام) را».[۲] ۳) امام عسکری (علیه السلام) خداوند با عنایت‌کردن سوره‌ی حمد به پیامبراکرم (صلی الله علیه و آله)؛ فضیلتی به آن جناب بخشید که به هیچ‌یک از پیامبران (علیهم السلام) پیشین نداده، مگر سلیمان‌بن‌داود (علیه السلام)؛ که فقط بِسْمِ الله الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ را از این سوره دارد. [و سلیمان (علیه السلام)] این آیه را از تمام سلطنت و قدرتی که خدا به او عنایت کرده بود برتر می‌شمرد [و] می‌گفت: «خدایا! چه کلمات عالی و باارزشی است، من این کلمات را از تمام مملکتی که [به من] عنایت کرده‌ای باارزشتر می‌دانم». خداوند به او خطاب کرد: ای سلیمان! چگونه با ارزشتر نباشد و حال اینکه هر بنده‌ی من چه زن و چه مرد مرا با این کلمات بخواند ثوابی هزار برابر مملکت تو را صدقه بدهد به او عنایت می‌کنم. این یک‌هفتم از تمام آن سوره‌ایست که به محمّد (صلی الله علیه و آله) سرور انبیاء (علیهم السلام) داده‌ام (سوره‌ی فاتحة الکتاب).[۳] ----------------------------------- ۱. تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱، ص۸؛ بحارالأنوار، ج۱۶، ص۹۳ ۲. تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱، ص۸؛بحارالأنوار، ج۸۹، ص۲۲۷؛ الأمالی للصدوق، ص۱۷۵؛ الإمام العسکری، ص۲۹. ۳.تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱، ص۱۰؛بحارالأنوار، ج۸۹، ص۲۵۷؛ الإمام العسکری، ص۵۸۹. فیه: «یا سلیمان هذا سبع ... الی آخر» محذوفٌ

تفسیر #البرهان/ سوره مبارکه #فاتحه ۱) امام رضا (علیه السلام) فضل‌بن‌شاذان از امام رضا (علیه السلام) روایت می‌کند که می‌فرماید: مردمان از آن جهت به قرائت در نماز مأمور شده‌اند که مبادا قرآن متروک و به دست فراموشی سپرده شود و در نتیجه ضایع و نابود گردد، لیکن [چون قرائت قرآن در نمازها واجب شده، قرآن] حفظ گردیده و مورد آموزش و آموختن قرار گرفته پس نابود نگردد و جهل به آن نباشد و بدان جهت نماز با خواندن سوره‌ی حمد آغازگشته نه سوره‌های دیگر قرآن، که در هیچ کلام و هیچ سوره‌ی قرآن به اندازه سوره‌ی حمد، انواع خیر و حکمت یکجا جمع نشده است.«۱» ۲) امام رضا (علیه السلام) فضل‌بن‌شاذان گوید: ... «چرا در هر قرائتی فقط به سوره‌ی حمد باید ابتداء نمود نه سوره‌های دیگر»؟ در جواب گفته می‌شود: «برای اینکه هیچ سوره‌ای از سوره‌های قرآن مثل سوره‌ی حمد مشتمل بر جوامع خیر و حکمت نیست».«۲» ----------------------------------- ۱. تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱، ص۱۰؛ من لایحضره الفقیه، ج۱، ص۳۱۰؛ وسایل الشیعه ، ج۶، ص۳۸؛ بحارالأنوار، ج۶، ص۶۸؛ بحارالأنوار، ج۸۲، ص۵۴؛ ۲. تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱، ص۱۰؛ عیون أخبارالرضا (ج۲، ص۱۰۷

تفسیر #نورالثقلین / سوره مبارکه #فاتحه / ثواب قرائت ۱) پیامبر (صلی الله علیه و آله) بدانید که هرکس با اعتقاد به ولایت محمّد (صلی الله علیه و آله) و خاندان پاک او این سوره را بخواند و به فرمان آن گردن نهد و به ظاهر و باطن آن ایمان داشته باشد، خداوند عزّوجلّ به ازای هر حرف از آن پاداشی برتر از دنیا و تمامی اموال و خوبی‌های آن به او عطا فرماید؛ و هرکس به شخصی که این سوره را قرائت می‌کند، گوش بسپارد، به اندازه‌ی یک‌سوّم ثواب قاری را به او دهند. پس تا می‌توانید از این خیر و برکتی که در اختیارتان نهاده شده، بهره گیرید که آن یک غنیمت است؛ مبادا فرصتش بگذرد و حسرتش در دل‌هایتان باقی بماند.«۱» ۲) پیامبر (صلی الله علیه و آله) امام حسن (علیه السلام) در حدیثی طولانی نقل کرده است: چند نفر یهودی به حضور پیغمبر آمدند و داناترینِ آنان مطالبی از حضرت پرسید ... [مرد یهودی گفت:] «ای محمّد (صلی الله علیه و آله)! پاداش آنکه سوره‌ی حمد را بخواند چیست»؟ رسول خدا (صلی الله علیه و آله) فرمود: «هرکس که سوره‌ی حمد را بخواند خداوند ثواب خواندن همه‌ی آیاتی را که از آسمان نازل‌شده به او عطا خواهد فرمود».«۲» ----------------------------------- ۱. بحارالأنوار، ج۸۹، ص۲۲۷/ الأمالی للصدوق، ص۱۷۵؛ فیه: «من اصناف اموالها ... الی آخر» محذوفٌ؛ الإمام العسکری، ص۲۹؛ فیه: «کل واحده منها أفضل ... الی آخر» محذوفٌ. ۲. تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱، ص۱۴؛ الخصال، ج ۲، ص۳۵۵.

تفسیر #نورالثقلین / سوره مبارکه #فاتحه / ثواب قرائت پیامبر (صلی الله علیه و آله) چون خداوند عزیز و جلیل خواست فاتحة الکتاب، آیة الکرسی، شَهِدَ اللهُ؛ و قُلِ اللَّهُمَّ مالِکَ مالِکَ الْمُلْکِ تُؤْتِی الْمُلْکَ مَنْ تَشاءُ وَ تَنْزِعُ الْمُلْکَ مِمَّنْ تَشاءُ وَ تُعِزُّ مَنْ تَشاءُ وَ تُذِلُّ مَنْ تَشاءُ بِیَدِکَ الْخَیْرُ إِنَّکَ عَلی کُلِّ شَیْءٍ قَدیرٌ* تُولِجُ الَّیْلَ فِی النَّهارِ وَ تُولِجُ النَّهارَ فِی الَّیْلِ وَ تُخْرِجُ الْحَیَّ مِنَ الْمَیِّتِ وَ تُخْرِجُ الْمَیِّتَ مِنَ الْحَیِّ وَ تَرْزُقُ مَنْ تَشاءُ بِغَیْرِ حِسابٍ را نازل کند، بر عرش معلّق شدند درحالی‌که بینشان و خدا هیچ حجابی نبود، گفتند: «پروردگارا! ما را به دیار گناهان به‌سوی کسانی که تو را معصیت می‌کنند فرود می‌آوری و حال آنکه ما به طهارت و نزاهت معلّقیم»؟ خداوند سبحان فرمود: «به عزّت و جلالم قسم! که هیچ بنده‌ای بعد از هر نمازش شما را نخواند مگر آنکه او را در بهشت [با هرچه در آن است] سکنی می‌دهم، با نظر مخصوص خود، هر روز هفتادمرتبه به او می‌نگرم، هر روز هفتاد حاجت را برایش روا می‌کنم که کمترینش آمرزش است، از هر دشمنی پناهش داده و بر او یاریش می‌دهم، و جز مرگ، چیزی مانع ورود او به بهشت نمی‌گردد».«۱» ----------------------------------- ۱. تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱، ص۱۴؛ عده الداعی، ص۲۹۶

تفسیر #البرهان/ سوره مبارکه #فاتحه امام صادق (علیه السلام): اسم اعظم خداوند در امّ الکتاب؛ سوره‌ی‌حمد، پراکنده شده است.«۱» ----------------------------------- ۱. ثواب الأعمال و عقاب الأعمال، ص ۱۰۴

سوره مبارکه #فاتحه / آیه ۱ ۱) پیامبر (صلی الله علیه و آله): اگر کسی هنگام خوابیدن بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ بگوید خداوند می‌فرماید: «فرشتگان من! نفَس‌هایش را تا صبح، برایش [حسَنه] بنویسید»«۱» ۲) پیامبر (صلی الله علیه و آله): هرکس که می‌خواهد خداوند او را از شعله‌های نوزده‌گانه‌ی جهنّم رهایی بخشد بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ را بخواند، زیرا آن نوزده حرف است و خداوند هر حرف را سپر شعله‌ای قرار می‌دهد.«۲» ۳) پیامبر (صلی الله علیه و آله): هرکس بِسْمِ اللهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ را بخواند، خداوند متعال برای هر حرف از آن چهارهزار پاداش برایش می‌نویسد و چهارهزار بدی را از او می‌زداید و چهار هزارمقام، برایش بالا ببرد.«۳» ۴) پیامبر (صلی الله علیه و آله) در جامع الاخبار آمده است: هرکس بِسْمِ اللهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ را بخواند خداوند متعال در بهشت هفتادهزار قصر از یاقوت سرخ برایش بنا کند و در هر قصر هفتادهزار اتاق از درّ سفید بسازد و در هر اتاق هفتادهزار تخت از یاقوت سبز گذارد و بر هر تخت، هفتادهزار بستر از ابریشم ظریف و زربافت بگستراند و پری سیه چشمی با هفتادهزار طرّه موی آراسته به تاج مروارید و یاقوت به همسریش درآورد که بر گونه‌ی راستش محمّد رسول الله نوشته شده و بر گونه‌ی چپش علی ولیّ الله و بر پیشانی‌اش حسن (علیه السلام) و بر زنخدانش حسین (علیه السلام) و بر لبش بِسْمِ اللهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ. عرض شد: «ای رسول‌خدا (صلی الله علیه و آله)! چنین کرامتی برای کیست»؟ فرمود: «هرکه با احترام و بزرگداشت بگوید: بِسْمِ اللهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ».«۴» ----------------------------------- ۱. تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱، ص۲۶؛ بحارالأنوار، ج۸۹، ص۲۵۸. ۲. تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱، ص۲۶؛ مستدرک الوسایل، ج۴، ص۳۸۷. ۳. تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱، ص۲۶؛بحارالأنوار، ج۸۹، ص۲۵۷. ۴. تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱، ص۲۸؛ بحارالأنوار، ج۸۹، ص۲۵۸؛ مستدرک الوسایل، ج۴، ص۳۸۷؛