"تفسیر نور (محسن قرائتی)
وَ بَرَزُوا لِلَّهِ جَمِيعاً فَقالَ الضُّعَفاءُ لِلَّذِينَ اسْتَكْبَرُوا إِنَّا كُنَّا لَكُمْ تَبَعاً فَهَلْ أَنْتُمْ مُغْنُونَ عَنَّا مِنْ عَذابِ اللَّهِ مِنْ شَيْ‌ءٍ قالُوا لَوْ هَدانَا اللَّهُ لَهَدَيْناكُمْ سَواءٌ عَلَيْنا أَ جَزِعْنا أَمْ صَبَرْنا ما لَنا مِنْ مَحِيصٍ «21»
و (در قيامت، مردم) همگى در پيشگاه خدا ظاهر شوند. پس ضعيفان به مستكبران گويند: ما (در دنيا) پيرو شما بوديم، پس آيا (امروز) مى‌توانيد چيزى از عذاب خدا را از ما بازداريد؟ (آنها در پاسخ) گويند: اگر خداوند ما را (به رهايى از عذاب) هدايت كرد، قطعا ما شما را هدايت مى‌كنيم بر ما يكسان است كه فرياد و ناله بزنيم يا صبر كنيم (و ضجّه‌اى نزنيم) براى ما هيچ راه نجاتى نيست.
نکته ها
«بروز» به معناى خروج است و «مبارز» كسى را گويند كه از صف لشكر خارج شود و آمادگى خود را براى نبرد با دشمن اعلام كند.
گرچه معمولًا مردم بر دين و روش حاكمانشان هستند، «النّاس على دين ملوكهم» امّا در سيستم مديريّت اسلامى، اطاعتِ مطلق از مدير نداريم. «لاطاعة لمخلوق فى معصية الخالق» «1» بنابراين، شعار «المأمور معذور» صحيح نيست.
پیام ها
1- در قيامت، همه‌ى مردم يكجا در پيشگاه خداوند حاضر مى‌شوند. «جَمِيعاً»
2- نتيجه تقليد و پيروى كوركورانه، حسرت است. «كُنَّا لَكُمْ تَبَعاً فَهَلْ أَنْتُمْ مُغْنُونَ»
3- دوزخيان تنها تخفيف گوشه‌اى از عذاب را توقع دارند، نه تمام آن را. «مِنْ شَيْ‌ءٍ»
4- هدايت و ضلالت رهبران جامعه، در سعادت يا شقاوت مردم نقش مهمى دارد. «لَوْ هَدانَا اللَّهُ لَهَدَيْناكُمْ»
5- يكى از عذاب‌هاى روحى وروانى رهبران فاسد در قيامت، اقرار آنها به
«1». بحار، ج 10، ص 227.
جلد 4 - صفحه 405
ناتوانى و بدبختى خود، در برابر پيروان خويش است. «لَوْ هَدانَا اللَّهُ لَهَدَيْناكُمْ»
6- آنها كه در دنيا، به انبيا مى‌گفتند: براى ما فرقى ندارد كه ما را موعظه كنيد يا نكنيد. «سَواءٌ عَلَيْنا أَ وَعَظْتَ أَمْ لَمْ تَكُنْ مِنَ الْواعِظِينَ» «1» در قيامت هم مى‌گويند:
فرقى ندارد كه ما جيغ بكشيم يا آرام باشيم، به هر حال، دچار عذابيم. «سَواءٌ عَلَيْنا أَ جَزِعْنا أَمْ صَبَرْنا»
7- فرار از دادگاه و كيفر الهى امكان ندارد. «ما لَنا مِنْ مَحِيصٍ»
8- در قيامت ميان كفّار، قيل و قال و گفتگو بسيار است. قال .... قالُوا «2»
9- در قيامت هيچ‌كس نمى‌توانند مانع عذاب الهى شود. «فَهَلْ أَنْتُمْ مُغْنُونَ»
«1». شعراء، 136.
«2». آيات مربوط به گفتگوى مستضعفان با مستكبران از كفار در قيامت، در سوره‌ى سبأ آيه 31 و سوره‌ى غافر آيه 47 نيز آمده است"
#تفسیر_سوره_ابراهیم_آیه_۲۱جز۱۳
#سوره_مبارکه_ابراهیم
@tafsir_qheraati ایتا
https://t.me/md6As
"تفسیر نور (محسن قرائتی)
وَ قالَ الشَّيْطانُ لَمَّا قُضِيَ الْأَمْرُ إِنَّ اللَّهَ وَعَدَكُمْ وَعْدَ الْحَقِّ وَ وَعَدْتُكُمْ فَأَخْلَفْتُكُمْ وَ ما كانَ لِي عَلَيْكُمْ مِنْ سُلْطانٍ إِلَّا أَنْ دَعَوْتُكُمْ فَاسْتَجَبْتُمْ لِي فَلا تَلُومُونِي وَ لُومُوا أَنْفُسَكُمْ ما أَنَا بِمُصْرِخِكُمْ وَ ما أَنْتُمْ بِمُصْرِخِيَّ إِنِّي كَفَرْتُ بِما أَشْرَكْتُمُونِ مِنْ قَبْلُ إِنَّ الظَّالِمِينَ لَهُمْ عَذابٌ أَلِيمٌ «22»
و (چون كار كيفر و پاداش به اتمام رسد) شيطان (از روى ملامت به دوزخيان) گويد: همانا خداوند به شما وعده داد، وعده راست و من به شما وعده دادم، ولى با شما تخلّف كردم، من بر شما تسلّطى نداشتم، جز آن كه شما را دعوت كردم و شما (به ميل خود) استجابت كرديد. پس مرا ملامت و نكوهش نكنيد و خود را سرزنش كنيد. (در اين روز) نه من مى‌توانم فريادرس شما باشم و نه شما فريادرس من. من از اين‌كه مرا پيش از اين شريك خدا قرار داده بوديد، بيزارم. قطعاً براى ستمگران عذاب دردناكى است.
«1». شعراء، 136.
«2». آيات مربوط به گفتگوى مستضعفان با مستكبران از كفار در قيامت، در سوره‌ى سبأ آيه 31 و سوره‌ى غافر آيه 47 نيز آمده است.
جلد 4 - صفحه 406
نکته ها
گناهكار در قيامت دست و پا مى‌زند تا براى خود شريك جرم پيدا كند و انحراف خود را به گردن ديگران بيندازد. گاهى مى‌گويد: دوست بد مرا منحرف كرد. «لَقَدْ أَضَلَّنِي عَنِ الذِّكْرِ» «1» گاهى مى‌گويد: رهبران فاسد مرا فاسد كردند. «لَوْ لا أَنْتُمْ لَكُنَّا مُؤْمِنِينَ» «2» گاهى شيطان را ملامت مى‌كند و او را عامل گمراهى خود مى‌داند، امّا شيطان مى‌گويد: مرا سرزنش نكنيد، فَلا تَلُومُونِي ... من جز وسوسه و دعوت كارى نداشتم. انحراف از خود شما بود.
تسلّط نداشتن شيطان بر انسان، هم مورد تأييد خداوند است و هم خود شيطان به آن اقرار دارد. «إِنَّ عِبادِي لَيْسَ لَكَ عَلَيْهِمْ سُلْطانٌ» «3» تو بر بندگان خالص من تسلطى ندارى. در اين آيه نيز مى‌گويد: «ما كانَ لِي عَلَيْكُمْ مِنْ سُلْطانٍ»
پیام ها
1- وعده‌هاى الهى، حقّ و مطابق با واقع است. «وَعْدَ الْحَقِّ»
2- شيطان با وعده‌هايش انسان را فريب مى‌دهد. «وَ وَعَدْتُكُمْ فَأَخْلَفْتُكُمْ» چنانكه در جاى ديگر آمده: «يَعِدُهُمْ وَ يُمَنِّيهِمْ وَ ما يَعِدُهُمُ الشَّيْطانُ إِلَّا غُرُوراً» «4»
3- شيطان، انسان را مجبور نمى‌كند، بلكه وسوسه و دعوت مى‌كند. «دَعَوْتُكُمْ»
4- حتّى شيطان، انسان فاسد را سرزنش مى‌كند. «لُومُوا أَنْفُسَكُمْ»
5- ملامت يكى از دلايل آزادى و اختيار انسان است، «فَلا تَلُومُونِي وَ لُومُوا أَنْفُسَكُمْ» زيرا انسان مجبور، ملامت ندارد.
6- گناه خود را به گردن شيطان نياندازيم. «فَلا تَلُومُونِي»
7- در قيامت رابطه‌ها قطع مى‌شود. «ما أَنَا بِمُصْرِخِكُمْ» (رهبران باطل و پيروان آنان از يكديگر بيزارى مى‌جويند. شيطان به پيروانش مى‌گويد: «إِنِّي كَفَرْتُ بِما أَشْرَكْتُمُونِ»
«1». فرقان، 29.
«2». سبأ، 31.
«3». حجر، 42.
«4». نساء، 120.
جلد 4 - صفحه 407
و پيروان گمراه نيز به رهبران خود مى‌گويند: اگر براى ما فرصتى‌پيش آيد و به دنيا برگرديم ما نيز از شما بيزارى خواهيم جست. «لَوْ أَنَّ لَنا كَرَّةً فَنَتَبَرَّأَ مِنْهُمْ كَما تَبَرَّؤُا مِنَّا» «1»)
8- اطاعتِ غير خداوند شرك است. «أَشْرَكْتُمُونِ»
9- استجابت دعوت‌هاى شيطانى، ظلم به خود و مكتب است. «إِنَّ الظَّالِمِينَ لَهُمْ»
«1». بقره، 167."
#تفسیر_سوره_ابراهیم_آیه_۲۲جز۱۳
#سوره_مبارکه_ابراهیم
@tafsir_qheraati ایتا
https://t.me/md6As