✅خلاصه تفسیر سوره مبارکه حمد
📆 جلسه: ۳۳
♦️مفسر: علامه جوادی آملی
♦️موضوع: صراط الذین انعمت علیهم-غیرالمغضوب علیهم-ولا الضالین
🔹 گفتیم که طی کردن صراط مستقیم تنها مرهون نعمت الهیست و این نعمت ظاهری نیست چون نعمت ظاهری که در دست کفار نیز هست و اگر راهزن نباشد راهگشا نیست.در آیه ۱۱۹ نساء، شیطان گوید من انسانهارا با #آرزوها و تمنیاتشان گمراه میکنم و آیه ۳۹ حجر، قرآن این آرزوها و تمنیات را ناشی از زیبا نشان دادن #زینت های زمین از طرف شیطان به انسان میداند.
📍آیه ۷ و ۸ کهف، تمام زینتهای روی زمین را برای زمین میداند (زینةً لها) نه اینکه زینت انسان باشند. قرآن، زینت انسان را درونی و ایمانِ انسان میداند که خدا ایمان را زینت قلب قرار داده است. پس شیطان زینت حقیقیِ انسان را با نشان دادن زیبایی زینتهای زمین از انسان میگیرد.
#دکترین_بیع
♦️ بسیاری از چیزا اصلا نعمت نیستند اما شیطان آنها را #نعمت الهی جلوه میدهد مانند جهاد نکردن در راه خدا و عدم همکاری با مسلمانان برای رفع شر دشمنان، با این تصور زیبا که نرفتن و نمردن در این جنگها یک نعمت الهیست!
خدا در قرآن میفرماید: در میان شما کسانی هستند که کندی می کنند تا جنگیدن را به عقب بیندازند. حال اگر شما مسلمانان #شهید یا مجروح شوید اینها گویند خدا بر من نعمت داد که با اینها نرفتم و آسیبی ندیدم اما اگر فضل الهی و پیروزی نصیب شما شود آنها گویی اصلا شما را نمیشناسند و ندیدند که جنگیدید و میگویند ای کاش من هم به جبهه میرفتم تا پیروز شوم و غنایم ببرم!
پس قرآن مواردی چون عدم جنگیدن با دشمنان اسلام و مسلمین را نعمت نمیداند اما زینتهایی چون مال و فرزند را نعمت میداند که انسان میتواند آنها را در راه خیر بکار گیرد یا در راه شر.
💠 حال چنین شخصی که عدم همکاری با مسلمین جهت رفع شر را یک نعمت الهی میداند اصلا نمیتواند حقیقت نعمت را بفهمد و لذا وقتی میگوید «صراط الذین انعمت علیهم» یک مجاز گفته نه یک چیز حقیقی!
❗️خدا به چنین افرادی، گوید «شما بنشینید» یعنی خدا نمیخواهد که اینها به جنگ بروند و از اسلام دفاع کنند بلکه میخواهد احیای دینش به دست #خالصان باشد.
دستورِ «نشستن» از سوی خدا، عین فعل اوست بدین صورت که وقتی گوید اینطور بشو، میشود(کُن فیکون) لذا شخص توفیق جنگیدن را با این خطاب از دست میدهد. «امر خدا، فعل اوست» پس اگر کسی دید به سمت چنین خیراتی نمیرود بداند این خواست خداست و باید ازین حالت بترسد و به خدا پناه ببرد.
🔴 #گونه_شناسی_انسان:
1⃣انسانها در سوره حمد سه نوعند:
۱. مُنعم علیه: که خدا این نعمت طی طریق را که مایه تمام سعادت های انسان است، از سوی خود میداند.
۲ و ۳: مغضوب علیهم و ضالین: خدا این دو مورد را به خود نسبت نمیدهد و نمیگوید من اینها را گمراه یا مغضوب کردم بلکه مورد غضب قرار گرفتن و گمراهی را ناشی از عدم استفاده انسان از نعمتها و هدایتها میداند. کسی که مغضوب است گمراه و ضاله نیز هست و برعکس و رابطه این دو تابع درجات مختلف است.
2⃣ در تقسیم بندی دیگر، در سوره واقعه انسانها سه گروه معرفی شدند:
۱. #اصحاب_میمنه: گروهی که با یُمن و برکت زندگی کردند چه برای خود و چه برای دیگران.
۲. #اصحاب_مشئمه: گروهی که کارشان مشئوم و زشت است چه برای خود و چه برای دیگران.
۳. #سابقون و #مقربان: اینها ممتازترین گروهند.
🔺 پس منعَم علیه که تحت نعمات الهیند، خود دو گروهند شامل اصحاب المیمنه و مقربان.
🔺پاداش دو گروه مذکور نیز در بهشت متفاوت است. هر دو از آب گوارای بهشت مینوشند اما درجه خلوص آب متفاوت است. گروهی آب همراه با مقداری #زنجبیل مینوشند (کان مزاجها زنجبیلا) که مزه زنجبیل دارد وگروهی با مزه و مزاج تسنیم.
💎 #تسنیم چیست؟
عینً یَشرِبُ بها المقربون. چشمه ایست که بالاترین مرتبه بهشت یعنی #مقربان از آن مینوشند.
لذا مقام مقربون بسیار بالاتر از ابرار است که گوشه و چند قطره ای از چشمه مقربان را در آب ابرار میریزند.
💠کانال «تفسیر تسنیم»
📥 @tafsire_tasnim1