✅ خلاصه تفسیر سوره مبارکه حمد
📆 جلسه : ۲۰
🔺 مفسر: علامه جوادی آملی
1⃣ در ایاک نعبد و ایاک نستعین، یکی از وجوهی که در #تقدم_مخاطب (ایاک) بر خطاب (نعبد) وجود دارد اهمیت، شرافت و اصالت مخاطب نسبت به متکلم و خطاب است. زیرا مخاطب (خداوند) از ابتدا موجود بوده و وجود متکلم و خطاب، از وجود مخاطب است پس اصل بر مخاطب است.
2⃣ #توفیق شخص به انجام هر عمل نیک مانند عبادت، توبه یا درس خواندن، حاصلِ دو نعمت است:
۱. توفیق انجام عمل
۲. دستیابی به نتیجه عمل (مانند بهشت)
لذا رسیدن به بهشت نیز ناشی از حقی برای عابد نیست بلکه خود، نعمتی از جانب خداست و نیاز به حمد دارد.
♦️انسان در هر توفیق، میان #دو_نعمت قرار دارد که یکی انجام آن کار و دیگری پذیرش آن از سوی خدا و اعطای پاداش است اما چون انسان تنها خود را میبیند به این نعمات پی نمی برد اما اگر انسان خود را ندید، تنها نعمتهای خداوند را خواهد دید که همه چیز را فراگرفته اند و جایی برای استحقاق انسان باقی نمانده است. (ما بکم من نعمةٍ فمن الله)
♦️ بین خدا و انسان، تنها خود انسان حجاب است و نه هیچ چیز دیگر.
3⃣ در روایت است که «یقبل التوبة عن عباد الله» (خدا از بندگان خود، توبه را میپذیرد)
🔺اینکه بجای «من الله» از «عن الله» استفاده کرده یعنی خدا نه تنها از گناهان توبه کنندگان میگذرد بلکه اگر خودِ توبه نیز #ناصافی داشت از توبه هم میگذرد. پس خدا تواب رحیم است و لازم نیست توبه کاملاً خالص باشد تا پذیرفته شود.
4⃣ امام سجاد در دعاهای خود به خدا میگوید: قبل از اینکه انسان ها بگویند تو را عبادت میکنند، تو ثواب و بهشت را برای آنها آماده کرده ای.
🔺 گوید خدایا منت های تو و پاداشهایت همگی #ابتدایی هستند نه در پاسخ به اعمال انسانها! (مِنَنُکَ ابْتداء). تو منتظر نمیمانی که انسان کار خیری انجام دهد و آنگاه به او جزاء دهی بلکه تمام ثوابها نیز #منتی از سوی توست که قبل از انجام هر عمل نیک برای آن شخص آماده کرده ای و او را به سوی خیر سوق میدهی تا سپس آن پاداش آماده شده را به او بدهی.
🔺لذا اینطور نیست که ابتدا انسان عبادت را بصورت مستقل از خدا انجام دهد تا خدا جزا دهد بلکه پاداش خدا از قبل آماده شده و همین توفیق کار خیر نیز از سوی خداست.
5⃣ حضرت امام سجاد می فرمایند: گناه با #فطرت سازگار نیست. آنچه که باعث گناه در انسان میشود عادت کردن به گناه و دوری از فطرت است که بین انسان و بهشت آماده شده برای او، مانع ایجاد می کند.
🔺 بهشت برای انسان، اصل است و اگر انسان طبق فطرت و بصورت طبیعی رشد کند بهشتی خواهد بود و تنها عادت به گناه مانع بهشتی شدن می شود.
6⃣ «انّ الله اشتری من المومنین انفسهم و اموالهم بِاَنّ لهم الجنة»
🔺(انسان، فروشنده و خدا خریدار است.) اما انسان آنچه را که میفروشد مال خودش نیست بلکه مال خداست که به خدا برمی گرداند لذا این فروش، #بیع_فضولی است. اما خدا حتی در برابر برگرداندن مال خود نیز به انسان پاداش می دهد و آنرا خرید و فروش به حساب می آورد.
🔰متن کامل جلسه:
🆔 https://goo.gl/QAxZAd
___
✅ کانال تفسیر تسنیم
♻️ @tafsire_tasnim1
✅ خلاصه تفسیر سوره مبارکه حمد
📆 جلسه : ۲۱
🔺 مفسر: علامه جوادی آملی
♦️موضوع: رابطه عبادت با عبد
1⃣ عبادت هدف #آفرینش است، نه هدف آفریننده.
🔺تا جلسه قبل بحث بر سر رابطه عبادت و معبود بود و حالا عبادت با عبد.
(و ما خلقت الجنّ و الانس الّا لیعبدون) [ذاریات-۴۶]
عبادت، هدف خلق است لذا انسان است که باید به هدفش برسد نه خداوند. اگر انسان و جن به هدفشان یعنی عبادت نرسیدند مانند هسته ای هستند که سر از خاک درنیاورده و در خاک پوسیدند.
2⃣خدا #حکیم است پس کارش هدف دارد و نیز #غنی و #کامل است پس نیازی به هدف برای خود ندارد.
🔺خدای سبحان چون #غنی_محض و #کمال_نامحدود است پس فرض ندارد که کاری برای مخلوقی انجام دهد که اگر آن مخلوق به هدف آن کار نرسید خدا به هدفش نرسیده باشد و شکست بخورد.
🔺خدا نقصی ندارد که بخواهد با انجام کاری و به قصد رسیدن به یک هدف، به کمالی برسد.
شاهد آن آیه ۸ سوره ابراهیم است: «و قال موسی اِن تکفُروا انتم و من فی الارض جمیعاً اِنّ الله لغنیٌ عن العالمین» اگر همه جهانیان هم کافر شوند برای خدا تفاوتی نمی کند و اینطور نیست که خدا به مقصدش نرسد. مانند جایی که انسان به قصد خیر، برای سکونت دیگری خانه ای بسازد که در اینجا هدف ساختن، استفاده آن شخص دیگر است و اگر در آن سکونت نکرد ضرری به سازنده نمیرسد.
3⃣ ثبوت عبادت به #بقای آن است و اگر از جایی قطع شد شخص دیگر به هدفش نمیرسد. پیامبر میفرمایند: «ان صلاتی و نسکی و محیای و مماتی لله رب العالمین» یعنی در همه حال همه اعمالم برای خداست.
4⃣ عبادت یک هدف واسط برای رسیدن به یقین است، نه اینکه خود هدف غایی و اصلی باشد.
🔺آیه آخر سوره حجر گوید: «و اعبُد ربّک حتی یعطیَک الیقین»
یقین به عنوان هدف غایی، تام و اصلی انسان تنها از طریق عبادت قابل دستیابیست. البته معنایش این نیست که اگر به یقین نرسیدی دیگر عبادت لازم نیست! چون آیه تنها هدف را نشان میدهد نه اینه حد عبادت را اعلام کرده و بگوید اگر به یقین رسیدی دیگر عبادت نیاز نیست چون با قطع عبادت انسان به کفر و ارتداد کشیده میشود.
5⃣ رابطه خلق انسان، عبادت و یقین مانند بذر، درخت و میوه است.
#درخت زندگی
#tree_of_life
🔺بذر انسان با خلقش کاشته میشود تا از طریق عبادت خدا به درخت تبدیل شده و نهایتا به میوه یقین دست یابد.
اگر عبادت نکرد بصورت #بذر در خاک میپوسد، اگر عبادت کرد اما لذت نبرد و به صفای دل و یقین و شهود نرسید تنها #درختی سبز شده که می آراید اما بار ندارد (ویلٌ للمطففین-وای بر نمازگذاران) و تنها پس از یقین است که #میوه می دهد.
6⃣ یقین حاصل از عبادت متفاوت از یقین ناشی از بحث و درس یا مشاهده معجزه است.
🔺فرعون هم معجزه دید و یقین به درستی ادعای موسی کرد اما چون #نور ناشی از عبادت در قلبش نبود، کفر آن یقین را پوشاند و نهایتا خدا را انکار کرد. یقین آیه آخر حجر، یقین با عبادت است که نور بوده، راه را روشن ساخته و انسان را بدون شک از گناه و جهنم نجات می دهد.
7⃣ هدف انسان به تبع یقین، دارای درجات و بدون نهایت است پس انسان باید مرتبا در پی عمیق شدن یقین و درجه خود باشد.
🔺حضرت فرمود: «کلّ الناسِ الهاهم التکاثر» (همه مردم در حال تکاثر و جمع آوریند.) انسان در هر شغل و جایگاهی گرفتار #تکاثر است که می تواند جمع آوری و افزایش مال، فرزند، شهرت، شاگرد، پای منبری (حتی اعضای کانال و گروه!) باشد.
🔺«ثم کلّا سوف تعلمون» همگی اینها بعدا در قیامت خواهند فهمید که چقدر اشتباه فکر می کردند.
🔺«کلّا لو تعلمون علم الیقین لترونَّ الجحیم» اگر انسان به علم یقین (ناشی از عبادت و نور) دست یافت بهشت را و جهنم ناشی از تکاثر مال و فرزند و غیره را خواهید دید.
#علم_الیقین
🔰متن کامل جلسه:
🆔 https://goo.gl/D76rJk
______________
♻️کانال تفسیر تسنیم
♻️ @tafsire_tasnim1
✅ خلاصه تفسیر سوره مبارکه حمد
📆 جلسه : ۲۲
🔺 مفسر: علامه جوادی آملی
🔺 موضوع: بعد سلبی ایّاک نعبد
1⃣ خداوند در مورد نمازگزارانی که تنها الفاضی در نماز میگویند و به آن عمل نمی کنند میفرماید: «ویلٌ للمصلین-الذین هم عن صلاتهم ساهون-الذین هم یراعون» (وای بر نمازگزارانی که در حاشیه دین هستند، نماز میخوانند اما آنرا نمیفهمند و عمل نمی کنند و از روی ریا نماز میخوانند.)
2⃣ فرق #موحد و کافر در اعتقاد بر چگونگی رفع نیازهای انسان است.
🔺هم موحد و هم ملحد معتقدند که انسان بیچاره و نیازمند است اما موحد گوید نیازهای انسان را #خدا بر طرف می کند و کافر گوید #طبیعت برطرف می کند.
( #خداباوری
#طبیعت_گرایی)
3⃣ چرا ایاک نعبد و عبادت تنها برای خداست؟
🔺 او یگانه الله، ، رحیم و مالک روز جزاست. هر کدام ازین ها بصورت مستقل دلیل بر این است که تنها باید کسی که این صفات را دارد عبادت کرد. خدا یگانه وجود مطلق و #کمال_محض است و باقی موجودات در طول وجود خدایند و هر اثری که می گذارند به خواست و اراده خداست لذا تنها باید او را پرستید و تنها از او کمک خواست.
4⃣ مقام #استعانت پایینتر از مقام توکل و مقام #توکل پایینتر از مقام #تفویض و تسلیم است.
🔺مستعین کسی است که کاری می کند و تنها از خدا مدد میگیرد؛ متوکل خواسته ای دارد و انجام آنرا از خدا میخواهد اما مفوض و تسلیم، کسی است که هیچ خواسته ای نیز ندارد و به خدا میگوید: هر چه تو بخواهی.
5⃣ کسی #بینش_توحیدی دارد که در کارهای خود و اتفاقات اطرافش اولین چیزی که به فکر آن میفتد خداست و لذا همه چیز را #آیت و نشانه وجود و فعل خدا میداند.
🔺 بینش توحیدی این است که جهان امکان، سپاهیان حقند و او هر جا بخواهد سپاهش را اعزام می کند و هر جا بخواهد فرمان توقف می دهد. (هو الذی ایّدک بنصره و بالمومنین)
🔺هر زمان که در کارهایمان اولین فکرمان خدا بود دعایمان براورده میشود لذا گفته اند به ستم دیده ظلم نکنید زیرا اولین فکرش خداست و آهی میکشد که دامان انسان را میگیرد.
6⃣ اگر کاری را هم برای خدا و هم برای دیگری انجام دادیم خداوند همه آن کار را برای همان دیگری محسوب میکند زیرا این با #توحید سازگار نیست و خدا چیزی جز اعمال خالص را نمی پذیرد.
( #نفی_منطق_فازی )
6⃣ اگر انسان با اندک سختی و مشکل دست از دین و عبادت برداشت نشان از آن است که دین را برای #دنیا میخواهد. این شخص، آخرت را که در دین، اصل است همان ابتدا از دست داده و اگر مشکلش هم حل نشود دنیا را نیز بدست نیاورده و به چیزی نمیرسد و لذا از خاسران حقیقی است.
7⃣ هیچ رزقی بالاتر از توحید نیست.
🔺 نباید دعا را برای رسیدن به رزق دنیوی خواند بلکه باید رزق توحید خواست چون اگر توحید بدست آمد تمام نعمت های دیگر نیز بدست می آید.
🔰 متن کامل جلسه:
🆔 https://goo.gl/s5h7gp
__________
✅کانال تفسیر تسنیم
📥 @tafsire_tasnim1
#انسان_شناسی
💎 آیت الله جوادی آملی:
حکما در مورد انسان می گویند در کنار آن حواس پنجگانه بدن انسان در بعد بیرونی، انسان در درون خود داری سه نیرو است؛ یک نیرویی که با آن کارهای علمی را انجام می دهد که #نیروی_فهم است و یک نیرویی که آنچه ملایم اوست را جذب می کند که #نیروی_جاذبه اوست و یک نیرویی که با آنها ناملایمات را دفع می کند که #نیروی_دافعه اوست که هر کدام از اینها زیر مجموعه فراوانی دارد، آنکه مدیریت این سه را به عهده دارد #روح و نفس آدمی است که اگر اینها را خوب تدبیر کند انسان می شود حکیم، عادل و مومن.
✅ @tafsire_tasnim1
✅خلاصه تفسیر سوره مبارکه حمد
📆 جلسه: ۲۳
♦️مفسر: علامه جوادی آملی
♦️موضوع: اهدنا الصراط المستقیم
🔰هدایت اصولا در برابر ضلالت و گمراهی بوده و درباره صراة و راه است. اما خداوند گاهی #هدایت را در برابر اعمی و کور بکار برده است.
لذا یک هدایت در برابر #ضلالت است که شخص، هدف را میداند اما راه را نمیبیند. یک هدایت هم در برابر #غوایت است. غَیّ یعنی انسان بی هدف. غاوی و غاوون، افراد بی هدفند. لذا هدایت برای اینها، یافتن هدف است، نه یافتن راه.
🔺آیه اهدنا الصراط المستقیم در مورد راه و ضلالت است. «و لا الضالین»
اگر هدایت در برابر اعمی (کور) باشد پس #نور است! خداوند میفرماید«ما به قوم ثمود راه را نشان دادیم اما آنها کوری را برگزیدند».
معنای این کوری، کوری دل است، نه کوری چشم.
🔺 (بینش، هدایتگر است نه دانش).
کسی که #میداند، هدایت نشده بلکه کسی که #میبیند هدایت شده است. چون دانش بسیاری وقتها به عمل ختم نمیشود. دانستن باید همراه با دیدن باشد وگرنه انسان در برابر گناه معصوم نخواهد بود. «لا تعمی الابصار و لکن تعمی القلوب التی فی الصدور» (حج_۴۶)
🔺جسم میسوزد اما روح خوار میشود. خدا میفرماید کسی که در اینجا کور است در آخرت، عذاب هون دامنگیرش میشود و #هون یعنی خواری و رسوایی.
🔰تنها زمانی خداوند دل را نورانی می کند که انسان، مدتی از گناه دوری کرده و در راه خدا قدم گذارد. در این زمان نوری به انسان میبخشد تا کمکی برای ادامه راهش باشد تا بد و خوب را بهتر ببیند.
ما گوییم «اهدنا الصراط المستقیم» و خدا بلافاصله گوید «استعینوا بالصبر و الصلاة» (از صبر و نماز برای هدایت و نورانی شدن کمک بگیرید.)
🔺کسی که #جهاد با نفس میکند به نفع خودش است و خدا نفعی نمیبرد. «و من جاهد فانما یجاهد لنفسه» (عنکبوت_۶)
در آیات آخر عنکبوت آمده «و الذین جاهدوا فینا لنهدینّهم سبلنا» (کسانیکه در راه ما جهاد میکنند قطعا هدایتشان میکنیم). پس به این خاطر جهاد به نفع خود انسان است که خدا راه را به وی نشان میدهد و نوری می دهد که انسان احساس میکند آن نور دارد او را به سمت خوبی ها و جدایی از بدیها اجبار میکند.
💠معیّت و #همراهی خدا دو گونه است:
۱. همراهی عامه (معیت قیّومیّه):
«و هو معکم اینما کنتم» (خدا با شماست هرجا که باشید /حدید_۴). این همراهی، تذکری عمومیست که بدانیم لحظه ای از ما دور نیست. در اینجا خدا با فاسقان هم هست. «انک لبالمرصاد» (خدا همیشه در کمین است.)
۲. همراهی خاصه:
«ان الله لمع المحسنین» این معیت، همیشگیست و جهت هدایت. این هدایت مخصوص کسانیست که به سوی خدا حرکت می کنند.
🔺خدا همسفری مانند انسان به او میدهد که او را در راهش کمک می کند.
«و من یؤمن بالله فهو قلبه» فرشتگان از سوی خدا همیشه با مؤمنانند تا برزخ. لذا این فرشتگان به او کمک می کنند در خیرات.
اما اگر شخص خود را به کوری زد و توبه هم نکرد خدا همسفری بد به او میدهد که اگر هم خواست جایی کار خوبی بکند آن همسفر نمیگذارد.
«وَمَن يَعْشُ عَن ذِكْرِ الرَّحْمَٰنِ نُقَيِّضْ لَهُ شَيْطَانًا فَهُوَ لَهُ قَرِينٌ»
ﻭ ﻫﺮ ﻛﺲ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺍﺯ ﻳﺎﺩ خدای ﺭﺣﻤﺎﻥ ﺑﻪ ﻛﻮﺭﺩﻟﻲ ﺑﺰﻧﺪ ، ﺷﻴﻄﺎﻧﻲ ﺑﺮ ﺍﻭ ﻣﻰ ﮔﻤﺎﺭﻳﻢ ﻛﻪ ﺁﻥ ﺷﻴﻄﺎﻥ ﻣﻠﺎﺯم ﻭ ﺩﻣﺴﺎﺯﺵ ﺑﺎﺷﺪ .(زخرف_٦٣)
🔰متن کامل جلسه:
🆔http://bit.ly/2qakzgY
______________
✅تفسیر تسنیم
📥 @tafsire_tasnim1
✅خلاصه تفسیر سوره مبارکه حمد
📆 جلسه: ۲۴
♦️مفسر: علامه جوادی آملی
♦️موضوع: اهدنا الصراط المستقیم-
تنها هدایت کننده بالذات خداست و هدایت الهی، نیاز به حرکت اولیه انسان دارد.
🔰خدا تنها هادی #بالذات است.
اگر اثبات شد که تنها معبود و مستعان(کمک کننده) خداست پس در مساله #هدایت نیز تنها هادی بالذات، اوست.
💠 اگر همانند کمک خواستن از غیر خدا، در هدایت نیز خداوند فرموده از قرآن و اشخاص معین هدایت بخواهید منظورش این نیست که قرآن و آن معصومین مستقل از خدا هدایت میکنند بلکه قرآن و معصومین هم شأنی از #شؤون_فعلی خداوندند.
«انّ هذا القرآن یهدی للّتی هی اقوم» (این قرآن به راهی که پایدار است هدایت می کند/ نساء_۹)
«و جعلناهم ائمّةً یهدون بأمرنا» (ما معصومین را امامان هدایت قرار دادیم تا به دستور من، هدایت کنند دیگران را.)
🔺در آیه ۱۴ سوره مائده آمده: «قد جائکم من الله نورٌ و کتابٌ مبینٌ یهدی به اللهُ من اتّبع رضوانه سبل السلام» خدا با نور و قرآن کسی را هدایت می کند که دنبال رضایت خدا باشد.
🔰هدایت خدا به وسایل گوناگون است:
گاهی بنفسه و مستقل از غیر است مانند «اهدنا الصراط المستقیم». گاهی با [ل] مانند «انّ هذا القرآن یهدی للّتی هی اقوم» و گاهی با [الی] مثل «یهدی الی صراط المستقیم»
♻️برهانی بر توحید هدایت:
خدا میفرماید: «افمن یهدی الی الحق ان یتّبع امّن لا یهِدّی الّا ان یُهدی فما لکم کیف تحکمون» (آن کسی که مردم را به حق دعوت می کند شایسته تبعیت است یا کسی که تا خود هدایت نشود نمیتواند دیگران هدایت کند؟)
🔺در اینجا تردید بین دو هادی به حق است نه بین هدایت کننده و گمراه کننده. لذا غیر خدا، باقی همگی هادی بالتّبع، صور هدایت خدا و #وسیله_هدایت میباشند.
🔰حق تنها از سوی خداست.
«الحق من ربّک فلا تکن من الممترین» (آل عمران_۶۰) حق از خداست یعنی تشریع و قانون گذار حق تنها از سوی (من) خداست و نماد آن علیست چون او هیچگاه حق را کنار نگذاشت. «علیٌ مع الحق و الحق مع علی»
🔺لذا هادی بالذات تنها خداست و او میداند که به چه کسی چه چیزی بدهد تا هدایت شود مثلا به یکی مسجد، به دیگری درس و به سومی دیدن یک واقعه.
🔰انواع هدایت:
۱. #تشریعی: قانونگذار و شارع حق، تنها خداست و حلال و حرام را بواسطه معصومین و قرآن نشان داده است. این هدایت محدود است.
۲. #تکوینی: هدایتی نامحدود است که هر کس را با وسیله ای هدایت میکند تا عملا به سمت خوب یا بد رود. یکی را با جلسات وعظ و دیگری را با همنشینی با درس.
♦️ هدایت تکوینی دو قسم است:
۱. عام : «و الذین جائنا لنهدینّهم سبلنا» خدا همه انسانها را هدایت می کند.
۲. خاص: «و الذین اهتدوا زادهم هدیً و آتاهم تقواهم» (کسانی که راه افتادند و عمل کردند خداوند به عنوان پاداش، هدایتشان می کند تا راه را آسان طی کنند./محمد_۱۷)
یعنی علاقه ای در شخص ایجاد میشود که براحتی او را به سمت خوبیها میبرد و حاضر نیست بدی کند.
🔺 در مقابل میفرماید: «سأصرف عن آیاتی الذین یتکبرون فی الارض بغیر الحق» (کسانی را که در زمین به ناحق استکبار میورزند از آیات و نشانه هایم منصرف میکنم تا حق را نپذیرند./اعراف_۱۴۶) هر توفیق یا عدم توفیقی نیاز به حرکت اولیه و مقدماتی انسان دارد و اگر انسان مدتی استکبار ورزید خدا نیز توفیق پذیرش حق را از او می گیرد.
♻️متن کامل جلسه:
🆔 https://goo.gl/1TbQGB
_____
✅ کانال تفسیر تسنیم
💠 @tafsire_tasnim1