🍃 🌺 🍃🌺 🌺 🍃 🌺 🍃🌺 🌺 حکمت7️⃣5️⃣4️⃣ ♦️شرح و تفسیر ✅دو كس هرگز سير نمى شوند امام(عليه السلام) در اين گفتار حكيمانه به دو گروه اشاره مى كند كه هرگز سير نمى شوند، مى فرمايد: «دو شخصِ گرسنه اند كه هرگز سير نمى شوند: طالب علم و طالب دنيا» واژه «منهوم»به معناى سيرى ناپذير بودن و اشتهاى شديد به چيزى داشتن است. منهوم به معناى كسى است كه اين گونه شده است. اما اين كه طالبان علم هرگز از طلب علم سير نمى شوند به اين دليل است كه 🌀 اولاً علم، حد و مرزى ندارد و به فرموده قرآن.و در جاى ديگر تمام معلومات انسان را در مقابل مجهولات، ناچيز مى شمارد و در مورد علم خداوند و حقايق جهان هستى و اگر همه درختان روى زمين قلم شود، و دريا براى آن مركّب گردد، و هفت درياچه به آن افزوده شود، اين ها همه تمام مى شود ولى كلمات خدا پايان نمى گيرد; خداوند عزيز و حكيم است». 🌀ثانياً علم، نشاط آور است، روح را صيقل مى دهد و در واقع غذاى اصلى روح آدمى است و به همين دليل طالبان علم هرگز از علم سير نمى شوند بلكه هر مرحله اى را كه طى كنند خواهان مرحله بالاترى هستند. اين سخن معروف است كه بعضى از بزرگان در عين محروميت مادى هنگامى كه بعضى از مسائل پيچيده علمى را مى گشودند به قدرى لذت مى بردند كه مى گفتند: كجا هستند پادشاهان و شاهزادگان كه ببينند چنين لذتى از كه ما مى بريم». نيز در زمان هاى گذشته بسيارى از دانشمندان تن به مسافرت هاى طولانى مى دادند كه بسيار مشكل آفرين بود تا محضر بعضى از اساتيد را درك كنند و حتى گاه به يك روايت از روايات معصومين(عليهم السلام) برسند. و اما طالبان دنيا نيز در عشق به دنيا و زرقوبرق و مواهب مادى آن آنقدر حرص و ولع دارند كه با هيچ چيز سير نمى شوند . #حکمت457 با ما همراه باشد با نشر📚 #نهج_البلاغه و ورود به #تفسیر_حکمت_ها 🆔 https://eitaa.com/tafsirehekmatha

🍃 🌹 🍃 🌹 🍃 🍃 حکمت8️⃣5️⃣4️⃣ ✅نشانه هاى ایمان الإِيمَانُ أَنْ تُؤْثِرَ الصِّدْقَ حَيْثُ يَضُرُّكَ، عَلَى الْكَذِبِ حَيْثُ يَنْفَعُكَ، وَ أَلاَّ يَكُونَ فِي حَدِيثِكَ فَضْلٌ عَنْ عَمَلِكَ، وَ أَنْ تَتَّقِي، اللّهَ فِي حَدِيثِ غَيْرِكَ. امام عليه السلام فرمود: ايمان آن است كه راست گويى را در آن جا كه به زيان توست بر دروغ گويى در آن جا كه به سود توست مقدم دارى و اين كه گفتارت بيش از عملت نباشد و به هنگام سخن گفتن درباره ديگران تقواى الهى را پيشه كنى. #حکمت458 با ما همراه باشد با نشر📚 #نهج_البلاغه و ورود به #تفسیر_حکمت_ها 🆔 https://eitaa.com/tafsirehekmatha

🍃 🌺 🍃🌺 🌺 🍃 🌺 🍃🌺 🌺 حکمت8️⃣5️⃣4️⃣ ♦️شرح و تفسیر ✅حقيقت ايمان ⚜️امام(عليه السلام) در اين گفتار حكيمانه حقيقت ايمان را در ضمن سه چيز كه از مظاهر ايمان به خدا هستند بيان كرده است: نخست مى فرمايد: «ايمان آن است كه راست گويى را در آن جا كه به زيان توست بر دروغ گويى در آن جا كه به سود توست مقدم دارى» بسيار مى شود كه انسان اگر در بيان حقيقتى، راستى را برگزيند زيان هايى دامن او را مى گيرد. مثل اين كه سؤال كنند: تو چيزى به فلان شخص كه از دنيا رفته است بدهكارى؟ و او حقيقتش را بگويد كه آرى فلان مبلغ را بدهكارم. اين اعتراف گرچه ظاهراً به زيان گوينده است و دروغ گفتن به سود اوست ولى قطعاً اين صدق و راستى از نشانه هاى ايمان به خدا و روز قيامت مى باشد. يا اين كه تصادفى موجب خسارت شده و شخص مى داند مقصر بوده است اگر تقصير خود را بپوشاند و دروغ بگويد نفع مادى مى برد ولى اگر حق را آشكار سازد گرفتار زيان مى شود ولى اين زيان در حقيقت منفعت است و از نشانه هاى ايمان مى باشد. قرآن مجيد نيز دروغ گفتن را نشانه بى ايمانى شمرده آن جا كه مى فرمايد:تنها كسانى دروغ مى بندند كه به آيات خدا ايمان ندارند; (آرى،) دروغ گويان واقعى آن ها هستند!». البته شكى نيست كه در مواردى، امر، داير بين اهم و مهم است يعنى راست گويى سبب به خطر افتادن جان يا منافع مهم مسلمانى مى شود. مثل اين كه يك ناصبى متعصب و مسلح از انسان سؤال كند: آيا تابع مكتب اهل بيت(عليهم السلام)هستى؟ كه اگر راستش را بگويد سلاح به روى او مى كِشد. به يقين اين گونه موارد از كلام امام(عليه السلام)مستثنى است همان گونه كه در باب تقيّه به آن اشاره شد. يا اين كه براى اصلاح ذات البين اگر مجبور به دروغ شويم مجاز است زيرا اصلاح ذات البين مهم تر از راست گويى است. البته تفاوتى نمى كند كه نفع و زيان، مربوط به خود انسان باشد يا مربوط به انسان ديگرى. اگر مصلحت اهمى ايجاب كند از قاعده كلى مورد بحث كه امام(عليه السلام) به آن اشاره فرمود مستثنى است. به هر حال اصل اساسى اين است كه انسان هميشه صدق و راستى را پيشه كند هر چند به زيان او تمام شود ولى اين قاعده موارد استثنايى هم دارد و آن در جايى است كه مصلحت مهم تر از مصلحت صدق به خطر مى افتد. ⚜️ آنگاه امام(عليه السلام) به سراغ دومين نشانه ايمان مى رود و مى فرمايد: «اين كه گفتارت بيش از عملت نباشد»; بسيارند كسانى كه سخن از نيكى ها و خوبى ها و صفات برجسته انسانى، بسيار مى گويند اما عملشان هماهنگ با آن نيست و اين نشانه ضعف ايمان آن هاست. مؤمنان حقيقى آنچه را مى گويند انجام مى دهند و اى بسا اعمالشان فراتر از گفتارشان است. به تعبير ديگر اگر انسان به چيزى كه مى گويد اعتقاد راسخ داشته باشد حتماً عمل او با آن هماهنگ خواهد بود و اگر نبود، نشانه عدم اعتقاد راسخ به آن گفتار است. قرآن مجيد مى فرمايد: در بعضى از نسخه هاى نهج البلاغه به جاى «عَمَلِك»، «عِلمِك» آمده است كه در اين صورت مفهوم كلام امام(عليه السلام)چنين مى شود: نبايد انسان بيش از آنچه مى داند سخن بگويد. همان گونه كه قرآن مجيد مى فرمايد. ⚜️آنگاه نشانه سوم و آخر را بيان مى كند و آن اين كه «به هنگام سخن گفتن درباره ديگران تقواى الهى را پيشه كنى» اشاره به اين كه غيبت نكنيد، تهمت نزنيد، حق كسى را با سخنانتان باطل نسازيد، عيب بر مسلمانى ننهيد و او را با سخن نيش دار نيازاريد. خلاصه، تقواى الهى را در نظر داشته باشيد و تمام اين جهات را رعايت كنيد. در تفسير كلام مذكور دو احتمال ديگر نيز داده شده است: 🔸نخست اين كه هنگامى كه مى خواهى سخنى از ديگرى نقل كنى رعايت تقواى الهى كن و سخن او را بى كم و كاست و بدون اضافه نقل كن.🔸 ديگر اين كه در برخورد با سخنان ديگران تقوا پيشه كن و فوراً گفتار آن ها را نفى نكن; درست بينديش، اگر گفتار صحيحى است بپذير و جدال و مِراء نكن و از روى حسادت به نفى سخنان صحيح ديگران اقدام مكن. ولى معناى نخست مناسب تر به نظر مى رسد هر چند جمع ميان هر سه معنا نيز امكان پذير است. #حکمت458 با ما همراه باشد با نشر📚 #نهج_البلاغه و ورود به #تفسیر_حکمت_ها 🆔 https://eitaa.com/tafsirehekmatha

🍃 🌹 🍃 🌹 🍃 🍃 حکمت9️⃣5️⃣4️⃣ ✅شناخت جایگاه جبر و اختیار يَغْلِبُ الْمِقْدَارُ عَلَى التَّقْدِيرِ، حَتَّى تَكُونَ الاْفَةُ فِي التَّدْبِيرِ. امام(عليه السلام) فرمود: مقدرات بر تقدير و تدبير (ما) غلبه مى كند تا آن جا كه (گاه) آفت انسان در تدبير اوست. مرحوم سيد رضى مى گويد: «همين مضمون پيش از اين (در حكمت 16) با عبارت ديگرى و با تفاوت (مختصرى) گذشت»; (قال الرضي: وَقَد مضى هذا المعنى فيما تقدم برواية تخالف هذه الأَلفاظ). #حکمت459 با ما همراه باشد با نشر📚 #نهج_البلاغه و ورود به #تفسیر_حکمت_ها 🆔 https://eitaa.com/tafsirehekmatha

🍃 🌺 🍃🌺 🌺 🍃 🌺 🍃🌺 🌺 حکمت9️⃣5️⃣4️⃣ ♦️شرح و تفسیر ✅مقدرات بر تدبير ما پيشى مى گيرد 🔺 امام(عليه السلام) در اين گفتار حكيمانه اشاره به تأثير نافذ مقدرات كرده، مى فرمايد: «مقدرات بر تقدير و تدبير (ما) غلبه مى كند تا آن جا كه (گاه) آفت به سبب تدبير (انسان) بهوجود مى آيد» مرحوم سيد رضى بعد از ذكر اين گفتار حكيمانه مى گويد: «همين مضمون پيش از اين (در حكمت 16) با عبارت ديگرى و با تفاوت (مختصرى) گذشت» 🔺اين گفتار حكيمانه در واقع سه پيام دارد: 🔸 پيام اول اين كه: ما را با مسأله خداشناسى و توحيد افعالى پروردگار آشناتر مى سازد. هنگامى كه مى بينيم براى انجام كارى نقشه هاى فراوان مى كشيم، مشورت بسيار و مديريت كافى مى كنيم ولى به آن نمى رسيم آگاه مى شويم كه پشت اين دستگاه خلقت، دست باعظمتى است كه چرخه جهان را مى چرخاند. 🔸پيام دوم پيام توكل بر خداست و آن اين كه تنها به تقدير و تدبير و قوت فكر خود اعتماد نكنيم بلكه در همه چيز و در هر كار توجه به مسبب الاسباب داشته باشيم و از او مدد بخواهيم و كمك بگيريم. 🔸پيام سوم اين كه: غرور بر ما غلبه پيدا نكند. هنگامى كه مى بينيم صاحب قدرت ظاهرى شده ايم و گروه عظيمى سر بر فرمان ما هستند و مشاوران تيزهوشى داريم كه در همه كار به ما كمك مى كنند مبادا غرور، ما را بگيرد و از خدا غافل شويم. چراكه گاه مى بينيم همه اسباب فراهم است ولى كارى از پيش نمى رود. يعنى مقدرات طرح ديگرى براى ما ريخته و تلاش هاى ما دربرابر تقدير الهى همچون نقش بر آب است. 🔺شك نيست كه منظور امام(عليه السلام) از بيان اين گونه كلمات اين نيست كه انسان دست از تدبير و تلاش و كوشش براى رسيدن به مقاصد مشروع و مطلوب بردارد و همه چيز را به مقدرات بسپارد بلكه منظور اين است كه ضمن هرگونه تلاش و كوشش مراقب باشد كه ماوراء نقشه و تدبير او نقشه و تدبير كس ديگرى است، از او غافل نگردد، دل به او بندد و پيروزى ها را از او بطلبد. #حکمت459 با ما همراه باشد با نشر📚 #نهج_البلاغه و ورود به #تفسیر_حکمت_ها 🆔 https://eitaa.com/tafsirehekmatha

🍃 🌹 🍃 🌹 🍃 🍃 حکمت0️⃣6️⃣4️⃣ ✅ارزش صبر و تحمّل اَلْحِلْمُ وَالاَْنَاةُ تَوْأَمَانِ يُنْتِجُهُمَا عُلُوُّ الْهِمَّةِ. امام(عليه السلام) فرمود: بردبارى و ترك شتاب، فرزندان دوقلويى هستند كه از همّت بلند متولد مى شوند. #حکمت460 با ما همراه باشد با نشر📚 #نهج_البلاغه و ورود به #تفسیر_حکمت_ها 🆔 https://eitaa.com/tafsirehekmatha

🍃 🌺 🍃🌺 🌺 🍃 🌺 🍃🌺 🌺 حکمت0️⃣6️⃣4️⃣ ♦️شرح و تفسیر ✅بردبارى و ترك شتاب 🔹امام(عليه السلام) در اين گفتار حكيمانه خود به اهميت حلم و بردبارى و ترك شتاب در كارها و سرچشمه اين دو صفت سته اشاره كرده، مى فرمايد: «بردبارى و ترك شتاب، فرزندان دوقلويى هستند كه از همت بلند متولد مى شوند» جالب اين كه ابن عبد ربه در كتاب عقد الفريد شأن ورودى براى اين گفتار حكيمانه ذكر كرده و آن اين كه يكى از بزرگان ايران خدمت امام(عليه السلام)رسيد. آن حضرت پرسيد: بهترين پادشاهان شما نزد شما چه كسى بود؟ او در پاسخ عرض كرد: اردشير در كشوردارى پيشگام بود ولى بهترين روش را انوشيروان داشت. امام(عليه السلام) سؤال كرد: كدام يك از فضايل اخلاقى در وى برجسته تر بود؟ عرض كرد: بردبارى و عدم شتاب در كارها. امام(عليه السلام) فرمود: اين دو، همچون فرزندان دوقلويى هستند كه از علو همت متولد مى شوند. «حلم» همان بردبارى در مقابل سفيهان و افراد بى منطق و همچنين در برابر متخلفان و گنهكارانى كه گناه سنگينى ندارند و ترك مجازات آن ها مى باشد. «اناة» به معناى شتاب نكردن در انجام كارها پيش از دقت كافى در اطراف و جوانب آن و به تعبير ديگر صبر و حوصله تا روشن شدن تمام جوانب كار و همچنين شتاب نكردن در مجازات بدكاران. البته اين دو، قرابت و نزديكى با هم دارند و به همين دليل امام(عليه السلام) اين ها را به منزله فرزندان دو قلو ذكر كرده است كه در عين دوگانگى، داراى شباهت زيادى هستند. اما علو همت به معناى شخصيت والا و برجسته، و بلندنظرى و سعه صدر است. بديهى است كسى كه داراى چنين صفتى است هرگز دربرابر سفيهان واكنش نشان نمى دهد بلكه با تحمل و بردبارى، مى گذرد . #حکمت460 با ما همراه باشد با نشر📚 #نهج_البلاغه و ورود به #تفسیر_حکمت_ها 🆔 https://eitaa.com/tafsirehekmatha

🍃 🌹 🍃 🌹 🍃 🍃 حکمت1️⃣6️⃣4️⃣ ✅غیبت نشانه ناتوانى الْغِيبَةُ جُهْدُ الْعَاجِزِ. امام(عليه السلام) فرمود: غيبت كردن، آخرين تلاش شخص ناتوان است. #حکمت461 با ما همراه باشد با نشر📚 #نهج_البلاغه و ورود به #تفسیر_حکمت_ها 🆔 https://eitaa.com/tafsirehekmatha

🍃 🌺 🍃🌺 🌺 🍃 🌺 🍃🌺 🌺 حکمت1️⃣6️⃣4️⃣ ♦️شرح و تفسیر ✅غيبت نشانه ناتوانى است 🌼 امام(عليه السلام) در اين گفتار كوتاه و پرمعنا به يكى از عيوب مهم غيبت اشاره كرده مى فرمايد: «غيبت كردن، آخرين تلاش شخص ناتوان است». 🌼اشاره به اين كه تنها فرومايگان و افراد پست و ناتوان به سراغ غيبت مى روند چراكه اگر انسان در خود، توانايى و استعداد پيشرفت ببيند به جاى اين كه با غيبت مقام كسى را خدشه دار كند خودش مى كوشد و به آن مقام و برتر از آن مى رسد ولى چون عاجز و ناتوان و فرومايه است سعى مى كند به وسيله غيبت آبروى ديگرى را در انظار عموم بريزد. 🌼 ازاين رو امام(عليه السلام) مى فرمايد: غيبت، آخرين تلاش افراد ناتوان است. در ميان گناهان كبيره كمتر گناهى است كه همانند غيبت، نشانه پستى و ضعف و زبونى و ناجوانمردى باشد. به تعبير ديگر، آن ها كه پشت سر مردم به مذمت و عيب جويى مى پردازند و آبرو و حيثيت افراد را با افشاى عيوب پنهانى، كه غالب مردم به يكى از اين عيوب گرفتارند، مى برند، و آتش حسد و كينه خود را به اين وسيله فرو مى نشانند، افرادى ناتوان و فاقد شخصيت اند كه حتى در مبارزه بى دليل وظالمانه خود شهامت ندارند و تمام قدرتشان اين است كه از پشت خنجر بزنند. 🌼نكته غيبت و آثار شوم آن در تعريف غيبت، در ميان ارباب لغت و همچنين در كتب فقهيه و كلمات علماى اخلاق، تفسيرهاى گوناگونى ديده مى شود كه در واقع همه آن ها به يك چيز برمى گردد. مرحوم شيخ انصارى از بعضى از بزرگان علما نقل كرده است كه اخبار معصومين(عليهم السلام) و اجماع فقها دلالت بر اين دارد: حقيقت غيبت اين است كه از ديگرى در غياب او چيزى بگويد كه اگر بشنود ناراحت شود. 🌼مشكل ديگر غيبت اين است كه به قدرى رواج يافته كه قبح آن در نظرها از بين رفته است و گاه نُقل بسيارى از مجالس مى شود و حتى افراد ظاهراً باتقوا آلوده آن مى شوند و همين امر، خطر آن را بيشتر مى كند. 🌼مشكل ديگر اين كه كسى كه به غيبت گوش فرا مى دهد در گناه غيبت كننده شريك است و اى بسا يك نفر غيبت كند و ده ها نفر در مجلس باشند و سخن او را بشنوند و اعتراض به او نكنند و همه در اين گناه شريك شوند. 🌼مشكل چهارم اين كه غيبت از گناهانى است كه جنبه حق الناس دارد و چنان نيست كه تنها با آب توبه بتوان آن را شست بلكه بايد از غيبت شونده حليت طلبيد و واى به حال كسى كه غيبت افرادى را كرده و آن افراد از دنيا رفته اند كه حليت طلبيدن غير ممكن شده است. در اين گونه موارد دستور داده شده كه براى آن افراد تا مى تواند استغفار كند و كار خير انجام دهد شايد از او راضى شوند. 🌼مشكل ديگر اين كه غيبت آثار اجتماعى شومى دارد و تنها يك رذيله اخلاقى شخصى نيست. غيبت سبب مى شود حس اعتماد در جامعه ضعيف گردد و همكارى افراد با يكديگر كم شود. افراد جامعه به يكديگر بدبين گردند و پيوندهاى اخوت و محبت و دوستى و همكارى سست شود. حق الناس يا حق الله؟ ❓❓ 🌼از پيامبر اكرم (صلى الله عليه وآله) سؤال كردند: كفاره غيبت چيست؟ فرمود: كفاره اش اين است كه هر زمان به ياد غيبت شونده افتادى براى او استغفار كنى». 🌼آن ها كه آن را حق الناس مى دانند به رواياتى استدلال مى كنند كه مى گويد: تا غيبت شونده راضى نشود خداوند غيبت كننده را نمى آمرزد. به علاوه، هم در روايات آمده و هم عقل حاكم است كه آبروى انسان مانند مال و جان اوست و هرگاه كسى صدمه اى بر مال و جان كسى وارد كند، تا جبران نكند يا حليت نطلبد در امان نخواهد بود. همين طور است درباره آبروى او، كه گاه ارزش آن از مال و جان هم بيشتر است. البته اگر غيبت به گوش غيبت شونده نرسد و شخص غيبت كننده آن را نزد اشخاصى كه در حضور آنان غيبت كرده، جبران نمايد مثلاً بگويد: اشتباه كردم، معلوم نيست او داراى چنين صفاتى باشد و به علاوه اگر هم چنين باشد اى بسا ما از او بدتريم; خلاصه آبروى از دست رفته او را جبران نمايد، درست مثل كسى كه خسارتى در غياب كسى به مال او زده و در همان جا آن را جبران مى كند; در چنين صورتى نيازى به طلبيدن حليت نيست. #حکمت461 با ما همراه باشد با نشر📚 #نهج_البلاغه و ورود به #تفسیر_حکمت_ها 🆔 https://eitaa.com/tafsirehekmatha

🍃 🌹 🍃 🌹 🍃 🍃 حکمت2️⃣6️⃣4️⃣ ✅پرهیز از غرور زدگى در ستایش رُبَّ مَفْتُون بِحُسْنِ الْقَوْلِ فِيهِ. امام(عليه السلام) فرمود: بسيارند كسانى كه به سبب تعريف و تمجيد ديگران فريب مى خورند. #حکمت462 با ما همراه باشد با نشر📚 #نهج_البلاغه و ورود به #تفسیر_حکمت_ها 🆔 https://eitaa.com/tafsirehekmatha

🍃 🌺 🍃🌺 🌺 🍃 🌺 🍃🌺 🌺 حکمت2️⃣6️⃣4️⃣ ♦️شرح و تفسیر ✅بى اعتنايى به تعريف و تمجيد 🔸 امام(عليه السلام) در اين گفتار كوتاه حكيمانه به كسانى كه مورد مدح و تمجيد از سوى اين و آن قرار مى گيرند هشدار مى دهد و مى فرمايد: «بسيارند كسانى كه به سبب تعريف و تمجيد ديگران فريب مى خورند»; (رُبَّ مَفْتُون بِحُسْنِ الْقَوْلِ فِيهِ) 🔸درست است كه بايد افراد نيكوكار را تشويق كرد و عالمانى را كه علم آن ها سبب پيشرفت جامعه انسانى اسلامى شده مورد تمجيد قرار داد ولى گاه اين تعريف و تمجيدها آفاتى را نيز به دنبال دارد كه بايد از آن پرهيز كرد. 🔸نخست اين كه در بسيارى از اوقات سبب كبر و غرور مى شود و شخصِ تمجيد و تعريف شده پيش خود فكر مى كند كه سرآمد افراد جامعه است همه بايد به او احترام بگذارند و دربرابر او سكوت كنند و گوش به فرمانش باشند، و مى دانيم كه غرور و خودبرتربينى يكى از مهلكات است. 🔸ديگر اين كه گاه اين تعريف و تمجيدها سبب مى شود كه انسان در مسير تكامل متوقف گردد. شخصِ تعريف و تمجيدشده به خود مى گويد: حال كه همه پذيرفته اند من داراى صفات برجسته و فوق العاده اى هستم چه دليلى دارد كه بيش از اين به خود زحمت دهم؟ 🔸مشكل ديگرى كه گاه از اين تعريف و تمجيدها ناشى مى شود اين است كه حسادت مخالفان را برمى انگيزد و به عداوت و دشمنى آن ها دامن مى زند و سبب مى شود كه آن شخص را به هر وسيله اى كه ممكن است ضعيف و ناتوان سازند و از اعتبار و حيثيتش بكاهند. به همين دليل بايد در هرچيز ازجمله مدح و ثناى ديگران اعتدال را رعايت كرد و افراد كم ظرفيت و پرظرفيت را به تناسب حالشان مورد مدح و تشويق قرار داد. #حکمت462 با ما همراه باشد با نشر📚 #نهج_البلاغه و ورود به #تفسیر_حکمت_ها 🆔 https://eitaa.com/tafsirehekmatha