📚پرسمان تحلیل اقتصادی: ۲_منظور و منطق اقتصادی رهبر انقلاب از بیان فرمایش زیر در ۱۴ خرداد امسال چه بود؟ ...عملیّات طوفان‌الاقصیٰ دقیقاً در لحظه‌ی نیاز منطقه اتّفاق افتاد، توضیحش این است که یک نقشه‌ی جامعِ وسیعی به وسیله‌ی آمریکا و عناصر صهیونیست و دنباله‌های آنها و بعضی از دولتهای منطقه طرّاحی شده بود که بر اساس این نقشه‌ی جامع قرار بود مناسبات و معادلات منطقه تغییر پیدا کند. ارتباط رژیم صهیونیستی با دولتهای منطقه طبق خواسته‌ی خود آن رژیم تنظیم بشود و معنایش تسلّط رژیم صهیونیستی بر سیاست و اقتصاد کلّ منطقه‌ی غرب آسیا بلکه کلّ دنیای اسلام بود...👇 @tahlileghtesadi

*⃣غربی ها با هماهنگی و همکاری محور عربیِ سازش، برنامه کلانی در حوزه اقتصادی و سیاسی طرح ریزی کردند که وضعیت منطقه را تغییر دهند و مقاومت را منزوی کنند. بخشی از این طرح ها در حال پیشرفت بود که عملیات به موقع طوفان الاقصی در ۱۵ مهر آغازی بر پایان این طرح های خطرناک بود... 1⃣امریکا کریدور راهبردی هند- خاورمیانه- اروپا را طرح کرد که هم کریدور شرق به غرب و هم کریدور شمال- جنوب مثلث ایران، روسیه و چین را کم اهمیت کند هم خطوط کریدوری منطقه را متناسب با منافع خود و هم پیمانانش طرح ریزی نماید و اجازه ندهد که ایران هاب کریدوری شود... در واقع بندر راهبردی ایلات نقطه اتصال خاورمیانه و اروپا بود. براین اساس، رژیم بخشی از خطوط راه آهن سریع السیر ایلات به بنادر اشدود و حیفا در مدیترانه را افتتاح کرد و در حال تکمیل آن بود که در داخل رژیم به کانال داخلی سوئز معروف شده بود و این طرح راهگشای امنیتی و فرار از انزوای منطقه ای رژیم بود. 2⃣طرح بعدی، اتصال نئوم به ایلات؛ شهر نئوم که در استان تبوک عربستان واقع شده است تا ایلات ۲۰۰ کیلومتر فاصله دارد که اتصال نئوم و ایلات نیز از جمله طرح های دیگر بود که اقتصاد دانش بنیان سعودی و رژیم را در هم تنیده می کرد رابطه نخبگانی مستحکمی بین آنها ایجاد می شد. 3⃣طرح بعدی، مثلث ایلات؛ طرح گردشگری بین المللی تحت عنوان "مثلث ایلات" نیز از دیگر طرح ها بود که عقبه اردن، طابا مصر و ایلات رژیم در اتصال با همدیگر به دنبال جذب گردشگر خارجی و منطقه گردشگری نمونه بودند که هم مردم آنها ارتباط گسترده تری با همدیگر بگیرند و هم اقتصاد گردشگری آنها نیز وابسته گردد و از طرفی دیگر، صلح دولتی به صلح مدنی توسعه پیدا می کرد. 4⃣طرح بعدی، توسعه "کریدور عرب مد"؛ از طریق "کریدور عرب مد" توسعه اتصال زمینی حوزه عربی با اسرائیل دنبال می شد که با تکمیل دیگر طرح این طرح نیز توسعه زیادی پیدا می کرد. ۹۸ درصد تجارت رژیم دریاپایه است که رژیم با این کریدور به دنبال توسعه تجارت زمینی با همسایگان عربی و تولید قدرت برای خود بود. 🔚در واقع امریکا به دنبال این بود که اسرائیل، هاب کریدوری، تجاری و حتی گردشگری منطقه ای و بین المللی شود و این رژیم محور نظم جدید منطقه ای باشد. *⃣نکته مهم این است ‌که وقتی رژیم نقطه اتصال اروپا و خاورمیانه می شد، اختلال امنیتی در آن هزینه های زیادی در بر داشت که طوفان الاقصی و توسعه قدرت ژئوپلیتیکی مقاومت در دریای سرخ این طرح های کلان را در ابهام استراتژیک و حتی شکست قرار داد و تاکنون ۲۰ درصد حجم اقتصاد رژیم کاهش یافته است و آینده اقتصادی آن در صورت استمرار جنگ بحرانی تر خواهد شد.(#محمد_میری) @tahlileghtesadi

اگر منابع ارزی کافی برای واردات موثر خودرو بود که در همین دولت انجام می شد!. @tahlileghtesadi

📽 بررسی مواجه نظام ارزی تثبیت با بحران( نمونه عربستان) 🔸نظام ارزی تثبیت در شوک های اقتصادی با منشا سیستمی و برون سیستمی، که منجر به ناترازی در تراز پرداخت ها بشود، ایجاد بحران اقتصادی می کند و در نهایت تورم سرسام‌آوری ایجاد می نماید. 🔺اشکالی که به نظریات جبراییلی ( در بخش تثبیت نرخ ارز) وارد می شود نیز همین است. اینکه ما به دلیل تحریم، در تراز پرداخت ها دچار ناترازی هستیم لذا منابع کافی نداریم و نمی توانیم ارز را برای "بلند مدت" تثبیت کنیم. در خصوص عربستان مسئله کرونا بود و در ایران موضوع تحریم. 🔺 شاید گفته شود با تمسک به نفت منابع زیادی داریم و با فروش آن تراز تجارت خارجی مثبت است. پاسخ اینکه دقیقا نکته اشکال همین است که درآمدهای نفتی پایدار نیستند و تابع تحولات بین المللی است و نمی توان سرنوشت اقتصاد را به آن گره زد. چه اینکه در دوره ای فروش نفت فقط ۲۰۰هزار بشکه در روز داشتیم. 🔺البته تاکید می‌کنم آنچه دکتر جبرائیلی عنوان می دارد شامل سه بخش پیمانسپاری ارزی، تثبیت نرخ ارز و ریالی_ دلار بودن درآمدها و هزینه ها است و در هر سه بخش باید به صورت مجزا بحث شود. @tahlileghtesadi

📽 مواجه نظام ارزی تثبیت با بحران( نمونه عربستان) 🔸نظام ارزی تثبیت در شوک های اقتصادی با منشا سیستمی و برون سیستمی، که منجر به ناترازی در تراز پرداخت ها بشود، ایجاد بحران اقتصادی می کند و در نهایت تورم سرسام‌آوری ایجاد می نماید. 🔺اشکالی که به نظریات جبراییلی ( در بخش تثبیت نرخ ارز) وارد می شود نیز همین است. اینکه ما به دلیل تحریم، در تراز پرداخت ها دچار ناترازی هستیم لذا منابع کافی نداریم و نمی توانیم ارز را برای "بلند مدت" تثبیت کنیم. در خصوص عربستان مسئله کرونا بود و در ایران موضوع تحریم. 🔺 شاید گفته شود با تمسک به نفت منابع زیادی داریم و با فروش آن تراز تجارت خارجی مثبت است. پاسخ اینکه دقیقا اشکال همین جاست که درآمدهای نفتی پایدار نیستند و تابع تحولات بین المللی می باشند و نمی توان سرنوشت اقتصاد را به آن گره زد. چه اینکه در دوره ای فروش نفت فقط ۲۰۰هزار بشکه در روز داشتیم. 🔺البته تاکید می‌کنم آنچه دکتر جبرائیلی عنوان می دارد شامل سه بخش پیمانسپاری ارزی، تثبیت نرخ ارز و ریالی_ دلار بودن درآمدها و هزینه ها است و در هر سه بخش باید به صورت مجزا بحث شود. @tahlileghtesadi

همستر کامبت از اهداف تا پیامدها 🔸آبان ۱۴۰۲ بود که رباتی در بستر پیام رسان تلگرام با نام «نات کوین» پدیدار شد. این ربات به کاربران اجازه می‌داد تا با کلیک کردن بر روی یک سکه، ارزی از جنس دیجیتال و با نام Notcoin جمع آوری نمایند. شش ماه بعد در فروردین امسال؛ تلگرام، ربات و ارز مربوطه را در قالب بلاکچین عرضه کرد. این آغازی بود برای شروع نوع جدیدی از ارزهای دیجیتال که راه را برای معرفی یک ربات جدیدتری با نام همستر کامبت هموار ساختند. فارغ از کم و کیف این ربات، نکات بسیار مهمی در حاشیه آن وجود دارد که در این یادداشت کوتاه به بخشی از آنها اشاره می کنیم: ۱_پشت پرده این ربات: وجه مهم و اساسی در این موضوع، کسب انتفاع برای شرکت تامین کننده و پشتیبانی دهنده زیرساخت ربات یعنی تلگرام است. یک بخش این است که تلگرام با اخذ تبلیغات از شرکت‌ها، کانال ها و موسسات جهانی، اسامی آنها را در معرض دید و مشاهده عموم مردم قرار می دهد و از این طریق کسب درآمد می نماید. بخش دیگر مربوط می شود به اینکه زیرساخت این ربات یعنی تلگرام با جذب مخاطبین بیشتر نسبت به پیام‌رسانی های رقیب، گسترش می یابد و کاهش مخاطب خود را که در برخی کشورها به خاطر فیلترینگ رخ داد جبران کند. متولیان ربات یا نرم افزار مربوطه احیانا می توانند کسب درآمد با فروش اطلاعات کاربران نیز داشته باشند. مسئله استفاده ابزاری در حوزه امنیتی و سایبری از این ربات بخش احتمالی این پروژه است که نمی شود نادیده گرفت. ۲_واقعی یا دروغ بودن: نکته بسیار مهم در استفاده از این ربات گمان نادرستی است که القا می شود به همه کاربران( ۱۲۰میلیون) سود هنگفتی اختصاص داده می شود. این در حالی است که بر فرض محقق شدن اهداف گفته شده، سود مورد نظر به اندازه نیست که بتواند همه کاربران را پوشش دهد و اگر هم باشد به اندازه بسیار زیادی ناچیز خواهد بود و صرفا سرشبکه های اصلی را تامین خواهد کرد و عموم کاربران را شامل نمی‌شود. ۳_اهداف: علاوه بر کسب درآمد و جذب مخاطب برای تلگرام، راز دیگر همستر کامبت احتمالا در راه‌اندازی یک توکن(ارز دیجیتال جدید) است که برای افزودن به ارزش آن، باید تلاش ویژه‌ای در جهت عمومیت یافتن آن صورت بگیرد. ۴_پیامدها:نکته مهم دیگر اینکه اگرچه همستر پروژه ای در ظاهر اقتصادی است اما جنبه های متعددی از زندگی بشر مخصوصا فرهنگ را متاثر می سازد. این ربات نشان داد که رویای پولدار شدن و شتابزدگی در رسیدن به ثروت آن هم بدون تلاش و سخت‌کوشی از ویژگی‌های بارز نسل جدید جامعه ما می باشد و از قضا این ربات چنین ناهنجاری را در جامعه گسترش می دهد. جامعه ای که کار و تلاش جزء فرهنگ ملی و دینی آن بوده و کار را یک ارزش می دانسته، به سمت راحت‌طلبی و کسب درآمد از طریق هیچ، سوق می یابد. ضمن اینکه ارز مجازی، مخصوصا از این جنس ربات ها، از آنجا که فاقد ارزش می باشد و پشتوانه ای ندارد، اکل مال به باطل بوده و جایز نیستند و بدیهی است چنین درآمدهای بر فرض وجود، اثرات و تبعات منفی در جامعه خواهد داشت. @tahlileghtesadi

🔰تحریف بزرگ: انعکاس سیاست خارجه در اقتصاد دولت اصلاحات... ⚠️اصلاح‌طلبان مرتبا عنوان می کنند که سیاست خارجه درست در دولت خاتمی منجر به بهبود نسبی شاخص های اقتصادی در آن دوره شده بود. تحریفی بزرگ که در این یادداشت به آن می پردازم: 🔶در همه سال های دولت اصلاحات، شاخص های کلان اقتصادی نه بواسطه تحرکات مثبت در سیاست خارجه بلکه به دلیل سیاست تثبیت در داخل، وضعیتی مطلوب داشت. سیاستی( تثبیت) که اولا ریشه در دولت سازندگی داشت و ثانیا در شرایطی اجرا شد که اقتصاد ایران از حیث فروش نفت و برگشت درآمدهای ناشی از آن در مختصاتی عادی قرار داشت و اساسا در آن زمان جز چند بحران منطقه ای محدود، مسئله ی حادی بین غرب و ایران وجود نداشت که فضای سیاست خارجه و اقتصاد ( با منشا تحریم) را متاثر سازد. 🔺توضیح بیشتر اینکه؛ همزمان با وقوع شوک تورمی ناشی از سیاست های تعدیل اقتصادی در اواخر دولت هاشمی، یعنی در سال۷۳ و ۷۴ نرخ ارز تنها در دو سال، ۹۷درصد افزایش یافت و به ۴۰۳ تومان رسید. لذا دولت مستقر اقدام به «تثبیت نرخ ارز مرجع» می نماید. 🔺بعد از این سال و در یک دوره هفت ساله، نرخ ارز رسمی بانک مرکزی تنها ۵ ریال افزایش یافته و از ۱۷۵ تومان در سال ۷۳، به ۱۷۵.۵ تومان در سال ۸۰ رسید. 🔺در بازار آزاد نیز دلار در سال ۷۴، که ۴۰۳ تومان بود، با سیاست های تثبیتی، به قیمتی در حدود ۴۷۸ در سال ۱۳۷۶ و نهایتا بعد از ۸سال به ۹۰۴ تومان رسید. 🔺این سیاست ( تثبیت )که ریشه در سیاست کنترل بحران در دولت دوم سازندگی داشت، در دولت اصلاحات ادامه یافت تا بدین ترتیب سیر فزاینده رشد نرخ دلار به حداقل ممکن برسد. 🔺اما سیاست تثبیت در اواخر دولت اصلاحات (۸۳و۸۴) منجر به شکافی عمیق در سیستم ارزی چند نرخی گردید که نابسامانی بازار ارز و رانت‌های گسترده ناشی از چند نرخی بودن ارز را ایحاد کرد و در نهایت بانک مرکزی را به این جمعبندی رساند که ادامه سیاست تثبیت امکانپذیر نیست و بدین ترتیب دولت نهن وارث نابسامانی و شکافی بزرگ در سیستم ارزی کشور شد. 🔶 از آن سو خیانت های برخی افراد در مجلس ششم و اواخر دولت اصلاحات بین سال های ۸۲تا۸۴، مسئله ای اساسی در فضای سیاست خارجی ایران ایجاد می کند که مبدا تحولاتی بزرگ در اقتصاد ایران در دهه های بعد می شود و از قضا بخش بزرگی از چالش های اقتصاد ایران ریشه در وقایع پیرامونی همین مسئله دارد؛ و آن چیزی نیست جز بهانه جویی غرب در پرونده هسته ای‌. 🔶دولت اصلاحات اگر توفیقی داشت به این دلیل بود که وارث اجرای سیاست تثبیت در اواخر دولت سازندگی شده بود، نه سیاست خارجه. از قضا تبعات اقتصادی پرونده هسته‌ای بخصوص در زمینه تشدید تحریم ها در سال های بعد، هیچگاه متوجه این دولت نشد‌. پرونده ای که از قضا برخی از افراد همین دولت، منشا و مبدا آن و تحریم های ناشی از هستند. مکاتبات مکتوب و شفاهی با مسئولین آمریکایی برای تشدید تحریم ها از جمله نامه به مایکل لدین، مشاور امنیت ملی کاخ سفید از همین جریان برآمده است. @tahlileghtesadi

✴️خاتمی به دنبال چیست؟ 🔶مشکلات اقتصادی کشور، غالبا یا به تحریم نسبت داده می‌شود یا به سوء مدیریت. 🔸 در خصوص تحریم، می‌توان به انبوهی از اسناد و مدارک استناد کرد و نشان داد که اصلی‌ترین محرک امریکا برای وضع تحریم‌ علیه ایران، وقوع فتنه ۸۸ بوده است. چرا که بستر لازم را برای امیدواری بانیان تحریم در کاخ سفید فراهم کرد. قطعنامه ۱۹۲۹ شورای امنیت سازمان ملل زیربنای تحریم های بانکی و نفتی ایران است که در سالگرد همین فتنه و به بهانه پرونده هسته ای وضع شد. این موضوع را ریچارد نفیو( عضو تیم مذاکره کنند آمریکا، معروف به معمار تحریم ها) نیز به صراحت در کتاب خود با عنوان هنر تحریم ها تشریح می کند. جدای از این، جریان اصلاحات تندرو داخلی و خارج نشین بارها کاخ سفید را ترغیب به تحریم ملت ایران کرد و گرای تحریم به واشنگتن مخابره نمود. 🔹در خصوص مدیریتی نیز، در فاجعه حکمرانی ۸سال دولت روحانی، سیدمحمد خاتمی نقشی تاریخی ایفا کرده است. او به عنوان موثرترین چهره و لیدر جریان اصلاحات ، این جریان را برای حمایت از آقای روحانی بسیج کرد و مرتبا آن را در ایده حکمرانی هدایت و مدیریت نمود. 🔺اگر بخواهیم برای وضع موجود اقتصادی کشور دنبال علت‌العلل بگردیم، آقای سیدمحمد خاتمی حتما در ردیف اصلی خواهد بود. او اکنون به دنبال آن است دولت سوم خود را در ۱۴۰۳ تحقق ببخشد. ⚠️در چنین شرایطی آیا رواست که توده ها و بدنه انقلاب مشغول نزاع درون گفتمانی باشد!!! 📌عکس مربوط به حضور سیدمحمد خاتمی، کنار مسعود پزشکیان در مراسم ختم میلی منفرد؛ مسجد نور. @tahlileghtesadi

🔸دروغ بزرگ... این لیبرال با نادیده گرفتن ديپلماسي فعال دولت سیزدهم، ادعا می کند فروش نفت ایران به دلیل فشار تورمی کرونا و جنگ روسیه بر اقتصاد امریکا بوده که در نهایت منجر به انعطافِ بایدن در کاهش تحریم های ایران شده است. اما واقعیت ماجرا اینگونه نیست. *چرا كه: *بحران اقتصادی ناشی از کرونا متاثر از کاهش تقاضا ( قرنطینه) بود نه کاهش عرضه. در واقع عرضه محصول نهایی شرکت ها؛ به دلیل رکودی که در زمان کرونا در بخش تقاضا حکمفرما بود، به حداقل ممکن رسیده بود. برای همین، ولو انرژی رایگان هم به اقتصاد آمریکا می رسید، بازهم فایده ای نداشت. *بحران اقتصادی ناشی از کرونا در انتهای سال ۱۴۰۱ ، نفس های آخر خود را می کشید. و با پیش‌فرض این لیبرال باید بایدن مانع خریداری نفت از ایران در سال بعد می شد. در صورتی که فروش نفت ایران در سال۱۴۰۲ نیز سیر صعودی یافته و اکنون در شرایطی هستیم که مشتری برای نفت ایران وجود دارد اما تولید کشور کفاف نمی کند. *شوک امنیتی اوکراین_ روسیه بیشتر بر بازار گاز اروپا تاثیر گذاشت تا نفت. با تحریم روسیه، نفت بیشتری وارد بازار سیاه شد. و اتفاقا روسیه برای فروش نفت به چین تخیف بیشتری نسبت به ایران در نظر گرفته بود. خوب در این شرایط بدیهی است که چینِ منفعت محور، نفت روسیه را باید خریداری می کرد نه نفت ایران. اما به دلیل دیپلماسی فعال دولت سیزدهم، نفت ایران به فروش رسید. *فروش نفت ایران از شهریور سال۱۴۰۰ سیر صعودی می گیرد، درحالی که جنگ اوکراین_ روسیه اسفند ۱۴۰۰ شروع شده است. @tahlileghtesadi

📊 استفاده جهت دار پزشکیان از آمار 🔶 آنچه پزشکیان در مناظره از آمار فقر و شکاف طبقاتی گفت مربوط به دولت دوازدهم بود. در دولت سیزدهم شکاف طبقاتی به کمترین مقدار ۷ سال اخیر رسیده است. 🔹 براساس داده‌های هزینه-درآمد مرکز آمار ایران؛ در سال ۱۴۰۱ (آخرین گزارش) ضریب جینی به ۳۸۷۷/. رسیده که کمترین مقدار از سال ۱۳۹۴ تاکنون است. همچنین نسبت هزینه ۱۰درصد ثروتمندترین به ۱۰ درصد کم‌درآمدترین نیز به ۱۲/۸۶ رسیده که این شاخص نیز کمترین مقدار از سال ۱۳۹۴ تاکنون بوده است. 🔹همچنین یکی دیگر از شاخص‌های سنجش توزیع درآمد، نسبت هزینه دهک دهم (ثروتمندترین) به دهک اول (فقیرترین) است. هرچه میزان این نسبت بالا باشد نشان‌دهنده نابرابری بیشتر و هرچه مقدار آن کم باشد، نشان از نابرابری حداقلی است. @tahlileghtesadi

✴️مناظرات، مسئله FATF و تحریف واقعیت ها 🔺کنکاش در رابطه ایران و کارگروه اقدام مالی مشخص می کند، رویکرد کارگروه نسبت به ایران کاملا سیاسی است و نه فنی و تحت تأثیر تحولات توافق هسته‌ای و رویکردهای کاخ سفید قرار دارد. چرا که با وجود اجرای 39 توصیه از 41 توصیه، همچنان هیچ تغییری در وضعیت ایران شکل نگرفته است. قابل توجه اینکه، خود کارگروه در بیانیه مختلف ادعا کرده، که اجرای همه توصیه‌ها از ایران نیز نمی‌تواند تضمین‌دهنده خروج ایران از لیست سیاه کارگروه باشد. 🔸 کارکرد اصلی کارگروه FATF در ایران، ایجاد شفافیت در مسیرهای دور زدن تحریم‌هاست. استدلال اصلی منتقدین نیز این می‌باشد که چرا باید توصیه‌هایی را اجرا کنیم که با پذیرش تعهدات مضاعف، هم راه‌های دور زدن تحریم‌ها افشا شود، هم تضمینی برای بهبود روابط بانکی نباشد، و هم به لحاظ ماهوی با آرمان ها و عدالت خواهی مردم ایران در تناقض باشد. 🔺اگرچه حل‌وفصل اختلافات با کارگروه اقدام مالی، مهم بوده و باید برای بهبود روابط بانکی، راه حلی میانه با آن کارگروه پیدا کرد، اما تا زمانی که نگاه این کارگروه نسبت به ایران یک نگاه سیاسی است، نباید این موضوع در اولویت قرار گیرد. آنچه اولویت اصلی می باشد، که همه اقتصاددانان نیز بر آن تأکید دارند، تولید است و نه اجرای کنوانسیون‌های بین‌المللی. در واقع بخش بزرگتری از معضلات تولید، متاثر از چالش های داخلی اقتصاد است، نه استانداردهای جهانی. مگر همین اکنون، بدون FATF و برجام، فروش نفت ایران در بهترین شرایط قرار ندارد؟!. 🔸پذیرش استاندارهای کارگروه، لزوما منجر به افزایش سرمایه گذاری نمی شود، هر چند تلطیف کننده ریسک سرمایه گذاری در ایران است. اساسا ترس شرکت های بین المللی برای سرمایه گذاری در ایران، غالبا متاثر از تحریم های آمریکا است، نه لیست سیاه کارگروه. گواه ادعا، عدم ایجاد تغییرات معنادارِ نرخ سرمایه گذاری خارجی در ایران، در موعدی است( قبل از سال۹۸) که کشورمان از لیست سیاه FATF تعلیق بود. @tahlileghtesadi

🔰نوع مواجهه با تحریم 🔸خیلی مهم است که بدانیم تحریم باید بی‌اثر شود تا برداشته شود. راه برداشتن تحریم، بی اثر کردن تحریم است نه مذاکره صرف. تحریم وقتی بی‌اثر شد، تازه امکان مذاکره و برداشتن آن فراهم می‌شود. 🔺مذاکره برای انتفاع از رفع تحریم نه برداشتن تحریم. برداشتن تحریم لزوما منجر به انتفاع اقتصادی نمی شود، چنانچه در برجام شاهد رفع( تعلیق) تحریم بودیم ولی انتفاع اقتصادی موثر شکل نگرفت. 🔹این نکته مهم است که واشنگتن مادامی که تحریم را اثرگذار می داند آن را با مذاکره بر نمی‌دارد و اگر هم بردارد، مانع از انتفاع ایران خواهد شد! لذا ابتدا باید برای کم اثر کردن آن تلاش کرد. 🔹عامل مهم در بی‌اثر یا کم اثرکردن تحریم، رشد تولید است و رشد تولید از استفاده بهینه و حداکثر نمودن بهره‌وری از عوامل تولیدِ ( زمین، سرمایه، نیروی کار) موجود حاصل می شود. @tahlileghtesadi