#معرفیکتاب
📚معرفی کتب و منابع اخلاقی📚
کتابهای اخلاقی - فلسفی (قسمت اول) :
مقصود از این گونه کتابها، نوشته هایی است که حکمای اسلام ، جهت پرورش و تهذیب نفوس ، نگارش کرده اند و بیشتر با مدد عقل و برهان ، به بیان مسائل اخلاقی پرداخته اند.از دریچه [حکمت عملی] انسان را دارای یک سلسله وظایف و تکالیفی می دانند، که عقل و خرد، توان کشف آنها را دارد و برانجام و ترک آنها، دستور می دهد. بهترین وسیله آراستگی را، شناخت فضایل دانسته و منشا رذائل را، جهل و نادانی می دانند
پیشتازاین اندیشه حکمای یونان بودند که خیر را در سعادت عقلانی ، تقویت نیروی تفکر و بعد ادراکی می دانستند و عامل تعیین کننده ، در دست یابی به خیر را، شناخت و ادراک معرفی می کردند.ایشان ، معتقد بودند که : [ آدمی از روی علم و عمد، دنبال[ شر] نمی رود، واگر خیر و نیکی را تشخیص دهد،البته آن را اختیار می کند... نیکوکاری ، بسته به تشخیص نیک و بد، یعنی دانایی است . بالاخره فضیلت بطور مطلق ، جز دانش و حکمت چیزی نیست] .
🌱استاد مطهری ، در تفسیراین بینش می نویسند:
افلاطون و استادش سقراط، معتقدند، برای عمل به مقتضای خیر، شناختن آن کافی است . یعنی امکان ندارد که انسان کار نیک را بشناسد و تشخیص دهد و عمل نکند، علت عمل نکردن جهالت است . پس برای مبارزه با فساداخلاقی ، جهل را بایداز بین برد و همان کافی است .
ازاین رو سقراط، معتقداست که : سرمنشا همه فضایل[ حکمت] است . بلکه هر فضیلتی ، نوعی حکمت است . مثلا شجاعت عبارت است از: معرفت این که از چه باید ترسید واز چه نباید ترسید عفت ، عبارت است از: دانستن این که چه اندازه هدایت شهوات نفسانی شود و چه اندازه جلوگیری شود عدالت عبارت است از: دانستن اصول و ضوابطی که باید در روابط با مردم رعایت شود .
ویژگی دیگر این بینش ، تکیه بر [حد وسط] و اعتدال میان قوای چهارگانه نفس ( عاقله ، عامله ، شهویه و غضبیه )است ، که اگر حرکات این قوی ، به گونه ای معتدل انجام گیرد، و سه قوه اخیر مطیع اولی ( عقل ) باشد، و درافعال بر آنچه عقل تعیین می کند، گام بردارد اولا فضایل سه گانه: [حکمت ، عفت و شجاعت] پدید می آید، و ثانیا از حصول آنها، که مرتب بر سازش قوای چهارگانه و اطاعت و انقیاد سه قوه ازاولی است - حالتی پدید می آید که کمال و تمامیت قوای چهارگانه است و آن [عدالت] نام دارد.
بنابراین ، هر یک ازاین فضایل چهارگانه (حکمت ، عفت ، شجاعت و عدالت ) که منشا دیگر فضایل و صفات پسندیده به شمار می آیند، دارای جنبه های افراط و تفریط هستند، که عقل ، حد وسط آنها را بر می گزیند و جهتهای افراط و تفریط ر، رها می کند.
ادامه دارد....
#منابعاخلاقی
#معرفیکتاب
#تهذیبوتربیتحقانی
#معرفیکتاب
🌸کتابهای اخلاقی - فلسفی
قسمت دوم
1️⃣ السعاده و الاسعاد فی السیره الانسانیه:
ابوالحسن عامری نیشابوری ، م 381ه.ق
مجتبی مینوی که نوشتن مقدمه ، فهرستها و تصحیح این کتاب را به عهده داشته است ، درباره آن چنین مینویسد:
[ کتاب السعاده والاسعاد، که دراین مجلد تقدیم می شود مشتمل براصول اخلاق و تدابیر عملی است ، که در حیات دنیا،از برای سعید شدن و سعید کردن ضروری شناخته است .این اصول و تدابیر را مولف کتاب ،از ترجمههای عربی مولفات ارسطو و سایر فلاسفه یونان استخراج کرده و با نکات و تعلیمات واندرزها و دستورها و حکایاتی که در کتب ایران و هند و عرب یافته است و مناسب و موید گفته های یونانیان تشخیص داده است در آمیخته و کتابی در سیرت و اخلاق انسانی و قوانین سیاست و اصول تربیت و تدبیر منزل ،از آن ترتیب داده است]
عامری ، در سالهای میان وفات فارابی و درخشش ابن سینا، مقام ریاست فیلسوفان مسلمان را داشت و در هماهنگی فلسفه یونانی با شریعت اسلام ، کوشش فراوانی را به کار بست و دست به نگارش کتابهای فراوان ، در بحثهای گوناگون فلسفی زد. با بررسی و چینشی در خور تحسین به مسائل اخلاقی پرداخت ، و با مدد گرفتن فراوان از گفتار حکم، و گاهی از روایات ، در تبیین مطالب اخلاقی کوشید.
ترتیب کتاب ، بدین گونه است که نخست ، با تقسیم کردن سعادت به [ انسیه] (بدنیه ،النفس البهیمیه ،الشهوانیه و ...) و [ عقلیه] ( النفس الناطقه النظریه ) و راههای به دست آوردن هر یک ، نخستین بخش کتاب آغاز می شود. سپس به بحث از فضائل ،اقسام آن و چگونگی بهره مندی از آنها می پردازد. در بخش سوم ، پیرامون مدیریت جامعه ، شرایط وانواع هر یک ، به کاوش پرداخته و در بخش چهارم و پنجم ، درباره ریاستهای اجتماعی ، جامعه فاضله ، ریاستهای گوناگون و ویژگیهای هر یک ، بحث می کند. در بخش ششم نیز،از رهبری مردم ، و وظایف هر یک ازاقشار جامعه ، سخن می گوید.
کاربرد و جایگاه پژوهش این کتاب - در باب اخلاق ، می تواند از اهمیت ویژه ای برخوردار باشد، زیرا:
الف : عناوین فراوان ، و ترتیب و نظم شایان توجه ، سر خط خوبی از مطالب اخلاقی و ترتیب آنها، دراختیار خواننده و پژوهنده قرار می دهد.
ب : نقل بسیار زیاد اقوال و افکار حکمای یونانی و غیره و اعتبار ویژه ای که نویسنده دراین گزارش دارد منبع شایسته ای جهت پی بردن به افکار اخلاقی ایشان نیز، به شمار می آید. چنان که مینوی می نویسد:
[ اغلب کتبی که ماخذ مولف بوده ، مخصوصا ترجمه های کتابهای یونانی که در دسترس حکمای اسلامی بوده است ،از میان رفته و فقط از راه تالیفاتی شبیه به این کتاب است که ما می توانیم بدانیم ،اهل فلسفه و حکمت در عالم اسلامی از چه ماخذ و منابعی حاصل فکر و تعمق فلاسفه قدیم یونان را شناخته و اقتباس کرده و مبنای اندیشه ها و نوشته های خود ساخته است] . (مقدمه السعاده والاسعاد)
ادامه دارد...
#منابعاخلاقی
#معرفیکتاب
#چهارشنبههایاخلاقی
#تهذیبوتربیتحقانی