کتاب تاملات قرآنی جلد اول چه میگوید؟ (قسمت دوم)
📖 برخی عناوین تأملبرانگیز بخش نخست کتاب عبارتند از:
🔹 حروف «بسم الله الرحمن الرحیم» و ارتباط آنها با اسماء الهی؛
🔸 معنای «الله» اضطرار به خدای متعال؛
🔹 مقام «بسم الله»، مقام انقطاع از غیر و اتکا به خدای متعال؛
🔸 اتکا به اسباب، مانع استعانت و اضطرار به اسماء الهی؛
🔹 تکیه نکردن به اسباب و توجه به خدای متعال، مرز توحید و شرک؛
🔸 رسیدن به مقام امنیت از برکات ورود به مقام «بسم الله»؛
🔹 رابطه توحید و استعانتجویی از معصومین علیهم السلام؛
🔸 معصومین علیهمالسلام باطن اسماء حسنای الهی و طریق حقیقی توحید.
✅ اما بخش دوم کتاب، بیان مطالبی عمیق در باب سورۀ کافرون است، منبعث از روایات حضرات معصومین علیهمالسلام.
در احادیث بیان شده، اگر کسی که برای استراحت در بستر قرار میگیرد، سورۀ کافرون و توحید را بخواند، خدای متعال برای او برائت از شرک را تثبیت میکند. حجم قابلت توجهی از مطالب کتاب باز کردن این حدیث شریف است؛ یعنی استاد میرباقری بیان میدارند که چه معارفی در این سوره وجود دارد که این ظرفیت را ایجاد میکند، اگر کسی حقایق و معارف این سوره در قلبش نشست، از شرک جلی و خفی رها شود و به توحید برسد. برای نیل به این مهم، استاد مباحث را از ذکر شأن نزول این سورۀ شریفه آغاز میکند؛ بیان میدارد که چه شد که سران مشرکین با مشاهده قدرت نفوذ دعوت رسول الله آمدند پیشنهاد کردند که یک سال شما بتهای ما را بپرستید یک سال هم ما خدای شما را میپرستیم، بعد ایشان همین مطلب را به فضای روز مواجهۀ جبهۀ استکبار جهانی با انقلاب اسلامی مرتبط میسازند و از این طریق افقهای جدید و بصیرتزایی به روی مخاطب میگشایند و با اشاره به تعبیر حکیمانۀ امام خمینی رحمتاللهعلیه در بیانیه برائت از مشرکین در سال ۱۳۶۶ که در آن از نظام استکباری و دستگاه غرب با عنوان «بتپرستی مدرن» یاد میکنند نکات مهمی را بیان میدارند! در ادامه مبتنی بر معارف این سوره، نشان میدهند که محل منازعه سران کفر و شرک در عصر نبوی (که تا امروز نیز این نزاع باقیست) بر سر معبود و مدیریت الهی جامعه است، یعنی سران جبهۀ کفر، هم با معبود مشکل دارند و هم بهخصوص با برنامۀ این معبود و خلیفۀ این معبود که میخواهد جریان مدیریت و ولایت الهی را در مناسبات فردی و اجتماعی ساری و جاری کند درگیر هستند و کنار نمیآیند.
✅ شاید بشود گفت مهمترین بحث عمیق، دقیق و نسبتاً بدیع بخش دوم کتاب، پاسخ به این پرسش است که از سوی خود استاد میرباقری چنین مطرح شده:
«یک بحث میماند و آن این است که آیا این تنازع، حداکثری است و همۀ عرصههای زندگی را در بر میگیرد یا موضوع نزاع تنها بر سر عبادت است و عبادت هم یک گوشۀ زندگی است و بقیه زندگی ربطی به عبادت ندارد؟»
⬅️ ادامه دارد ...
⬅️ خرید کتاب
ایتا | وبسایت انتشارات
کتاب تاملات قرآنی جلد اول چه میگوید؟ (قسمت سوم و آخر)
یکی دیگر از مباحث جالب توجه کتاب، پرداختن مفصل به آیۀ شریفۀ «لکم دینکم ولی دین» است؛ مقصود از این آیه چیست؟ آیا مقصود این است که پیامبر میفرمایند دین شما برای خود شما و محترم و دین من هم برای خود محترم و هر عقیدهای محترم است؟ اگر این نیست (که مشخص است نیست!) پس مقصود از این آیه چیست؟
از دیگر مباحث مهم کتاب که پاسخ به بسیاری از شبهات و مباحث روز است، پرداختن به مسئلۀ مفهوم «منطقة الفراغ» است؛ یعنی بعد از اینکه استاد میرباقری تبیین میکنند که چرا نزاع میان سران کفر و جبهۀ نبی اکرم صلواتاللهعلیهوآله حداکثری و فراگیر و نسبت به همۀ حوزههای اجتماعی است و هیچ اشتراکی حتی در روش هم میان این دو جبهه نیست! تا چه رسد به اشتراک در هدف، این پرسش مطرح میشود که اینجا تکلیف «منطقة الفراغ» چه میشود؟
پاسخ استاد به این پرسش دقیق و تأمّلبرانگیز است تا جایی که با پاسخ ایشان مخاطب متوجه میشود که چرا یک ترک اولی برای اولیای خدا چنین تبعاتی در پی دارد و همان ترک اولی برای دیگرانی حتی میتواند ثواب هم تلقی شود!
برخی از مباحث پایانی کتاب نیز عبارتند از:
🔸دلیل تفاوت ظاهری رفتار رسول خدا با افراد و جوامع مختلف متناسب با کفران و شکر آنها در برابر نعمت هدایت الهی؛
🔹جایگاه مدارای با کفار و مؤمنین در سیره پیامبر و امامان صلواتاللهعلیهماجمعین و در نهایت تکلیف ما در مواجهۀ با امواج ظلمات جبهۀ کفر.
📖 در بخشی از کتاب میخوانیم:
عدهای هستند که جز خدا ندیدند؛ اما آنهایی که غیر خدای متعال را دیدند، وقتی خدای متعال بت آنها را میشکند، چند طور با این بتشکنی حضرت حق مواجه میشوند؛ چون این شکستن با خوف شدید همراه است.
وقتی تکیهگاههای آدم فرو میریزد، خیلی میترسد؛ خوف از مرگ به همین دلیل است. آلهۀ ما میمیرند؛ و الّا اگر مطلب فقط این بود که خدای من زنده است و من نیز صرفاً از این عالم به عالم دیگر میروم، اینکه لذتبخش است و آدم باید منتظر باشد که به آن سرا برود و آنجا را ببیند؛ آن چیزی که وحشت دارد، این است که تکیه گاههای ما میمیرند و بتکده دارد خراب میشود؛ بنابر این ...شرکهای ما و نابودی این تکیهگاههای وهمی ما است که این خوفها از مرگ را میآورد؛ پس وقتی خدای متعال این بتکده را ویران میکند، تعلقات انسان و اوهام او را ویران میکند.
در مقابل یکی از مهمترین کارهای شیطان این است که برای انسان بتسازی میکند؛ در عالم خیالات برای انسان تکیهگاه درست میکند. واقعاً تکیهگاهی نیست، ولی در وهم به انسان اینطور مینمایاند؛ صرفاً اوهام است. خدای متعال عالم اوهام را میشکند؛ وقتی این عالم میشکند، خوف زیادی در انسان پیدا میشود؛ وقتی خدای متعال میخواهد انسان را از عالم اوهام شیطانی عبورد دهد، انسان را خوف میگیرد. عالمی درست شده و به آن تکیه کردهای؛ سرابی بوده و به آن دل بستهای؛ خدای متعال این سراب را از بین میبرد و این اوهام شیطانی را میشکند؛ این کار خود خدای متعال است... (صفحه ۵۳ و ۵۴)
⬅️ خرید کتاب
ایتا | وبسایت انتشارات
📖 کتاب حکمت تاریخ چه میگوید؟!
✅ برای تحلیل تحولّات یک جامعه، دانشهای مربوط به انسانشناسی، نظیر روانشناسی که در آنها واحد مطالعه در حوزهی انسانی، فرد است، کافی و راهگشا نیست و ما را از دانشهایی نظیر جامعهشناسی بینیاز نمیکند؛ چرا که در علومی نظیر جامعهشناسی، کُل یک جامعه به صورت یک واحد مشخص، مورد بحث است که ترکیبی از افراد است!
نسبت جامعهشناسی با فلسفهی تاریخ هم به همین شکل است!
یعنی ما هر قدر هم دانشهای علوم اجتماعی را پیگیری کنیم، باز نمیتوانیم به تحلیل تحوّلات حاکم بر کل جوامع بشری در بستر زمان، دست پیدا کنیم!
چرا که در فلسفهی تاریخ، نه تحولات یک جامعه در برههای خاص از زمان، بلکه کل تحولات حاکم بر جوامع، در بستری زمانی به وسعت تاریخ، مورد بررسی قرار میگیرد.
🟢در این علم است که پاسخ به این سؤالات مطرح میشود:
🔹آیا ما واقعیتی به نام تاریخ اجتماعی بشر داریم؟
🔸آیا غیر از پدیدههای از هم گیسخته و دانههای گسستهی تسبیح و غیر از جزایر متفرقی که در تاریخ به عنوان واقعیت اتفاق افتادهاند (نظیر فتوحات و شکستها و پیشرفتها و امثال اینها) چیز دیگری به نام تاریخ اجتماعی بشر، که یک وحدت حقیقی داشته باشد داریم؟
🔹اگر چنین چیزی وجود دارد، آغاز و فرجامش کجاست؟
🔸این واقعیت چه مراحلی را طی کرده و اکنون در کجای مسیر میان این آغاز و فرجام قرار داریم؟
🔹عوامل تأثیرگذار بر حرکت صحیح در این مسیر به سمت مقصد و فرجام کدامند و مهمترین موانع حرکت صحیح به سمت این مقصد و فرجام چیست و در بستر این مسیر، از آغاز تا انجام، چه صفبندیهایی اتفاق میافتد؟
و سؤالات دیگری از این قبیل!
این اثر که در حد یک نظریهپردازی، مبتنی بر معارف غنی شیعی، در مسئلهی فلسفه و حکمت تاریخ است، به ارائهی پاسخهایی بسیار عمیق به پرسشهای فوق پرداخته است! نگرشی بر فلسفه تاریخ در پرتو معارف قرآن و اهلبیت علیهمالسلام.
مبنای تحلیل تاریخ را درگیری جبهههای حق و باطل در بستر زمان معرفی میکند (چیزی که از بهترین تبلورهایش را در معارف شیعی، میتوان در سیر ارائه شده در معارف دعای ندبه مشاهده کرد) و در تبیینی شورانگیز، اثبات میکند که ملاک تکامل و پیشرفت جوامع بشری در بستر تاریخ، نه ابزار و تکنولوژی و علم است و نه حتی چیزی که در عرف به آن فرهنگ و کمالات اخلاقی و به اصطلاح انسانی گفته میشود و نه ... بلکه ملاک اصلی تشخیصِ میزان تکامل و رشد در جوامع بشری، میزان ولایتپذیری ایشان از مصادیقِ مشخصشده به عنوان «ولی» در جبهه حق است!
آنچه مطالعه این اثر را بیشازپیش مهم میکند، توجه به این حقیقت است که بدون آگاهی بر حقیقت تاریخ و مسیر و فرجام و عوامل مؤثر برای سیر صحیح در این مسیر، نمیشود در تحولات فعلی و آتی عالم به خوبی ایفای نقش کرد و اساساً نمیشود در فضای غبارآلود و پرفتنه و پرآشوب دوران کنونی، اولاً فهمید که در کجای تاریخ ایستادهایم و در ثانی دانست که رسالت و نقشهی راه و مدل عملیاتی ما باید چه باشد! تا به بهترین نحو بتوانیم با توجه به ظرفیت و امکاناتمان به سمت فرجام مطلوب حرکت نماییم!
⬅️ خرید کتاب
ایتا | وبسایت انتشارات
متن تقریظ رهبر انقلاب بر کتاب ایستگاه خیابان روزولت:
بسمهتعالی
ـ این، گزارشی متقن و پرفایده از یک حادثهی مهم در تاریخ انقلاب یعنی تسخیر لانهی جاسوسی در سال ۵۸ است.
این کتاب پُرکنندهی یکی از خلأهای رسانهئی و تبلیغاتی ما است. ما به جنگ روایتها در پیکارهای جهانی توجه لازم را نکردهایم و دشمنان و بدخواهان ما از غفلت ما بهره برده و بسیاری از حوادث را وارونه نشان دادهاند.
باید از نویسندهی این کتاب و تلاش ارزشمندش قدردانی شود بخاطر اقدام هشیارانهاش در این عرصهی مهم. نثر کتاب روان و رسا و تحقیق و تحلیلهای آن منطقی و صادقانه و قانعکننده است.
نام انتخاب شده برای کتاب عالی است.
برخی از عناوین تأمّلبرانگیز کتاب حکمت تاربخ عبارتند از:
🔹نقش ارادهی الهی و ارادهی انسانها در تکامل تاریخ!
🔸سطوح تأثیرگذاری ارادهی انسانها در تاریخ و صفبندی نظام ارادههای در تاریخ (در غالب درگیری جبهه حق و باطل)
🔹مقایسهی نظریهی وکالت حکیم و ولایت فقیه از منظر فلسفهی تاریخ!
🔸آغاز تاریخ حیات اجتماعی بشر با هبوط خلیفه الهی به زمین و رجم ابلیس!
🔹پایان تاریخ حیات اجتماعی بشر با ظهور تمام و کمال ولایت الهی!
🔸تبیین نسبت ظاهر دین (شریعت) با باطن آن (ولایت الهی و ولایت اولیای الهی)
🔹نقد تحلیلهای مادی از تکامل تاریخ
🔸میزان ظهور خلافت الهی و ولایتپذیری مردم ملاک اصلی تکامل تاریخ
🔹مراحل تکامل تاریخ و مسیر پیمودن این مراحل (با ملاک ظهور خلافت و ولایت ولی خدا)
🔸اختلاط حق و باطل، عامل درگیری همهجانبهی حق و باطل و تفکیک کامل حق و باطل ثمرهی نهایی این درگیری (که منجر به اضمحلال نهایی باطل میشود)
🔹عوامل تأثیرگذار بر حرکت تکاملی تاریخ (شامل تحلیل ارادهی خدای متعال و خلفای الهی و موحدین و عالم طبیعت و نظام ارادهی دستگاه باطل «با تأکید بر سیطرهی ارادهی خلفای الهی بر همهی تاریخ و ازجمله دستگاه ابلیس!»)
🔸جایگاه عاشورا در تکامل تاریخ اجتماعی بشر
🔹و...
✅ خرید کتاب
ایتا| وبگاه انتشارات
📖 کتاب نهر عظیم - آداب و مراحل درایت در روایات اهل بیت (ع) - چه میگوید؟! (قسمت اول)
✅ بسیاری از کسانی که به هر دلیل علاقهمند هستند با احادیث حضرات معصومین علیهمالسلام آشنا شوند، سؤالشان این است که از کجا باید آغاز کنند و برای فهم صحیح احادیث که غرض اصلی از رجوع به آنها است و در اصطلاح علوم حدیث به آن «درایه» میگویند، باید چه کرد؟
آیا صرفاً دانستن علومی نظیر ادبیات عرب، اصول فقه و فقه، رجال و غیره کافی است؟ یا اموری وجود دارد که اهمیتش برای فهم صحیح احادیث، اگر از اینها بیشتر نباشد کمتر نیست؟
مهمترین موانع باطنیِ فهم منظومهی معارف اهل بیت علیهم السلام چیست؟ به عبارت دیگری چه اموری بیش از همه باعث میشود تا ما مقصود اصلی سخن حضرات معصومین علیهمالسلام و سیرهی ایشان را درست درک نکنیم؟
👈این اثر مختصر، اما مفید و عمیق، برای علاقهمندان، پاسخهای کاربردی و دقیقی به این پرسشها ارائه کرده است.
برای پاسخ به این پرسشها، ابتدا ضرورت رجوع به احادیث اهل بیت علیهمالسلام را بیان میدارد؛ اینکه چرا هیچ راه دومی در کار نیست و برای درک حقایق، تنها راه اصلی، رجوع به معارف معادنِ علم الهی است.
در ادامه بیان میدارد که اگر انسان نظامفکری تمدّن مدرن را به عنوان امری اصیل و حقیقی بپذیرد، چرا و چگونه این امر، تبدیل به بزرگترین حجابِ فهمِ نظاممعرفتیِ در بطن سخنان و سیرهی حضرات معصومین صلواتاللهعلیهم خواهد بود؛ همچنین بیان میدارد که اگر در کنار ثقلین، امر سومی را به عنوان مرجع در عرض این دو قرار دهیم (نظیر سخن بزرگان از فلاسفه و متفکّران) این امر نیز مانعی دیگر در فهم صحیح سخن و سیرهی اهل بیت علیهمالسلام خواهد شد.
⬅️ یکی از نابترین مباحث این کتاب مبتنی بر روایتی از حضرات معصومین علیهمالسلام است که به طرق مختلف در معتبرترین منابع روایی ما آمده است؛ به این مضمون که تنها عبد ممتحن تحمّل معارف اهل بیت علیهمالسلام را دارند؛ بر این اساس بیان میشود که عبد ممتحن کیست و چه ویژگیهایی دارد و مهمترین بایستهها برای اینکه انسان در زمرهی عباد ممتحن قرار گیرد کدامند؛ ایشان به شکلی کاربردی و ملموس مبتنی بر حدیث عنوان بصری که از امام صادق علیهالسلام تقاضای علم کرده بود، برخی از مهمترینِ این موارد را بیان میدارند. نظیر اینکه عبد ممتحن، برای اینکه بندگی کند و به اقتضای مقام بندگی عمل کند به دنبال کسب علم میرود و از طلب علم قصد دیگری جز به کار بستن در مسیر بندگی ندارد! یا علم حقیقی به کسی افاضه میشود و عبد ممتحن کسی است که خود را مالک نمیداند به همین جهت به راحتی مال را هر جا که خدا او را موظّف کرده بی هیچ فشار و درنگی انفاق میکند. از دیگر مباحث مهمی که استاد میرباقری این است که یکی از ویژگیهای اصلی عبد ممتحن که خداوند توفیق حمل معارف اهل بیت علیهمالسلام را به ایشان عنایت میکند، چنین است: پرهیز از اینکه انسان به طمع کسب علم حقیقی، به دنبال دیگران روند، به قول امام باقر علیهالسلام به شرق و غرب عالم هم بروید، علم حقیقی را نمییابید، جز آنکه ما اهلبیت آن را بیان میکنیم و به فرمایش امیر مؤمنان علی علیهالسلام اگر بخواهیم در زمرهی کسانی باشیم که با اهلبیت علیهمالسلام ربط باطنی و حقیقی دارند، تنها باید از اهلبیت علیهمالسلام علم را اخذ نماییم و به دنبال دیگر مدعیان نباشیم؛ چنانکه عنوان بصری نیز تا وقتی از ابوحنیفه، به طور کامل و قلبی منقطع نشد، نتوانست توفیق کسب معارف ناب از امام صادق علیهالسلام را دریابد؛ به همین ترتیب استاد میرباقری با شرح دیگر نکات مهم حدیث عنوان بصری، دیگر ویژگیهای عبد ممتحن را که قلبش آمادگی دریافت معارف حقیقی اهلبیت علیهمالسلام را پیدا میکند بیان میدارند.
ادامه دارد...
⬅️ خرید کتاب
ایتا | وبسایت انتشارات
📖 کتاب نهر عظیم - آداب و مراحل درایت در روایات اهل بیت (ع) - چه میگوید؟! (قسمت دوم)
✅ یکی از مهمترین پرسشهای عمیق و متداول که استاد میرباقری به آن در این اثر به شکل مستتدل و مستنند پاسخ دادهاند این است که: جایگاه عقل، شهود و حس چیست؟ خدا به ما عقل، حس و شهود داده، با عقل باید بفهمیم، با حس باید علوم حسی را یاد بگیریم و با شهود باید دنبال علوم باطنی برویم. بنابراین وقتی میگوییم باید به دنبال امام برویم، علوم باطنی، علوم عقلی و علوم تجربی چه میشوند؟ نقش عقل و حس و شهود چیست و نسبت اینها با ولایت چیست؟ آیا در عرض ولایت هستند و در کسب معرفت استقلال دارند، یا باید در ذیل آن باشند؟
در گفتار دوم این اثر، استاد میرباقری به این مسئله میپردازد که مأموریت عالمان دینی نسبت به علوم اهل بیت علیهمالسلام چیست؟ ایشان مبتنی بر معارف خود اهل بیت علیهمالسلام بیان میدارند که گام اول این است که عالِم، خود به محاسن کلام ایشان علم پیدا کند؛ اگر کسی اهل درایت شد و زیباییها، لطافت، ظرافت و عمق کلام آنها را فهمید، در گام بعدی آن لطافتها را میتواند به دیگران نیز منتقل کند؛ بعد مقدمات ظاهری و باطنی عالِم شدن به کلام اهل بیت علیهمالسلام را بیان میدارد. در ادامه با ارائهی یکی دیگر از مباحث کمنظیر مختص ایشان، بیان میدارند که دومین مأموریت عالِم در قبال معارف اهل بیت علیهمالسلام مقابله با مدرنیته به عنوان اصلیترین حجاب علم امام است؛ شاید برای بسیاری این پرسش پیش آید که چرا و با چه مبنا و تحلیلی و مستند به چه ادلهی عقلی و نقلی، بیان شده که اصلیترین حجاب علم امام که مانع فهم فراگیر منطق و نظامفکری حاضر در معارف اهل بیت علیهمالسلام است مدرنیته معرفی شده است؟ پاسخ به این پرسش از زیباترین و بدیعترین مباحث این اثر است؛ یکی از مستندهای این بحث که با شرح ابعاد آن قسمتی از پاسخ به این پرسش بیان شده این حدیث شریف است که امام صادق علیهالسلام فرمودند: «بنیامیه مانع نشر توحید نمیشدند؛ اما از معرفی شرک جلوگیری میکردند.» بعد بیان میدارند که این فرمایش حضرت، یعنی مسئلهی شرک (چه شرک خفی و چه شرک جلی) چه نسبتی با مسئلهی مدرنیته در دوران ما دارد...!
ادامه دارد...
⬅️ خرید کتاب
ایتا | وبسایت انتشارات
هدایت شده از نشر تمدن نوین اسلامی
📖 کتاب خطبه فدکیه (مبانی معرفتی و زمینههای تاریخی) چه میگوید؟! (قسمت اول)
✅ خطبه فدکیه خطبهای نورانی و عظیم و از برجستهترین اسناد معرفتی اسلام است. این خطبه در مصادر قدیمی شیعه و سنی نقل شده است. گذشته از آن که سند آن قابل اعتماد است، محتوای بلندی دارد و اقیانوسی از معارف الهی را در زمینه توحید، نبوت، امامت، شریعت و... در خود جای داده است.
♦️خطبه فدکیه به دلیل غصب فدک ایراد شد. فدک نام سرزمینی در شمال مدینه در نزدیکیهای قلعه خیبر بود که طوایفی از یهود در آن زندگی میکردند. اهل فدک پس از شنیدن خبر فتح خیبر، به شرط حفظ جانشان زمینهای خود را به پیامبر اسلام صلواتاللهعلیهوآله تسلیم کردند. وقتی این اراضی در اختیار آن حضرت قرار گرفت آیۀ شریفه «وَ آتِ ذَا الْقُرْبى حَقَّهُ»(اسراء:۲۶) نازل شد و دستور آمد که این سرزمین به ذیالقربی (که بنابر روایت، منظور حضرت زهر سلاماللهعلیها است) بخشیده شود.
بعد از رحلت پیامبر اکرم صلىاللهعليهوآله و چند روز پس از ماجرای غصب خلافت، خلیفه وقت دستور داد فدک مصادره شود و تحت تصرف حکومت قرار گیرد. حضرت صدیقۀ طاهره سلاماللهعلیها پس از چند بار پیگیری برای بازپسگیری فدک و بینتیجه بودن آن، در مسجدالنبی حاضر شدند و خطبهای در جمع مهاجرین و انصار بیان فرمودند و اسرار و حقایق زیادی را دربارۀ اعتقادات اسلامی و مسائل تاریخی قبل و بعد از بعثت و نقشهها و فتنههای جریان کفر و نفاق و مسئلۀ غصب خلافت و... مطرح کردند.
🔹دربارۀ اجزای خطبۀ فدکیه و معارفی که در فرازهای آن وجود دارد و حتی سیر تحوّلاتی که منجر به صدور این خطبه از سوی حضرت فاطمه سلاماللهعلیها و فضا و شرایط بیان آن، سخنان زیادی گفته شده و شروح متعددی نگاشته شده است که میتوان به آنها مراجعه کرد (شرحهای ارزشمند از بزرگانی نظیر آیتالله سید محمدباقر صدر، آیتالله مجتبی تهرانی، آیتالله محمدتقی مصباح یزدی، آیتالله وحید خراسانی؛ استاد علی صفایی حائری و...)؛ استاد سید محمدمهدی میرباقری اما در این اثر، مبانی و مفروضات معرفتی و زمینۀ تاریخی خطبه فدکیه را مورد بحث قرار میدهند؛ چرا که از نظر ایشان اگر این مبانی و پیشفرضها تحلیل و درک نشود، شناخت عمق کلام حضرت زهرا سلاماللهعلیها و تأثیری که ایشان با این ایراد خطبه در سیر عالم گذاشتند، مقدور و میسر نخواهد بود.
استاد میرباقری معتقدند پیش از ورود به فضای خطبه، باید جایگاه حضرت زهرا سلاماللهعلیها را در عالم و تاریخ بشناسیم؛ اگر با نگاهی سطحی، آن حضرت را شخصیتی عادی و دارای علم و مأموریت محدود تصور کنیم، قضاوت دربارۀ کلامی که انشا و القا کردهاند در همین حد خواهد بود؛ ولی اگر بدانیم که حضرت زهرا سلاماللهعلیها شخصیتی هستند مُهَیمن بر تاریخ، که همۀ تاریخ را به سمت توحید و ولایت هدایت میکنند و علم ایشان متصل به علم الهی است، در این صورت، داوری ما نسبت به فعل و قول و مقصد ایشان متفاوت خواهد شد.
همچنین بايد موضوع و مقیاس درگیری حضرت صدیقۀ طاهره سلاماللهعلیها را با جبهۀ مقابل بهدرستی درک کنیم؛ موضوع درگیری آن حضرت با جریان مقابل، بر سر بازپسگیری یک قطعه زمین و یا حتی حکومت اجتماعی نبود، بلکه در پی عبور دادن تاریخ بشر از محیط ولایت اولیای جور به وادی ولایت اولیای نور و از وادی جهل به وادی عقل بودند.
استاد میرباقری در طی پنج گفتار، خطبۀ فدکیه را در این چارچوب و فضا تحلیل میکنند و سپس به تفسیر سیر خطبه و روابط درونی فرازهای آن میپردازند.
ادامه دارد...
⬅️ خرید کتاب (⚡️با تخفیف ۲۰ درصدی ویژه ایام فاطمیه)
ایتا | وبسایت انتشارات
📖 کتاب خطبه فدکیه (مبانی معرفتی و زمینههای تاریخی) چه میگوید؟! (قسمت دوم)
✅ استاد میرباقری مباحث کتاب شرخ خطبۀ فدکیه را در طی پنج گفتار ارائه کردهاند.
در گفتار نخست طرح بحث میکنند و پرسشهایی اساسی را که بناست در گفتارهای بعدی به تفصیل به آنها پاسخ دهند را مطرح مینمایند، مسائلی نظیر ضرورت شناخت جایگاه حضرت فاطمه سلاماللهعلیها در هستی؛ ضرورت شناخت مقیاس درگیری حضرت زهرا سلاماللهعلیها با جبههی مقابل و نقش حضرت فاطمه سلاماللهعلیها در درگیری تاریخی انوار جریان ولایت الهیه (تجلی یافته در ولایت نبی اکرم و ائمه صلواتاللهعلیهماجمعین) در برابر ظلمات طواغیت و امامان کفر.
به عنوان نمونه در خصوص تأثیر شناخت جایگاه و مقام حضرت در تحلیل خطبه، اینگونه مثال میزنند که وقتی امیرالمؤمنین علی علیهالسلام به درستی جایگاهشان شناخته نشد، در مسئلهی غصب خلافت، خود حضرت دربارهی قضاوت مردمان زمانۀ خود میفرمایند: اگر برای احقاق حقم اقدام کنم میگویند بر حکومت حریص است و اگر آن را رها کنم میگویند ترسو است؛ یعنی عدم شناخت صحیح جایگاه یک شخص، اینقدر میتواند تحلیل فعل ایشان را از واقعیت به خطا منحرف سازد.
🔹عنوان گفتار دوم، مأموریت حضرت زهرا سلاماللهعلیها در درگیری با شیاطین انسی و جنی است. این گفتار در حقیقت با محوریت آیات ۳۵ تا ۴۰ از سورهی نور، ابتدا میدان درگیری امامان نور و امامان نار و جریان هدایت و جریان اضلال، جریان نور و جریان ظلمت، جریان جاری شدن ولایت الله و عبودیت و جریان ولایت طاغوت و استکبار را تبیین میکند؛ سپس با استناد به روایات تفسیریِ ذیل این آیات، جایگاه رفیع و بینظیر حضرت صدیقۀ طاهره را در این میدان درگیری به گسترۀ تاریخ (و بلکه از قبل از خلقت عالم تا بعد از پایان این عالم و در عرصههای برزخ و قیامت) را تبیین مینماید.
بنابر فرمایش امامان علیهمالسلام، مشکاتی که در آیهی ۳۵ سورهی نور ذکر شده، وجود مقدّس حضرت فاطمه سلاماللهعلیها هستند که هم از یکسو مانع میشوند جبهۀ طاغوت بتوانند در نور الهی نبی اکرم و امامان صلواتاللهعلیهوآله خللی وارد کنند و از آن در برابر هجوم طواغیت محافظت میکنند و هم از سوی دیگر عامل انتشار این نور در عالم هستند و حلقهی وصل خوبان عالم به جریان ولایت و نبوت امامان و نبی اکرم صلواتاللهعلیهماجمعین هستند؛ همچنین توضیحات ارزشمندی دربارۀ مقام لیلة القدری حضرت فاطمه سلاماللهعلیها را با محوریت روایات تبیین میکنند. اینکه ایشان حقیقت لیلة القدری هستند که خداوند در برابر هزار ماه حکومت بنیامیه به رسول اکرم صلیاللهعلیهوآله عطا کردند و به وسیلۀ ایشان است که در پایانِ درگیری دو جبهۀ حق و باطل، عالم به مطلع الفجر ظهور میرسد؛ همچنین با استناد به روایاتی که به شرح این مسئله پرداختهاند که چرا صدیقۀ کبرا سلاماللهعلیها زهراء نامیده شدند و این نام حضرت، چه ارتباطی با خروج عالم ملائکه از ظلمت به واسطۀ اشراق نازلۀ نور ایشان دارد، جایگاه بینظیر حضرت فاطمه سلاماللهعلیها را نهتنها در اسلام، بلکه در عوالم هستی تبیین مینماید.
در ادامهی گفتار دوم، ساحت دیگر درگیری حضرت صدیقۀ طاهره با جبهۀ مقابل تبیین میشود؛ مبنا در این تحلیل، حدیث جنود عقل و جهل است و بیان میشود که نبی اکرم که عقلکُل هستند و تمام جنود عقل را دارا هستند، وقتی در این عالم ظاهر میشوند، بنابر صریح آیات محکم قرآن کریم، در مقابل ایشان هم باید کسی قرار گیرد که مظهر و مصداق همۀ قوای جهل است «وَ كَذلِكَ جَعَلْنا لِكُلِّ نَبِيٍّ عَدُوًّا» (انعام:۱۱۲) یعنی بین هر پیامبری که مبعوث میشود و دشمنی که در برابرش قد علم میکند باید تناسبی باشد از جنس درگیری میدان قوای نور و ظلمت، و قوای عقل و جهل؛ بعد توضیح میدهند که در زمان حیات نبی اکرم صلیاللهعلیهوآله، ایشان چگونه فرعونُ الفراعنۀ مقابل خود را تدبیر کردند و بعد از رحلت ایشان، به چه دلیل این نقش را باید حضرت فاطمه سلاماللهعلیها ایفا نمایند؛ نکتۀ کلیدی بحث در ادامهی این گفتار ارائۀ این تحلیل است که چرا بعد از نبی اکرم صلیاللهعلیهوآله کسی که باید در برابر مظهر تام جنود جهل بایستد، حضرت فاطمه سلاماللهعلیها هستند و ایشان در میدان این درگیری چه کردند؟ استاد بیان میدارند که خطبۀ فدکیه یکی از سلسله اقدامات حضرت در میدان این درگیری است و تأکید میکنند که این خطبه گرچه بسیار مهم است اما همۀ اقدامات حضرت نبوده است.
ادامه دارد...
⬅️ خرید کتاب (⚡️با تخفیف ۲۰ درصدی ویژه ایام فاطمیه)
ایتا | وبسایت انتشارات
.