🌹 #کلمات_قصار_نهج_البلاغه 🌴 #شماره_83 وقال عليه السلام لرجل أفرط في الثناء عليه، وكان له مُتَّهماً: أَنَا دُونَ مَا تَقُولُ، وَفَوْقَ مَا فِي نَفْسِكَ. امام به مردي كه در ثناخوانى بر او افراط كرد ولى در دل امام را متهم مى نمود فرمود: من كمتر از آن هستم كه مى گوئى و بالاتر از آنم كه در دل تواست! شرح و تفسير دوگانگى و غلوّ گرچه مدح و ثناى افراد به سبب کارهاى خوبى که انجام داده اند باعث تشويق آنها مى شود; ولى به يقين افراط در مدح و ثنا افزون بر اينکه دروغ و گناه کبيره اى محسوب مى شود سبب اغفال طرف مقابل مى گردد و او را از کوشش و تلاش براى رسيدن به مقامات بالاتر باز مى دارد و آثار غرور و خودبرتربينى در او آشکار مى گردد. به همين دليل، امام در برابر کسى که در ستايش او مبالغه مى کرد ولى در دل او را متهم مى دانست فرمود: «من کمتر از آن هستم که تو مى گويى و بالاتر از آنم که در دل دارى»; (قال(عليه السلام): لِرَجُل أَفْرَطَ فِي الثَّنَاءِ عَلَيْهِ، وَکَانَ لَهُ مُتَّهِماً: أَنَا دُونَ مَا تَقُولُ، وَفَوْقَ مَا فِي نَفْسِکَ). ممکن است آن شخص در مورد امام غلو کرده باشد و امام با اين سخن مى خواهد جلوى غلو او را بگيرد; ولى اين احتمال نيز داده شده است که چه بسا او تنها بخشى از صفات واقعى امام را برشمرده ولى امام متواضعانه چنين سخنى را مى گويد. در هر حال جمله ذيل اين سخن که مى فرمايد «برتر از آنم که در دل دارى» در واقع کرامتى است از سوى امام(عليه السلام)که باطن و درون مخاطب خود را مى خواند و مى داند او منافقانه تعريف و تمجيد مى کند و در دلش حتى صفات واقعى امام(عليه السلام)را نيز قبول ندارد. در روايات اسلامى نيز مذمت زيادى در مورد مداحان و مبالغه گران در مدح و ستايش آمده است. از جمله در حديثى از پيغمبر اکرم(صلى الله عليه وآله) مى خوانيم که فرمود: «إذا لَقيتُمُ الْمَدّاحينَ فَاحْثُوا فى وُجُوهِهِمُ التُّرابَ; هنگامى که مداحان را ملاقات کرديد خاک در صورتشان بپاشيد» کنايه از اين که از کار آنها برائت و بيزارى جوييد و اجازه ادامه سخن به آنها ندهيد».(1) در حديث ديگرى مى خوانيم که مردى ستايش مبالغه آميزى درباره شخص ديگرى در محضر پيغمبر(صلى الله عليه وآله) کرد پيامبر(صلى الله عليه وآله) فرمود: «لا تُسْمِعْهُ فَتُهْلِکُهُ لَوْ سَمِعَکَ لَمْ يُفْلَحْ; آنچه را گفتى به گوش او نرسان که سبب هلاکت او مى شود و اگر مدح مبالغه آميز تو را بشنود هرگز رستگار نخواهد شد».(2) در فرمان مالک اشتر نيز همين مطلب به صورت جامع ترى آمده است آنگاه که امام(عليه السلام) فرمود: «(ثُمَّ رُضْهُمْ عَلَى أَلاَّ يُطْرُوکَ وَلاَ يَبْجَحُوکَ بِبَاطِل لَمْ تَفْعَلْهُ فَإِنَّ کَثْرَةَ الاِْطْرَاءِ تُحْدِثُ الزَّهْوَ وَتُدْنِي مِنَ الْعِزَّةِ; سپس آنها را طورى تربيت کن که از تو ستايش بى جا نکنند (و از تملق و چاپلوسى بپرهيزند. نيز) تو را نسبت به اعمال نادرستى که انجام نداده اى تمجيد ننمايند، زيرا مدح و ستايش فراوان عُجب و خودپسندى به بار مى آورد و انسان را به کبر و غرور نزديک مى سازد». متأسفانه در هيچ يک از کتبى که ما ديده ايم سخنى در اين باره که آن شخص در مقام افراط در ثنا چه گفت که امام برآشفت نيامده است و اگر عين آن کلام نقل مى شد مى توانستيم قضاوت کنيم که افراط در مدح بوده است يا تواضع امام. (1). سنن ابن داود مطابق نقل ميزان الحکمه، ج 9، ص 3785. شبيه همين معنا در منابع معروف پيروان اهل بيت از جمله من لا يحضره الفقيه، ج 4، ص 11 آمده است. (2). کنزالعمال، ج 3، ص 652، ح 8339 .